Bài giảng Tiết 1: men- Đen và di truyền học

Ngày soạn: Ngày dạy: DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ CHƯƠNG I: Các thí nghiệm của Men- Đen Tiết 1: MEN- ĐEN VÀ DI TRUYỀN HỌC A, Phần chuẩn bị: I, Mục tiêu: 1, Kiến thức: Hs trình bày được mục đích, nhiệm vụ ý nghĩa của di truyền học. Hiểu được công lao và trình bày được phương pháp phân tích các thế hệ lai của Men- Đen. Hiểu và ghi nhớ một số thuật ngữ và kí hiệu trong di truyền học. 2, Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng quan sát, và phân tích kênh hình, phát triển tư duy phân tích so sánh. 3, Thái độ: Xây dựng ý thức tự giácvà thói quen học tập môn học. II, Đồ dùng dạy học: 1GV: Tranh phóng to H1.2 2HS: N/c trước bài. B, Phần thể hiện khi lên lớp: I, Kiểm tra bài cũ: K II, Bài mới: 1, Vào bài: Di truyền học tuy mớI hình thành từ đầu thế kỉ XX. Nhưng chiếm một vị trí quan trọng trong sinh học. Men- Đen người đặt nền móng cho di truyền học. 2, Nội dung: Hoạt động của GV Hoạt động của HS G: Y/c Hs làm bài tập, liên hệ bản thân mình có đặc điểm nào giống và khác bố mẹ? G: Giải thích đặc điểm giống bố mẹ => hiện tượng di truyền. Đặc điểm khác bố mẹ => hiện tượng biến dị. ? Em hiểu ntn là di truyền biến dị ? G: TiÓu kết. G: GiảI thích: Biến dị và di truyền là 2 hiện tượng song song với quá trình sinh sản. GV: Y/c HS nghiên cứu SGK. ? Trình bầy nội dung ý nghĩa thực tiễn của di truyền học? HS: GV: Y/c HS đọc tiểu sử (trang7). GV: giớI thiệu tình hình nghiên cứu di truyền ở thế kỷ XIX . Và phương pháp nghiên cứu của Men-Đen . ? Quan sát H 1.2 và nhận xét về đặc điểm của từng cặp tính trạng đem lai. HS: Nêu được sự tương phản của từng cặp tính trạng. ? Nêu phương pháp nghiên cứu của Men-Đen? GV: Nhấn mạnh thêm tính độc đáo trong phương pháp N/C di truyền của Men –Đen. GV: Hướng dẫn một số thuật ngữ. ? Y/c HS lấy một số VD . GV: Nhận xét . GV: GiớI thiệu một số kí hiệu. Y/c HS đọc kết luận SGK. I, Di truyền học ( 20’ ) Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ tổ tiên cho các thế hệ con cháu. Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết. Di truyền học N/C cơ sở vật chất cơ chế , tính quy lụât của hiện tượng di truyhền và biến dị. II, Men-Đen ngườI đặt nền móng cho di truyền học (10’). Phương pháp phân tích các thế hệ lai SGK(6). III, Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của di truyền học(10’). 1,Thuật ngữ. Tính trạng. Cặp tính trạng tương phản. Nhân tố di truyền. Giống( dòng) thuần chủng SGK 2, Kí hiệu. P: Cặp bố mẹ xuất phát. X: kí hiệu phép lai G: Giao tử O: Giao tử đực ( cơ thể đực) O: Giao tử cái( cơ thể cái) F: Thế hệ con. KL: SGK. 3, Kiểm tra đánh giá: ? Trình bày nộI dung phương pháp phân tích thế hệ lai của Men- Đen? G: Nhận xét đánh giá cho điểm III, Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài: Học bài và trả lờI câu hỏI SGK. Kẻ bảng 2 (8) vào vở BT. Đọc trước nộI dung bài 2. