Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 35: Thực hành: Xác định hệ số ma sát

THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH HỆ SỐ MA SÁT (T2) A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Xác định được hệ số ma sát trượt bằng thí nghiệm. 2. Kỹ năng: - Rèn luyện óc phân tích, tổng hợp và tư duy logic. - Biết cách trình bày kết quả thí nghiệm. 3. Thái độ - Tích cực tự giác và hợp tác trong học tập B. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Cần làm trước cả hai phương án thí nghiệm. - Bài soạn: Cần có câu hỏi định hướng thảo luận chọn phương án; có dự kiến phương án sẽ chọn; dự kiến cấu trúc bảng số liệu; dự kiến phân nhóm; dự báo vướng mắc của HS khi giải quyết. - Dụng cụ: Tùy theo cách tổ chức hoạt động nhóm mà cần chuẩn bị khác nhau. - Phòng, lớp, bàn phẳng, ghế và các phụ kiện khác. 2. Học sinh: - Đọc SGK trước khi làm thí nghiệm, suy nghĩa về cơ sở lý thuyết của cả 2 phương án, chuẩn bị các câu hỏi thắc mắc. - Có thể tham gia chế tạo các dụng cụ đơn giản theo yêu cầu của giáo viên. - Chuẩn bị giấy để viết báo cáo. 3. Gợi ý ứng dụng CNTT - Chuẩn bị một số đoạn video về thí nghiệm ảo minh họa, các đoạn băng về việc tiến hành của một số lớp đã làm trước. - Chuẩn bị một số hình vẽ về việc bố trí thí nghiệm. - Chuẩn bị một số câu hỏi trắc nghiệm có liên quan. C. PHÖÔNG PHAÙP - Giaûi quyeát vaán ñeà, thực nghiệm, thảo luận nhóm D. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP. 1. OÅn ñònh toå chöùc - OÅn ñònh lôùp, ñieåm danh 2. Kieåm tra baøi cuõ 3. Baøi môùi Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung kieán thöùc Hoạt động 1: Tìm hiểu dụng cụ thí nghiệm. GV: Giới thiệu tất cả các dụng cụ đã có theo yêu cầu và đã được chuẩn bị trước, giới thiệu sơ lược về hoạt động và cách sử dụng các dụng cụ đó. - Nêu yêu cầu của bài thực hành. - Nêu câu hỏi: Bằng một số dụng cụ đã cho và các kiến thức đã học hãy đưa ra phương án tiến hành thí nghiệm đáp ứng yêu cầu của bài thực hành. - Gợi ý, dẫn dắt HS dùng các phương án khả thi. - Nêu kết luận về các phương án khả thi. HS: - Tìm hiểu về các dụng cụ đo, ghi chép những điều cần thiết. - Hiểu yêu cầu của bài thực hành. - Trình bày các ý tưởng cá nhân. - Thảo luận theo nhóm tìm hiểu các phương án - Thống nhất các phương án khả thi. GV: Cho hoïc sinh tìm hieåu veà caùc duïng cuï thöïc haønh HS: Theo doõi, laép raùp thí nghieäm Hoaït ñoäng 2: Laép raùp thí nghieäm GV: Höôùng daãn hoïc sinh laép raùp HS: Laép raùp thí nghieäm GV: Theo doõi hoïc sinh laép raùp HS: Laép thí nghieäm theo yeâu caàu Hoaït ñoäng 2: Tieán haønh thí nghieäm GV: Cho hoïc sinh tieán haønh laøm thí nghieäm HS: Tieán haønh thí nghieäm töøng böôùc GV: Chæ roõ cho hoïc sinh phaûi chuù yù: + Ñaët vaät nhö theá naøo? + Nhaán coâng taéùc nhö theá naøo? + Ñieàu chænh maùy ño thôøi gian hieän soá + Ghi nhaän keát quaû + Xöû lyù soá lieäu HS: Laøm thí nghieäm, ghi caùc soá lieäu vaøo baûng baùo caùo GV: Theo doõi, höôùng daãn hoïc sinh ño caùc ñaïi löôïng HS: Hoaøn thaønh baùo caùo thí nghieäm GV: Höôùng daãn hoïc sinh hoaøn thaønh baùo caùo thí nghieäm 1. Duïng cuï caàn thieát 1- Maët phaúng nghieâng coù gaén thöôùc ño ñoä vaø quaû doïi. 2- Nam chaâm ñieän gaén ôû moät ñaàu maët phaúng nghieâng, hoäp coâng taéc. 3- Giaù ñôõ maët phaúng nghieâng coù theå thay ñoåi ñoä cao 4- Truï kim loaïi ñöôøng kính 3 cm, cao 3cm. 5- Ñoàng hoà ño thôøi gian hieän soá, coång quang ñieän E 6- Thöôùc thaúng 600-800mm 7- Moät chieác eke vuoâng 3 chieàu 2. Laép raùp thí nghieäm - Ñaët maùng nghieâng coù laép nam chaâm ñieän N vaø coång quang ñieän E leân giaù ñôõ. Nam chaâm ñieân N noái vôùi hoäp coâng taéc vaø ñoàng hoà ño thôøi gian. - Ñieàu chænh goùc nghieân cuûa maët phaúng 3. 3. Trình töï thí nghieäm 1- Xaùc ñònh goùc nghieâng giôùi haïn ñeå vaät baét ñaàu tröôït treân maët phaúng nghieâng - Taêng daàn goùc nghieâng cuûa maët phaúng ôû moät ñaàu caûu maët phaúng - Khi vaät baét ñaàu tröôït thì khoâng taêng nöõa, ghi nhaän giaù trò 2- Ño heä soá ma saùt tröôït Naâng ñoä nghieâng ñeán khi . Ghi nhaäân giaù trò . Ñoàng hoà ño thôøi gian ôû MODE , thang ño 9,999s. Baät ñieän cho nam chaâm ñieän hoaït ñoäng giöõ truï theùp treân maët phaúng nghieâng Xaùc ñònh vò trí s0 cuûa truï theùp Dòch chuyeån coång quang ñieän E ñeán vò trí caùch s0 caùch s khoaûng: 400mmm Nhaán nuùt RESET treân ñoäng hoà ño thôøi gian. Aán coâng taéc ñeå thaû vaät tröôït, nhaû nhanh Ñoïc vaø ghi thôøi gian tröôït t vaøo baûng 16.1 *. Laëp laïi thí nhgieäm 4 laàn 4. Cuûng coá vaø luyeän taäp. GV: Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi sau: - Trong khi làm thí nghiệm theo phương án 1, cần khống chế các hiện tượng phụ nào, theo các quy luật nào để làm rõ mục tiêu thí nghiệm? - Trong phương án 2 đo hệ số ma sát trượt, có thể làm theo hai cách: cố định một đầu lực kế rồi kéo tấm ván, hoặc để ván cố định rồi kéo lực kế và vật. Dự đoán kết quả có gì khác nhau, tại sao? - Trong phương án 2 đo hệ số ma sát nghỉ cực đại, ta nên đọc số liệu khi khối gỗ bắt đầu trượt hay khi đã trượt đều? Tại sao? HS: - Hệ thống lại kiến thức - Thảo luận trả lời các câu hỏi 5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø GV: - Xem lại cơ sở lý thuyết. - Chuẩn bị ôn tập HS: - Ghi câu hỏi, chuẩn bị ôn tập kiểm tra học kì I .