Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 1+2: Văn bản Phong cách Hồ Chí Minh (Lê Anh Trà) - Năm học 2020-2021

PHONG CÁCHHỒ CHÍ MINHVĂN BẢN : Tiết 1www.HNGHIA.InfoHồ Chí Minh đẹp nhất tên NgườiChiến dịch biên giới Thu - Đông 1950www.HNGHIA.InfoHồ Chí Minh đẹp nhất tên NgườiHồ Chí Minh đẹp nhất tên NgườiHồ Chí Minh đẹp nhất tên NgườiBác Hồ thăm đền Hùng“ Các vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.”www.HNGHIA.InfoHồ Chí Minh đẹp nhất tên Ngườiwww.HNGHIA.InfoHồ Chí Minh đẹp nhất tên Người8/29/2021Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người“Sáng ra bờ suối tối vào hang,Cháo bẹ rau măng đã sẵn sàng.Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,Cuộc đời Cách mạng thật là sang.” (Tức cảnh Pác Pó) Mùa xuân là tết trồng cây, Làm cho đất nước càng ngày càng xuân.Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1990 – 2/9/1969) Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh tại làng Sen, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Cha là cụ Nguyễn Sinh Sắc. Mẹ là cụ Hoàng Thị Loan. Năm 1911, Người ra đi tìm đường cứu nước từ Bến cảng Nhà Rồng. Tháng 2 -1941 Người trở về nước. Ngày 2 - 9 - 1945, tại quảng trường Ba Đình, Người đọc Bản Tuyên Ngôn Độc Lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa. Năm 1990, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, UNESCO đã ghi nhận và suy tôn Người là “Anh hùng Giải phóng dân tộc Việt Nam, nhà văn hóa lớn”.Bài 1, Tiết 1+2:Văn bản: Phong cách Hồ Chí Minh Lê Anh Trà11Phong cách Hồ Chí Minh12I. Tìm hiểu chung b. Tác phẩm: Trích trong “Phong cách Hồ chí Minh”.1.Tác giả : Lê Anh Trà (1927- 1999)Quê quán: xã Phổ Minh, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng NgãiDân tộc: KinhĐảng viên Đảng Cộng sản Việt NamHọc vị: Tiến sĩNăm được phong PGS: 1984Năm được phong GS: 1991Phong cách Hồ Chí Minh132. Tác phẩm:a. Kiểu văn bản: Văn bản nhật dụng.b. Thể loại: Nghị luậnc. Chủ đề: Sự hội nhập với thế giới và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.3. Đọc:4. Bố cục: 3 đoạna. Từ đầu – “ rất hiện đại”: Quá trình hình thành PCHCM.b. Tiếp theo – “ hạ tắm ao”: Vẻ đẹp cụ thể trong phong cách HCM.c. Còn lại: Khẳng định ý nghĩa trong phong cách HCM.Phong cách Hồ Chí Minh14 5. Từ khó- bất giác: một cách tự nhiên.- đạm bạc: sơ sài, giản dị, không cầu kỳ, hợp vệ sinh.- Uyên thâm: trình độ kiến thức rất cao siêu.Hiền triết: người có tài năng, đức độ, hiểu biết sâu rộng,được người đời tôn vinh.Di dưỡng tinh thần: bồi bổ cho sảng khoái về tinh thần,giữ cho tinh thần vui vẻ.PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINHPhong cách Hồ Chí Minh15II. Tìm hiểu chi tiết:Quá trình hình thành nhân cách - Hoàn cảnh tiếp thu: Từ thực tiễn.- Cách để mở rộng tri thức:+ Nói và viết thạo nhiều thứ tiếng (27 thứ tiếng bao gồm cả tiếng dân tộc) + Làm nhiều nghề (phụ bếp, vẽ tranh, điện báo, kế toán, đốt lò, nhà văn, nhà báo, dịch thuật+ Đi đến đâu cũng học hỏi.- Hồ Chí Minh có vốn tri thức sâu rộng:+ Rộng: Hiểu văn hoá phương Đông và văn hoá phương Tây.+ Sâu: Hiểu một cách sâu sắc, uyên thâm.- Cách tiếp thu tri thức:+ Tiếp thu có chọn lọc+ Tiếp thu nhưng vẫn giữ được nền tảng văn hoá dân tộc. + Tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay, phê phán những hạn chế, tiêu cực.⟹ Hình thành một nhân cách, một lối sống rất Việt Nam, rất phương Đông nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại.⟹ Vừa hội nhập được với thế giới, lại vừa giữ gìn được bản sắc văn hóa dân tộc Phong cách Hồ Chí Minh17Phong cách Hồ Chí Minh18 Chỗ độc đáo, kì lạ nhất của phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà những phẩm chất rất khác nhau, thống nhất trong một con người HCM. Đó là: Truyền thống và hiện đại, phương Đông và phương Tây, xưa và nay, dân tộc và quốc tế, vĩ đại và bình dị. Đó là sự kết hợp thống nhất và hài hoà nhất trong lịch sử dân tộc VN từ xưa đến nay. Một mặt tinh hoa của Hồng Lạc đúc nên Người , nhưng mặt khác, tinh hoa nhân loại cũng góp phần làm nên phong cách HCM.Phong cách Hồ Chí Minh1920Cụ ông Nguyễn Sinh Sắc, thân sinh của Bác Hồ.21Cụ bà Hoàng Thị Loan, thân mẫu của Bác Hồ.Phong cách Hồ Chí Minh22Phong cách Hồ Chí Minh2324Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Ngườiwww.HNGHIA.Info8/29/2021Phong cách Hồ Chí Minh252. Lối sống của Bác:- Chỗ ở: Ngôi nhà sàn độc đáo ở Hà Nội với những đồ đạc mộc mạc, đơn sơ. Độc đáo còn thể hiện ở chỗ xung quanh nhà bao giờ cũng có sỏi đố bạn biết vì sao?- Trang phục: Quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép cao su, cái quạt mo, đồng hồ báo thức, radio(nghe tin tức)...- Việc ăn uống: Cá kho, rau luộc, dưa, cà muối, cháo hoa...→ Chưa có vị nguyên thủ quốc gia nào có cách sống giống như Bác.2627Chỗ ở, trang phục giản dịPhong cách Hồ Chí Minh282930Vị trí: Nằm trong khuôn viên Phủ Chủ tịch, thuộc quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.Ðặc điểm: Đây là ngôi nhà Bác ở và làm việc từ năm 1958 đến khi qua đời.Tầng dưới nhà sàn là nơi Bác thường họp với Bộ Chính trị. Tầng trên là 2 phòng nhỏ, nơi Bác làm việc và phòng ngủ với những vật dụng đơn sơ giản dị. Trước nhà là ao cá Bác nuôi, bên bờ ao là các loài hoa phong lan nở quanh năm. Nhân dân ta từ mọi miền đất nước cũng như du khách quốc tế đến thủ đô Hà Nội, ai cũng muốn đến viếng Lăng, thăm nhà ở của Bác và đi dạo quanh quảng trường.31Trong khu vườn rộng sau Phủ Chủ tịch, có một con đường hẹp trải sỏi, hai bên trồng xoài dẫn tới một ngôi nhà sàn nhỏ nhắn bình dị, nằm giữa những vòm cây. Hàng rào dâm bụt bao quanh nhà, cổng vào kết bằng cành cây đan xen nhau. Ðó là ngôi nhà Bác Hồ ở và làm việc từ ngày 17/5/1958 cho tới khi Người qua đời. Sau nhà là vườn quả với hàng trăm loài cây quý do các địa phương đưa về trồng, như cây vú sữa của đồng bào miền Nam gửi biếu Bác năm 1954, bưởi Phúc Trạch, Biên Hòa, Mê Linh; cam Hải Hưng, Xuân Mai, Vân Du, Xã Ðoài; quýt Hương Cầm, Lý Nhân; táo Thiện Phiến, Ngọc Hồ; song mai Ðông Mỹ; hồng Tiên Ðiền. Trong vườn còn có cả những loại cây từ nước ngoài như ngàn hoa, cây bụt mọc quanh ao, cây cau vua gốc từ Caribê...32Nơi Bác ở sàn mây vách gióSáng nghe chim rừng hót sau nhàĐêm trăng ngọn đèn khêu nhỏ”“Bác Hồ ngồi đó chiếc áo nâu giản dịMàu quê hương bền bỉ đậm đà”.Phong cách Hồ Chí Minh33Bác thường để lại đĩa thịt gàmà ăn trọn mấy quả cà xứ NghệTránh nói to và đi nhẹ cả trong vườnPhong cách Hồ Chí Minh34Thức ăn đạm bạcCâu hỏi thảo luận35Có bạn học sinh cho rằng “Cách sống giản dị đạm bạc của Bác Hồ lại vô cùng thanh cao, sang trọng ”. Em có đồng ý với ý kiến đó không vì sao ?3. Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh:Cách sống giản dị đạm bạc của Bác Hồ lại vô cùng thanh cao, sang trọng.+ Đây không phải là lối sống khắc khổ của người tự vui trong cảnh nghèo khó.+ Đây cũng không phải là cách tự thần thánh hoá,tự làm cho khác đời+ Đây là một cách sống có văn hoá đã trở thành một quan niệm thẩm mĩ : Cái đẹp là sự giản dị tự nhiên.37Vẻ đẹp trong phong cách sống và làm việc của Bác là vẻ đẹp vốn có ,tự nhiên, gần gũi, không xa lạ với mọi người. Chúng ta đều có thể học tập được: Coi trọng giá trị tinh thần, không lệ thuộc vào vật chất, không coi cuộc sống là hưởng thụ . Sống hài hòa, thân thiện với thiên nhiên và mọi người.Ý nghĩa phong cách Hồ Chí MinhIII. TỔNG KẾTNGHỆ THUẬT- Kết hợp một cách tự nhiên lời kể và lời bình luận- Chọn lọc những chi tiết tiêu biểu- Sử dụng thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm và từ Hán – Việt hợp lí- Nghệ thuật tương phản: vĩ đại mà giản dị, gần gũi,am hiểu sâu sắc văn hóa nhân loại mà hết sức dân tộc, hết sức VN.Ý NGHĨA- Vẻ đẹp trong phong cách HCM là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại; dân tộc và nhân loại;giản dị mà thanh cao. Cốt lõi phong cách HCM là vẻ đẹp văn hóa với sư kết hợp hài hòa giữa tinh hoa vhóa dân tộc và tinh hoa vh nhân loại.- Đó là cốt cách văn hoá HCMinh trong nhận thức và trong hành động.Từ đó đặt ra một vấn đề của thời kì hội nhập: tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại đồng thời giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.Phong cách Hồ Chí Minh39TRẮC NGHIỆMCâu 1: Vấn đề chủ yếu nêu trong văn bản Phong cách Hồ Chí Minh là gì?A. Tinh thần chiến đấu dũng cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh.B. Phong cách làm việc và nếp sống của Hồ Chí minh.C. Tình cảm của người dân Việt Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh.D. Trí tuệ tuyệt vời của Chủ tịch Hồ Chí Minh.Câu 2: Ý nào đúng nhất điểm cốt lõi trong phong cách Hồ Chí Minh?A. Biết kết hợp hài hoà bản sắc văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại.B. Đời sống vật chất giản dị kết hợp với đời sống tinh thần phong phú.C. Có sự kế thừa vẻ đẹp trong cách sống của các vị hiền triết xưaD. Am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân trên thế giới.BAPhong cách Hồ Chí Minh40. 3. Để làm nổi bật lối sống giản dị của Hồ Chí minh, tác giả đã sử dụng phương thức lập luận nào? A. Chứng minh B. Giải thích C. Bình luận C. Phân tích4. Trong bài viết , tác giả cho rằng: “ Nếp sống giản dị và thanh đạm của Bác Hồ” là “ một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống”, theo em, cụm từ “ quan niệm thẩm mĩ” là gì?Quan niệm về cái đẹp C. Quan niệm về đạo đứcQuan niệm về cuộc sống D. Quan niệm về nghề nghiệp 5. Trong bài viết, để làm nổi bật vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh, tác giả không sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?Kết hợp giữa kể, bình luận, chứng minh Sử dụng phép đối lậpSử dụng phép nói quáSo sánh và sử dụng nhiều từ Hán ViệtAAABPhong cách Hồ Chí Minh416. Nếu viết : “ Trong cuộc đời đầy truân chuyên, vất vả trên hành trình đi tìm đường cứu nước của mình” thì câu văn mắc lỗi gì ?A. Thiếu chủ ngữB. Thiéu vi ngữ.C. Thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.D. Thiếu trạng ngữ.- Đề luyện tập: Đề 1: Phát biểu những suy nghĩ của em về điều vĩ đại nhất ở con người và lối sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh.Đề 2: Nhà thơ Tố Hữu viết:Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dịMàu quê hương bền bỉ đậm đàTa bên Người, Người toả sáng trong taTa bỗng lớn ở bên Người một chút.( Sáng tháng năm) Dựa vào văn bản Phong cách HCM đã học để phân tích và làm sáng tỏ ý thơ trên.Đề 3. Bác Hồ có lối sống rất giản dị. Bằng các tác phẩm văn thơ của Người và văn thơ viết về Người hãy làm sáng tỏ nhận xét trên.Đề 4: Cho câu chủ đề sau: Bác Hồ có lối sống rất giản dị. Hãy viết tiếp 10 câu văn phát triển ý của câu chủ đề trênC ĐỌC THÊMSáng tháng nămBác Hồ đó, là lòng ta yên tĩnhÔi người cha đôi mắt mẹ hiền sao!Giọng của Người, không phải sấm trên caoThấm từng tiếng, ấm vào lòng mong ướcCon nghe Bác, tưởng nghe lời non nướcTiếng ngày xưa và cả tiếng mai sau...Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dịMàu quê hương bền bỉ đậm đàTa bên Người, Người tỏa sáng trong taTa bỗng lớn ở bên Người một chút...Bác Hồ đó, ung dung châm lửa hútTrán mênh mông, thanh thản một vùng trời.Không gì vui bằng mắt Bác Hồ cườiPhong cách Hồ Chí Minh42Bàn tay con nắm tay chaBàn tay Bác ấm vào da vào lòng.Bác ngồi đó, lớn mênh môngTrời xanh biển rộng ruộng đồng nước non...Bác Hồ, cha của chúng conHồn của muôn hồnCho con được ôm hôn má BácCho con hôn mái đầu tóc bạc Hôn chòm râu mát rượi hoà bình!Quên tuổi già, tươi mãi tuổi đôi mươi!Người rực rỡ một mặt trời cách mạngMà đế quốc là loài dơi hốt hoảngĐêm tàn bay chập choạng dưới chân Người.Hồ Chí MinhNgười ở khắp nơi nơi Tố Hữu43