Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Bài 7: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn

BÀI 7 SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN I/ Mục tiêu: Nêu được điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào l, S , r Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố ( l, S , r ) Suy luận và tiến hành được TN kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào l Nêu được điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ một vật liệu thì tỉ lệ thuận với chiều dài dây. II/ Chuẩn bị : Đối với mỗi nhóm HS : - 1 nguồn điện 3V -1 công tắc - 1 ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A - 1 vôn kế có GHĐ 12V và ĐCNN 0,1V Đối với cả lớp : - 1 đoạn dây dẫn bằng đồng có vỏ bọc cách điện, dài 80cm, tiết diện 1mm2 - 1 đoạn dây thép dài 50cm, tiết diện 0,1 mm2 .. III/ Tổ chức hoạt động của HS : 1/ Ổn định lớp : 2/ Kiểm tra bài cũ: Điện trở dây dẫn biểu thị gì ? Nêu công thức tính ? Nêu công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp ? 3/ Giảng bài mới: Mở bài : Từ các bài trước các em đã biết điện trở dây dẫn biểu thị gì và cách tính điện trở tuơng đương cho các điện trở bất kỳ mắc nối tiếp. Nếu có các điện trở cùng loại và cùng chiều dài để có được một dây dẫn có chiều dài gấp hai, ba lần thì ta phải giải quyết vấn đề này như thế nào ? Cần phải xác định xem điện trở dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào ? HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG 1 (8 phút ) Các nhóm HS thảo luận -Công dụng của dây dẫn trong các mạch điện và trong các thiết bị điện - Các vật liệu được dùng làm dây dẫn I/ Xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào môt trong những yếu tố khác nhau GV nêu câu hỏi gợi ý : - Dây dẫn được dùng làm gì trong các mạch điện và trong các thiết bị điện ? - Hãy quan sát thấy dây dẫn ở đâu xung quanh ta và nêu ra 3 ví dụ ? - Nêu tên của các vật liệu có dùng làm dây dẫn ? HOẠT ĐỘNG 2 ( 10 phút ) Các nhóm HS thảo luận để trả lời câu hỏi : Các dây dẫn có điện trở không ? Vì sao ? - HS quan sát các đoạn dây dẫn khác nhau qua hình 7.1 - HS nhân xét và nêu dự đoán : + Các dây dẫn này khác nhau ở những yếu tố nào ? + Điện trở của các dây dẫn có như nhau hay không ? + Những yếu tố nào của dây dẫn có thể ảnh hưởng tới diện trở của dây ? - Các nhóm HS thảo luận tìm ra câu trả lời đối với câu hỏi mà GV nêu ra II/ Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn : GV nêu câu hỏi gợi ý : - Nếu đăt vào hai dây dẫn mọât hiêu điện thế U thì có dòng điện chạy qua nó không ? Khi đó dây dẫn có một điện trở xác định không ? - GV đề nghị HS quan sát hình 7.1 hoặc quan sát các đoạn dây đã chuẩn bị - HS dự đoán xem diện trở của các dây dẫn này có như nhau không, nếu có thì những yếu tố nào ảnh hưởng đến điện trở của dây - Để xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố thì phải làm thế nào ? - Gợi ý tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào những yếu tố nào thì điện trở dây dẫn cũng phụ thuộc vào những yếu tố ê1 HOẠT ĐỘNG 3 ( 15 phút ) - Hs đọc hiểu mục II/1 –SGK và nêu dự kiến cách làm - Các nhóm Hs thảo luận và nêu dự đoán như yêu cầu của C1 trong SGK - Dự đoán đúng : dây dẫn dài 2l có điện trở 2R, dây dẫn dài 3l có điện trở 3R, - Từng nhóm HS tiến hành TN kiểm tra theo mục II/2 – SGK - Đối chiếu kết quả với dự đoán ban đầu theo yêu cầu của của C1 và nêu nhận xét 1. Dự kiến cách làm - GV đề nghị từng nhóm HS nêu dự đoán theo yêu cầu của C1 và ghi lên bảng các dự đoán đó 2. Thí nghiệm kiểm tra : - Theo dõi, kiểm tra và giúp đỡ từng nhóm tiến hành TN : kiểm tra việc mắc mạch điện, đọc và ghi kết quả đo vào bảng 1 trong từng lần làm TN - Sau khi đa số các nhóm HS hoàn thành bảng 1, yêu cầu mỗi nhóm đối chiếu với kết quả thu được với dự đoán đã nêu 3. Kết luận : - Đề nghị mọât vài HS nêu kết luận về sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài dây dẫn HOẠT ĐỘNG 4 ( 7 phút ) - Từng HS trả lời C2 Khi giữ U không đổi, nếu mắc bóng đèn vào U này R của mạch càng lớn. Theo I = U : R thì I qua đèn càng nhỏ thì đèn sáng yếu hoặc không sáng. - Từng HS làm C3 Điện trở của cuộn dây : R = U : I = 6 : 0,3 = 20 W Chiều dài của cuộn dây : III/ Vận dụng : - Gợi ý : Trong 2 trường mắc bóng đèn thì trường hợp nào mạch điện có điện trở lớn hơn thì cường độ qua mach sẽ nhỏ hơn ? Vận dụng định luật Ôm để lý giải. - Gợi ý: + Tính điện trở của cuộn dây theo công thức nào ? + Tính chiều dài của cuộn dây theo công thức nào ? 4/ Củng cố : Điện trở dây dẫn phụ thuộc gì ? Công thức tính l ? 5/ Dặn dò: Đọc thêm phần : Có thể em chưa biết Đọc trước bài 8 : Sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn Làm thêm các bài tập trong SBT : từ bài 7.1 đến 7.4 trang 12 IV/ Rút kinh nghiệm :