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 2: LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG A, Phần chuẩn bị: I, Mục tiêu: 1, Kiến thức: Hs trình bày và phân tích được thí nghiệm lai 1 cặp tính trạng của Men- Đen . Hiểu và ghi nhớ các khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp Hiểu và phát biểu được nội dung qui luật phân li. GiảI thích đợc kết quả thí nghiệm theo quan điểm của Men –Đen. 2, Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng quan sát, và phân tích kênh hình, phát triển tư duy lô gic. 3, Thái độ: Củng cố niềm tự tin vào khoa học, khi N/c tính qui luật của hiện tượng sinh học. II, Đồ dùng dạy học: 1GV: Tranh phóng to H2.2, 2.2, 2.3. 2HS: N/c trước bài, kẻ bảng. B, Phần thể hiện khi lên lớp: I, Kiểm tra bài cũ: K II, Bài mới: 1, Vào bài: 2, Nội dung: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS G: Treo tranh H2.1 giíi thiÖu sù thô phÊn nh©n t¹o trªn hoa ®Ëu Hµ Lan. G: Sö dông b¶ng 2 ®Ó ph©n tÝch c¸c kh¸i niÖm KiÓu h×nh lµ tÝnh tr¹ng tréi tÝnh tr¹ng lÆn . G: Y/c hs N/c b¶ng 2 th¶o luËn . Y/c nªu ®­îc kiÓu h×nh F1 mang tÝnh tr¹ng tréi cña bè hoÆc mÑ.’ ? NhËn xÐt kiÓu h×nh ë F1? ? X¸c ®Þnh kiÓu h×nh ë F2 trong tõng tr­êng hîp? Hoa ®á = 705 ~ 3,14 ~ 3 Hoa tr¾ng 224 1 1 Th©n cao = 487 ~ 2,8 ~ 3 Th©n lïn 177 1 1 Qu¶ lôc = 428 ~ 3,14 ~ 3 Qu¶ vµng 224 1 1 ? H·y rót ra tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2? G: Y/c Hs dùa vµo H2.2tr×nh bµy TN0cña Men- §en? G: Gi¶i thÝch cho Hs n¾m ®­îc vÒ sù thay ®æi gièng lïn mÑ th× kÕt qu¶ thu ®­îc kh«ng thay ®æi => Vai trß di truyÒn cña bè vµ mÑ nh­ nhau. G: y/c hs lµm bµi tËp ®iÒn tõ ( SGK9) H: §ång tÝnh, 3 tréi 1 lÆn. ? §äc néi dung bµi tËp. ? Quy luËt ph©n li lµ g×? G: Gi¶i thÝch quan niÖm ®­¬ng thêi cña men- §en vÒ di truyÒn hoµ hîp . SGV phÇn th«ng tin bæ sung (15). G: Y/c Hs N/c th«ng tin vµ q/s H2.3 TLCH ? Cho biÕt tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö ë F1 vµ tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö cña F2? H: G F1 1A : 1a Hîp tö F2 cã tØ lÖ1AA: A a: 1 aa ? T¹i sao ë F2 l¹i cã tØ lÖ 3 ®á 1 tr¾ng? H: V× hîp tö A a biÓu hiÖn KH tréi gièng hîp tö AA. G: Hoµn thiÖn kiÕn thøc => Y/c Hs gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Men- §en. Lµ do sù ph©n li cña mçi nh©n tè di truyÒn vÒ giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh­ c¬ thÓ thuÇn chñng cña