Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 1: Chuyển động cơ (Tiết 7)

PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH MÔN VẬT LÝ BAN KHOA HỌC TỰ NHIÊN Cả năm 35 tuần x 2,5 tiết = 87,5 tiết (»87tiết) Học kỳ 1: 18 tuần x 2 tiết = 36 tiết Học kỳ 2; 17 tuần x 3 tiết = 51 tiết HỌC KỲ 1 Phần 1: CƠ HỌC Chương 1: ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM Tiết 1: Chuyển động cơ Tiết 2 – 3: Vận tốc trong chuyển động thẳng. Chuyển động thẳng đều. Tiết 4: Khảo sát thực nghiệm chuyển động thẳng Tiết 5: Chuyển động thẳng biến đổi đều Tiết 6: Phương trình của chuyển động thẳng biến đổi đều Tiết 7: Bài tập Tiết 8: Sự rơi tự do Tiết 9: Bài tập về chuyển động thẳng biến đổi đều Tiết 10: Chuyển động tròn đều. Tốc độ dài và tốc độ góc Tiết 11: Gia tốc trong chuyển động tròn đều Tiết 12: Tính tương đối của chuyển động. Công thức cộng vận tốc. Tiết 13: Bài tập Tiết 14: Sai số trong thí nghiệm thực hành Tiết 15 – 16: Thực hành: Xác định gia tốc rơi tự do Tiết 17: Bài tập Tiết 18: Kiểm tra 1 tiết Chương 2: ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM. CÁC LỰC TRONG CƠ HỌC Tiết 19: Lực. Tổng hợp và phân tích lực Tiết 20: Định luật 1 Newton Tiết 21: Định luật 2 Newton Tiết 22: Định luật 3 Newton Tiết 23: Lực hấp dẫn Tiết 24: Chuyển động của vật bị ném Tiết 25: Bài tập Tiết 26: Lực đàn hồi Tiết 27: Lực ma sát Tiết 28: Bài tập Tiết 29: Hệ quy chiếu có gia tốc. Lực quán tính. Tiết 30: Lực hướng tâm và lực quán tính ly tâm. Hiện tượng tăng, giảm, mất trọng lượng. Tiết 31: Bài tập về động lực học Tiết 32: Chuyển động của hệ vật Tiết 33 – 34: Thực hành: Xác định hệ số ma sát Tiết 35: Bài tập Tiết 36: Kiểm tra học kỳ 1 HỌC KỲ 2 Chương 3: TĨNH HỌC VẬT RẮN Tiết 37: Cân bằng của vật rắn dưới tác dụng của hai lực. Trọng tâm Tiết 38: Cân bằng của vật rắn dưới tác dụng của ba lực không song song. Tiết 39: Bài tập Tiết 40: Quy tắc hợp lực song song. ĐKCB của vật rắn dưới tác dụng của ba lực song song. Tiết 41: Mômen lực. ĐKCB của VR có trục quay cố định. Tiết 42: Bài tập Tiết 43 – 44: Thực hành: Tổng hợp hai lực Chương 4: CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN Tiết 45: Định luật bảo toàn động lượng Tiết 46: Chuyển động bằng phản lực. Bài tập về định luật bảo toàn động lượng Tiết 47: Công và công suất Tiết 48: Bài tập Tiết 49: Động năng. Định lý động năng Tiết 50: Thế năng. Thế năng trọng trường Tiết 51: Thế năng đàn hồi Tiết 52: Định luật bảo toàn cơ năng Tiết 53: Bài tập Tiết 54: Kiểm tra 1 tiết Tiết 55 – 56: Va chạm đàn hồi và không đàn hồi Tiết 57: Bài tập về các định luật bảo toàn Tiết 58: Các định luật Kepler. Chuyển động của vệ tinh Chương 5: CƠ HỌC CHẤT LƯU Tiết 59: Áp suất thủy tĩnh. Nguyên lý Pascal Tiết 60: Sự chảy thành dòng của chất lỏng và chất khí. Định luật Bernoulli Tiết 61: Ứng dụng định luật Bernoulli Phần 2: NHIỆT HỌC Chương 6: CHẤT KHÍ Tiết 62: Thuyết động học phân tử chất khí. Cấu tạo chất Tiết 63: Định luật Boyle – Mariotte Tiết 64: Định luật Charles. Nhiệt độ tuyệt đối Tiết 65: Phương trình trạng thái khí lý tưởng. Định luật Gay Lussac Tiết 66: Bài tập Tiết 67: Phương trình Clapayron Mendeleev Tiết 68: Bài tập về chất khí Tiết 69: Kiểm tra 1 tiết Chương 7: CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG. SỰ CHUYỂN THỂ Tiết 70: Chất rắn Tiết 71: Biến dạng cơ của vật rắn Tiết 72: Sự nở vì nhiệt của vật rắn Tiết 73: Chất lỏng. Hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng Tiết 74: Hiện tượng dính ướt và không dính ướt. Hiện tượng mao dẫn Tiết 75: Sự chuyển thể. Sự nóng chảy và sự động đặc Tiết 76 – 77: Sự hóa hơi và sự ngưng tụ Tiết 78: Bài tập Tiết 79 – 80: Thực hành: Xác định hệ số căng của bề mặt chất lỏng Chương 8: CƠ SỞ CỦA NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC Tiết 81: Nguyên lý thứ 1 nhiệt động lực học Tiết 82 - 83: Áp dụng nguyên lý thứ 1 nhiệt động lực học cho khí lý tưởng Tiết 84 – 85: Nguyên tắc hoạt động của động cơ nhiệt và máy lạnh. Nguyên lý thứ 2 nhiệt động lực học Tiết 86: Bài tập Tiết 87: Kiểm tra học kỳ 2 *HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: Tùy theo điều kiện của từng trường, các tiết thực hành có thể bố trí thực hiện không theo đúng thứ tự sắp xếp các tiết như trên nhưng phải thực hiện trong thời gian đang học chương có tiết thực hành đó hoặc trong thời gian học chương tiếp theo. PHÇN 1: C¥ HäC CH¦¥NG 1: ®éng häc chÊt ®iÓm Tiết 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ Mục tiêu: Kiến thức: Hiểu được các khái niệm cơ bản: tính tương đối của chuyển động, khái niệm chất điểm, quỹ đạo, hệ quy chiếu, cách xác định vị trí của một chất điểm bằng tọa độ, xác định thời gian bằng đồng hồ, phân biệt khoảng thời gian và thời điểm. Hiểu rõ muốn nghiên cứu chuyển động của chất điểm: cần thiết chọn một hệ quy chiếu để xác định vị trí chất điểm và thời điểm tương ứng. Nắm vững cách xác định tọa độ và thời điểm tương ứng của một chất điểm trên hệ trục tọa độ. Kỹ năng: Xác định tọa độ và thời điểm tương ứng của một chất điểm trên hệ trục tọa độ. Thái độ: Quan sát sự vật hiện tượng cách toàn diện, đặc biệt đối với chuyển động của các vật thể. Chuẩn bị: Giáo viên: Chuẩn bị tranh ảnh minh họa cho chuyển động tương đối, đồng hồ đo thời gian... Học sinh: Chuẩn bị sách giáo khoa, sách bài tập. Phương pháp: Đàm thoại, dạy học nêu vấn đề Tổ chức các hoạt động dạy học: Ổn định lớp: (2min) Kiểm tra bài cũ: Bài mới: Hoạt động 1: GV giới thiệu khái quát về chương trình vật lý 10 và chương Động học chất điểm (3min) ¹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung 5’ Hoạt động 1: Khảo sát chuyển động cơ: GV nêu vài ví dụ cho HS so sánh khoảng cách giữa vật chuyển động và vật coi như đứng yên - HS quan sát hình vẽ 1.1 và 1.2 nêu nhận xét về chuyển động cơ? - HS trả lời theo yêu cầu của GV - HS: chuyển động cơ có tính tương đối 1. Chuyển động cơ là gì? - Chuyển động cơ là sự dời chỗ của vật theo thời gian. - Chuyển động cơ có tính tương đối 5’ Hoạt động 2: Khảo sát chất điểm và chuyển động của chất điểm: - GV: Mọi vật đều có kích thước, hình dáng nhất định. Nghiên cứu chuyển động của quả bóng đang bay, của ôtô chạy trên đường. So sánh kích thước của các vật đó với đường đi của nó? - GV: Ta xem các vật đó như một chất điểm. Vậy chất điểm là gì? - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1 trong SGK trang 7 - HS: kích thước << đường đi. - HS trả lời:... - HS trả lời:... 