Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Bài 23: Văn bản Mùa xuân nho nhỏ - Năm học 2017-2018

Chaøo möøng quyù thaày coâ veà döï giôø lôùpChim én Nhac sĩ Văn CaoHoa maiBánh chưngMùa xuânTrò chơi mảnh ghépTên thật Phạm Bá Ngoãn(1930-1980), quê Thừa Thiên Huế, thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành từ kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.- Phong cách thơ hồn hậu,tự nhiên, trong sáng, thiết tha, sâu lắng.Thanh Hải1. Tác giả:I. Đọc và tìm hiểu chung :2. Tác phẩm:- Baøi thô Muøa xuaân nho nhoû ñöôïc saùng taùc vaøo cuoái naêm 1980, khoâng bao laâu tröôùc khi oâng qua ñôøi.MUØA XUAÂN NHO NHOÛSáng tác tháng 11-1980 khi nhà thơ còn nằm trên giường bệnh “Tôi luôn có cái ám ảnh của một người đau bệnh hiểm nghèo, rằng không biết mình sẽ nằm xuống vào lúc nào, để rồi không dậy được nữa. Lúc đó để lại bao nhiêu chuyện dở dang trong đó có những tác phẩmKhi có điều kiện, người cảm thấy thoải mái đôi chút là tôi liền ngồi vào bàn. Tôi tự nhủ: phải sống những ngày tháng cuối có ích, để có thể làm việc đến giờ chót”.TiÕt 116:V¨n b¶n:Mïa xu©n nho nhá.Thanh H¶iI.§äc vµ t×m hiÓu chung.1.T¸c gi¶.2.V¨n b¶n.*ThÓ th¬ :Ngũ ng«n*Tõ khã:TiÕt 116:V¨n b¶n:Mïa xu©n nho nhá.Thanh H¶iI.§äc vµ t×m hiÓu chung.*M¹ch c¶m xóc cña bµi th¬:Bµi th¬ b¾t ®Çu b»ng m¹ch c¶m xóc trùc tiÕp tr­íc vÎ ®Ñp vµ søc sèng cña mïa xu©n thiªn nhiªn.Më réng thµnh h×nh ¶nh mïa xu©n cña ®Êt n­íc.Tõ m¹ch c¶m xóc,m¹ch th¬ chuyÓn sang biÓu hiÖn ,suy nghÜ vµ ­íc nguyÖn cña nhµ th¬ muèn ®­îc hoµ nhËp,®ãng gãp cho cuéc ®êi chung. Bµi th¬ kÕt thóc b»ng sù trë vÒ víi nh÷ng c¶m xóc thiÕt tha,tù hµo vÒ quª h­¬ng,®Êt n­íc qua ®iÖu d©n ca HuÕ.I. Đọc và tìm hiểu chung :1. Tác giả:2. Tác phẩm:3. Bố cục : MUØA XUAÂN NHO NHOÛMoïc giöõa doøng soâng xanhMoät boâng hoa tím bieácÔi con chim chieàn chieänHoùt chi maø vang trôøiTöøng gioït long lanh rôiToâi ñöa tay toâi höùng.Muøa xuaân ngöôøi caàm suùngLoäc giaét ñaày treân löngMuøa xuaân ngöôøi ra ñoàngLoäc traûi daøi nöông maïTaát caû nhö hoái haûTaát caû nhö xoân xao...