Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tiết 43: Máy biến thế

Ngày soạn: 18/1/2013 Ngày dạy: 23/1/2013 TIẾT 43: MÁY BIẾN THẾ I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Nêu được các bộ phận chính của máy biến thế - Nêu được công dụng chính của MBT là tăng hay giảm hiệu điện thế theo CT = . - Giải thích được vì sao MBT họat động được với dòng điện xoay chiều mà không hoạt động được với dòng điện 1 chiều. - Vẽ được sơ đồ lắp đặt MBT ở hai đầu đường dây tải điện. 2. Kĩ năng: - Tổng hợp kiến thức. 3. Thái độ: - Ham hiểu biết, yêu thích môn học. II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - 1 MBT nhỏ ( cuộn sơ cấp có 750 vòng và cuộn thứ cấp có 1500 vòng) - Nguồn xoay chiều 0 – 12V, Vôn kế xoay chiều 0 – 15V, 4 đoạn dây nối. 2. Chuẩn bị của HS: - Kẻ sẵn bảng 1- SGK - Đọc và nghiên cứu trước bài 37_SGK. III. Tiến trình giảng dạy 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ. - Khi truyền tải điện năng đi xa có biện phấp nào làm giảm hao phí trên đường dây tải điện ? Chữa bài tập 36.1, 36.2_SBT ? 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS NỘI DUNG Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của máy biến thế. GV: Yêu cầu h/s quan sát H.37.1 và mô hình MBT ® Nêu các bộ phận chính của MBT ? HS: Quan sát, đọc SGK ® Nêu cấu tạo của MBT GV: Số vòng ở 2 cuộn dây có bằng nhau ko ? - Dòng điện có thể chạy từ cuộn dây này sang cuộn dây kia được ko ? Vì sao ? HS: Trả lời GV: Cho h/s nêu dự đoán " trả lời câu hỏi C1 HS: Đọc thông tin SGK " trả lời câu hỏi C1 GV: Cho h/s làm TN kiểm tra dự đoán HS: Làm TN GV: Hướng dẫn h/s trả lời câu C2 - Nếu đặt vào hai đầu cuộn dây sơ cấp hđt U1 xoay chiều tì từ trường của nó có đặc điểm gì ? - Lõi sắt có nhiễm từ không ? Từ trường có xuyên qua cuộn dây thứ cấp ko ? Hiện tượng xảy ra với cuộn thứ cấp ? HS: Trả lời GV: Kết luận về nguyên tắc hoạt động của máy biến thế HS: Ghi vở Hoạt động 2: Nghiên cứu tác dụng của MBT GV: Cho h/s quan sát máy biến thế, ghi lại số vòng dây. - Làm TN đo U1 và U2 ở hai đầu cuộn sơ cấp và thứ cấp. HS: Quan sát MBT ghi lại số vòng dây - Làm TN ghi lại kết quả vào bảng 1 GV: Yêu cầu h/s dựa vào kết quả TN hãy nhận xét về mối quan hệ giữa U và n ? HS: trả lời câu C3 GV: Nếu n1 > n2 thì U1 và U2 quan hệ ntn ? Máy đó gọi là máy tăng hay hạ thế ? HS: Trả lời GV: Muồn tăng hay giảm hđt ở cuộn dây thứ cấp ta phải làm ntn ? HS: Trả lời GV: Kết luận như trong SGK Hoạt động 3: Tìm hiểu cách sử dụng MBT GV: Mục đích của việc sử dụng MBT là gì ? Khi sử dụng hđt thấp ta phải làm ntn ? HS: Trả lời GV: Kết luận như trong SGK Hoạt động 5: Vận dụng GV: Yêu cầu h/s trả lời câu C4 HS: trả lời câu C4 GV: Gọi 1 h/s lên bảng trình bày HS: Trình bày trên bảng I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế. 1. Cấu tạo: - Hai cuộn dây có số vòng khác nhau, đặt cách điện với nhau. Cuộn đưa điện vào là cuộn sơ cấp, cuộn lấy điện ra là cuộn thứ cấp. - Một lõi sắt (thép) có pha silic chung cho cả hai cuộn dây. - Dây và lõi sắt đều có vỏ bọc cách điện 2. Nguyên tắc họat động. C1: Khi có hiệu điện thế xoay chiều đặt vào cuộn sơ cấp " bóng đèn sang "có xuất hiện dòng điện cảm ứng ửo cuộn thứ cấp. C2: Đặt 1 hiệu điện thế xoay chiều vào hai đầu cuộn sơ cấp của MBT thì ở hai đầu của cuộn thứ cấp xuất hiện hiệu điện thế xoay chiều. 3. Kết luận (SGK/Tr.100) II. Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của MBT 1. Quan sát Bảng 1 Kq Lần TN U1 (V) U2 (V) n1 (vòng) n2 (vòng) 1 2 3 C3: Ta có = NX: nếu hđt giữa hai đầu mỗi cuộn dây của NBT tỉ lệ với số vòng dây của các cuộn dây tương ứng. 2. Kết luận - Trong máy biến thế + Nếu U1 > U2 « n1 > n2: máy hạ thế + Nếu U1 < U2 « n1 < n2: máy tăng thế III. Lắp đặt MBT ở hai đầu đường dây tải điện - Ở đầu đường dây tải điện về phía nhà máy điện đặt máy tăng thế. - Trước khi đến nơi tiêu thụ dùng MBT hạ hiệu điện thế. IV. Vận dụng C4: Tóm tắt U1 = 220V, U2 = 6V, U2’ = 3V n1 = 4000 vòng Tính: n = ? n2'= ? Giải - Từ hệ thức = ® n2 = n1. « n2 = 6. = 109 (vòng) - Ta có = ® n'2 = n1. « n'2 = 3. = 54 (vòng) 4. Củng cố. - Hãy nêu cấu tạo và hoạt động của MBT ? - Gọi 2 h/s đọc phần ghi nhớ SGK 5. Hướng dẫn về nhà. - Học phần ghi nhớ, đọc phần có thể em chưa biết. - Làm bài tập 37.1, 37.2, 37.3 - SBT - Đọc trước bài 37_SGK - Chuẩn bị trước bà thực hành, kẽ sẵn mẫu báo cáo thực hành