P. §äc KL: I, ThÝ nghiÖm cña men- §en ( 20’) 1, C¸c kh¸i niÖm: KiÓu h×nh lµ tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. TÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn ë F1. TÝnh tr¹ng lÆn lµ tÝnh tr¹ng ®Õn f2 míi ®­îc biÓu hiÖn. 2, C¸c thÝ nghiÖm: Lai 2 gièng ®Ëu hµ lan kh¸c nhau vÒ cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t­¬ng ph¶n. VD: P hoa ®á + hoa tr¾ng F1 Hoa ®á F2 3 ®á – 1 tr¾ng KiÓu h×nh cã tØ lÖ 3 tréi 1 lÆn. 3, Néi dung qui luËt ph©n li: Khi lai 2 bè mÑ kh¸c nhau vÒ cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng th× F2 ph©n li tÝnh tr¹ng theo tØ lÖ trung b×nh 3 tréi 1 lÆn. II, Men -§en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm: ( 15’) Theo Men- §en: Mçi tÝnh tr¹ng do cÆp nh©n tè di truyÒn qui ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö cã sù ph©n li cña nh©n tè di truyÒn, C¸c nh©n tè di truyÒn ®­îc tæ hîp trong thô tinh. KL: SGK III, KiÓm tra ®¸nh gi¸: ? Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai 1 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men- §en vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo Men- §en? IV, H­íng dÉn häc bµi vµ lµm bµi tËp: Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK HD Hs lµm bµi tËp 4 SGK Y/c Hs N/c tr­íc bµi3 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 3: Lai mét cÆp tÝnh tr¹ng ( tiÕp) A, PhÇn chuÈn bÞ: I, Môc tiªu: 1, KiÕn thøc: Hs hiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc néi dung môc ®Ých vµ øng dông cña phÐp lai ph©n tÝch. Gi¶i thÝch ®­îc v× sao qui luËt ph©n li chØ nghiÖm ®óng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Nªu ®­îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt. HiÓu vµ ph©n biÖt ®­îc sù di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn víi di truyÒn tréi hoµn toµn. 2, KÜ n¨ng: Ph¸t triÓn t­ duy lý luËn nh­ ph©n tÝch, so s¸nh. RÌn kÜ n¨ng ho¹t ®éng nhãm. LuyÖn kÜ n¨ng vÏ s¬ ®å lai. 3, Th¸i ®é: Cñng cè niÒm tin vµo khoa häc khi N/c tÝnh quy luËt cña hiÖn t­îng di truyÒn. II, ChuÈn bÞ : 1GV: Tranh phãng to H3 vµ H2.3 Tranh minh ho¹ lai ph©n tÝch, b¶ng phô . 2HS: §äc vµ N/c tr­íc bµi. B, PhÇn thÓ hiÖn trªn líp: I, KiÓm tra bµi cò( 5’) ? Gäi Hs lªn b¶ng lµm bµi 4 SGK ( V× F1 toµn lµ kiÕn m¾t ®en => M¾t ®en lµ tÝnh tr¹ng tréi cßn m¾t ®á lµ tÝnh tr¹ng lÆn) Quy ­íc gen A, quy ®Þnh m¾t ®en A, quy ®Þnh m¾t ®á S¬ ®å lai: P M¾t ®en X m¾t ®á AA aa GP A a F1 A a A a GF 1 A a A a F2 1 AA :2 A a: 1 aa 3 m¾t ®en 1 m¾t ®á- II, Bµi míi: 1, Vµo bµi: 2, Néi dung: Ho¹t ®éng cña Gv Ho¹t ®éng cña HS G: Y/c Hs nh¾c l¹i tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö ë F2 trong thÝ nghiÖm cña men-§en H: KÕt qu¶ hîp tö ë F2 cã tØ lÖ: 1AA: 2 A a: 1 aa G: Ph©n tÝch cho hs n¾m ®­îc kh¸i niÖm kiÓu gen, ®ång hîp vµ di hîp H: Ghi nhí kiÕn thøc G: Y/c Hs th¶o luËn nhãm (3’) ? X¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña phÐp lai P: Hoa ®á X hoa tr¾ng AA aa P: Hoa ®á X hoa tr¾ng A a aa G: gäi ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy=> viÕt s¬ ®å lai H: P Hoa ®á X hoa tr¾ng AA aa GP: A a F1: A a hoa ®á P: hoa ®á X hoa tr¾ng A a aa GP: A a a F1: 1 A 1aa 1 ®á 1 tr¾ng ? nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung G: Hoa ®á cã 2 kiÓu gen AA, aa ? Lµm thÕ nµo ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc cÆp tÝnh tr¹ng tréi? H: §em lai víi c¸ thÓ cã tÝnh tr¹ng lÆn. G: PhÐp lai nh­ trªn ®­îc gäi lµ phÐp lai ph©n tÝch. G: Y/c hs lµm bµi (Sgk) H: 1 tréi, 2 kiÓu gen, 3 lÆn 4 ®ång hîp, 5 dÞ hîp. G: gäi 1 Hs ®äc ? ThÕ nµo lµ lai ph©n tÝch? G: Y/c Hs N/c th«ng tin SGK=> th¶o luËn nhãm(3’) TLCH. ? Nªu t­¬ng quan tréi lÆn trong tù nhiªn? ? X¸c ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi lÆn nh»m môc ®Ých g×? ? ViÖc x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng cña gièng cã ý nghÜa g× trong SX? ? Muèn x¸c ®Þnh ®­îc gièng cã thuÇn chñng hay kh«ng cÇn ph¶i thùc hiÖn phÐp lai nµo? ( ph©n tÝch) G: Gäi ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm # bæ sung. G: NX => KL. G: Y/c Hs Q/s H3 N/c th«ng tin. ? Nªu sù kh¸c nhau vÒ kiÓu h×nh ë F1, F2 gi÷a tréi kh«ng hoµn toµn víi thÝ nghiÖm cña Men- §en? H: KiÓu h×nh cña tréi kh«ng hoµn toµn. F1: TÝnh tr¹ng trung gian F2: 1 tréi, 2 trung gian, 1 lÆn. G: Y/c Hs lµm bµi tËp ®iÒn tõ ? Em hiÓu ntn lµ tréi kh«ng hoµn toµn? §äc Kl: SGK III, Lai ph©n tÝch( 15’) 1, Mét sè kh¸i niÖm: KiÓu gen: Lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong TB cña c¬ thÓ. ThÓ ®ång hîp:KiÓu gen chøa cÆp gen t­¬ng øng gièng nhau. ThÓ dÞ hîp: KiÓu gen chøa cÆp gen t­¬ng øng # nhau. 2, Lai ph©n tÝch: Lai ph©n tÝch lµ phÐp lai gi÷a c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn x¸c ®Þnh kiÓu gen víi c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn. NÕu kÕt qu¶ cña phÐp lai lµ ®ång tÝnh th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen ®ång hîp. NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝch theo tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen dÞ hîp. IV, ý nghÜa cña t­¬ng quan tréi lÆn( 7’) Trong tù nhiªn t­¬ng quan tréi lÆn lµ kh¸ phæ biÕn. - TÝnh tr¹ng tréi th­êng lµ tÝnh tr¹ng tèt, tËp trung v× gen tréi quývµo 1 kiÓu gen => t¹o gièng cã ý nghÜa kinh tÕ. Trong tù nhiªn mèi t­¬ng quan tréi lÆn lµ phæ biÕn. TÝnh