Ñaát nöôùc boán ngaøn naêmVaát vaû vaø gian laoÑaát nöôùc nhö vì saoCöù ñi leân phía tröôùc.Ta laøm con chim hoùtTa laøm moät caønh hoaTa nhaäp vaøo hoaø caMoät noát traàm xao xuyeán.Moät muøa xuaân nho nhoûLaëng leõ daâng cho ñôøiDuø laø tuoåi hai möôiDuø laø khi toùc baïc.Muøa xuaân - ta xin haùtCaâu Nam ai, Nam bìnhNöôùc non ngaøn daëm mìnhNöôùc non ngaøn daëm tìnhNhòp phaùch tieàn ñaát Hueá.11 - 1980(Thanh Haûi, trong Thô Vieät Nam 1945 - 1985NXB Giaùo duïc, Haø Noäi, 1987)MUØA XUAÂN NHO NHOÛBố cục: Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên đất trời.Cảm xúc về mùa xuân đất nước.Tâm niệm của nhà thơ.Lời ca ngợi quê hương đất nước.? Em cảm nhận được những gì về cảnh sắc mùa xuân và tâm trạng nhà thơ trước cảnh đất trời vào xuân?TiÕt 116:V¨n b¶n:Mïa xu©n nho nhá.Thanh H¶iI.§äc vµ t×m hiÓu chung.Ii.§äc hiÓu v¨n b¶n.1.Ph©n tÝch .a.C¶m xóc tr­íc mïa xu©n cña thiªn nhiªn.Mäc gi÷a dßng s«ng xanhMét b«ng hoa tÝm biÕc ¥i con chim chiÒn chiÖn Hãt chi mµ vang trêiTõng giät long lanh r¬iT«i ®­a tay t«i høng.Bøc tranh mïa xu©n ®Ñp,th¬ méng ,®Çy søc sèng:Kh«ng gian cao réng (dßng s«ng,mÆt ®Êt, bÇu trêi) ,mµu s¾c t­¬i th¾m(s«ng xanh, hoa tÝm biÕc), ©m thanh vang väng cña tiÕng chim chiÒn chiÖn( hãt vang trêi)NghÖ thuËt Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c:TiÕng chim ©m thanh(c¶m nhËn b»ng thÝnh gi¸c),chuyÓn thµnh tõng giät(h×nh vµ khèi) c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c, tõng giät Êy l¹i long lanh ¸nh s¸ng vµ mµu s¾c, cã thÓ c¶m nhËn b»ng xóc gi¸c(T«i ®­a tay t«i høng).C¶m xóc cña t¸c gi¶:Say s­a , ng©y ngÊt,tr­íc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn,®Êt trêi lóc vµo xu©n.? Đọc hai khổ thơ tiếp theo và cho biết nhà thơ có những cảm nhận như thế nào về đất nước và con người Việt nam trong quá khứ và hiện tại?MUØA XUAÂN NHO NHOÛ1. Phân tích:b. Hình aûnh muøa xuaân cuûa đất nước.Muøa xuaân ngöôøi caàm suùngLoäc giaét ñaày treân löngMuøa xuaân ngöôøi ra ñoàngLoäc traûi daøi nöông maï- Loäc, moät bieåu töôïng töôi ñeïp nhaát veà muøa xuaân. Loïâc bieåu hieän söùc treû, söùc vöôn leân, ñaày nieàm tin vaøo töông lai.- Ngöôøi caàm suùng, ngöôøi ra ñoàng, nhöõng ngöôøi ñaõ taïo neân muøa xuaân phoàn thöïc, mang chöùa khaùt voïng lôùn lao muoân thuôû veà cuoäc soáng bình yeân vaø no aám.Muøa xuaân ngöôøi caàm suùngLoäc giaét ñaày treân löngMuøa xuaân ngöôøi ra ñoàngLoäc traûi daøi nöông maïTiÕt 116:V¨n b¶n:Mïa xu©n nho nhá.Thanh H¶iI.§äc vµ t×m hiÓu chung.Ii.