Bài giảng Ngữ văn 10 Lời tiễn dặn Trích Tiễn dặn người yêu

KIỂM TRA BÀI CŨ Điền thông tin vào những ô trống trong bản sơ đồ sau đây: So sánh ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết So sánh ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết Lời nói (âm thanh) chữ viết trực tiếp gián tiếp ngữ điệu, nét mặt, cử chỉ kiểu chữ, hình ảnh, sơ đồ, bảng biểu khẩu ngữ, từ địa phương, tiếng lóng, câu tỉnh lược, câu có yếu tố dư thừa… từ ngữ, câu văn phù hợp với phong cách ngôn ngữ của từng văn bản Đọc thêm Trích Truyeän thô daân toäc Thaùi Tieåu daãn Thể loại truyện thơ Tóm tắt tác phẩm Giới thiệu đoạn trích 1-Thể loại truyện thơ Là những truyện kể dài bằng thơ, có sự kết hợp hai yếu tố tự sự và trữ tình, phản ánh số phận của người nghèo khổ và khát vọng về tình yêu tự do, về hạnh phúc và công lý xã hội 2-Tóm tắt “Tiễn dặn người yêu”(Xống chụ xon xao)  Truyện bắt đầu kể từ khi Anh yêu và Em yêu còn trong bụng mẹ. Họ được sinh ra gần như cùng một giờ, một ngày, một bản. Từ thuở bé thơ, họ đã cùng nghịch cát, nghịch đất, cùng vẫy cá trên mâm: Đuôi cá đập tay trái, ta rủ nhau cười Đuôi cá đập tay phải, ta đua nhau khóc Lớn lên, đôi trẻ càng quấn quít với nhau hơn. Họ cùng chơi ở sàn hoa (hạn khuống) tận khi gà gáy “Đeo mộng về nhà lúc xế vầng trăng’. Nhưng những ngày tháng hạnh phúc trôi qua nhanh chóng như một giấc mơ Cha mẹ cô gái chê anh nghèo không nhận rể, quyết định gả cô cho một người giàu có khi cô đang còn trên nương: Mẹ cha ưng gả khi em còn trên nương Khi em đang ngoài ruộng Chiều tới, mặt trời rụng Mặt trời rơi xuống thấp Mặt trời sát mặt phai Mặt trời qua sàn người thương… Cô gái cầu cứu mọi người, nhưng không ai giúp cô: Lời đã trao liền như chiếc chiếu Lời chắc đanh như dao sắc chặt dong Như lá dong kia đã lót ủ men nồng Dẫu van xin, cha cũng không buông, không thả! Ngẫm thân em chỉ bằng thân con bọ ngựa Bằng con chẫu chuộc thôi Còn chàng trai trước tình cảnh ấy quyết ra đi tìm sự giàu sang, mong trở về chuộc lại người yêu “Đã bảy mùa cá lũ trôi xuôi”, người chồng cô gái đã hết thời hạn “ làm rể ngoài, rồi rể trong” mà chàng trai vẫn chưa về. Cô gái đành phải về nhà chồng. Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ Tới rừng cà, ngắt lá cà ngồi đợi Tới rừng lá ngón ngóng trông Lúc này chàng trai mới trở về thì mọi việc đã muộn. Anh đã phong lưu, nhưng “Dẫu tiếc thương đời cũng lỡ. Đành nhìn em yêu bước về nhà chồng” và đành chỉ biết dặn dò cô “hết lời hết lẽ”: Bậc thang cuối nhà chồng, chớ ngồi Ghế chị chồng ngồi, chớ đụng Anh chồng đẹp, đừng lả lơi Không phải bạn tình, đừng ngấp nghé Giã gạo, đừng chửi lợn Chăn lợn, đừng chửi gà Thương người yêu, anh càng ước mong vượt mọi trở ngại để có ngày sum họp: Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già Tiễn cô về nhà chồng, anh còn ở lại đó một thời gian, chăm sóc , an ủi, thuốc thang cho cô khi cô bị nhà chồng hắt hủi, đánh đập Tình cảnh Em yêu ở nhà chồng thật thê thảm. “Khi chưa lấy được người vồ vập. Khi chưa đón về người xun xoe”. Nhưng lấy được rồi, người bảo: “Dâu ơi, xuống sàn ăn cám!”. Người còn xui con trai đánh đòn vợ đến nỗi “cơ khổ thân em bụi lấm chôn vùi” Được vài năm, cô gái bị nhà chồng đuổi về. Nhưng vừa về đến nhà , cha mẹ liền bán đứt cô cho một nhà quan. Tình cảnh của cô càng éo le đau khổ . Cô trở nên vụng về, ngang ngạnh. họ mang cô ra chợ bán, nhưng “nghìn lần không đắt”. Cô gái ngày nào “Ngón tay thon lá hành. Đôi mắt đẹp dài như lá trầu xanh”, nay tiều tụy, chỉ đáng đổi một bó lá dong Người đổi được cô may sao lại là chàng trai xưa, nhưng nay đã có gia đình, nhà cao cửa rộng, không nhận ra cô nữa Tủi phận, cô mang đàn môi là kỷ vật ngày xưa ra thổi. Nhờ tiếng đàn, chàng trai nhận ra người yêu cũ: Kẻ khó sao đàn môi thánh thót Người nghèo hèn sao réo rắt đàn đồng Sao ngân rung như tiếng đàn người cũ Sao thoảng chừng như giọng nhớ người thương Anh tiễn vợ về nhà chu đáo. Sau đó anh lấy người yêu cũ, hai người sống hạnh phúc Lời tiễn dặn thể hiện khát vọng về một tình yêu tự do, chung thủy: Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già Ta yêu nhau tàn đời, gió không rung không chuyển Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe 3- Giới thiệu đoạn trích Bản dịch truyện của Mạc Phi gồm 1846 câu thơ. Trong đó có 400 câu tiễn dặn. Đoạn trích gồm hai lời tiễn dặn: Lời dặn dò của chàng trai khi tiễn cô gái về nhà chồng Lời tâm tình của chàng trai với người yêu Đoạn trích phản ánh chân thực tình cảm và khát vọng yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái Đọc thêm Nội dung Đoạn 1: Lời dặn dò của chàng trai khi tiễn cô gái về nhà chồng Nỗi đau khổ của cô gái khi quảy gánh về nhà chồng Tâm trạng chàng trai khi tiễn người yêu Lời ước hẹn của chàng trai Đoạn 2: Lời tâm tình của chàng trai với người yêu Lời an ủi, vỗ về của chàng trai khi chứng kiến hoàn cảnh người yêu bị nhà chồng ngược đãi Lời dặn dò thủy chung, bền lòng, bền chí Lời hẹn hò, thề nguyền yêu nhau suốt đời Nội dung Niềm xót thương của chàng trai và nỗi đau khổ, tuyệt vọng của cô gái Khát vọng hạnh phúc và tình yêu chung thủy- Khát vọng được giải phóng, được sống trong tình yêu Nghệ thuật Lựa chọn từ ngữ, hình ảnh đặc trưng, gần gũi với đồng bào Thái Cách miêu tả tâm trạng nhân vật chi tiết, cụ thể qua lời nói đầy cả động, qua hành động săn sóc ân cần, qua suy nghĩ, cảm xúc mãnh liệt Ý nghĩa Thể hiện tâm trạng chàng trai, cô gái Tố cáo tập tục hôn nhân ngày xưa Tiếng nói chứa chan tình cảm nhân đạo, đòi quyền yêu đương hạnh phúc cho con người HƯỚNG DẪN ÔN THI Kiến thức Ngữ văn Bài tập Tiếng Việt Làm Văn Đề cương