tr¹ng tréi th­êng lµ tÝnh tr¹ng tèt, cÇn x¸c ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi vµ tËp trung nhiÒu gen tréi quý vµo 1 kiÓu gen t¹o gièng cã ý nghÜa kinh tÕ. Trong chon gièng ®Ó tr¸nh sù ph©n li tÝnh tr¹ng ph¶I kiÓm tra ®å thuÇn chñng cña gièng. V, Tréi kh«ng hoµn toµn( 8’) Tréi kh«ng hoµn toµn lµ hiÖn t­îng di truyÒn trong ®ã kiÓu h×nh cña F1 biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian gi÷a bè vµ mÑ, cßn F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh lµ 1:2:1 KL: sgk. III, KiÓm tra ®¸nh gi¸: G: treo b¶ng phô bµi 4 ( SGK, 13) G: §­a ®¸p ¸n ( b) IV, HD Hs häc bµi vµ lµm bµi tËp: Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. Lµm bµi tËp 3. KÎ b¶ng 4 vµo VBT, ®äc tr­íc bµi 4 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 4 : lai hai cÆp tÝnh tr¹ng A, PhÇn chuÈn bÞ : I, Môc tiªu : 1, kiÕn thøc : -Hs m« t¶ ®­îc Tn lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña M §en BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña M §en. HiÓu ph¸t huy ®­îc néi dung quy luËt, ph©n li ®éc lËp. Gi¶i thÝch ®­îc kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp . 2, KÜ n¨ng: Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch kªnh h×nh. RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. II, §å dïng d¹y häc: 1GV: - Tranh H4, b¶ng phô: Ghi ND bµi 4 2, HS: - SGK, kÎ b¶ng 4 vµo vë bµI tËp. B, PhÇn thÓ hiÖn trªn líp: I, kiÓm tra bµi cò: (7’) ? Muèn x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ cña c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn ph¶I lµm g×? §A: (… cÇn ph¶i tiÕn hµnh phÐp lai ph©n tÝch: Lµ phÐp lai gi÷a c¸c c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi, cÇn x¸c ®Þnh kiÓu gen víi c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn ) II, Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS G: Cho Hs Q/s H4 lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng N/c th«ng tin => Nªu ®­îc thÝ nghiÖm cña Men- §en. H: P Vµng tr¬n x Xanh nh¨n F1 Vµng tr¬n Cho F1 thô phÊn F2 Cã 4 KH G: Tõ kÕt qu¶ TNo Y/c Hs hoµn thµnh b¶ng 4( Tr 15) Khi lµm cét 3 Gv gîi ý cho hs coi 32 lµ mét phÇn ®Ó tÝnh tØ lÖ c¸c phÇn cßn l¹i. G: Gäi Hs lªn b¶ng lµm, Hs # NX. Gv chèt kiÕn thøc b»ng b¶ng phô 1, ThÝ nghiÖm cña Men- §en( 28’) a, ThÝ nghiÖm: KiÓu h×nh F2 Sè h¹t TØ lÖ kiÓu h×nh F2 TØ lÖ cÆp tÝnh tr¹ng F2 Vµng, tr¬n Vµng nh¨n 315 101 9 3 Vµng = 315 + 101 ~ 416 ~ 3 Xanh 108+ 32 140 1 Xanh, tr¬n Xanh, nh¨n 108 32 3 1 Tr¬n = 315+108 ~ 423 ~ 3 Nh¨n 101+32 133 1 Tõ kÕt qu¶ cña b¶ng 4, gäi Hs nh¾c l¹i TNo TØ lÖ cña tõng cÆp tÝnh tr¹ngcã mèi t­¬ng quan víi tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2. VD: Vµng ,tr¬n = 3/4 vµng x 3/4 tr¬n= 9/16. C¸c tÝnh tr¹ng di truyÒn ®éc lËp víi nhau: 3 vµng 1 xanh 3 Tr¬n 1 nh¨n H: lµm bµi tËp ®iÒn tõ: §A: TÝch c¸c tØ lÖ G: Gäi Hs ®äc l¹i toµn bé ND bµi tËp. ? C¨n cø vµo ®©u Mªn-§en cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾cvµ h×nh d¹ng h¹t ®Ëu di truyÒn ®éc lËp víi nhau? ( C¨n cø vµo tÝch tØ lÖ KH ë F2 = tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã.) G: Cho Hs N/c l¹i kÕt qu¶ ë F2 => TLCH ? KiÓu h×nh nµo ë F2 kh¸c bè mÑ? ( Vµng, nh¨n vµ xanh tr¬n chiÕm 6/16 )=> Lµ biÕn dÞ tæ hîp. BiÕn dÞ tæ hîp ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo kiÓu h×nh cÆp bè mÑ xuÊt ph¸t ( nguyªn nh©n)BiÕn dÞ tæ hîp ®­îc xuÊt hiÖn trong c¸c h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh. Hs ®äc KL chung. Lai 2 bè mÑ thuÇn chñng kh¸c nhau vÒ 2 cÆp tÝnh tr¹ng t­¬ng ph¶n. b, Quy luËt ph©n li ®éc lËp: Khi lai 2 bè mÑ thuÇn chñng # nhau vÒ 2 cÆp tÝnh tr¹ng t­¬ng ph¶n th× sù di truyÒn cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ph©n li ®éc lËp víi nhau. Cho F2 cã tØ lÖ mçi KH = tÝch c¸c tØ lÖ cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng hîp lai nã. 2, BiÕn dÞ tæ hîp: BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ. III, H­íng dÉn häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi: Häc bµi theo ND sgk. N/c tr­íc ND bµi 5. KÎ ND b¶ng 5 vµo VBT. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 5: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng ( tiÕp theo) A, PhÇn chuÈn bÞ: I, Môc tiªu: 1, KiÕn thøc: Hs hiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng theo quan niÖm cña men- §en. Ph©n tÝch ®­îc ý nghÜacña quy luËt ph©n li ®éc lËp ®èi víi chän gièng vµ tiÕn ho¸. 2, KÜ n¨ng: Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. RÌn kÜ n¨ng ho¹t ®éng nhãm. II, ChuÈn bÞ: 1GV: Tranh vÏ H5 sgk, b¶ng phô ghi ND b¶ng 5 2HS: N/c tr­íc ND bµI, kÎ b¶ng 5 vµo VBT. B, PhÇn thÓ hiÖn trªn líp: I, KiÓm tra bµi cò(7’) ? C¨n cø vµo ®©u mµ Men- §en l¹i cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t ®Ëu trong TNo cña m×nh di truyÒn ®éc lËp víi nhau? §¸p ¸n: Së dÜ tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t ®Ëu trongTNo cña Men- §en di truyÒn ®éc lËp víi nhau. V× tØ lÖ mçi kiÓu h×nh ë F2 = tÝch c¸c tØ lÖ cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã. II, Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS ? Nh¾c l¹i tØ lÖ ph©n li tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2. Vµng ~ 3 ; Tr¬n ~ 3 Xanh 1 Nh¨n 1 ? Tõ kÕt qu¶ ®ã ta cã kÕt luËn g×? H: N/c th«ng tin => Gi¶I thÝch kÕt qu¶ theo quan niÖm cña