Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tuần 24 - Tiết 24 - Bài 22 - Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện (tiết 2)

Tuần 24 Ngày Soạn : 10/ 02 / 2007 Tiết 24 Bài 22 Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện I- MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Nắm được tác dụng dòng điện đi qua vật dẫn đều làm cho vật dẫn nóng lên và kể tên 5 dụng cụ điện sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện. Kể tên và mô tả tác dụng phát sáng của dòng điện đối với 3 loại đèn: bóng đèn pin, bóng đèn của bút thử điện, bóng đèn điốt phát quang ( đèn LED). 2. Kĩ năng: - Nêu được các thiết bị ứng dụng tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện. Mắc mạch điện đơn giản. 3. Thái độ: Trung thực, tỉ mỉ, cẩn thận trong khi làm thí nghiệm. Có tinh thần cộng tác phối hợp với bạn trong hoạt động chung của nhóm. II- CHUẨN BỊ: Mỗi nhóm HS: 2 pin loại 1,5V với đế lắp 2 pin nối tiếp. 5 dây nối, 1 công tắc, 1 bóng đèn pin. 1 bút thử điện với bóng đèn của bút thử điện. 1 đèn điốt phát quang ( đèn LED). 1 cầu chì thực ở mạng điện gia đình, 1 cầu chì trong tivi. GV: - Hình vẽ to H22.2; 22.4 1 dây sắt dài 30 x 35cm, 5 mảnh giấy mỏng, 1 ắcquy 12 V. Đồ dùng như mỗi nhóm HS. III- CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC TL HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ KIẾN THỨC 5ph 18ph 15ph 6ph HĐ1: Kiểm tra bài cũ – tổ chức tình huống học tập 1. Ổn định tổ chức :( KTSS ) 2. KTBC: - Mạch điện được mô tả như thế nào? Thợ điện căn cứ vào đâu để mắc được mạch điện đúng như yêu cầu? - Vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin và dùng mũi tên kí hiệu chiều dòng điện chạy trong mạch khi công tắc đóng. - Nêu quy ước chiều dòng điện? So sánh chiều quy ước của dòng điện với chiều dịch chuyển có hướng của các electron tự do trong dây dẫn kim loại? Yêu cầu HS nhận xét qua rồi GV nhận xét 3. Tổ chức tình huống học tập: - Khi có dòng địên trong mạch, ta có nhìn thấy các điện tích hay electron chuyển động không? - Vậy căn cứ vào đâu để biết có dòng điện chạy trong mạch? - GV: Các dấu hiệu nhận biết có dòng điện chạy trong mạch mà các em vừa nêu đó chính là các tác dụng của dòng điện. Bài học hôm nay chúng ta lần lượt đi tìm hiểu các tác dụng đó. HĐ2: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của dòng điện. - GV cho HS là câu C1: giới thiệu các thiết bị được đốt nóng bằng điện trong nhà.Gọi 1 HS lên bảng, HS khác viết vào vở tên một số dụng cụ đốt nóng bằng điện. - Sau đó cho cả lớp thảo luận chung về các dụng cụ bạn viết trên bảng và bổ sung thêm ví dụ đúng vào vở. - Yêu cầu HS đọc câu C2. Hoạt động theo nhóm, lấy dụng cụ TN, mắc mạch điện như hình 22.1, thảo luận câu trả lời. ĐVĐ: dây tóc bóng đèn nóng lên khi có dòng điện chạy qua,ta nghiên cứu phần 2 . Trên bộ TN của chúng ta có một đoạn dây sắt. Khi có dòng điện chạy qua dây sắt có nóng lên hay không? Muốn trả lời câu hỏi đó các em hãy quan sát TN hình 22.2. -GV tiến hành TN chung cả lớp, HS quan sát và nêu kết quả TN – trả lời câu C3. - Khi có dòng điện chạy qua các vật dẫn như thế nào? -GV : thông báo với HS rằng các vật nóng tới 5000C thì bắt đầu phát ra ánh sáng nhìn thấy, các em hãy hoàn thành nốt phần kết luận. - Yêu cầu cá nhân HS dựa vào bảng nhiệt độ nóng chảy của một số chất , và kết luận vừa rút ra để trả lời câu C4. GV cho HS quan sát các loại cầu chì: cầu chì trong tivi và cầu chì ở mạng điện gia đình. GV chốt lại về tác dụng của cầu chì trong mạch điện ta sẽ còn tìm hiểu về nó trong bài học sau ( bài 29). Chuyển ý: Như vậy dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng tới t0cao thì phát sáng. Ta nói dòng điện có tác dụng nhiệt. Trong bài học hôm nay ta còn tìm hiểu thêm một tác dụng rất quan trọng của dòng điện đó là tác dụng phát sáng. HĐ3: Tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện GV nêu nhiều loại đèn điện hoạt động dựa vào tác dụng này. Trước hết ta tìm hiểu t/d phát sáng của dòng điện khi qua bóng đèn bút thử điện. - Yêu cầu HS quan sát bóng đèn của bút thử điện kết hợp với hình 22.3 và nêu nhận xét về hai đầu dây bên trong của nó? - GV cắm bút thử điện vào lỗ của ổ lấy điện để đèn sáng. Yêu cầu HS quan sát. -GV cầm đèn LED trên tay và thông báo, chúng ta sẽ tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện khi có dòng điện đi qua bóng đèn điốt phát quang. - Yêu cầu HS quan sát đèn LED để thấy rõ hai bản kim loại to nhỏ khác nhau trong đèn LED. Sau đó mắc đèn LED vào mạch điện. Đảo ngược hai đầu dây đèn để nêu nhận xét khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn? - Hoàn thành kết luận tr.62, hướng dẫn HS thảo luận, chốt lại kết luận đúng để HS ghi vở. HĐ4: Vận dụng – củng cố – - Gọi vài HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. - gọi 1 HS lên bảng làm bài tập: Dùng gạch nối, nối mỗi điểm ở cột bên phải với điểm ở cột bên trái thích hợp. Bóng đèn pin sáng Dòng điện đi qua chất khí Bóng đèn bút thử Dòng điện chỉ đi qua điện sáng một chiều Đèn điôt phát quang Dòng điện đi qua Sáng. Kim loại - Hướng dẫn HS thảo luận, chốt lại kết quả đúng. - Trả lời câu hỏi C8,C9. - Đọc phần “ có thể em chưa biết”. - GV có thể hỏi: ta đã biết các kim loại là vật liệu dẫn điện. Qua bài này ta còn biết những vật liệu nào khác có thể dẫn điện? - HS : Mạch điện được mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ mạch điện có thể lắp mặch điện tương ứng , thợ điện căn cứ vào sơ đồ mạch điện mà lắp được mạch điện tương ứng . - HS vẽ sơ đồ - Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện . - Eâléc tron luôn dịch chuyển theo chiều ngược với chiều dòng điện trong mạch - HS: không nhìn thấy - HS: nêu các dấu hiệu để nhận biết có dòng điện chạy trong mạch. - 1 HS lên bảng viết tên một số dụng cụ đốt nóng bằng điện – ví dụ như: đèn điện dây tóc, bàn là, bếp điện, lò sưởi, ấm điện…. - Hoạt động nhóm: Chọn dụng cụ và mắc mạch điện hình 22.1, thảo luận nhóm về câu trả lời C2. Yêu cầu nêu được: a) Bóng đèn nóng lên có thể xác nhận qua cảm giác bằng tay. b) Dây tóc bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng. c) Dây tóc bóng đèn thường làm bằng vofram để không bị nóng chảy vì nhiệt độ nóng chảy của vonfram rất cao(33700C) - HS dự đoán hiện tượng. - HS quan sát thấy hiện tượng : a. các mảnh giấy bị cháy đứt và rơi xuống b. Dòng điện làm dây sắt AB nóng lên nên các mảnh giấy bị cháy– rút ra kết luận. Kết luận:khi có dòng điện chạy qua các vật dẫn bị nóng lên. - Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng. - HS quan sát cầu chì, mô tả và giải thích tác dụng của mỗi loại và trả lời câu C4: khi đó cầu chì nóng lên tới t0 nóng chảy và bị đứt. Mạch điện bị hở, tránh hư hại cho các dụng cụ điện. - HS quan sát cấu tạo của bóng đèn bút thử điện và hình vẽ22.3, nêu nhận xét: hai đầu dây trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau. - Quan sát bóng đèn của bút thử điện lúc đèn sáng để hoàn thành kết luận:Đèn của bút thử điện sáng do chất khí ở giữa hai đầu dây bên trong đèn phát sáng. - HS quan sát đèn LED để nhận thấy hai bản kim loại to nhỏ khác nhau. - HS mắc đèn LED vào mạch điện theo nhóm, đảo ngược hai đầu dây đèn để thấy được chỉ khi cực dương của pin nối với bản kim loại to thì đèn LED mới sáng và chọn từ thích hợp điền vào kết luận. - HS thuộc ngay phần ghi nhớ tại lớp để áp dụng làm bài tập vận dụng. - HS dưới lớp làm bài tập, nhận xét bài bạn trên lớp. - HS thảo luận câu trả lời cho câu hỏi C8, C9: C8: chọn E. C9: + chạm 2 đầu dây đèn LED vào 2 cực của pin. Nếu đèn không sáng thì đổi ngược lại. + Khi đèn sáng, bản kim loại to trong đèn LED được nối với cực nào thì đó là cực dương. Cực kia là cực âm. - HS đọc theo yêu cầu của GV. -HS: chất khí ( khí nêon, hơi thuỷ ngân) và chất bán dẫn có thể dẫn điện trong những điều kiện nhất định. I- Tác dụng nhiệt 1. Các dụng cụ đốt nóng bằng điện Bàn là điện, bếp điện, lò sưởi điện, ấm điện… 2. Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. a) Thí nghiệm ( H22.2 ) b) Kết luận + Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên. + Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng. II- Tác dụng phát sáng 1. Bóng đèn bút thử điện Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này phát sáng 2. Đèn điôt phát quang(đèn LED ) . Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định III- VẬN DỤNG GHI NHỚ : SGKtr.62. * Hướng dẫn về nhà: (1 phút ) Học thuộc phần ghi nhớ Làm bài tập 22.1 đến 22.3 SBT. Xem trước bài 23: Tác dụng từ, tác dụng hoá học, tác dụng sinh lý của dòng điện. *Rút Kinh Nghiệm Bổ Sung : ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................