Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tuần 13 - Tiết 13: Bài 12 - Độ to của âm (tiết 9)

Ngày d¹y : TuÇn 13 Tiết 13 : Bµi 12 ĐỘ TO CỦA ÂM. I.MỤC TIÊU : 1.Kiến thức : -Nêu được mối liên hệ giữa biên độ dao động và đọ to của âm. -So sánh được âm to, âm nhỏ. 2.Kỹ năng: Qua TN rút ra được: +Khái niệm biên độ dao động. +Độ to, nhỏ của âm phụ thuộc vào biên độ. II.CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS: Mỗi nhóm: Một trống, dùi, 1 giá TN, 1 con lắc bấc, 1 thép lá (0,7x15x300)mm. III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC) HOẠT ĐỘNG 1: KIỂM TRA BÀI CŨ-TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG HỌC TẬP (10 phút) 1 Kiểm tra : HS1: Tần số là gì? Đơn vị tần số ? Âm cao (thấp) phụ thuộc như thế nào vào tần số ? -Chữa bài tập 11.1, 11.2. -HS 2 : Chữa bài tập 11.4. -Yêu cầu HS dưới lớp chú ý theo dõi, nêu nhận xét, chữa bài tập vào vở nếu sai. 2. Tổ chức tình huống học tập -Phương án 1 : Như SGK. -Phương án 2 : Có người thường có thói quen nói to, có người nói nhỏ. Song khi người ta hét to thấy bị đau cổ. Vậy tại sao lại nói được to hoặc nhỏ ? Tại sao nói quá to lại thấy đau cổ họng. -Số dao động trong 1 giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là Hec (Hz) -Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số dao động càng lớn. -Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số dao động càng nhỏ. 11.1 .D. 11.2 :.(tần số) …(Hec) …(20Hz) đến (20000Hz) …(lớn) …(nhỏ) 11.4 : a,Con muỗi vỗ cánh nhiều hơn con ong đất. b. Tần số dao động của cánh chim < 20Hz nên không nghe được âm do cánh chim đang bay tạo ra. HOẠT ĐỘNG 2 : NGHIÊN CỨU VỀ BIÊN ĐỘ DAO ĐỘNG, MỐI LIÊN HỆ GIỮA BIÊN ĐỘ DAO ĐỘNG VÀ ĐỘ TO CỦA ÂM PHÁT RA. ( 15 phút) I.ÂM TO, ÂM NHỎ-BIÊN ĐỘ DAO ĐỘNG. THÍ NGHIỆM 1 : -Yêu cầu HS đọc TN 1. -TN gồm dụng cụ gì ? -Tiến hành TN như thế nào ? -Yêu cầu HS hoàn thành bảng 1 (34-SGK) -Hướng dẫn HS thảo luận kết quả bảng 1, ghi vào vở. -Yêu cầu HS nêu phương án TN khác để minh họa kết quả trên. -GV : Thông báo về biên độ dao động. -HS : Làm việc cá nhân hoàn thành C2. Kiểm tra 3 HS thuộc các đối tượng : Giỏi, khá, TB. -Bằng 1 chiếc trống và 1 quả bóng treo trên sợi dây, các em hày nêu phương án làm TN, để kiểm tra nhận xét trên. THÍ NGHIỆM 2 : -Dựa vào phần trình bày của HS, GV sửa chữa hoặcnhắc lại phương án TN, yêu cầu HS làm TN kiểm chứng. -Biên độ quả bóng lớn, nhỏ→mặt trống dao động như thế nào ? -Yêu cầu HS hoàn thành C3. (3 HS trả lời câu hỏi, chú ý HS yếu) -Qua các TN, yêu cầu HS tự hoàn thành tr 35. -Chuyển ý : Đơn vị đo độ to của âm là gì ? -HS : Cá nhân nghiên cứu SGK Các nhóm chuẩn bị TN và tiến hành TN. Quan sát và lắng nghe âm phát ra- hoàn thành bảng 1. +Nâng đầu thước lệch nhiều →đầu thước dao động mạnh→âm phát ra to. +Nâng đầu thước lệch ít→đầu thước dao động yếu→âm phát ra nhỏ. -HS : Cầm căng dây chun, rồi kéo lệch ra khỏi vị trí cân bằng nhiều hay ít, nghe âm phát ra. -HS : (Ghi vở) Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ dao động. HS : Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng nhiều(ít), biên độ dao động càng lớn (nhỏ), âm phát ra càng to (nhỏ). -HS nêu phương án TN. -HS : Bố trí TN theo nhóm. Tiến hành TN, quan sát và lắng nghe âm phát ra để nêu nhận xét +Gõ nhẹ: âm nhỏ→quả bónh dao động với biên độ nhỏ. +Gõ mạnh: Âm to→quả bóng dao động với biên độ lớn. C3: Quả cầu bấc lệch càng nhiều (ít), chứng tỏ biên độ dao động của mặt trống càng lớn (nhỏ), tiếng trống càng to (nhỏ). -HS: Kết luận: Âm phát ra càng to khi biên độ dao động của nguồn âm càng lớn. HOẠT ĐỘNG 3: TÌM HIỂU ĐỘ TO CỦA MỘT SỐ ÂM.(10 phút) II. ĐỘ TO CỦA MỘT SỐ ÂM. -Đơn vị đo độ to của âm là gì? Ký hiệu? -Để đo độ to của âm người ta sử dụng máy đo. GV giới thiệu độ to của một số âm trong bảng 2, tr 35. -Tiếng sét to gấp mấy lần tiếng ồn? -Độ to của âm bằng bao nhiêu thì bị đau tai? -GV (thông báo): Trong chiến tranh, máy bay địch thả bom xuống, người dân ở gần chỗ bom nổ, tuy không bị chảy máu nhưng lại bị điếc tai do độ to của âm >130dB làm cho màng nhĩ bị thủng. -HS:Đọc SGK và ghi vở. Độ to của âm được đo bằng đơn vị đê xi ben (ký hiệu dB). -Độ to của âm ≥130 dB làm đau nhức tai. HOẠT ĐỘNG 4: VÂN DỤNG-CỦNG CỐ-HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ (10 phút). VËn dông -Yêu cầu cá nhân HS làm việc cá nhân trả lời C4, C5, C6 trong 3 phút. -Cho HS trao đổi chung cả lớp. -C5: Khoảng cách nào là bien độ. Kiểm tra xem HS có kẻ MO ┴dây đàn ở vị trí cân bằng không? -Tại sao người ta nói “Mở đài to đến nỗi thủng cả màng nhĩ loa”.Câu nói đó có ý đúng không? Giải thích ? -Cho HS ước lượng tiếng ồn trong giờ ra chơi. -GV (thông báo): Tiếng ồn ở sân trường vào khoảng 70dB-80dB. -Yêu cầu HS trả lời câu hỏi củng cố: +Độ to, nhỏ của âm phụ thuộc như thế nào vào nguồn âm? +Đơn vị đo độ to của âm là gì? -GV (thông báo) “Có thể em chưa biết”: Âm truyền đến tai→màng nhĩ dao động. Âm to→màng nhĩ dao động với biên độ lớn→màng nhĩ bị căng quá nên thủng→điếc. -Vậy các em có biết trong trận đánh bom của địch, người dân thường có động tác gì để bảo vệ tai? Cñng cè - §é to cña ©m do yÕu tè nµo quyÕt ®Þnh? - §Ó thay ®æi ®é to ng­êi ta lµm c¸ch nµo? - §é cao cña ©m do yÕu tè nµo quÕt ®Þnh ? H­íng dÉn vÒ nhµ Bµi 12.3 SBT ? Muèn thay ®æi ®é to cña nèt nh¹c th× lµm c¸ch nµo ? GÈy m¹nh ©m ph¸t ra nh­ thÕ nµo d©y ®µn dao ®éng nh­ thÕ nµo? Biªn dé dao ®éng cña d©y ®µn nh­ thÕ nµo? ? Khi ch¬i nèt cao d©y dµn dao ®éng nh­ thÕ nµo? ? Lµm thÕ nµo ®Ó thay ®æi ®é cao cña nèt nh¹c DÆn dß vÒ nhµ -Học thuộc phần ghi nhớ cuối bài. - Lµm C4,5,6,7 -Làm bài tập 12.1 đến 12.5 ( tr 13 SBT). C4: GÈy mạnh dây đàn→âm to. C5: M M -HS: (Trao đổi, trả lời) Âm to (âm nhỏ) thì biên độ dao động của màng loa lớn (nhỏ)→màng loa rung mạnh (rung nhẹ). -C7: Tiếng ồn ở sân trường khoảng 70-80dB. -HS:... -HS: Lấy 2 tay bịt vào tai hoặc lấy bông bịt tai. §é to Biªn ®é dao ®éng dao ®éng m¹nh, yÕu - Thay ®æi ®é to b»ng t¸c dông lùc m¹nh, yÕu §é cao tÇn sè dao ®éng dao ®éng nhanh chËm Thay ®æi ®é to b»ng c¸ch gÈy m¹nh, yÕu GÈy m¹nh ©m to dao ®éng m¹nhbiªn ®é dao ®éng lín ¢m cao TÇn sè lín dao ®éng nhanh §iÒu chØnh ®é cang d©y ®µn, hoÆc diÒu chØnh ®é dµi dai ®µn hé¨c chíi c¸c d©y ®µn kh¸c nhau IV.RÚT KINH NGHIỆM. ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................