men- §en( H§N 5’) G: Gäi ®¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, nhãm # bæ sung. L­u ý: ë c¬ thÓ lai F1 khi h×nh thµnh giao tödo kh¶ n¨ng tæ hîp tù do gi÷a A vµ a víi B vµ b nh­ nhau=> t¹o ra 4 lo¹i giao tö cã tØ lÖ ngang nhau. ? T¹i sao F2 l¹i cã 16 tæ hîp giao tö hay hîp tö? ( Do sù kÕt hîp ngÉu nhiªn cña 4 lo¹i giao tö ®ùc vµ 4 lo¹i giao tö c¸I=> F2 cã 16 tæ hîp giao tö.) G: HD Hs c¸ch x¸c ®Þnh KH vµ kiÓu gen ë F2 => Y/c hs hoµn thµnh b¶ng 5 (T18) Gäi ®ai diÖn nhãm b¸o c¸o, nhãm # bæ sung.Gv ®­a ®¸p ¸n ®óng 3, Men- §en gi¶I thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm( 31’) Men- §en cho r¨ng mçi cÆp tÝnh tr¹ng do 1 cÆp nh©n tè di truyÒn quy ®Þnh. Quy ­íc: Gen A quy ®Þnh h¹t vµng Gen a quy ®Þnh h¹t xanh Gen B quy ®Þnhvá tr¬n Gen b quy ®Þnhvá nh¨n KiÓu gen tr¬n thuÇn chñng AABB. KiÓu gen xanh nh¨n thuÇn chñng aabb. S¬ ®å lai nh­ H5: SGK. KH F2 F2 tØ lÖ H¹t vµng tr¬n H¹t vµng nh¨n H¹t xanh tr¬n H¹t xanh nh¨n TØ lÖ míi kiÓu gen ë F2 1AABB 2A a BB 2 AABb 4 A a Bb 1AAbb 2 A a bb 1aaBB 2 aa Bb 1aabb TØ lÖ mçi KH ë F2 9 3 3 1 G: y/C Hs N/c th¶o luËn nhãm + TLCH ? T¹i sao ë c¸c loµi sinh s¶n h÷u tÝnh, biÕn dÞ l¹i phong phó? ( F2 cã sù tæ hîp l¹i c¸c nh©n tè di truyÒn => h×nh thµnh c¸c kiÓu gen kh¸c P ) ? Nªu ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®éc lËp? Hs ®äc Kl chung: 4, ý nghÜa quy luËt ph©n li ®éc lËp(4’) quy luËt ph©n li ®éc lËp gi¶I thÝch ®­îc mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp. §ã lµ sù ph©n li ®éc lËp vµ tæ hîp tù do cña c¸c gen. BiÕn dÞ tæ hîp cã ý nghÜa quan träng ®èi víi chon gièng vµ tiÕn ho¸ III, H­íng dÉn Hs häc bµi vµ lµm bµi: Häc bµI vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. HD Hs lµm bµi tËp 4(SGK) Theo ®Çu bµi ta cã s¬ ®å lai: P: AABB X aabb ( Tãc xo¨n m¾t ®en) ( Tãc tr¾ng, m¾t xanh) G: AB ab F1: A aBb Tãc xo¨n m¾t ®en Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 6: Thùc hµnh TÝnh x¸c xuÊt suÊt hiÖn c¸c mÆt cña ®ång kim lo¹i A, PhÇn chuÈn bÞ: I, Môc tiªu: 1, KiÕn thøc: BiÕt c¸ch x¸c ®Þnh x¸c xuÊt cña 1 vµ 2 sù kiÖn ®«nngf thêi s¶y ra th«ng qua viÖc gieo c¸c ®ång kim lo¹i. BiÕt vËn dông x¸c xuÊt ®Ó hiÓu ®­îc tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö vµ tØ lÖ c¸c kiÓu gen trong lai mét cÆp tÝnh tr¹ng. 