§äc hiÓu v¨n b¶n.1.Ph©n tÝch .a.C¶m xóc tr­íc mïa xu©n cña thiªn nhiªn.b. Hình ảnh mïa xu©n của đất n­ícTÊt c¶ nh­ hèi h¶TÊt c¶ nh­ x«n xao....H×nh ¶nh so s¸nh ®Ñp k× vÜ biÓu lé niÒm tù hµo vÒ ®Êt n­íc,niÒm tin yªu vµ ý chÝ v­¬n lªn cña d©n téc.Kh«ng khÝ rén r· t­ng bõng cña ®Êt n­íc lóc vµo xu©n§Êt n­íc bèn ngµn n¨m VÊt v¶ vµ gian lao§Êt n­íc nh­ v× saoCø ®I lªn phÝa tr­íc? Từ cảm xúc về mùa xuân của đất trời và dân tộc, nhà thơ chuyển sang bày tỏ ước nguyện của mình, đó là ước nguyện gì? Cách bày tỏ có gì đặc sắc?MUØA XUAÂN NHO NHOÛ1. Phân tích:c. Muøa xuaân cuûa loøng ngöôøi.- Ñieäp khuùc “Ta laøm”, “Ta nhaäp” nhö khuùc ca chan chöùa nhieät huyeát tình yeâu cuoäc soáng vaø khaùt voïng daâng hieán phaàn nhoû beù nhöng ñeïp nhaát cho cuoäc ñôøi.Ta laøm con chim hoùtTa laøm moät caønh hoaTa nhaäp vaøo hoaø caMoät noát traàm xao xuyeán.- Caùch xöng hoâ töø toâi sang ta, öôùc nguyeän, taâm nieäm cuûa nhaø thô cuõng laø öôùc nguyeän, taâm nieäm chung cuûa nhieàu ngöôøi.TiÕt 116:V¨n b¶n:Mïa xu©n nho nhá.Thanh H¶iI.§äc vµ t×m hiÓu chung.II.§äc hiÓu v¨n b¶n.1.Ph©n tÝch .a.C¶m xóc tr­íc mïa xu©n cña thiªn nhiªn.b. Hình ảnh mïa xu©n của ®Êt n­ícc. Mùa xuân của lòng ngườiMét mïa xu©n nho nháLÆng lÏ d©ng cho ®êiDï lµ tuæi hai m­¬iDï lµ khi tãc b¹cH×nh ¶nh Èn dô “Mét mïa xu©n nho nhá”-Mét cuéc ®êi nhá bÐ cña mét ng­êirÊt ®Ñp rÊt ®¸ng tù hµo-§©y lµ s¸ng t¹o riªng cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn s©u s¾c chñ ®Ò cña t¸c phÈm.-ThÓ hiÖn niÒm yªu mÕn thiÕt tha víi cuéc sèng vµ ­íc nguyÖn ®ãng gãp phÇn nhá bÐ khiªm nh­êng cña m×nh cho d©n ,cho n­íc.-Nhµ th¬ nguyÖn lµm mïa xu©n nho nhá nghi· lµ sèng ®Ñp,sèng cã Ých lµ mïa xu©n nhá gãp vµo mïa xu©n lín cña ®Êt n­íc,cña cuéc ®êi chung.-Sù cèng hiÕn kh«ng kÓ chi tuæi t¸c.§ã míi lµ ý nghÜa cao quý cña ®êi ng­êi.Muøa xuaân - ta xin haùtCaâu Nam ai, Nam bìnhNöôùc non ngaøn daëm mìnhNöôùc non ngaøn daëm tìnhNhòp phaùch tieàn ñaát Hueá.MUØA XUAÂN NHO NHOÛ1. Phân tích:c. Muøa xuaân cuûa loøng ngöôøi.Nam ai, Nam bình, nhöõng aâm ñieäu buoàn vui raát ñaëc tröng Hueá ñaõ “aên” vaøo maùu thòt, nhaø thô. Muøa xuaân ñaát Hueá ñaõ khôi daäy caûm höùng traøo daâng baät leân thaønh tieáng haùt tha thieát vaø saâu naëng tình yeâu queâ höông.TiÕt 116:V¨n b¶n:Mïa xu©n nho nhá.Thanh H¶iI.§äc vµ t×m hiÓu chung.II.§äc hiÓu v¨n b¶n.1.Ph©n tÝch .2.Tæng kÕt.a.NghÖ thuËt.*ThÓ th¬ n¨m ch÷ gÇn víi c¸c ®iÖu d©n ca ®Æc biÖt lµ d©n ca miÒn Trung,cã ©m h­ëng nhÑ nhµng tha thiÕt.*H×nh ¶nh ®Ñp gi¶n dÞ gîi c¶m.*NghÖ thuËt so s¸nh, Èn dô s¸ng t¹o.b.Néi dung.Bµi th¬ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nh©n sinh quan cao ®Ñp:Sèng ®Ñp lµ sèng cã Ých,cèng hiÕn phÇn tèt ®Ñp cña m×nh cho nh©n d©n ,cho ®Êt n­íc.*Ghi nhí:*Bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá lµ tiÕng lßng tha thiÕt yªu mÕn vµ g¾n bã víi ®Êt n­íc, víi cuéc ®êi; thÓ hiÖn ­íc nguyÖn ch©n thµnh cña nhµ th¬ ®­îc cèng hiÕn cho ®Êt n­íc,gãp mét “mïa xu©n nho nhá” cña m×nh vµo mïa xu©n lín cña d©n téc.- Bµi th¬ theo thÓ n¨m tiÕng, cã nh¹c ®iÖu trong s¸ng,tha thiÕt,gÇn gòi v¬i d©n ca, nhiÒu h×nh ¶nh ®Ñp,gi¶n dÞ , gîi c¶m,nh÷ng so s¸nh vµ Èn dô s¸ng t¹o. Sau khi học xong, em hiểu như thế nào về nhan đề của bài thơ?Nhan ®Ò bµi th¬ lµ mét h×nh ¶nh Èn dô s¸ng t¹o ®éc ®¸o, mét ph¸t hiÖn míi mÎ cña nhµ th¬: H×nh ¶nh “mïa xu©n nho nhá” lµ biÓu t­îng cho nh÷ng g× tinh tuý nhÊt , ®Ñp ®Ï nhÊt cña sù sèng vµ cuéc ®êi mçi con ng­êi . ThÓ hiÖn ­íc nguyÖn tha thiÕt, ch©n thµnh cña nhµ th¬ muèn lµm mét mïa xu©n nho nhá, nghÜa lµ muốn được hòa nhập vào cuộc sống đất nước, cống hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ bé của mình vào cuộc đời chung.ThÓ hiÖn quan ®iÓm vÒ sù thèng nhÊt gi÷a c¸i riªng vµ c¸i chung, gi÷a c¸ nh©n vµ céng ®ång mµ vÉn gi÷ ®­îc nÐt riªng cña m×nh.Mïa xu©n nho nháNh¹c: TrÇn HoµnTh¬: Thanh H¶iTiÕt 116:V¨n b¶n:Mïa xu©n nho nhá.Thanh H¶iI.§äc vµ t×m hiÓu chung.Ii.§äc hiÓu v¨n b¶n.1.Ph©n tÝch .2.Tæng kÕt.iii.LuyÖn tËp.Bµi tËp tr¾c nghiÖm.C©u1:Sù s¸ng t¹o ®Æc s¾c nhÊt cña Thanh H¶i trong bµi th¬ lµ:A.H×nh ¶nh cµnh hoa.B. H×nh ¶nh con chim.C. H×nh ¶nh nèt nh¹c trÇm.D. H×nh ¶nh mïa xu©n nho nhá.C©u 2: Nhµ th¬ ®· thÓ hiÖn t×nh c¶m g× qua bµi th¬?A.T×nh yªu thiªn nhiªn ®Êt n­íc.B.T×nh yªu cuéc sèng.C.Kh¸t väng cèng hiÕn cho ®êi.D.C¶ 3 ý trªn.Qua bài học hôm nay, em nắm thêm được những điều gì? Hãy vẽ lại sơ đồ nội dung bài học?* Daën doø: + Hoïc thuoäc loøng baøi thô. + Taäp phaân tích vaø bình khoå 1vaø khoå 4,5 cuûa baøi thô.+ Ñoïc tröôùc vaø soaïn baøi “ Vieáng laêng Baùc” theo caâu hoûi SGK trang 60.MUØA XUAÂN NHO NHOÛBAØI HOÏC KEÁT THUÙCKính chuùc quyù thaày coâ vaø caùc em hoïc sinh vui khoûe, haïnh phuùc.