2. Chất điểm. Quỹ đạo của chất điểm: - Chất điểm là những vật có kích thước rất nhỏ so với phạm vi chuyển động của vật. - Khi chuyển động chất điểm vạch một đường trong không gian gọi là quỹ đạo. 5’ Hoạt động 3: Nghiên cứu cách xác định vị trí của một chất điểm: O M x x Xét ô tô chuyển động trên một đường thẳng. Khảo sát chuyển động của ôtô: - Chọn M trên đường làm mốc và gắn vào nó hệ tọa độ => Vị trí của M xác định bằng các tọa độ của nó trong hệ tọa độ nói trên. Thường chọn trục Ox trùng với đường thẳng quỹ đạo. Vị trí của M được xác định - Cách xác định vị trí của chất điểm? - GV: Tọa độ của một điểm có phụ thuộc vào gốc O được chọn không? - HS trả lời:.... -HS: Có 3. Xác định vị trí của một chất điểm: Để xác đinh vị trí của một chất điểm, người ta chọn một vật làm mốc, gắn vào đó một hệ tọa độ, vị trí của chất điểm được xác định bằng tọa độ của nó trong hệ tọa độ này 5’ Hoạt động 4: Nghiên cứu cách xác định thời gian - Khi vật chuyển động thì vị trí của vật thay đổi theo thời gian => Để xác định chuyển động cần đo thời gian. Nêu cách xác định khoảng thời gian? Đơn vị đo? - Muốn xác định thời điểm làm như thế nào? - Phân biệt khoảng thời gian và thời điểm? - Sử dụng đồng hồ - Đơn vị: s, min, h. - Chọn gốc thời gian và tính khoảng thời gian từ gốc đến lúc đó. - HS trả lời:.... 4. Xác định thời gian: - Dùng đồng hồ để xác định khoảng thời gian. - Đơn vị đo: giây (s). Ngoài ra còn đơn vị khác: phút (min); giờ (h) - Để xác định thời điểm cần có đồng hồ và chọn một gốc thời gian 5’ Hoạt động 5: Hình thành khái niệm hệ quy chiếu Vậy muốn nghiên cứu chuyển động của một chất điểm cần: - Vật mốc gắn vào đó hệ tọa độ : xác định vị trí của vật. - Gốc thời gian gắn với đồng hồ: Xác định thời gian. 5. Hệ quy chiếu: Một vật mốc gắn với hệ tọa độ và một gốc thời giancùng với một đồng hồ hợp thành hệ quy chiếu 5’ Hoạt động 6: Hình thành khái niệm chuyển động tịnh tiến: - Quan sát chuyển động của ôtô trên dường thẳng. So sánh quỹ đạo của các điểm trên khung xe. - Quan sát chuyển động của đu quay - HS trả lời:... 6. Chuyển động tịnh tiến: Khi vật chuyển động tịnh tiến, mọi điểm của nó có quỹ đạo giống hệt nhau, có thể chồng khít lên nhau. Hoạt động 7: Củng cố (5min) Câu 1 trang 10 SGK: b,e,g đúng; a,c,d.đ sai a sai vì có trường hợp vật quay quanh vật mốc => khoảng cách không đổi: vật tham gia chuyển động cơ. c sai vì khi xe chuyển động trên đường thẳng thì van xe vẽ thành đường xiclôit d sai vì trục kim chuyển động so với mũi kim đồng hồ: trục quay theo chiều ngược với chiều quay của kim quanh trục. đ sai vì chưa đủ còn phải kể đến dấu Hoạt động 8: Dặn dò (2min) BT 1,2,3 trang 10 SGK TIÃÚT 2. VÁÛN TÄÚC TRONG CHUYÃØN ÂÄÜNG THÀÓNG. CHUYÃØN ÂÄÜNG THÀÓNG ÂÃÖU. I. Muûc tiãu: 1. Kiãún thæïc: - Hiãøu âæåüc caïc khaïi niãûm âäü dåìi, váûn täúc trung bçnh, váûn täúc tæïc thåìi. Nàõm væîng tênh cháút vectå cuía caïc âaûi læåüng naìy. - Hiãøu ràòng viãûc thay thãú caïc vectå trãn bàòng caïc giaï trë âaûi säú cuía chuïng maì khäng laìm máút âi âàûc træng vectå cuía chuïng. - Phán biãût âæåüc âäü dåìi våïi quaîng âæåìng âi, váûn täúc våïi täúc âäü. 2. Kyî nàng: - Váûn duûng kiãún thæïc âaî hoüc âãø giaíi quyãút caïc baìi táûp liãn quan. 3. Thaïi âäü: - Nghiãm tuïc, têch cæûc. II. Chuáøn bë: 1. Giaïo viãn: - Mäüt äúng thuyí tinh daìi âæûng næåïc våïi mäüt boüt khäng khê. 2. Hoüc sinh: - Nàõm væîng caïc yãúu täú cuía mäüt vectå III. Phæång phaïp: - Âaìm thoaûi IV. Tiãún trçnh baìi giaíng: 1. Kiãøm tra baìi cuî: - Cháút âiãøm laì gç? Cho vê duû. - Laìm thãú naìo âãø xaïc âënh vë trê cuía mäüt cháút âiãøm? Cho vê duû. - Hãû qui chiãúu bao gäöm caïc yãúu täú naìo? 2. Måí baìi: - ÅÍ cáúp 2 caïc em âaî laìm quen våïi caïc khaïi niãûm quaîng âæåìng, täúc âäü trung bçnh, täúc âäü cuía mäüt váût. Âãø mä taí chênh xaïc hån chuyãøn âäüng cuía caïc váût trong baìi naìy caïc em seî âæåüc giåïi thiãûu caïc khaïi niãûm måïi vectå âäü dåìi, váûn täúc trung bçnh, váûn täúc tæïc thåìi... tæì âoï xáy dæûng phæång trçnh chuyãøn âäüng thàóng âãöu tæïc laì xaïc âënh vë trê cuía cháút âiãøm taûi mäüt thåìi âiãøm báút kyì. 3. Näüi dung baìi giaíng: Thåìi gian Näüi dung chênh Hoaût âäüng tháöy Hoaût âäüng troì Hoaût âäüng 1: Xáy dæûng khaïi niãûm âäü dåìi 1. Âäü dåìi: Giaí sæí taûi thåìi âiãøm t1, cháút âiãøm åí vë trê M1 taûi thåìi âiãøm t2, cháút âiãøm åí vë trê M2 Trong khoaíng thåìi gian Dt = t2 - t1 cháút âiãøm âaî thæûc hiãûn mäüt âäü dåìi M1M2. * Âäü dåìi laì mäüt vectå näúi vë trê âáöu vaì vë trê cuäúi cuía cháút âiãøm. * Trong chuyãøn âäüng thàóng: vectå âäü dåìi nàòm trãn âæåìng thàóng qué âaûo. Nãúu choün truûc toaû âäü Ox truìng våïi âæåìng thàóng qué âaûo thç vectå âäü dåìi coï phæång truìng våïi âæåìng thàóng áúy. Giaï trë âaûi säú cuía âäü dåìi M1M2 bàòng: Dx = x2 - x1 + Dx >0: chiãöu tæì M1 âãún M2 truìng våïi chiãöu dæång cuía truûc Ox. + Dx<0: chiãöu tæì M1 âãún M2 ngæåüc våïi chiãöu dæång cuía truûc Ox. Þ Trong chuyãøn âäüng thàóng cuía mäüt cháút âiãøm, thay cho xeït vectå âäü dåìi M1M2 ta xeït giaï trë âaûi säú Dx cuía vectå âäü dåìi vaì goüi tàõt laì âäü dåìi. Âäü dåìi = Âäü biãún thiãn toaû âäü = Toaû âäü luïc cuäúi - toaû âäü luïc âáöu * Giåïi thiãûu khaïi niãûm âäü dåìi. * Mäüt âaûi læåüng vectå âæåüc xaïc âënh båíi caïc yãúu täú naìo? * Trong chuyãøn âäüng thàóng vectå âäü dåìi vaì qué âaûo chuyãøn âäüng mäúi liãn hãû gç våïi nhau? * Giaï trë âaûi säú cuía âäü dåìi M1M2 bàòng bao nhiãu? * Giaï trë âaûi säú cuía âäü dåìi Dx coï noïi lãn âáöy âuí í caïc yãúu täú cuía vectå âäü dåìi khäng? * Læu yï: âäü dåìi khäng phuû thuäüc hãû qui chiãuï * Làõng nghe, ghi cheïp. * Traí låìi. * Traí låìi. * Traí låìi. * Traí låìi. . Hoaût âäüng 2: Phán biãût âäü dåìi vaì quaîng âæåìng âi: 2. Âäü dåìi vaì quaîng âæåìng âi: * Khi cháút âiãøm chuyãøn âäüng trãn qué âaûo, quaîng âæåìng noï âi âæåüc coï thãø khäng truìng våïi âäü dåìi cuía noï. * Træåìng håüp cháút âiãøm chuyãøn âäüng thàóng chè theo mäüt chiãöu vaì chiãöu âoï truìng våïi chiãöu dæång cuía truûc toaû âäü thç âäü dåìi truìng våïi quaîng âæåìng âi âæåüc. * Âäü låïn cuía âäü dåìi coï bàòng quaîng âæåìng âi âæåüc cuía cháút âiãøm khäng? * Quaîng âæåìng váût âi âæåüc coï truìng våïi qué âaûo chuyãøn âäüng cuía noï khäng? Cho vê duû minh hoaû. * Khi naìo âäü dåìi vaì quaîng âæåìng váût âi âæåüc truìng nhau? * Traí låìi * Traí låìi. * Traí låìi. Hoaût âäüng 3: Thiãút láûp cäng thæïc tênh váûn täúc trung bçnh 3. Váûn täúc trung bçnh: + Taûi thåìi âiãøm t1: váût åí vë trê M1 coï toaû âäü x1 Taûi thåìi âiãøm t2: váût åí vë trê M2 coï toaû âäü x2 * Vectå váûn täúc trung bçnh coï phæång chiãöu truìng våïi vectå âäü dåìi. * Træåìng håüp chuyãøn âäüng thàóng coï phæång truìng våïi âæåìng thàóng qué âaûo.Choün truûc toaû âäü truìng våïi âæåìng thàóng qué âaûo. Giaï trë âaûi säú cuía vtb: Âån vë cuía váûn täúc trung bçnh: m/s; km/h... * Váûn täúc trung bçnh vtb cuía cháút âiãøm trong khoaíng thåìi gian tæì t1 âãún t2 bàòng thæång säú cuía vectå âäü dåìi M1M2 vaì khoaíng thåìi gian Dt = t2 - t1 váût thæûc hiãûn âäü dåìi âoï. * Vectå váûn täúc trung bçnh vaì vectå âäü dåìi coï phæång chiãöu nhæ thãú naìo? * Váûn täúc trung bçnh cho biãút âiãöu gç? * Nháún maûnh laûi: Váûn täúc trung bçnh cuía cháút âiãøm trong khoaíng thåìi gian tæì t1 âãún t2 cho biãút nãúu cháút âiãøm giæî nguyãn váûn täúc bàòng váûn täúc trung bçnh thç trong khoaíng thåìi gian âoï cháút âiãøm seî âi âæåüc âoaûn thàóng M1M2 tæì M1 âãún M2. * So saïnh khaïi niãûm váûn täúc trung bçnh vaì täúc âäü trung bçnh âaî hoüc åí cáúp 2. * Làõng nghe. * Traí låìi. * Traí låìi * Traí låìi Hoaût âäüng 4: Thiãút láûp cäng thæïc tênh váûn täúc tæïc thåìi 4. Váûn täúc tæïc thåìi: * Khaïi niãûm: Váûn täúc tæïc thåìi laì váûn täúc taûi mäüt thåìi âiãøm báút kç trong quaï trçnh chuyãøn âäüng. Nãúu chia khoaíng thåìi gian tæì luïc âáöu tA âãún luïc cuäúi tB cuía chuyãøn âäüng thaình nhæîng pháön Dt bàòng nhau. ÆÏng våïi mäùi khoaíng thåìi gian Dt âoï, cháút âiãøm di chuyãøn âæåüc mäüt âäü dåìi MM’ våïi váûn täúc trung bçnh bàòng: * Khi Dt ráút nhoí thç váûn täúc trung bçnh coï thãø xem laì váûn täúc tæïc thåìi taûi thåìi âiãøm t. * Váûn täúc tæïc thåìi truìng phæång våïi âæåìng thàóng qué âaûo. * Kyï hiãûu: (khi Dt ráút nhoí ) Khi Dt ráút nhoí . Nghéa laì: hay: váûn täúc tæïc thåìi coï âäü låïn bàòng täúc âäü tæïc thåìi. Váûn täúc trung bçnh khi váût di chuyãøn tæì M âãún M’ âæåüc tênh nhæ thãú naìo? * Khi Dt ráút nhoí thç váûn täúc trung bçnh diãùn taí chuyãøn âäüng cuía váût nhæ thãú naìo? * Læu yï: khi chè noïi âãún âäü låïn, coï thãø duìng tæì váûn täúc hay täúc âäü âãø chè âäü låïn cuía váûn täúc tæïc thåìi cuía mäüt cháút âiãøm taûi mäüt htåìi âiãøm. * Traí låìi * Traí låìi. 3. Cuíng cäú, dàûn doì vãö nhaì: 1. Chuyãøn âäüng thàóng âãöu coï: Váûn täúc tæïc thåìi luän luän dæång Váûn täúc trung bçnh luän luän dæång Váûn täúc trung bçnh khäng ám Täúc âäü trung bçnh luän luän dæång 2. Chuyãøn âäüng thàóng âãöu laì chuyãøn âäüng trãn âæåìng thàóng, trong âoï: Váûn täúc tæïc thåìi bàòng täúc âäü tæïc thåìi. Váûn täúc trung bçnh bàòng täúc âäü trung bçnh. Täúc âäü trung bçnh bàòng täúc âäü tæïc thåìi. Váûn täúc tæïc thåìi bàòng quaîng âæåìng chia thåìi gian âi hãút quaîng âæåìng âoï. * Dàûn doì vãö nhaì: 1. Traí låìi caïc cáu hoíi vaì laìm baìi táûp saïch giaïo khoa trang 16. 