Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tiết 1 : Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng (tiết 35)

2Ngày so¹n: 18/8/2013 Ngày dạy: 21/8/2013 TiÕt1:NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG -NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG. I/ Mục tiêu: 1.Kiến thức: Bằng thí nghiệm khẳng định được rằng ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta và ta nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta. 2.Kĩ năng: Phân biệt được nguồn sáng, nêu thí dụ. 3.Thái độ: Giáo dục, rèn luyện cho học sinh lòng yêu thích khoa học, biết bảo vệ môi trường vạn dụng vào thực tế. II/ §å dïng d¹y häc 1.GV: Đèn pin, bảng phụ. 2.HS: Mỗi nhóm 1 hộp kín có đèn pin (H 1.2a), pin dây nối công tắc. III/Phương pháp dạy học: Vấn đáp, đàm thoại, trực quan,. . . IV: Tæ chøc giê d¹y §Æt vÊn ®Ò: (3' ) Giới thiệu chương.) -Môc tiªu: G©y høng thó häc tËp cho HS vµo bµi míi -C¸ch tiÕn hµnh: - Một người không bị bệnh tật gì về mắt, có khi nào mở mắt ra mà không thấy được vật để trước mắt không? (có ) - Khi nào nhìn thấy một vật? (khi có ánh sáng). + GV cho học sinh quan sát gương xem miếng bìa viết chữ gì? ( chữ mít ) - Anh trong gương có tính chất gì?(Sẽ học trong chương) *GVgiới thiệu 6vấn đề sẽ tìm hiểu trong chương I. Hoạt động 2: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng ?(8') Môc tiªu: HS biÕt ®­îc khi có ánh sáng truyền vào mắt ta và ta nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta.. HS biết bảo vệ môi trường vận dụng vào thực tế §å dïng dh: Đèn pin, bảng phụ. -C¸ch tiÕn hµnh: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS + GV bật đèn pin ( h 1.1). - Ta có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không? vì sao ? => Không, vì ánh sáng không chiếu trực tiếp từ đèn pin phát ra. Vậy khi nào ta nhận biết được ánh sáng ? + GV yêu cầu HS đọc SGK: “ Quan sát và thí nghiệm “ + HS thảo luận, trả lời C1 vào phiếu học tập. * GV giúp HS rút ra câu kết luận. - Vậy trong điều kiện nào thì ta nhìn thấy 1 vật ? Tích hợp môi trường + Ở các thành phố lớn, do nhà cao tầng che chắn nên học sinh thường phải học tập và làm việc dưới ánh sáng nhân tạo, điều này có hại cho mắt. Để làm giảm tác hại này, học sinh cần có kế hoạch học tập và vui chơi dã ngoại. Gv chốt lại kiến thức I. Nhận biết ánh sáng: HS đọc SGK: “ Quan sát và thí nghiệm “ Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta. - Học sinh biết bảo vệ môi trường Hoạt động 3:Điều kiện nào ta nhìn thấy 1 vật. Phân biệt nguồn sáng và vật sáng. VËn dông.(27') Môc tiªu: .Phân biệt được nguồn sáng, nêu thí dụ. hs biÕt vËn dông lµm bt §å dïng dh: 1 hộp kín có đèn pin (H 1.2a), pin dây nối công tắc. .-C¸ch tiÕn hµnh + GV hướng dẫn HS làm thí nghiệm 1.2a. + Từng nhóm thảo luận và trả lời C2. + GV giúp HS rút ra câu kết luận chung. ( vì có ánh sáng từ mảnh giấy truyền vào mắt ta ). - GV yêu cầu HS nhận xét sự khác nhau giữa dây tóc đèn đang sáng và mảnh giấy trắng. Vật nào tự nó phát ra ánh sáng , vật nào phải nhờ ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó rồi hắt lại ánh sáng ? => Dây tóc đèn đang sáng tự nó phát ra ánh sáng gọi là nguồn sáng, mảnh giấy trắng là vật sáng . + Nhóm thảo luận và trả lời C3. * GV thông báo nguồn sáng, vật sáng là gì. * GV gọi HS cho VD một số nguồn sáng, vật sáng. - Cho cá nhân HS trả lời câu C4,C5? GV kÕt luËn kiÕn thøc II. Nhìn thấy một vật: Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta. III. Nguồn sáng và vật sáng : - Nguồn sáng: vật tự nó phát ra ánh sáng. - Vật sáng: vật tự phát ra ánh sáng hoặc hắt lại ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó. IV. VËn dông C4: Thanh đúng, vì tuy đèn có bật sáng nhưng không có ánh sáng từ đèn truyền vào mắt nên không nhìn thấy. C5: Khói gồm nhiều hạt nhỏ li ti, các hạt khói được đèn chiếu sáng trở thành các vật sáng, các vật sáng nhỏ li ti xếp gần nhau tạo thành 1 vệt sáng mà ta nhìn thấy được. V. Tæng kÕt vµ hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: (7') * GV hướng dẫn HS đọc phần có thể em chưa biết. * Ta nhận biết được vật đen vì nó được đặt bên cạnh những vật sáng khác. * GV hướng dẫn HS làm bài tập trong SBT (1.1 – 1.5). - Học bài: Phần ghi nhớ, vận dụng vào thực tế, làm bài tập. - Hoàn chỉnh bài tập trong SBT(1–15).Xem trước bà “Sự truyền ánh sáng “ + Anh sáng đi theo đường nào? Cách biểu diễn một tia sáng ? + Chuẩn bị trước 1 đèn pin, ống trụ thẳng, ống cong, kim. Ngày so¹n: 01/9/2013 Ngày dạy: 04/9/2013 TiÕt 2: SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG I/Mục tiêu: 1.Kiến thức: -Biết làm thí nghiệm để xác định được đường truyền của ánh sáng. -Phát biểu được định luật truyền thẳng ánh sáng. Biết vận dụng định luật truyền thẳng ánh sáng vào xác định đường thẳng trong thực tế. Nhận biết được đặc điểm của 3 loại chùm ánh sáng. 2.Kĩ năng: Bước đầu biết tìm ra định luật truyền thẳng ánh sáng bằng thực nghiệm. Biết dùng thí nghiệm để kiểm chứng lại một hiện tượng về ánh sáng. 3.Thái độ: Biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống. II/§å dïng d¹y häc: 1. GV: Đèn pin, ống trụ thẳng, ống trụ cong, 3 màn chắn, 3 kim ghim. Th­íc kÎ, b¶ng phô 2. HS: Mỗi nhóm đem một miếng mút nhỏ. III/ Phương pháp dạy học: Vấn đáp đàm thoại, trực quan, diễn giảng IV: Tæ chøc giê d¹y Kiểm tra bài cũ (5') -Môc tiªu: G©y høng thó häc tËp cho HS vµo bµi míi -C¸ch tiÕn hµnh: - Ta nhận biết ánh sáng khi nào ? Ta nhận thấy một vật khi nào ? - Nguồn sáng , vật sáng là gì? - Bài tập 1.2/SBT: Tr¶ lêi:- Khi có ánh sáng truyền vào mắt ta. Khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta. - Nguồn sáng: vật tự nó phát ra ánh sáng. Vât sáng : gồm nguồn sáng và vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó. -Vỏ chai sáng chói dưới trời nắng. Tổ chức tình huống học tập + GV cho HS đọc phần mở bài trong SGK. - Em có suy nghĩ gì về thắc mắc của Hải? + GV ghi lại ý kiến của HS lên bảng. Hoạt động 1:(Nghiên cứu tìm quy luật đường truyền của ánh sáng (10') Môc tiªu: Biết làm thí nghiệm để xác định được đường truyền của ánh sáng. -Phát biểu được định luật truyền thẳng ánh sáng. Nhận biết được đặc điểm của 3 loại chùm ánh sáng. Kĩ năng: Bước đầu biết tìm ra định luật truyền thẳng ánh sáng bằng thực nghiệm. Biết dùng thí nghiệm để kiểm chứng lại một hiện tượng về ánh sáng. §å dïng dh: Đèn pin, ống trụ thẳng, ống trụ cong 3 màn chắn, 3 kim ghim. -C¸ch tiÕn hµnh HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - Dự đoán xem ánh sáng đi theo đường thẳng, đường cong, đường gấp khúc? => HS sẽ nêu được ánh sáng truyền qua khe hở hẹp đi thẳng hoặc ánh sáng từ đèn phát ra đi thẳng. + GV yêu cầu HS chuẩn bị TN kiểm chứng. - HS quan sát dây tóc đèn qua ống thẳng, ống cong và thảo luận câu C1. => Ống thẳng: Nhìn thấy dây tóc đèn đang phát sáng => ánh sáng từ dây tóc đèn qua ống thẳng tới mắt. => Ống cong: không nhìn thấy sáng vì ánh sáng không truyền theo đường cong. - Không có ống thẳng thì ánh sáng có truyền theo đường thẳng không? Ta làm TN như C2. + GV kiểm tra việc bố trí TN, HS làm TN như hình 2.2/SGK - Aùnh sáng truyền theo đường nào ? => Ba lỗ A,B,C thẳng hàng thì ánh sáng truyền theo đường thẳng. * Qua nhiều TN cho biết môi trường không khí, nước, thủy tinh,… là môi trường trong suốt và đồng tính ( cùng KLR, có tính chất như nhau). Tuy nhiên không khí trong khí quyển là môi trường không đồng tính ). - Hãy ghi đầy đủ phần kết luận? -Từ đó nêu định luật truyền thẳng của ánh sáng. Gv chèt l¹i kiÕn thøc I/ Đường truyền của ánh sáng: Kết luận: Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng. Định luật truyền thẳng của ánh sáng Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng. Hoạt động 2: Nghiên cứu thế nào là tia sáng, chùm sáng.VËn dông (25') Môc tiªu: Nhận biết được đặc điểm của 3 loại chùm ánh sáng. Biết dùng thí nghiệm để kiểm chứng lại một hiện tượng về ánh sáng. Vµ lµm bµi tËp §å dïng dh: Th­íc kÎ, b¶ng phô -C¸ch tiÕn hµnh - Qui ước biểu diễn tia sáng như thế nào? => Biểu diễn bằng đường thẳng có mũi tên chỉ hướng gọi là tia sáng. + Trên thực tế ta thường gặp chùm sáng gồm nhiều tia sáng . Khi vẽ chùm sáng chỉ cần vẽ 2 tia sáng ngoài cùng. + GV vặn pha đèn pin tạo 2 tia sáng song song, 2 tia hội tụ, 2 tia phân kỳ. ( GV hướng dẫn HS rút đèn ra xa hoặc đẩy vào gần để tạo ra các chùm sáng theo ý muốn). - HS đọc và trả lời câu C3. Cho HS thảo luận, trả lời câu C4,C5? Gv chèt l¹i kiÕn thøc II/Tia sáng và chùm sáng: *Qui ước: Biểu diễn tia sáng: Biểu diễn bằng đường thẳng có mũi tên chỉ hướng gọi là tia sáng. * Có 3 loại chùm sáng: a/ Chùm sáng song song: gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng. b/ Chùm sáng hội tụ: gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng. c/ Chùm sáng phân kỳ: gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng. IV. VËn dông C4: Aùnh sáng từ đèn phát ra đã truyền đến mắt ta theo đường thẳng (TN h2.1, 2.2/SGK). - C5: Đặt mắt sao cho chỉ nhìn thấy kim gần nhất mà không nhìn thấy 2 kim còn lại. Kim 1 là vật chắn sáng kim 2, kim 2 là vật chắn sáng kim 3. Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên ánh sáng từ kim 2,3 bị chắn không tới mắt. Đọc phần có thể em chưa biết, ánh sáng truyền đi trong không khí gần bằng 300.000 km/s. Hướng dẫn HS biết được quãng đường " Tính được thời gian ánh sáng truyền đi. V. Tæng kÕt vµ h­íng dẫn học sinh tự học ở nhà: (5') - HS học thuộc ghi nhớ - Hoàn chỉnh lại từ C1 " C5 vào vở bài tập. - Làm bài tập 2.1 " 2.4 / SBT - Chuẩn bị bài mới: Mỗi nhóm 1 đèn pin, 1 cây nến, 1 miếng bìa. - HS tìm hiểu: Tại sao có nhật thực, nguyệt thực? So¹n: 08/9/2013 Gi¶ng: 11/9/2013 TiÕt 3 - Bµi 3 øng dông ®Þnh luËt TruyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng I. Môc tiªu 1.KiÕn thøc -Häc sinh nhËn biÕt ®­îc bãng tèi, bãng nöa tèi vµ gi¶i thÝch -Häc sinh gi¶i thÝch ®­îc v× sao cã hiÖn t­îng nhËt thùc, nguyÖt thùc. 2.Kü n¨ng -VËn dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng gi¶i thÝch ®­îc mét sè hiÖn t­îng trong thùc tÕ. -HiÓu ®­îc mét sè øng dông cña ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng. 3. Th¸i ®é -Tu©n theo c¸c yªu cÇu cña gi¸o viªn. biết bảo vệ môi trường trong thực tế II. §å dïng d¹y häc 1. Gi¸o viªn: miÕng b×a, mµn ch¾n, ®Ìn pin. b¶ng phô 2. Häc sinh : pin. III/ Phương pháp dạy học: Vấn đáp đàm thoại, trực quan, diễn giảng IV: Tæ chøc giê d¹y Kiểm tra. §Æt vÊn ®Ò vµo bµi (7') -Môc tiªu: KiÓm tra kiÕn thøc cò vµ t¹o høng thó häc tËp cho HS vµo bµi míi -C¸ch tiÕn hµnh: + Nªu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng? VÏ ®­êng truyÒn cña tia s¸ng? GV nhËn xÐt vµ cho ®iÓm. Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò vµo bµi nh­ s¸ch gi¸o khoa. §ång thêi gi¶i thÝch ®­îc hiÖn t­îng tr¨ng khuyÕt tr¨ng trßn . \ Ho¹t ®«ng cña GV Ho¹t ®«ng cña HS Ho¹t ®éng 1. Quan s¸t, h×nh thµnh kh¸i niÖm bãng tèi, bãng nöa tèi (13’) Môc tiªu: -Häc sinh nhËn biÕt ®­îc bãng tèi, bãng nöa tèi vµ gi¶i thÝch. Biết bảo vệ môi trường trong thực tế §å dïng dh: miÕng b×a, mµn ch¾n, ®Ìn pin -C¸ch tiÕn hµnh +Yªu cÇu häc sinh nghiªnn cøu SGK chuÈn bÞ thÝ nghiÖm? Gi¸o viªn ph¸t dông cô thÝ nghiÖm, häc sinh ho¹t ®éng nhãm lµm thÝ nghiÖm + Quan s¸t hiÖn t­îng trªn mµn ch¾n ? +Yªu cÇu häc sinh vÏ ®­êng truyÒn tia s¸ng tõ ®Ìn qua vËt ®Õn mµn ch¾n ? + Yªu cÇu häc sinh ®iÒn vµo chç trèng trong c©u nhËn xÐt? - Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn. Tích hợp bảo vệ môi trường - Để đảm bảo đủ ánh sáng cho sinh hoạt và học tập, cần đảm bảo đủ ánh sáng, không có bóng tối. Vì vậy, cần lắp đặt nhiều bóng đèn nhỏ thay vì một bóng đèn lớn. - Tại các thành phố lớn, do có nhiều nguồn sáng (ánh sáng do đèn cao áp, do các phương tiện giao thông, các biển quảng cáo…) khiến cho môi trường bị ô nhiễm ánh sáng. Ô nhiễm ánh sáng là tình trạng con người tạo ra ánh sáng có cường độ quá mức dẫn đến khó chịu. Ô nhiễm ánh sáng gây ra các tác hại như: lãng phí năng lượng, ảnh hưởng đến: quan sát bầu trời ban đêm (tại các đô thị lớn), tâm lí con người, hệ sinh thái và gây mất an toàn trong giao thông và sinh hoạt… - Để giảm thiểu ô nhiễm ánh sáng đô thị cần: + Sử dụng nguồn sáng vừa đủ với yêu cầu + Tắt đèn khi không cần thiết hoặc sử dụng chế độ hẹn giờ + Cải tiến dụng cụ chiếu sáng phù hợp, có thể tập trung ánh sáng vào nơi cần thiết + Lắp đặt các loại đèn phát ra ánh sáng phù hợp với sự cảm nhận của mắt Gv chốt lại kiến thức - Dïng c©y nÕn to ®èt ch¸y t¹o ra nguån s¸ng réng. + Yªu cÇu häc sinh lµm thÝ nghiÖm cã hiÖn t­îng g× kh¸c hiÖn t­îng ë thÝ nghiÖm 1? + Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C2? + Nguyªn nh©n hiÖn t­îng ®ã? + §é s¸ng cña c¸c vïng ®ã nh­ thÕ nµo? +Gi÷a thÝ nghiÖm 1 vµ 2 bè trÝ dông cô thÝ nghiÖm cã g× kh¸c? +Bãng tèi kh¸c bãng nöa tèi nh­ thÕ nµo? +Yªu cÇu t×m tõ ®iÒn vµo chç trèng trong nhËn xÐt? -Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn. Gv kÕt luËn l¹i kiÕn thøc I. Bãng tèi – bãng nöa tèi 1. ThÝ nghiÖm 1. Häc sinh nghiªn cøu SGK Häc sinh lµm thÝ nghiÖm C1:- ¸nh s¸ng truyÒn th¼ng nªn vËt c¶n ®· ch¾n ¸nh s¸ng vïng tèi. * NhËn xÐt …nguån s¸ng… 2. ThÝ nghiÖm 2 -Häc sinh lµm thÝ nghiÖm C2 -Vïng bãng tèi ë gi÷a mµn ch¾n -Vïng s¸ng ë ngoµi cïng - Vïng sen gi÷a vïng bãng tèi vµ vïng s¸ng bãng nöa tèi. -Nguån s¸ng réng so víi mµn ch¾n t¹o ra bãng ®en vµ xung quanh cã bãng nöa tèi. NhËn xÐt …tõ mét phÇn cña ¸nh s¸ng … Ho¹t ®«ng 2. H×nh thµnh kh¸i niÖn nhËt thùc, nguyÖt thùc (12’) Môc tiªu: -Häc sinh gi¶i thÝch ®­îc v× sao cã hiÖn t­îng nhËt thùc, nguyÖt thùc. §å dïng dh: b¶ng phô -C¸ch tiÕn hµnh +Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa, tr×nh bµy quü ®¹o cña MÆt Trêi, MÆt Tr¨ng, Tr¸i §Êt? -Gi¸o viªn tr×nh bµy hiÖn t­îng (nhËt thùc toµn phÇn, nhËt thùc mét phÇn) +Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C3? +Yªu cÇu häc sinh kh¸c nhËn xÐt? -Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn . -Gi¸o viªn tr×nh bµy hiÖn t­îng nguyÖt thùc +Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C4? +Yªu cÇu häc sinh kh¸c nhËn xÐt? - Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn +Ph©n biÖt sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a hiÖn t­îng nhËt thùc vµ nguyÖt thùc? Gv kÕt luËn l¹i kiÕn thøc II. NhËt thùc - nguyÖt thùc -Häc sing nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ tr×nh bµy. a. NhËt thùc Häc sinh nghe C3: N¬i nhËt thùc toµn phÇn n»m trong vïng bãng tèi cña mÆt tr¨ng bÞ mÆt tr¨ng che khuÊt kh«ng cho ¸nh s¸ng mÆt trêi chiÕu ®Õn b. NguyÖt thùc Häc sinh nghe C4: VÞ trÝ 1: cã nguyÖt thùc, vÞ trÝ 2 vµ 3: tr¨ng s¸ng (h×nh 3.4) Ho¹t ®éng 3. VËn dông (10’) Môc tiªu: VËn dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng gi¶i thÝch ®­îc mét sè hiÖn t­îng trong thùc tÕ. HiÓu ®­îc mét sè øng dông cña ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng. §å dïng dh: b¶ng phô -C¸ch tiÕn hµnh +Yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm lµm l¹i thÝ nghiÖm h×nh 3.2? +Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C5? -Gi¸o viªn nhËn xÐt. +Yªu cÇu häc vÒ nhµ thùc hÖn C6? - Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn. Gv kÕt luËn l¹i kiÕn thøc III. VËn dông -Häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm C5: -Bãng tèi nhá dÇn b»ng vËt -Bãng nöa tèi gi¶m mÊt ®i. C6: Dïng quyÓn vë kh«ng che kÝn ®­îc ®Ìn èng, bµn n»m trong vïng bãng nöa tèi sau quyÓn vë, nhËn ®­îc mét phÇn ¸ cña ®Ìn chuyÒn tíi V. Tæng kÐt vµ h­íng dÉn vÒ nhµ (3') +Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i néi dung bµi häc? Häc sinh nh¾c l¹i ghi nhí +Yªu cÇu häc sinh ®äc ghi nhí vµ phÇn cã thÓ em ch­a biÕt?Häc sinh ®äc +Yªu cÇu häc sinh vÒ nhµ häc bµi? +Tr¶ lêi l¹i C1C4, lµm c¸c bµi tËp trong s¸ch bµi tËp? + Yªu cÇu häc sinh xem tr­íc bµi míi, chuÈn bÞ dông cô thÝ nghiÖm? So¹n:15 /9/ 2013 Gi¶ng:20/9/2013 TiÕt 4- Bµi 4 §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc -Häc sinh biÕt x¸c ®Þnh tia tíi, tia ph¶n x¹, gãc tíi gãc ph¶n x¹. -BiÕt ph¸t biÓu ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. 2. kü n¨ng -Lµm thÝ nghiÖm, ®o gãc, quan s¸t hiÖn t­îng truyÒn tia s¸ng. -HiÓu øng dông ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng ®Ó ®æi h­íng ®­êng truyÒn cña tia s¸ng theo mong muèn. 3. Th¸i ®é -CÈn thËn, chÝnh x¸c, tu©n thñ c¸c yªu cÇu cña gi¸o viªn. II. §å dïng d¹y häc 1. Gi¸o viªn : Mçi nhãm : 1 g­¬ng ph¼ng, 1 ®Ìn pin, 1 th­íc ®o ®é. 2. Häc sinh : Sgk, b¶ng phô nhãm III. Ph­¬ng ph¸p D¹y häc tÝch cùc, hîp t¸c, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV. Tæ chøc giê häc KiÓm tra- ®v® (6') -Môc tiªu: KiÓm tra kiÕn thøc cò cña hs. G©y høng thó häc tËp cho HS vµo bµi míi -C¸ch tiÕn hµnh: +Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy kh¸i niÖm bãng tèi – bãng nöa tèi? +Yªu cÇu häc sinh kh¸c nhËn xÐt Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn vµ cho ®iÓm - §V§ vµo bµi: nh×n mÆt hå d­íi ¸nh s¸ng mÆt trêi ta thÊy cã hiÖn t­îng as lÊp l¸nh, lung linh. T¹i sao l¹i cã hiÖn t­îng kú diÖu nh­ vËy? Em h·y dù ®o¸n hiÖn t­îng vµ nªu p/a gi¶i quyÕt. -§ã lµ hiÖn t­îng g×? Ta tiÕn hµnh nghiªn cøu bµi h«m nay Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1. T×m hiÓu g­¬ng ph¼ng (7’) -Môc tiªu: T×m ®­îc c¸c vÝ dô vÒ g­¬ng ph¼ng -§å dïng: G­¬ng ph¼ng -C¸ch tiÕn hµnh: -Gi¸o viªn giíi thiÖu g­¬ng ph¼ng, ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng. +Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C1? + Yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt? -Gi¸o viªn nhËn xÐt thèng nhÊt ý kiÕn. Gv chèt l¹i kiÕn thøc I. G­¬ng ph¼ng H×nh ¶nh cña mét vËt quan s¸t ®­îc trong g­¬ng gäi lµ ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng. C1 TÊm gç ph¼ng, mÆt g­¬ng ph¼ng…. H§2. H×nh thµnh kh¸i niÖm vÒ sù ph¶n x¹ ¸nh s¸ng, t×m quy luËt vÒ sù ®æi h­íng cña tia s¸ng khi gÆp g­¬ng ph¼ng (21’) -Môc tiªu: Lµm ®­îc thÝ nghiÖm, tõ ®ã ph¸t biÓu ®­îc ®Þnh luËt ¸nh s¸ng -§å dïng: §Ìn pin -C¸ch tiÕn hµnh: -Gi¸o viªn giíi thiÖu thÝ nghiÖm vµ môc ®Ých cña thÝ nghiÖm. +Yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm lµm thÝ nghiÖm? +Yªu cÇu häc sinh x¸c ®Þnh tia tíi, tia ph¶n x¹? +HiÖn t­îng trªn lµ hiÖn t­îng g×? +Yªu cÇu häc sinh lam thÝ nghiÖm, tr¶ lêi C2? -Gi¸o viªn quan s¸t häc sinh lµm thÝ nghiÖm. +Yªu cÇu häc sinh t×m tõ ®iÒn vµo phÇn kÕt luËn? -Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn. +Yªu cÇu häc sinh ®äc thong tin vÒ gãc tíi vµ gãc ph¶n x¹? +Yªu cÇu häc sinh dù ®o¸n vÒ mèi liªn hÖ gi÷a gãc ph¶n x¹ vµ gãc tíi? +Yªu cÇu häc sinh lµm thÝ nghiÖm kiÓm tra? +Yªu cÇu häc sinh c¸c nhãm b¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm, nhËn xÐt vÒ gãc tíi vµ gãc khóc x¹? +C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ xung? +Yªu cÇu häc sinh rót ra kÕt luËn? -Gi¸o viªn giíi thiÖu : Hai kÕt luËn trªn lµ néi dung cña ®Þnh lu¹t ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. +Yªu cÇu häc sinh ph¸t biÓu l¹i néi dung cña ®Þnh luËt? +Yªu cÇu häc sinh kh¸c nh¾c l¹i? +Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C3? + Yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt? -Gi¸o viªn nhËn xÐt thèng nhÊt ý kiÕn. Gv kÕt luËn ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. II. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng ThÝ nghiÖm Häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm lµm thÝ nghiÖm -HiÖn t­îng trªn lµ hiÖn t­îng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. 1. Tia ph¶n x¹ lµm trong mÆt ph¼ng nµo? C2 * KÕt luËn …. tia tíi …. ph¸p tuyÕn …… 2.Ph­¬ng cña tia ph¶n x¹ quan hÖ nh­ thÕ nµo víi ph­¬ng cña tia tíi. -Häc sinh ®äc th«ng tin - Häc sinh dù ®o¸n -Häc sinh lµm viÖc theo nhãm kiÓm tra Gãc tíi Gãc ph¶n x¹ 600 600 450 450 300 300 * KÕt luËn Gãc ph¶n x¹ lu«n b»ng gãc tíi. 3. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng (SGK) 4. BiÓu diÔn g­¬ng ph¼ng vµ c¸c tia s¸ng trªn h×nh vÏ C3 H§3. VËn dông (8’) Môc tiªu:VËn dông ®Þnh luËt ®Ó vÏ tia ph¶n x¹ vµ gi¶i bµi tËp. -C¸ch tiÕn hµnh: + Yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn C4? + Yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng thùc hiÖn, häc sinh d­íi líp lµm ra nh¸p? +Yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt? - Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn. Gv chèt l¹i ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng vµ kiÕn thøc toµn bµi III. VËn dông Häc sinh thùc hiÖn C4 a. b. V. Tæng kÕt vµ h­íng dÉn vÒ nhµ (3’) +Yªu cÇu häc sinh ph¸t biÓu ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng? +Yªu cÇu häc sinh ®äc SGK, PhÇn cã thÓ em ch­a biÕt? +VÒ nhµ ®äc tr­íc bµi ''¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng''. So¹n : 21-9-2013 Gi¶ng:27-9-2013 TiÕt 5 – Bµi 5: ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc Häc sinh biÕt c¸ch bè trÝ thÝ nghiÖm ®Ó nghiªn cøu ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng. - Häc sinh nªu ®­îc tÝnh chÊt cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng. - BiÕt c¸ch vÏ ¶nh cña mét vËt tr­íc g­¬ng. 2. Kü n¨ng - Häc sinh l¾p d­îc thÝ nghiÖm vµ quan s¸t thÝ nghiÖm. - Häc sinh vÏ thµnh th¹o ¶nh cña mét vËt tr­íc g­¬ng. 3. Th¸i ®é : - CÈn thËn chÝnh x¸c, tinh thÇn hîp t¸c nhãm. Có ý thức bảo vệ môi trường II. §å dïng d¹y häc 1. Gi¸o viªn: Mçi nhãm : 1 g­¬ng ph¼ng, 1 tÊm kÝnh, 2 viªn phÊn, 1 tê giÊy tr¾ng. 2. Häc sinh: Th­íc kÎ. III. Ph­¬ng ph¸p D¹y tÝch cùc, häc hîp t¸c, quan s¸t. IV. Tæ chøc giê häc Khëi ®éng (2’) Môc tiªu: T¹o høng thó cho hs t×m hiÓu kiÕn thøc míi -C¸ch tiÕn hµnh: §V§: Gv b­íc ®Çu giíi thiÖu ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng. GV ®Æt vÊn ®Ò nh­ trong sgk/15 Hoạt động của GV , HS Nội dung ¬ H§1: Nghiªn cøu tÝnh chÊt cña ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng (16’) -Môc tiªu: Lµm ®­îc thÝ nghiÖm ®Ó ph¸t hiÖn tÝnh chÊt cña ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng -§å dïng d¹y häc: 3 g­¬ng ph¼ng cã gi¸ ®ì. 3 tÊm kÝnh trong cã gi¸ ®ì, 3 qu¶ pin, 3 tê giÊy -C¸ch tiÕn hµnh: - Gi¸o viªn gíi thiÖu thÝ nghiÖm vµ môc ®Ých cña thÝ nghiÖm. + Yªu cÇu häc sinh bè trÝ thÝ nghiÖm nh­ h×nh 5.2 ( SGK ), quan s¸t h×nh ¶nh trong g­¬ng? + Quan s¸t ¶nh vµ vËt? + Yªu cÇu häc sinh dù ®o¸n kÝch th­íc cña ¶nh so víi kÝch th­íc cña vËt vµ so s¸nh kho¶ng c¸ch tõ ¶nh ®Õn g­¬ng víi kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi g­¬ng? Lµm thÝ nghiÖm kiÓm tra? + Lµm thÕ nµo ®Ó kiÓm tra ®­îc dù ®o¸n? - Gi¸o viªn gîi ý häc sinh lµm TN + ¸nh s¸ng cã truyÒn qua g­¬ng ph¼ng ®­îc kh«ng? + Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C1? + Yªu cÇu häc sinh thay g­¬ng b»ng tÊm kinh xem ¶nh cã høng ®­îc trªn mµn kh«ng? + Yªu cÇu häc sinh t×n tõ ®iÒn vµo chç trèng trong phÇn kÕt luËn? + Yªu cÇu häc sinh bè trÝ thÝ nghiÖm nh­ h×nh 5.3 vµ tiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm? + Yªu cÇu häc sinh ®o kho¶ng c¸ch so s¸nh kÝch th­íc c©y nÕn cã b»ng kÝch th­íc cña ¶nh kh«ng? ( tr¶ lêi C2 ) + Yªu cÇu häc sinh häc t×m tõ ®iÒn vµo phÇn kÕt luËn? + Yªu cÇu häc sinh so s¸nh kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm cña vËt ®Õn g­¬ng vµ kho¶ng c¸ch tõ ¶nh cña ®iÓm ®ã ®Õn g­¬ng? + Yªu cÇu häc sinh tiÕn hµnh ®o kho¶ng c¸ch? + Yªu cÇu häc sinh t×m tõ ®iÒn vµo chç trèng trong phÇn kÕt luËn? - Gi¸o viªn cñng cè vµ chèt l¹i kiÕn thøc I. TÝnh chÊt cña ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng ThÝ nghiÖm Häc sinh bè trÝ thÝ nghiÖm theo nhãm - ¶nh gièng vËt - Häc sinh dù ®o¸n 1. ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng cã høng ®­îc trªn mµn kh«ng? - Häc sinh nªu ph­¬ng ¸n lµm thÝ nghiÖm. - ¸nh sang kh«ng truyÒn qua g­¬ng ®­îc C1 Kh«ng høng ®­îc ¶nh - Häc sinh lµm thÝ nghiÖm * KÕt luËn - ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng kh«ng høng ®­îc trªn mµn ch¾n, gäi lµ ¶nh ¶o. 2. §é lín cña ¶nh cã b»ng ®é lín cña vËt kh«ng? - Ho¹t ®éng theo nhãm : §èt nÕn, nh×n vµo tÊm kÝnh thÊy ¶nh, ®­a c©y nÕn thø hai vµo c©y nÕn thø nhÊt ®ang ch¸y, ®¸nh dÊu vÞ trÝ c©y nÕn 2. C2 §é lín cña ¶nh b»ng ®é lín cña vËt * KÕt luËn ( SGK ) …. b»ng…. 3. So s¸nh kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm cña vËt ®Õn g­¬ng vµ kho¶ng c¸ch tõ ¶nh cña ®iÓm ®ã ®Õn g­¬ng - Häc sinh nªu ph­¬ng ¸n tiÕn hµnh thÝ nghiÖm C3 * KÕt luËn ( SGK ) …. b»ng….. H§2: Gi¶i thÝch sù t¹o thµnh ¶nh bëi g­¬ng ph¼ng (5’) Môc tiªu: Gi¶i thÝch ®­îc sù t¹o thµnh ¶nh cña g­¬ng ph¼ng -C¸ch tiÕn hµnh: + Yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn theo c©u C4? - Gi¸o viªn theo dâi h­íng dÉn + Yªu cÇu häc sinh t×m tõ ®iÒn vµo chç trèng trong phÇn kÕt luËn? - Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn, häc sinh nh¾c l¹i. - Gi¸o viªn giíi thiÖu ¶nh cña mét vËt lµ tËp hîp ¶nh cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm trªn vËt. Gv chèt l¹i kiÕn thøc II. Gi¶i thÝch sù t¹o thµnh ¶nh bëi g­¬ng ph¼ng C4 VÏ ¶nh S’ dùa vµo tÝnh chÊt cña ¶nh qua g­¬ng ph¼ng VÏ hai tia ph¶n x¹ IR vµ KM øng víi hai tia SI vµ SR theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng. Kðo dµi hai tia gÆp nhau ë S’. * KÕt luËn ( SGK ) …. ®­êng kÐo dµi ….. H§3: VËn dông (5’) Môc tiªu: Häc sinh vÏ thµnh th¹o ¶nh cña mét vËt tr­íc g­¬ng, vËn dông lµm bµi tËp. Có ý thức bảo vệ môi trường -C¸ch tiÕn hµnh + Yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng c¸ nh©n hoµn thµnh C5? - Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn. + Yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng c¸ nh©n hoµn thµnh C6? - Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn. Tích hợp môi trường + Các mặt hồ trong xanh tạo ra cảnh quan rất đẹp, các dòng sông trong xanh ngoài tác dụng đối với nông nghiệp và sản xuất còn có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, tạo ra môi trường trong lành. + Trong trang trí nội thất, trong gian phòng chật hẹp, có thể bố trí thêm các gương phẳng lớn trên tường để có cảm giác phòng rộng hơn. + Các biển báo hiệu giao thông, các vạch phân chia làn đường thường dùng sơn phản quang để người tham gia giao thông dễ dàng nhìn thấy về ban đêm. Gv chèt l¹i kiÕn thøc III. VËn dông C5 C6 H§4: KiÓm tra (15’) -Môc tiªu: T¸i hiÖn kiÕn thøc, biÕt ¸p dông lµm bµi tËp. -§å dïng d¹y häc: Thước kẻ, đề kt- đáp án -C¸ch tiÕn hµnh: §Ò kiÓm tra C©u 1: Nªu c¸c tÝnh chÊt cña ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng ? C©u 2: VÏ ¶nh cña ®o¹n th¼ng AB qua g­¬ng ph¼ng? §¸p ¸n C©u 1: HS tr¶ lêi nh­ phÇn ghi nhí (SGK 17) C©u 2: V. Tæng kÕt vµ h­íng dÉn vÒ nhµ (2’) - Gi¸o viªn nh¾c l¹i néi dung ®· häc trong bµi + Yªu cÇu häc sinh ®äc ghi nhí, phÇn cã thÓ em ch­a biÕt?