Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 6-7 : Sự rơi tự do (tiếp)

Tiết 6-7 : SỰ RƠI TỰ DO I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức : Trình bày, nêu ví dụ và phân tích được khái niệm về sự rơi tự do. Phát biểu được định luật rơi tự do. Nêu được những đặc điểm của sự rơi tự do. 2. Kỹ năng : - Giải được một số bài tập đơn giản về sự rơi tự do. - Đưa ra được những ý kiến nhận xét về hiện tượng xảy ra trong các thí nghiệm về sự rơi tự do. 3. Thái độ: Có ý thức tìm hiểu sự rơi tự do Có ý thức học tập II. CHUẨN BỊ Giáo viên : Những dụng cụ thí nghiệm trong bài có thể thực hiện được. một vài hòn sỏi một vài tờ giấy phẳng nhỏ một vài hòn bi xe đạp (hoặc hòn sỏi nhỏ) một vài miếng bìa cứng phẳng Học sinh : Ôn bài chuyển động thẳng biến đổi đều. III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC (Tiết 1) 1. kiểm tra bài cũ: (5 phút) : Câu hỏi Trả lời Thế nào là cđ thẳng biến đổi đều? Viết phương trình chuyển động thẳng biến đổi đều Chuyển động thẳng biến đổi đều là chuyển động trên quỹ đạo thẳng và có độ lớn của vận tốc tức thời biến đổi theo thời gian (hoặc tăng hoặc giảm) 2. nội dung bài mới: Hoạt dộng 1(20 phút ) : Tìm hiểu sự rơi trong không khí. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng Tiến hành các thí nghiệm 1, 2, 3, 4. -Yêu cầu hs quan sát -Yêu cầu nêu dự đoán kết quả trước mỗi thí nghiệm và nhận xét sau thí nghiệm. -Kết luận về sự rơi của các vật trong không khí. - Quan sát và nhận xét thí nghiệm - trả lời câu hỏi C1 +TN1:hòn sỏi rơi nhanh hơn tờ giấy +TN2: hai vật rơi nhanh như nhau +TN3: hai vật nặng như nhau lai rơi nhanh chậm khác nhau +TN4: vật nhẹ hơn rơi nhanh hơn vật nặng I. Sự rơi trong không khí và sự rơi tự do. 1. Sự rơi của các vật trong không khí. + Trong không khí không phải các vật nặng nhẹ khác nhau thì rơi nhanh chậm khác nhau. + Yếu tố quyết định đến sự rơi nhanh chậm của các vật trong không khí là lực cản không khí lên vật và trọng lực tác dụng lên vật. Hoạt dộng 2 (20 phút ) : Tìm hiểu sự rơi trong chân không. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng Mô tả thí nghiệm ống Niu-tơn và thí nghiệm của Ga-li-lê Đặt câu hỏi. Nhận xét câu trả lời. Yêu cầu trả lời C2 - Dự đoán sự rơi của các vật khi không có ảnh hưởng của không khí. - Nhận xét về cách loại bỏ ảnh hưởng của không khí trong thí nghiệm của Niutơn và Galilê. Trả lời C2 + ở thí nghiệm 2 ta thấy 2 vật nặng nhẹ khác nhau lại rơi nhanh như nhau => đó là sự rơi tự do 2. Sự rơi của các vật trong chân không (sự rơi tự do). + Nếu loại bỏ được ảnh hưởng của không khí thì mọi vật sẽ rơi nhanh như nhau. Sự rơi của các vật trong trường hợp này gọi là sự rơi tự do. + Sự rơi tự do là sự rơi chỉ dưới tác dụng của trọng lực. (Tiết 2) kiểm tra bài cũ:(5 phút) Câu hỏi Trả lời - Hãy cho biết sự rơi của các vật trong không khí và trong chân không giống và khác nhau ở những điểm nào ? -giống nhau:đều chịu tác dụng của trọng lực -khác nhau:+ trong không khí sự rơi của các vật chịu ảnh hưởng của lực cản không khí + các vật rơi trong chân không k chịu tác dụng của lực cacnr không khí do đó các vật rơi nhanh như nhau. 2. nội dung bài mới: Hoạt dộng 1 (25 phút ) : Tìm hiểu các đặc điểm của sự rơi tự do, xây dựng các công thức của chuyển động rơi tự do. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng -Yêu cầu hs xem sgk. - Hướng dẫn xác định phương thẳng đứng bằng dây dọi. - Giới thiệu phương pháp chụp ảnh bằng hoạt nghiệm. -Gợi ý nhận biết chuyển động thẳng nhanh dần đều dựa trên ảnh của hòn bi hình 4.3 -Gợi ý áp dụng các công thức của chuyển động thẳng nhanh dần đều cho vật rơi tự do. - Nhận xét về đặc điểm của chuyển động rơi tự do. - Tìm phương án xác định phương chiều của chuyển động rơi tự do. - Làm việc nhóm trên ảnh hoạt nghiệm để rút ra tính chất của chuyển động rơi tự do. - Xây dựng các công thức của chuyển động rơi tự do không có vận tốc ban đầu v0=0 II. Nghiên cứu sự rơi tự do của các vật. 1. Những đặc điểm của chuyển động rơi tự do. + Phương của chuyển động rơi tự do là phương thẳng đứng (phương của dây dọi). + Chiều của chuyển động rơi tự do là chiều từ trên xuống dưới. + Chuyển động rơi tự do là chuyển động thẳng nhanh dần đều. 2. Các công thức của chuyển động rơi tự do. Chuyển động rơi tự do là chuyển động thẳng nhanh dần đều do đó ta áp dụng các công thưc của cđbdđ v = g.t ; s = ; v2 = 2gh Hoạt dộng 2 (10 phút ) : Tìm hiểu độ lớn của gia tốc rơi tự do. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng Giới thiệu cách xác định độ lớn của gia tốc rơi tự do bằng thực nghiệm. - Nêu các kết quả của thí nghiệm. -Nêu cách lấy gần đúng khi tính toán. Ghi nhận cách làm thí nghiệm để sau này thực hiện trong các tyiết thực hành. - Ghi nhận kết quả. - Ghi nhận và sử dụng cách tính gần đúng khi làm bài tập 2. Gia tốc rơi tự do. + Tại một nơi trên nhất định trên Trái Đất và ở gần mặt đất, các vật đều rơi tự do với cùng một gia tốc g. + Ở những nơi khác nhau, gia tốc rơi tự do sẽ khác nhau : - Ở địa cực g lớn nhất : g = 9,8324m/s2. - Ở xích đạo g nhỏ nhất : g = 9,7872m/s2 + Nếu không đòi hỏi độ chính xác cao, ta có thể lấy g = 9,8m/s2 hoặc g = 10m/s2. 3. Củng cố và giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Yeâu caàu neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. - Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. - Traû lôøi caâu hoûi. -Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. IV. RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY