Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 5: Khảo sát thực nghiệm chuyển động thẳng

KHAÛO SAÙT THÖÏC NGHIEÄM CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG MỤC TIÊU 1. Kiến thức Nắm vững mục đích của việc khảo sát một chuyển động thẳng: tìm hiểu tính nhanh, chậm của chuyển động biểu hiện ở biểu thức vận tốc theo thời gian. Hiểu được: muốn đo vận tốc phải xác định được tọa độ ở các thời điểm khác nhau và biết sử dụng dụng cụ đo thời gian. 2. Kỹ năng Biết xử lý các kết quả đo bằng cách lập bảng vận dụng các công thức tính thích hợp để tìm các đại lượng mong muốn như vận tốc tức thời tại một điểm. Biết cách vẽ đồ thị vận tốc theo thời gian. Biết khai thác đồ thị. 3. Thaùi ñoä Nghieâm tuùc hoïc taäp theo höôùng daãn cuûa giaùo vieân CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Chuẩn bị bộ thí nghiệm cần rung: kiểm tra bút, mực, làm trước một số lần. Chuẩn bị một số băng giấy trắng, thước vẽ đồ thị. 2. Học sinh Đọc trước bài mới. Chuẩn bị giấy kẻ ô li,thước kẻ để vẽ đồ thị. 3. Gợi ý ứng dụng CNTT Soạn câu hỏi trắc nghiệm phần cho kiểm tra bài cũ,củng cố bài. Phân tích kết quả đo có sẵng từ giấy. Các dạng đồ thị của chuyển động thẳng. C. PHÖÔNG PHAÙP - Dieãn giaûng, vaán ñaùp, - Giaûi quyeát vaán ñeà, thaûo luaän nhoùm - Thực nghiệm D. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP. 1. OÅn ñònh toå chöùc - OÅn ñònh lôùp, ñieåm danh 2. Kieåm tra baøi cuõ Caâu 1: Thế nào là chuyển động thẳng? Caâu 2: Vận tốc trung bình và vận tốc tức thời trong chuyển động thẳng? Caâu 3: Phương trình của chuyển động thẳng đều ? Nhận xét về đồ thị tọa độ - thời gian ? 3. Baøi môùi Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung kieán thöùc Hoạt động 1: Lắp đặt, bố trí thí nghiệm. GV: Giới thiệu cho HS dụng cụ thí nghiệm. -Hướng dẫn cách lắp đặt, bố trí thí nghiệm. -Hướng dẫn thao tác mẫu: sử dựng băng giấy. -Giải thích nguyên tắc đo thời gian HS: -Kiểm tra các dụng cụ thí nghiệm. (xe lăn, máng nghiêng, băng giấy, cần rung...) -Tìm hiểu dụng cụ đo: Tính năng, cơ chế, độ chính xác. -Lắp đặt, bố trí thí nghiệm. -Tìm hiểu nguyên tắc đo thời gian bằng cần rung. Hoạt động 2: Tiến hành thí nghiệm . GV : Làm mẫu. -Quan sát HS làm thí nghiệm -Điều chỉnh những sai lệch của thí nghiệm. -Thu thập kết quả đo bảng 1: Tọa độ theo thời gian. HS: -Cho cần rung hoạt động đồngthời cho xe chạy kéo theo băng giấy. -Lặp lại thí nghiệm nhiều lần -Quan sát,thu thập kết quả trên băng giấy. -Lập bảng số liệu: bảng 1 (SGK) -Chú ý: Cân chỉnh máng nghiêng, kiểm tra chất liệu băng giấy, bút chấm điểm. Hoạt động 3: Xử lí kết quả đo GV: -Hướng dẫn cách vẽ đồ thị: Biểu diễn mẫu 1, 2 vị trí. -Quan sát HS tính toán, vẽ đồ thị. -Căn cứ vào kết quả gợi ý HS rút ra kết luận. HS: -Vẽ đồ thị tọa độ theo thời gian H 3.2 -Tính vận tốc trung bình trong các khoảng 0,1 s (5 khoảng liên tiếp)ðLập bảng 2. -Tính vận tốc tức thời ðlập bảng 3. Vẽ đồ thị vận tốc theo thời gian H 3.3 -Nhận xét kết quả: Biết được tọa độ tại mọi thời điểm thì biết được các đặc trưng khác của chuyển động. 1. Dụng cụ thí nghiệm: - Xe lăn - Máng nghiêng - Băng giấy - Bộ rung 2. Tiến hành thí nghiệm: - Cho xe chạy và bộ rung hoạt động đồng thời - Xác định tọa độ của xe tại các thời điểm cách đều nhau - Ghi kết quả đo vào bảng 3. Xử lí kết quả đo: - Vẽ đồ thị tọa độ thời gian - Tính vận tốc trung bình trong các khoảng thời gian liên tiếp 0,1 s - Tính vận tốc tức thời - Kết luận chung 4. Cuûng coá vaø luyeän taäp. GV: - Hướng dẫn hs viết báo cáo, trình bày kết quả. - Yêu câu: các nhóm trình bày kết quả, trả lời câu hỏi SGK. - Đánh giá, nhận xét kết quả các nhóm. - Hướng dẫn HS giải thích các sai số của phép đo, kết quả đo. HS: -Trình bày kết quả của nhóm. -Đánh giá kết quả, cách trình bày của nhóm khác. Trả lời câu hỏi SGK; H 3.4 -Ghi nhận kiến thức: Đặc điểm của chuyển động thẳng. Cách viết báo cáo. Cách trình bày báo cáo thí nghiệm. 5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø -Hoïc baøi củ, làm các bài tập ở SGK, SBT -Chuaån bò baøi môùi: “Chuyeån ñoäng thaúng biến đổi ñeàu” + Ôn lại các kiến thức của chuyển động thẳng đều. + Các kiến thức về vec tơ, đồ thị phương trình bậc 2