Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tiết 31: Lực điện từ

Ngày soạn: 29/11/2013 Ngày dạy: 2/12/2013 TIẾT 31: LỰC ĐIỆN TỪ. I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Mô tả được TN chứng tỏ tác dụng của lực điện từ lên đoạn dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường. - Vận dụng được quy tắc bàn tay trái biểu diễn lực từ tác dụng lên dòng điện thẳng đặt vuông góc với đường sức từ, khi biết chiều đường sức từ và chiều dòng điện. 2. Kỹ năng: -Mắc mạch điện theo sơ đồ, sử dụng các biến trở và các dụng cụ điện. -Vẽ và xác định chiều đường sức từ của nam châm. 3. Thái độ: - Cẩn thận, trung thực, yêu thích môn học. II. Chuẩn bị: 1. Chuẩn bị của GV cho các nhóm HS: - 1 nam châm chữ U, nguồn điện 6V đến 9V, 1 công tắc, 1 giá TN. - 1 đoạn dây dẫn AB bằng đồng Ф = 2,5mm, dài 10cm. - 1 biến trở loại 20Ω - 2A, 1 ampekế GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A 2. Học sinh: - Đọc và chuẩn bị trước bài 27-SGK III. Tiến trình giảng dạy. 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Nêu TN chứng tỏ dòng điện có tác dụng từ ? 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS NỘI DUNG * Hoạt động 1: tổ chức tình huống học tập. GV: Dòng điện tác dụng từ lên kim nam châm, Vậy ngược lại nam châm có tác dụng lực từ lên dòng điện hay không? HS: nêu dự đoán. GV: Chúng ta sẽ cùng nghiên cứu bài học ngày hôm nay để tìm câu trả lời → Bài mới. * Hoạt động 2: TN về tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện. GV: Yêu cầu HS nghiên cứu TN hình 27.1 (SGK-tr.73), nêu dụng cụ cần thiết để tiến hành TN. -HS nghiên cứu SGK, nêu dụng cụ cần thiết để tiến hành TN GV: giao dụng cụ TN cho các nhóm, yêu cầu HS làm TN theo nhóm. HS:Các nhóm nhận dụng cụ TN. - Tiến hành TN theo nhóm. Cả nhóm quan sát hiện tượng xảy ra khi đóng công tắc K. GV: Gọi HS trả lời câu hỏi C1, so sánh với dự đoán ban đầu để rút ra kết luận. HS Trả lời và rút ra kết luận * Hoạt động 3: Tìm hiểu chiều của lực điện từ. GV: Yêu cầu HS mô tả lại TN, sau đó đổi chiều dòng điện AB, quan sát hiện tượng xảy ra ? HS: Mô tả lại TN hình 27.1_SGK GV: Cho HS làm lại TN, sau đó đổi chiều dòng điện AB ® Quan sát hiện tượng xảy ra ? HS: Làm TN, quan sát ® nêu nhận xét GV: Vây chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào ? HS: Trả lời và rút ra kết luận. GV: Vậy làm thế nào để xác định chiều lực điện từ khi biết chiều dòng điện chạy qua dây dẫn và chiều của đường sức từ ? - Yêu cầu HS đọc mục thông báo ở mục 2. Quy tắc bàn tay trái (tr.74-SGK). HS: Tìm hiểu quy tắc bàn tay trái trong SGK. GV: Cho h/s phát biểu nội dung quy tắc HS: Phát biểu nội dung quy tắc GV treo hình vẽ 27.2 yêu cầu HS kết hợp hình vẽ để hiểu rõ quy tắc bàn tay trái. - Cho HS vận dụng quy tắc bàn tay trái để đối chiếu với chiều chuyển động của dây dẫn AB trong TN đã quan sát được ở trên HS: Xác định chiều của lực điện từ * Hoạt động 4: Vận dụng GV: Hướng dẫn HS vận dụng để trả lời câu C2, C3, C4. HS: Vận dụng quy tắc để trả lời các câu hỏi C2, C3, C4. I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện. 1. Thí nghiệm. - Mắc mạch điện theo hình 27.1 (SGK- tr.73). - Đóng khoá K → Dây dẫn AB bị hút C1: Chứng tỏ dây dẫn AB chị tác dụng của một lực nào đó. 2. Kết luận - Lực t/d lên dây dẫn AB có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường gọi là lực điện từ. II. Chiều của lực điện từ, quy tắc bàn tay trái. 1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào những yếu tố nào? (10 phút) a. TN (hình 27.1) - Khi đổi chiều dòng điện chạy qua dây dẫn AB thì chiều lực điện từ thay đổi. - Khi đổi chiều đường sức từ thì chiều lực điện từ thay đổi. b. Kết luận: (SGK/Tr.73) 2. Quy tắc bàn tay trái. - Nội dung: (SGK) III. Vận dụng C2: Trong đoạn dây dẫn AB, dòng điện có chiều đi từ B đến A. C3: Đường sức từ của nam châm có chiều đi từ dưới lên trên. C4: Làm khung quay theo chiều ngược chiều kim đồng hồ 4. Củng cố - Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào? Nêu quy tắc bàn tay trái. 5. Hướng dẫn về nhà: - Học thuộc quy tắc bàn tay trái, vận dụng vào làm bài tập 27 (SBT)