Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 93: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động - Năm học 2020-2021 - Trần Kiều Trang

CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNGGV: Trần Kiều TrangTiết 93Ví dụ: a. Mọi người yêu mến em. b. Em được mọi người yêu mến. CN VN CN VN Chủ ngữ chỉ người thực hiện một hoạt động hướng vào người khác (CN chỉ chủ thể của hoạt động) Chủ ngữ chỉ người được hoạt động của người khác hướng vào (CN chỉ đối tượng của hoạt động) Câu chủ độngCâu bị độngGhi nhớ: Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động).- Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động). XEM HÌNH ĐẶT CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG1. Ông lão thả con cá xuống biển.2.Con cá được ông lão thả xuống biển. 121.Con người chặt phá rừng bừa bãi.2.Rừng bị con người chặt phá bừa bãi. XEM HÌNH ĐẶT CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG341.Người ta nhốt con chim trong lồng.2.Con chim bị người ta nhốt trong lồng.1.Hai anh em chia đồ chơi. 2.Đồ chơi được hai anh em chia. “- Thuỷ phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại. Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay , tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.” (Theo Khánh Hoài)Em sẽ chọn câu (a ) hay câu ( b ) để điền vào dấu trong đoạn văn ? Giải thích vì sao em chọn câu đó?a. Mọi người yêu mến em. b.Em được mọi người yêu mến Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động ( và ngược lại chuyển đổi câu bị động thành câu chủ động ) ở mỗi đoạn văn nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất. Ghi nhớ: Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Khách hàng ở Châu Âu rất ưa chuộng các sản phẩm này. Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Các sản phẩm này được khách hàng Châu Âu rất ưa chuộng. CÁCH 1 CÁCH 2 Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Khách hàng ở Châu Âu rất ưa chuộng các sản phẩm này. Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Các sản phẩm này được khách hàng Châu Âu rất ưa chuộng.Nhận xét: Cách viết thứ hai tốt hơn, vì việc sử dụng câu bị động đã góp phần tạo liên kết chủ đề theo kiểu móc xích: một số sản phẩm có giá trị - các sản phẩm này. CÁCH 1 CÁCH 2 a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vảiđã hạ xuống từ hôm“hóa vàng”.Hai câu sau có gì giống nhau và khác nhau? a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vảiđã hạ xuống từ hôm“hóa vàng”.a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vảiđã hạ xuống từ hôm“hóa vàng”.Câu sau đây có thể xem là cùng một nội dung miêu tả với câu ( a ) và câu ( b ) không? a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã đượchạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm“hóa vàng”. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm “ hóa vàng”a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được ĐTHĐ hạ xuống từ hôm “ hóa vàng.”b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vảiđã hạ xuống từ hôm “hóa vàng”. Người ta CTHĐông vải xuống từ hôm “ hóa vàng”.đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ HĐĐTHĐ Câu chủ động.ĐTHĐCâu bị động.HĐHĐCâu bị động. Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ ( hoặc cụm từ).- Chuyển từ ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ ( cụm từ ) chỉ chủ thể hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. Những câu sau đây có phải là câu bị động không? Vì sao?a. Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi.b. Tay em bị đau. Hai câu a và b tuy có dùng bị/được nhưng không phải là câu bị động vì chỉ có thể nói câu bị động trong đối lập với câu chủ động tương ứng. * Lưu ý: Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động Ghi nhớ: Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ ( hoặc cụm từ).- Chuyển từ ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ ( cụm từ ) chỉ chủ thể hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu.* Lưu ý: Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động * Đoạn 1: “Tinh thÇn yªu n­íc còng nh­ c¸c thø cña quý. Cã khi ®­îc tr­ng bµy trong tñ kÝnh, trong b×nh pha lª, râ rµng dÔ thÊy. Nh­ng còng cã khi cÊt giÊu kÝn ®¸o trong r­¬ng, trong hßm.” (Hå ChÝ Minh)? Tìm câu bị động trong các đoạn trích sau ? Giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy?* Đoạn 2: “ Ng­êi ®Çu tiªn chÞu ¶nh h­ëng th¬ Ph¸p rÊt ®Ëm lµ ThÕ L÷. Nh÷ng bµi th¬ cã tiÕng cña ThÕ L÷ ra ®êi tõ ®Çu n¨m 1933 ®Õn 1934. Gi÷a lóc ng­êi thanh niªn ViÖt Nam bÊy giê ngËp trong qu¸ khø ®Õn tËn cæ th× ThÕ L÷ ®­a vÒ cho hä h­¬ng vÞ ph­¬ng xa. T¸c gi¶ “MÊy vÇn th¬”liÒn ®­îc t«n lµm ®­¬ng thêi ®Ö nhÊt thi sÜ.” (Theo Hoµi Thanh)HOẠT ĐỘNG NHÓMChuyển đổi câu chủ động thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau. NHÓM 1a. Một nhà sư vô danh đã xây dựng ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. NHÓM 2b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. NHÓM 3c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào. NHÓM 4d. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sâna. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII.Ngôi chùa ấy được xây từ thế kỉ XIII.Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII.b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim.Tất cả cánh của chùa được làm bằng gỗ lim.Tất cả cánh của chùa làm bằng gỗ lim.c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đàoCon ngựa bạch được buộc bên gốc đàoCon ngựa bạch buộc bên gốc đàod.Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sânMột lá cờ đại được dựng ở giữa sânMột lá cờ đại dựng ở giữa sân? Chuyển đổi mỗi câu chủ động sau thành hai câu bị động - một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị. Cho biết sắc thái nghĩa của câu dùng từ được với câu dïng từ bị có gì khác nhau.a. Thầy giáo phê bình em.b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.Em được thầy giáo phê bình.Em bị thầy giáo phê bình.Ngôi nhà ấy được người ta phá đi.Ngôi nhà ấy bị người ta phá đi. * Nhận xét:- Câu bị động dùng từ được: Có hàm ý đánh giá tích cực về sự việc được nói đến trong câu - Câu bị động dùng từ bị: Có hàm ý đánh giá tiêu cực Viết đoạn văn ngắn nói về lòng say mê văn học của em hoặc về ảnh hưởng của tác phẩm văn học đối với em trong đó có dùng ít nhất là một câu bị động. CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNGKhái NiệmCâu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng người, vật khácCâu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động, của người,vật kháchướng vàoMục đíchNhằm liên kết các câu trong đoạn thànhmột mạch văn thống nhất..Cách chuyển đổiChuyểntừ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượngcủa hoạtđộnglên đầu câu và thêmcác từbị hayđược vào sau từ(cụm từ) ấy.Chuyển từ( hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạtđộng lên đầu câu, đồng thời lược bỏhoặc biếntừ( cụm từ) chỉ chủ thểcủa hoạt độngthành một bộ phận không bắt buộc trong câuHƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC BÀI Ở NHÀ- Về nhà hoàn thành bài tập 3/ Tr 65. - Học thuộc 3 ghi nhớ . - Về nhà ôn tập văn nghị luận, 2 tiết sau viết bài TLV số 5.CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM