Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 36: Tiêu chuẩn ăn uống và nguyên tắc lập khẩu phần - Năm học 2020-2021 - Vũ Nguyễn Huyền Trang

SINH HỌC 8Thcs Long BiênGV: Vũ Nguyễn Huyền TrangTiết 38. TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG VÀ NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNThcs Long BiênGV: Vũ Nguyễn Huyền Trang 1. Vitamin có vai trò gì đối với hoạt động sinh lí của cơ thể? Hãy kể tên một số vitamin mà em biết?-Vitamin tham gia vào cấu trúc nhiều hệ enzim của các phản ứng sinh hoá trong cơ thể. Thiếu vitamin gây rối loạn các hoạt động sinh lí. Quá thừa vitamin gây bệnh nguy hiểm.-Có nhiều loại vitamin: A, D, E, C, B1, B2...2. Qua phần chuẩn bị bài mới em hãy cho biết khẩu phần là gì? - Khẩu phần là lượng thức ăn cần cung cấp cho cơ thể trong một ngàyMột trong những mục tiêu của chương trình chăm sóc trẻ em của Nhà nước ta là giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng tới mức thấp nhất. Vậy, dựa trên cơ sở khoa học nào để đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lí, đủ năng lượng, đủ VTM, muối khoáng, chống suy dinh dưỡng cho trẻ em ? Đó chính là điều chúng ta cần tìm hiểu ở bài này.TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể:Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người việt nam (SGK/120)ËỞ trẻ em cao hơn người già, vì cần được tích luỹ cho cơ thể phát triển đặc biệt là prôtêin, còn ở người già nhu cầu dinh dưỡng thấp hơn vì sự vận động của cơ thể kém. Nhu cầu dinh dưỡng ở trẻ em, người trưởng thành, người già khác nhau như thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó?Ở cùng một độ tuổi nhu cầu dinh của nam và nữ như thế nào?Ở nam giới cao hơn ở nữ. Bài 36 Bài 36  TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNNgười lao động nặng cần nhiều năng lượng hơn người lao động nhẹ.Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người việt nam (SGK/120)I/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể:Nhu cầu dinh dưỡng của người bệnh mới khỏi so với người bình thường có gì khác nhau?Cùng giới tính, cùng một độ tuổi, ở mức độ lao động khác nhau, thì nhu cầu dinh dưỡng như thế nào?Người bệnh mới ốm khỏi cần cung cấp chất dinh dưỡng nhiều hơn để phục hồi sức khoẻ..Tiết 38 - Bài 36  TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể:Lứa tuổiTrạng thái sinh lýGiới tínhHình thức lao động Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào: + Hình thức lao động+ Giới tính+ Lứa tuổi+ Trạng thái sinh lý Vậy nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào những yếu tố nào?Tiết 38 - Bài 36  TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể:Suy dinh dưỡngTrẻ béo phìDo ăn uống không đủ chất, không đủ năng lượng cho cơ thể hoạt động .Chế độ dinh dưỡng không hợp lí,ăn nhiều mỡ ĐV và các loại thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao dễ hấp thụ, mà thiếu thức ăn thô.Nếu nhu cầu dinh dưỡng không hợp lí sẽ dẫn tới tình trạng gì?Nguyên nhân nào dẫn tới bị suy dinh dưỡng, hay béo phì ?  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào:+ Lứa tuổi+ Giới tính+Hình thức lao động+ Trạng thái sinh lýTiết 38 - Bài 36  TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể:Bảng 36.2. Tỉ lệ % suy dinh dưỡng của trẻ em ở một số khu vực trên thế giới(Theo tài liệu Vụ bảo vệ bà mẹ và trẻ em – Bộ ytế, 2001)Khu vựcTỉ lệ % trẻ em suy dinh dưỡngThiếu cân (W/A)Chưa đạt chiều cao (H/A)Việt Nam33,836,5Châu á (ước tính)28,934,4Chung cho các nước đang phát triển36,732,5Thái Lan1916Philippin2830Inđônêxia3442Lào4047Campuchia5256Trung Quốc1017 Tại sao trẻ em suy dinh dưỡng ở các nước đang phát triển lại chiếm tỉ lệ cao?- Do chất lượng cuộc sống của người dân còn thấp.  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào:+ Lứa tuổi+ Giới tính+Hình thức lao động+ Trạng thái sinh lýTiết 38 - Bài 36  TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể:Bảng 36- 1. Tỉ lệ % trẻ em Việt Nam (dưới 5 tuổi) bị suy dinh dưỡng qua các năm ( Theo tài liệu của Vụ Bảo vệ bà mẹ và trẻ em- Bộ y tế, 2001)Tình trạng suy dinh dưỡng 19851995199719992000Mục tiêu năm 2005Thiếu cân (W/ A)51,544,940,636,733,825Chưa đạt chiều cao (H/ A)59,746,944,138,736,527,5Vậy, tại sao tỉ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em ngày một giảm?Do trình độ khoa học phát triển , thu nhập bình quân ngày một cao.Tỉ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em ngày một giảm.  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào:+ Lứa tuổi+ Giới tính+Hình thức lao động+ Trạng thái sinh lýTiết 38 - Bài 36  TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể:II/ Giá trị dinh dưỡng của thức ăn:Nghiên cứu thông tin Mục II SGK và cho biết giá trị dinh dưỡng của thức ăn biểu hiện như thế nào? Biểu hiện ở:+ Thành phần các chất hữu cơ ,muối khoáng, vitamin.+ Năng lượng chứa trong nó + Thành phần các chất: hữu cơ (gluxit, lipit, prôtêin), MK, VTM.+ Năng lượng chứa trong nó: . 1g prôtêin ôxi hóa hoàn toàn giải phóng 4,1 kcal . 1g lipit ôxi hóa hoàn toàn giải phóng 9,3 kcal . 1g gluxit ôxi hóa hoàn toàn giải phóng 4,3 kcal  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào:+ Lứa tuổi+ Giới tính+Hình thức lao động+ Trạng thái sinh lýTrứng gàĐậu phụMỡ ĐVRau xanhHạt lạcGạoCáDầu TVThịt nạcNước trái câyQuả dừaSắnHoa quảKhoaiNgôHãy lựa chọn và xếp 15 loại TĂ này vào PHT của nhóm:(Thời gian hoàn thành: 3 phút)Loại TPTên thực phẩmGiàu GluxitGiàu PrôtêinGiàu LipitGiàu vitaminI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thểII/ Giá trị dinh dưỡng của thức ăn  - Biểu hiện ở:+ Thành phần các chất+ Năng lượng chứa trong nó.Tiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNLoại TPTên thực phẩmGiàu GluxitGiàu PrôtêinGiàu LipitGiàu vitamin GạoNgôKhoaiSắnTrứng gàĐậu phụThịt nạcMỡ ĐVDầu TVQuả dừaHạt lạcHoa quảNước trái câyRau xanhCá? Nhưng ta phải phối hợp các loại thức ăn này như thế nào cho hợp lí ?  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào:+ Lứa tuổi+ Giới tính+Hình thức lao động+ Trạng thái sinh lýI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể¨n có mức độ Cần phối hợp các loại thức ăn một cách hợp lí để cung cấp đủ nhu cầu dinh dưỡng cho cơ thể.II/ Giá trị dinh dưỡng của thức ăn:Tháp dinh dưỡng¨n đủ theonhu cầu ĐườngMuối¨n hạn chếTiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦN¨n vừa phải?Vậy chúng ta cần phải phối hợp các loại thức ăn này như thế nào để có ý nghĩa ?Em có nhận xét gì về tháp dinh dưỡng này?Tháp dinh dưỡng nói lên nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể đối với từng nhóm chất dinh dưỡng.  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào:+ Lứa tuổi+ Giới tính+Hình thức lao động+ Trạng thái sinh lý  - Biểu hiện ở:+ Thành phần các chất+ Năng lượng chứa trong nó.I/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thểII/ Giá trị dinh dưỡng của thức ăn:Tiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNIII/ Khẩu phần và nguyên tắc lập khẩu phần: Ví dụ: Để đủ sức khoẻ học tập và sinh hoạt, một ngày, một nữ sinh lớp 8 cần:+ Bữa sáng: bánh mì 65 gam, sữa đặc: 15 gam+ Bữa trưa: cơm 200 gam, đậu phụ 75 gam, thịt lợn 100 gam, dưa muối 100 gam+ Bữa tối: cơm 200 gam, cá 100 gam, rau 200 gam, đu đủ chín 100 gam  Khẩu phần là lượng thức ăn cung cấp cho cơ thể trong một ngày. Lượng thức ăn như trên được gọi là khẩu phần. Vậy khẩu phần là gì ? ? Khẩu phần của người mới khỏi ốm có gì khác khẩu phần của người bình thường ? Vì sao trong khẩu phần ăn uống cần tăng cường ăn rau quả tươi.Người mới ốm khỏi cần thức ăn bổ dưỡng để tăng cường sức khoẻTrong khẩu phần ăn cần bổ sung rau quả tươi để tăng cường vitamin và chất xơ giúp hoạt động tiêu hoá dễ dàng hơn.  