Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 61 - Bài 36: Sự nở vì nhiệt của vật rắn

Ngày Soạn: 22/03/07 Tiết: 61 Bài 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN I. Mục tiêu. a. Về kiến thức: Mô tả được các dụng cụ và phương pháp tiến hành thí nghiệm để xác định độ nở dài của vật rắn. Dựa vào bảng 36.1 ghi kết quả đo độ nở dài của thanh rắn thay đổi theo độ tăng nhiệt độ , tính được giá trị trung bình của hệ số nở dài. Phát biểu được quy luật về sự nở dài và swk nở khối của vật rắn. Đồng thời nêu được ý nghĩa vật lí và đơn vị đo hệ số nở dài và hệ số nở khối. b. Về kĩ năng: Vận dụng được công thức về sự nở dài và sự nở khối của vật rắn để giải các bài tập đã cho trong bài. Nêu được ý nghĩa thực tiễn của việc tính toán độ nở dài và độ nở khối của vật rắn trong đời sống và kĩ thuật. c. Thái độ: II. Chuẩn bị. GV: Bảng 36.1 SGK trên giấy lớn. III. Tiến trình giảng dạy. 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’). Từ định luật Húc về biến dạng cơ của vật rắn, hãy suy ra công thức của lực đàn hồi trogn vật rắn. 3. Bài mới. Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - Các em quan sát hình 36.1: + Tại sao giữa 2 đầu thanh ray của đường sắt lại phải có một khe hở? - ở lớp 6 chúng ta chỉ nghiên cứu hiện tượng nở vì nhiệt một cách định tính nên chúng ta chưa thể xác định được độ rộng của khe hở phụ thuộc vào những yếu tố nào và có thể xác định nó theo công thức nhe thế nào? Trong bài này chúng ta cùng nhau nghiên cứu sự nở vì nhiệt một cách định lượng. - Các em nghiên cứu SGK rồi cho biết mục đích TN và cách tiến hành TN về sự nở dài của vật rắn. - Các em hãy dự đoán về sự phụ thuộc của độ nở dài ban đầu và độ tăng nhiệt độ. - Hướng dẫn hs thảo luận các dự đoán và tổng kết bằng công thức dự đoán: trong đó là hệ số tỉ lệ. - Nếu dự đoán đó là đúng thì: - Muốn kiểm tra dự đoán trên chúng ta phải dùng TN để đo đại lượng nào? - Treo bảng 36.1: + Để xử lý kết quả đo chúng ta phải làm gì? - Hướng dẫn hs xử lý số liệu theo nhóm à rút ra kết luận. - Yêu cầu một vài nhóm trình bày kết luận trước lớp. - Gv kết luận chung: Độ nở dài của thanh rắn tỉ lệ với độ tăng nhiệt độ và độ dài ban đầu của thanh. trong đó là hệ số nở dài, đơn vị 1/K hay K-1. - Giới thiệu bảng 36.2: các em trả lời C2. - Khi nung nóng, kích thước của vật rắn tăng theo mọi hướng nên thể tích của nó cũng tăng. Sự tăng thể tích của vật rắn khi nhiệt độ tăng gọi là sự nở khối. - Cũng từ những Tn người ta xác định độ nở khối của vật rắn theo công thức: trong đó gọi là hệ số nở khối với - Các em tự nghiên cứu SGK. Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập. - Hs quan sát hình. - Trả lời câu hỏi của gv. Hoạt động 2: Tìm hiểu về sự nở dài. - Đọc SGK à trình bày mục đích TN và cách tiến hành TN - Đưa ra dự đoán (độ nở dài tỉ lệ thuận với độ dài ban đầu và độ tăng nhiệt độ) và thảo luận về các dự đoán và cách tiến hành TN để kiểm tra dự đoán. - Chúng ta phải dùng TN đo - Tính các giá trị của ở mỗi lần đo. - Hs làm việc dưới sự hướng dẫn của gv. - Trình bày kết luận của nhóm trước tập thể. - Hs trả lời C2 rồi thảo luận chung. Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự nở khối. - Chú ý để ghi nhận. Hoạt động 4: Vận dụng. - Hs tự đọc SGK. I. Sự nở dài 1. Thí nghiệm Kết luận: Độ nở dài của thanh rắn tỉ lệ với độ tăng nhiệt độ và độ dài ban đầu của thanh. 2. Kết luận Độ nở dài trong đó là hệ số nở dài, đơn vị 1/K hay K-1. II. Sự nở khối. trong đó gọi là hệ số nở khối với III. Ứng dụng IV. CỦNG CỐ: Qua bài này chúng ta cần nắm được: -Mô tả được các dụng cụ và phương pháp tiến hành thí nghiệm để xác định độ nở dài của vật rắn. - -Phát biểu được quy luật về sự nở dài và swk nở khối của vật rắn. -Vận dụng được công thức về sự nở dài và sự nở khối của vật rắn để giải các bài tập đã cho trong bài. V. DẶN DÒ. - Về nhà làm bài tập trong SGK và SBT. -Chuẩn bị bài tiếp theo.