2. Laìm baìi táûp sbt: 1.1 - 1.7. TIÃÚT 3. VÁÛN TÄÚC TRONG CHUYÃØN ÂÄÜNG THÀÓNG. CHUYÃØN ÂÄÜNG THÀÓNG ÂÃÖU (tiãút 2). I. Muûc tiãu: 1. Kiãún thæïc: - Biãút caïch thiãút láûp phæång trçnh chuyãøn âäüng thàóng âãöu. Hiãøu ràòng phæång trçnh chuyãøn âäüng mä taí âáöy âuí caïc âàûc tênh cuía chuyãøn âäüng. - Biãút caïch veî âäö thë toaû âäü theo thåìi gian, váûn täúc theo thåìi gian vaì âäö thë coï thãø xaïc âënh âæåüc caïc âàûc træng âäüng hoüc cuía chuyãøn âäüng. 2. Kyî nàng: Váûn duûng kiãún thæïc âaî hoüc âãø giaíi quyãút caïc baìi táûp liãn quan. 3. Thaïi âäü: Nghiãm tuïc, têch cæûc. II. Chuáøn bë: 1. Giaïo viãn: 2. Hoüc sinh: - Giáúy keí ä li âãø veî âäö thë. - Nàõm væîng caïc yãúu täú cuía mäüt vectå III. Phæång phaïp: - Âaìm thoaûi IV. Tiãún trçnh baìi giaíng: 1. Kiãøm tra baìi cuî: - Cháút âiãøm laì gç? Cho vê duû. - Laìm thãú naìo âãø xaïc âënh vë trê cuía mäüt cháút âiãøm? Cho vê duû. - Hãû qui chiãúu bao gäöm caïc yãúu täú naìo? 2. Måí baìi: - ÅÍ cáúp 2 caïc em âaî laìm quen våïi caïc khaïi niãûm quaîng âæåìng, täúc âäü trung bçnh, täúc âäü cuía mäüt váût. Âãø mä taí chênh xaïc hån chuyãøn âäüng cuía caïc váût trong baìi naìy caïc em seî âæåüc giåïi thiãûu caïc khaïi niãûm måïi vectå âäü dåìi, váûn täúc trung bçnh, váûn täúc tæïc thåìi... tæì âoï xáy dæûng phæång trçnh chuyãøn âäüng thàóng âãöu tæïc laì xaïc âënh vë trê cuía cháút âiãøm taûi mäüt thåìi âiãøm báút kyì. 3. Näüi dung baìi giaíng: Thåìi gian Näüi dung chênh Hoaût âäüng tháöy Hoaût âäüng troì Hoaût âäüng 1: Tçm hiãøu âënh nghéa chuyãøn âäüng thàóng âãöu 5. Chuyãøn âäüng thàóng âãöu: * Âënh nghéa: Chuyãøn âäüng thàóng âãöu laì chuyãøn âäüng thàóng, trong âoï cháút âiãøm coï váûn täúc tæïc thåìi khäng âäøi. * Trong chuyãøn âäüng thàóng âãöu: - váûn täúc trung bçnh coï mäüt giaï trë khäng âäøi duy nháút, cho duì ta xeït trong báút kç khoaíng thåìi gian naìo. - Váûn täúc tæïc thåìi laì khäng âäøi vaì bàòng váûn täúc trung bçnh trong báút kç khoaíng thåìi gian naìo. * Giåïi thiãûu âënh nghéa chuyãøn âäüng thàóng âãöu thäng qua chuyãøn âäüng cuía boüt khäng khê trong äúng næåïc? * Coï thãø âënh nghéa thäng qua âäü dåìi. * Váûn täúc trung bçnh trong chuyãøn âäüng thàóng âãöu coì âàûc âiãøm gç? * Váûn täúc trung bçnh vaì váûn täúc tæïc thåìi trong chuyãøn âäüng thàóng âãöu coï âàûc âiãøm gç? * Quan saït, nháûn xeït. * Làõng nghe, ghi cheïp. * Traí låìi. * Traí låìi. Hoaût âäüng 2: Xáy dæûng phæång trçnh chuyãøn âäüng thàóng âãöu vaì âäö thë toüa âäü. 6. Phæång trçnh chuyãøn âäüng thàóng âãöu: Goüi x0 laì toaû âäü cuía cháút âiãøm taûi thåìi âiãøm ban âáöu t0 = 0. x laì toaû âäü cuía cháút âieím taûi thåìi âiãøm t. Váûn täúc cuía cháút âiãøm: Tæì âoï: x - x0 = v => x = x0 + vt (*) (*) laì PT chuyãøn âäüng thàóng âãöu cuía cháút âiãøm. * Âæåìng biãùu diãùn x theo t (âäö thë toüa âäü thåìi gian) Âäü däúc cuía âæåìng thàóng: = v * Træåìng håüp t0 ¹ 0: x = x0 + v0(t - t0) * Kãút luáûn: Trong chuyãøn âäüng thàóng âãöu, váûn täúc coï giaï trë bàòng hãû säú goïc cuía âæåìng biãøu diãùn cuía toaû âäü theo thåìi gian. * Váûn täúc cuía cháút âiãøm âæåüc tênh nhæ thãú naìo? * Âæåìng biãùu diãùn x theo t (âäö thë toüa âäü thåìi gian) âæåüc veî nhæ thãú naìo? * Nháûn xeït daûng âæåìng biãøu diãùn våïi giaï trë âaûi säú cuía váûn täúc v. * Træåìng håüp t0 ¹ 0 phæång trçnh âæåìng âi x = f(t) âæåüc viãút nhæ thãú naìo? * Âäö thë toaû âäü-thåìi gian? * Âäüü däúc cuía âæåìng biãøu diãùn diãùn taí âaûi læåüng naìo trong chuyãøn âäüng thàóng âãöu? * Traí låìi. * Lãn baíng veî. * Nháûn xeït: + v>0: âæåìng biãùu diãön âi lãn phêa trãn. + v<0: âæåìng biãùu diãön âi xuäúng phêa dæåïi. * Traí låìi * Biãøu diãùn * Traí låìi. Hoaût âäüng 3: Khaío saït âäö thë váûn täúc theo thåìi gian 7. Âäöì thë váûn täúc theo thåìi gian: * Âäü dåìi (x - x0) âæåüc tênh bàòng diãûn têch hçnh chæî nháût coï mäüt caûnh laì v0 vaì mäüt caûnh laì t. * Âæåìng biãøu diãùn sæû biãún thiãn cuía váûn täúc theo thåìi gian âæåüc veî nhæ thãú naìo? * Âäö thë váûn täúc thåìi gian vaì âäü dåìi cuía cháút âiãøm coï mäúi liãn hãû naìo våïi nhau? * Traí låìi. Veî åí baíng. * Quan saït âäö thë vaì traí låìi cáu hoíi. 3. Cuíng cäú, dàûn doì vãö nhaì: * Cuíng cäú thäng qua caïc cáu hoíi tràõc nghiãûm: 1. Âäö thë toaû âäü - thåìi gian cuía chuyãøn âäüng thàóng âãöu laì: Mäüt âæåìng thàóng song song våïi truûc hoaình Mäüt âæåìng thàóng song song våïi truûc tung Mäüt âæåìng thàóng xiãn goïc luän luän hæåïng lãn Mäüt âæåìng thaíng xiãn goïc 2. Âäö thë váûn täúc - thåìi gian cuía chuyãøn âäüng thàóng âãöu laì: Mäüt âæåìng thàóng nàòm ngang Mäüt âæåìng thàóng âæïng Mäüt âæåìng thàóng âæïng song song våïi truûc Ov Mäüt âæåìng thàóng nàòm ngang song song våïi truûc Ot 3. Cäng thæïc sau mä taí chuyãøn âäüng thàóng âãöu: v = v0 + a(t - t0) S = v0 + a(t - t0) v = hàòng säú S = v0(t - t0) + a(t - t0)2 * Dàûn doì vãö nhaì: 1. Traí låìi caïc cáu hoíi vaì laìm baìi táûp saïch giaïo khoa trang 16. 2. Laìm baìi táûp sbt: 1.1 - 1.7. TIÃÚT 4. KHAÍO SAÏT THÆÛC NGHIÃÛM CHUYÃØN ÂÄÜNG THÀÓNG I. Muûc tiãu: 1. Kiãún thæïc: - Nàõm væîng muûc âêch cuía viãûc khaío saït mäüt chuyãøn âäüng thàóng laì tçm hiãøu âàûc tênh nhanh, cháûm cuía chuyãøn âäüng thãr hiãûn åí biãøu thæïc váûn täúc theo thåìi gian. - Hiãøu âæåüc ràòng, muäún âo váûn täúc thç phaíi xaïc âënh toaû âäü cuía cháút âiãøm åí caïc thåìi âiãøm khaïc nhau vaì biãút caïch sæí duûng duûng cuû âo thåìi gian âãø xaïc âënh thåìi âiãøm váût âi qua mäüt toaû âäü âaî biãút. - Biãút xæí lyï caïc kãút quaí âo âaûc bàòng caïch láûp baíng vaì sæí duûng caïc cäng thæïc thich håüp âãø tçm caïc âaûi læåüng mong muäún nhæ tênh váûn täúc tæïc thåìi taûi caïc thåìi âiãøm. - Biãút caïch veî âäö thë váûn täúc theo thåìi gian vaì coï nhæîng nháûn xeït tæì âäö thë. 2. Kyî nàng: - Thê nghiãûm, âo âaûc, xæí lyï kãút quaí âo. 3. Thaïi âäü: - Nghiãm tuïc, cáøn tháûn trong quaï trçnh thê nghiãûm, láúy säú liãûu vaì xæí lyï kãút quaí. II. Chuáøn bë: 1. Giaïo viãn: - Bäü thê nghiãûm cáön rung: chuï yï xem âáöu buït gàõn åí cáön rung hoaût âäüng coï täút khäng, mæûc coï âáöy âuí khäng. Cáön laìm træåïc mäüt säú láön thê nghiãûm âãø coï mäüt vaìi bàng giáúy âaî ghi sàôn. - Mäüt bàng giáúy tràõng, mäüt thæåïc gäù âãø veî âäö thë. 2. Hoüc sinh: - Hoüc ké baìi træåïc. - Chuáøn bë giáúy keí ä li, thæåïc keí. III. Phæång phaïp: - Thê nghiãûm theo nhoïm IV. Tiãún trçnh baìi giaíng: 1. Kiãøm tra baìi cuî: - Âënh nghéa chuyãøn âàûng thàóng âãöu. - Daûng âäö thë toaû âäü theo thåìi gian. - Caïch xaïc âënh váûn täúc trung bçnh, váûn täúc tæïc thåìi. 2. Måí baìi: - Âãø xaïc âënh caïc âàûc âiãøm cuía chuyãøn âäüng thàóng cuía mäüt cháút âiãøm, ta tiãún haình caïc pheïp âo xaïc âënh toaû âäü cuía váût taûi caïc thåìi âiãøm khaïc nhau thäng qua chuyãøn âäüng cuía mäüt xe nhoí trãn maïng nghiãng. 3. Näüi dung baìi giaíng: Thåìi gian Näüi dung chênh Hoaût âäüng tháöy Hoaût âäüng troì 1. Caïc duûng cuû thê nghiãûm: + Xe làn + Maïng nghiãng + Bàng giáúy luäön qua khe cuía bäü rung + Bäü rung duìng âãø xaïc âënh thåìi gian 2. Tiãún haình thê nghiãûm: Cho xe chaûy vaì cho bäü rung hoaût âäüng âäöng thåìi. Nhåì bàng giáúy xaïc âënh âæåüc toaû âäü cuía xe taûi nhæîng thåìi âiãøm caïch âãöu nhau. 3. Kãút quaí âo: Ghi theo baíng sau: t(s) x(dm) Vë trê 4. Xæí lê kãút quaí âo: * Giåïi thiãûu caïc duûng cuû thê nghiãûm, vai troì vaì hoaût âäüng cuía chuïng. * Tiãún haình thê nghiãûm máùu * Quan saït duûng cuû, làõng nghe giaïo viãn trçnh baìy * quan saït, sau âoï tiãún haình thê nghiãûm theo nhoïm nãúu coï duûng cuû. Láúy säú liãûu ghi aìo baíng 1 Thåìi gian Näüi dung chênh Hoaût âäüng tháöy Hoaût âäüng troì a. Veî âäö thë toaû âäü theo thåìi gian: b. Tênh váûn täúc trung bçnh trong caïc khoaíng thåìi gian 0,1s liãn tiãúp tæì t = 0: Ghi kãút quaí vaìo baíng 2 t2 - t1 (s) vtb(dm/s) 0,1-0 0,2-0,1 0,3-0,2 0,4-0,3 0,5-0,4 0,6-0,5 0,7-0,6 * Nháûn xeït: c. Tênh váûn täúc tæïc thåìi: Khi t2 - t1 âuí nhoí thç váûn täúc tæïc thåìi taûi thåìi âiãøm coï giaï trë bàòng váûn täúc trung bçnh trong khoaíng thåìi gian âoï. Ghi giaï trë gáön âuïng cuía váûn täúc tæïc thåìi åí caïc thåìi âiãøm vaìo baíng 3. t v * Nháûn xeït: * Veî âäö thë váûn täúc - thåìi gian * Hæåïng dáùn hoüc sinh caïch veî: - Trãn truûc toaû âäü Oxt xaïc âënh caïc vvë trê âäö thë âi qua tæång æïng våïi caïc toaû âäü x,t thu âæåüc tæì thê nghiãûm (baíng 1) * Hæåïng dáùn caïch tênh váûn täúc tæïc thåìi * Veî âäö thë theo nhoïm, nháûn xeït * Tênh toaïn, ghi kãút quaí vaìo baíng 2 vaì nháûn xeït * Tênh toaïn, ghi säú liãûu vaìo baíng 3 vaì nháûn xeït Thåìi gian Näüi dung chênh Hoaût âäüng tháöy Hoaût âäüng troì 5. Kãút luáûn chung: Biãút âæåüc toaû âäü cuía cháút âiãøm taûi më thåìi âiãøm laì ta biãút âæåüc váûn täúc vaì caïc âàûc træng khaïc cuía chuyãøn âäüng cuía váût 3. Cuíng cäú, dàûn doì vãö nhaì: 1. Traí låìi caïc cáu hoíi vaì laìm baìi táûp saïch giaïo khoa trang 20. TIÃÚT 5. CHUYÃØN ÂÄÜNG THÀÓNG BIÃÚN ÂÄØI ÂÃÖU I. Muûc tiãu: 1. Kiãún thæïc: - Hiãøu âæåüc gia täc laì âaûi læåüng âàûc træng cho sæû biãún âäøi nhanh cháûm cuía váûn täúc. - Nàõm âæåüc âënh nghéa vectå gia täúc trung bçnh, vectå gia täúc tæïc thåìi. - Hiãøu âæåüc âënh nghéa vãö chuyãøn âäüng thàóng biãún âäøi âãöu, tæì âoï ruït ra cäng thæïc tênh váûn täúc theo thåìi gian. - Hiãøu âæåüc mäúi quan hãû giæîa dáúu cuía gia täúc vaì dáúu cuía váûn täúc trong chuyãøn âäüng nhanh dáön âãöu vaì trong chuyãøn âäüng cháûm dáön âãöu. - Biãút caïch veî âäö thë váûn täúc theo thåìi gian. - Biãút caïch giaíi caïc baì