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào:+ Lứa tuổi+ Giới tính+Hình thức lao động+ Trạng thái sinh lý  - Biểu hiện ở:+ Thành phần các chất+ Năng lượng chứa trong nó. Cần phối hợp các loại thức ăn một cách hợp lí để cung cấp đủ nhu cầu dinh dưỡng cho cơ thể. Tiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦNI/Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thểII/ Giá trị dinh dưỡng của thức ăn:III/ Khẩu phần và nguyên tắc lập khẩu phần: ? Vậy chúng ta có thể căn cứ vào đâu để có thể xây dựng được khẩu phần ăn uống hợp lí?  Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào: + Lứa tuổi. + Giới tính. + Hình thức lao động. + Trạng thái sinh lý. - Biểu hiện ở: + Thành phần các chất. + Năng lượng chứa trong nó. - Cần phối hợp cỏc loại thức ăn để cung cấp đủ dinh dưỡng cho nhu cầu của cơ thể. - Khẩu phần là lượng thức ăn cung cấp cho cơ thể trong một ngày. - Nguyên tắc lập khẩu phần:+ Đảm bảo đủ lượng thức ăn phù hợp nhu cầu từng đối tượng.+ Đảm bảo cân đối thành phần các chất hữu cơ, cung cấp đủ muối khoáng và vitamin+ Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.? Tại sao những người ăn chay vẫn khoẻ mạnh?Vì họ ăn đậu vừng, lạc chứa nhiều prôtêin* GDMT:Khẩu phần ăn hằng ngày là rất quan trọng Do đó, các em nên hình thành ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường nước, đất, bằng cách sử dụng hợp lí thuốc bảo vệ thực vật và phân hóa học để có được thức ăn sạch trách làm ảnh hưởng đến sức khỏe ,có thể ảnh hưởng đến tính mạng của chúng ta.Ngoài ra chúng ta cũng cần chú ý nâng cao chất lựơng bữa ăn trong gia đình để trách bị suy dinh dưỡng hoặc ăn quá nhiều chất đạm, chất béo gây ra bệnh béo phì.TỔNG KẾTTiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦN? Vì sao nhu cầu dinh dưỡng khác nhau tùy người? Cho vd-Nhu cầu dd của trẻ em cao hơn người trưởng thành vì cần tích lũy cho cơ thể phát triển, người già nhu cầu dd ít hơn vì sự vận động của cơ thể ít.-Nhu cầu dd của nam cao hơn nữ, lao động nặng cần hiều NL hơn lao động nhẹ.- Người ốm mới khỏe nhu cầu dd cao hơn người bình thường để phục hồi sức khỏe.Tiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦN2. Để nâng cao chất lượng bữa ăn trong gia đình cần:a. Xây dựng kinh tế gia đình phát triển để đáp ứng được nhu cầu ăn uống.b. Chế biến hợp khẩu vị, hợp vệ sinh. c. Bày món ăn hợp lí, đẹp mắt, tinh thần vui vẻ sảng khoái.d. Cả a,b c. Chọn đáp án đúng nhấtdTiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦN3. Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người phụ thuộc vàoa. Giới tính, lứa tuổi, hình thức lao động, trạng thái sinh líb. Hình thức lao động, trạng thái sinh líc. Dạng hoạt động và trạng thái cơ thểd. Cả a, b, cChọn đáp án đúng nhấtaTiết 38 - Bài 36 TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG. NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦN Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát naøy :1/ Hoïc thuoäc baøi,traû lôøi caâu hoûi1,2 SGK/114.HÖÔÙ NG DAÃN HOÏC SINH TÖÏ HOÏC: Ñoái vôùi baøi hoïc ở tiết sau:1/. Ñoïc vaø nghieân cöùu tröôùc noäi dung baøi” TH phân tích một khẩu phần cho trước”2/ Ñoïc theâm muïc ghi nhớ và phần mục” em có biết” SGK / 114-115 - Vận dụng hiểu biết của mình lựa chọn và phối hợp các loại thức ăn trong bữa ăn gia đình để đảm bảo được tiêu chuẩn ăn uống theo NT.2/. Xem kó noäi dung baøi TH ôû SGK / 116,117,118,119 -Tìm hiểu KP ăn hằng ngày của gia đình, phân biệt thành phần dinh dưỡng của các loại thức ăn, chuẩn bị bảng 37.1/116,37.2/117-Lập trước thử một khẩu phần ăn cho bản thân em trong một bữa ăn bình thường có đầy đủ các chất dinh dưỡng.TIẾT HỌC KẾT THÚCCHÚC CÁC EM TẬP TỐTTrứng gàĐậu phụMỡ ĐVRau xanhHạt nạcGạoCáDầu TVThịt nạcNước trái câyQuả dừaSắnHoa quảKhoaiNgôHãy lựa chọn và xếp 15 loại TĂ này vào bảng trong PHT của nhóm:(Thời gian hoàn thành: 3 phút)Loại TPTên thực phẩmGiàu GluxitGiàu PrôtêinGiàu LipitGiàu vitamin và chất khoángPHIẾU HỌC TẬP – Sinh 8 Nhóm: