Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 26: Văn bản Bánh trôi nước - Năm học 2020-2021 - Trần Kiều Trang

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAYMÔN NGỮ VĂN 7CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 7 CKIEÅM TRA BAØI CUÕ Đọc thuộc bài thơ Bài Ca Côn SơnNêu nội dung, nghệ thuật của bài thơ đó?34 BÁ TRÔI NƯỚCHỒ Xuân Hương- Con của Hồ Phi Diễn, quê ở làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngI. Tìm hiểu chung- Hồ Xuân Hương (1772 – 1822). - Là nữ thi sĩ tài hoa và độc đáo thời kì văn học trung đại Việt Nam. - Được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”.1. Tác giảBÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngI. Tìm hiểu chung 1. Tác giả Bài thơ tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của Hồ Xuân Hương, được làm theo lối vịnh, phần lớn từ ngữ là chữ Nôm. 2. Tác phẩmBÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngI. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm3. Thể thơ- Thất ngôn tứ tuyệt ( 7 chữ, 4 câu).BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân Hương Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lòng son.4. ĐọcBÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân Hương - Bánh trôi nước: là loại bánh được làm bằng bột nếp, được nhào nặn và viên tròn, có nhân đường phèn màu đỏ bên trong, được luộc bằng cách bỏ vào nồi nước đun sôi, khi bánh nổi là chín. - Rắn: cứng- Nát: nhão.5. Chú thích11121314BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngII. Tìm hiểu văn bản:1. Hình ảnh bánh trôi nước:BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngII. Tìm hiểu văn bản1. Hình ảnh bánh trôi nước:- “Thân em”:bánh trôi tự giới thiệu về mình.+ Màu sắc: trắng+ Hình dáng: tròn+ Nhân: đỏ son+ Cách nấu: luộc trong nước+ Sống: chìm + Chín: nổi+ Chất lượng: ngon ngọt không thay đổi Bánh trôi là loại bánh vừa đẹp về hình thức vừa ngon đậm đà, hấp dẫn.BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngII. Tìm hiểu văn bản1. Hình ảnh bánh trôi nước:* Nghệ thuật: + Nhân hóa + Sử dụng cặp quan hệ từ “vừa vừa” hô ứng nhau.BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân Hương2. Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước:- Hình thể: Thân phận: + “Bảy nổi ba chìm” + “Rắn nát mặc dầu”- Phẩm chất:“vừa trắng vừa tròn” Vẻ đẹp tròn đầy, hoàn hảo Lận đận, bấp bênh, vất vả, truân chuyên.  Phụ thuộc và cam chịu“vẫn giữ tấm lòng son”  Son sắt, thủy chung.BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân Hương2. Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước:  Người phụ nữ mang vẻ đẹp hoàn hảo về hình thể và tâm hồn nhưng cuộc đời lại chịu nhiều nỗi bất hạnh.BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân Hương2. Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước:* Nghệ thuật: - Ẩn dụ - Kết cấu chặt chẽ - Ngôn ngữ bình dị.- Đảo ngữa. Hình dáng:Trắng, tròna. Hình thể:Thân emVừa trắngVừa trònTròn đầy Hoàn hảob. Kỹ thuật làm bánh:c. Phẩm chất: Nước, rắn, nát, chìm, nổi1.Bánh trôi nước2. Hình ảnh người phụ nữ Nhân đỏ son, ngon ngọt, không đổiTả thực bánh trôi nướcb. Thân phận:- Bảy nổi ba chìm Lận đận, bấp bênh- Rắn nát mặc dầuPhụ thuộc cam chịu, c. Chất lượng:- Vẫn giữ tấm lòng sonSon sắt, thủy chungVẻ đẹp tâm hồn nhân cách người phụ nữBÁNH TRÔI NƯỚCTiết 25Hồ Xuân HươngIII. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Nhân hóa, ẩn dụ, đảo ngữ Kết cấu chặt chẽ, độc đáo- Ngôn ngữ bình dị, trong sáng2. Nội dung: Bài thơ thể hiện thái độ vừa trân trọng với vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, sắt son của người phụ nữ vừa cảm thương cho số phận chìm nổi, lận đận và bị lệ thuộc của họ.BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngIV. Luyện tập:Bài tập 1: Những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ “Thân em”. 1. Thân em như hạt mưa sa Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày.2. Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai? 3. Thân em như giếng giữa đàng Người thanh rửa mặt, người phàm rửa chân. 4. Thân em như như hạt mưa rào Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa. 5. Thân em như quế giữa rừng Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay. 6. Thân em như củ ấu củ gai Nửa trong thì trắng, nửa ngoài thì đen. 7. Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. ...........................BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân HươngIV. Luyện tập* Bài tập 2:THẢO LUẬN NHÓM(3 PHÚT) CÂU HỎI THẢO LUẬN: Hãy cho biết mối liên quan giữa cảm xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu hát than thân?Mối liên quan giữa cảm xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu hát than thân là: Cảm xúc chung đều chỉ thân phận bấp bênh, chìm nổi của người phụ nữ. Họ không có quyền hạn gì, không làm chủ được cuộc đời mình mà hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội phong kiến đầy rẫy bất công.BÁNH TRÔI NƯỚCHồ Xuân Hương Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lòng son. Với ngôn ngữ bình dị, bài thơ “Bánh trôi nước” cho thấy Hồ Xuân Hương vừa rất trân trọng vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa, vừa cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ.GHI NHỚ: Học thuộc: bài thơ, phần phân tích ghi trong vở và phần “Ghi nhớ” ở sgk- Chuẩn bị bài: “Sau phút chia li” của dịch giả Đoàn Thị Điểm.DẶN DÒ:KÍNH CHÚC: SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC, THÀNH ĐẠTTIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾTXIN CẢM ƠN CÁC EM!