2, KÜ n¨ng: rÌn kÜ n¨ng hîp t¸c nhãm. II, chuÈn bÞ: 1GV: B¶ng phô ghi thèng kª kÕt qu¶ b¸o c¸o cña c¸c nhãm. 2HS: Mçi nhãm cã 2 ®ång kim lo¹i, KÎ b¶ng 6.1 vµo vë. B, PhÇn thÓ hiÖn trªn líp: I, KiÓm tra bµi cò : K II, Bµi míi : Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs G: H­íng dÉn qui tr×nh Gieo 1 ®ång KL. LÊy 1 ®ång KL cÇm ®øng c¹nh vµ th¶ r¬i tù do tõ ®é cao x¸c ®Þnh. Thèng kª kÕt qu¶ mçi lÇn r¬i vµo b¶ng 6.1. L­u ý: Quy ®Þnh tr­íc mÆt s¾p vµ mÆt ngöa, mçi nhãm reo 25 lÇn, thèng kª mçi lÇn r¬i vµo b¶ng 6.1. *Gieo 2 ®ång kim lo¹i: LÊy 2 ®ång KL cÇm ®øng c¹nh vµ th¶ r¬i tù do tõ ®é cao x¸c ®Þnh . Thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2, gieo 2 ®ång KL cã thÓ s¶y ra 1 trong 3 tr­êng hîp sau. + 2 ®ång sÊp ( SS) + 1 §ång sÊp, 1 ®ång ngöa( SN) + 2 ®ång ngöa. - Mçi nhãm reo 25 lÇn, thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2 _ Tuú theo líp Gv cã thÓ chia líp thµnh 8-> 12 nhãm. H: §¹i diÖn nhãm lÇn l­ît ®äc kÕt qu¶. G: Y/c c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ tæng hîp cña b¶ng 6.1 vµ 6.2.Ghi vµo b¶ng tæng hîp theo mÉu sau. 1, TiÕn hµnh gieo ®ång tiÒn: 2, Thèng kª kÕt qu¶ cña c¸c nhãm( 33’) TiÕn hµnh Nhãm Gieo 1 ®ång khoai Gieo 2 ®ång khoai S N SS SN NN 1 X X 2 X X 3 X X X 4 X X 5 X X 6 X X Céng Sè l­îngtØ lÖ % KÕt qu¶ cña bangt trªn Gv Y/c hs liªn hÖ KÕt qu¶ cña b¶ng 6.1 víi tØ lÖ c¸c giao tö sinh ra tõ con lai F1. KÕt qu¶ cña b¶ng 6.2 víi tØ lÖ cña kiÓu gen ë F2 trong lai 1 cÆp tÝnh tr¹ng. L­u ý cho Hs: Sè l­îng thèng kª cµng lín cµng ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. Nx- ®¸nh gi¸: Gv nhËn xÐt tinh thÇn th¸i ®é vµ kÕt qu¶ cña mçi nhãm. Cho c¸c nhãm viÕt thu ho¹ch theo mÉu b¶ng 6.1,6.2 C¬ thÓ f1 cã kiÓu gen A a khi gi¶m ph©n cho 2 lo¹i giao tö mang A vµ a víi x¸c suÊt ngang nhau. KÕt qu¶ gieo 2 ®ång kim lo¹i cã tØ lÖ: 1SS:2SN:1NN-> tØ lÖ kiÓu gen 1AA:2A a: 1aa III, H­íng dÉn häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi(2’). Lµm bµi tËp SGk(T 22,23) Nghiªn cøu tr­íc ND bµi 7. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 7: bµitËp ch­¬ng I A, phÇn chuÈn bÞ: I, Môc tiªu: 1, KiÕn thøc: Cñng cè, kh¾c s©u vµ më réng nhËn thøc vÒ c¸c quuy luËt di truyÒn. BiÕt vËn dông lÝ thuyÕt ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp 2, KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm vµ bµi tËp di truyÒn. II, ChuÈn bÞ: 1GV: HÖ thèng bµi tËp. 2HS: ¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc ®· häc. B, phÇn thÓ hiÖn trªn líp: I, kiÓm tra bµi cò:K II, H­íng dÉn c¸ch gi¶i bµi tËp ( 20’) 1, Lai 1 cÆp tÝnh tr¹ng: D¹ng 1: BiÕt KH cña P. X¸c ®Þnh tØ lÖ kiÓu gen, KH ë F1 vµ F2. C¸ch gi¶i: + B­íc 1: Quy ­íc gen + B­íc 2: X¸c ®Þnh kiÓu gen cña P + B­íc 3: ViÕt s¬ ®å lai. VD: Cho ®Ëu th©n cao lai víi ®Ëu th©n thÊp, F1 thu ®­îc toµn ®Ëu th©n cao. Cho F1 tù thô phÊn , x¸c ®Þnh tØ lÖ kiÓu gen vµ kiÓu h×nh ë F1 vµ F2. biÕt r»ng tÝnh tr¹ng chiÒu cao do 1 gen quy ®Þnh. D¹ng 2:BiÕt sè l­îng vµ kiÓu h×nh ë ®êi con -> x¸c ®Þnh kiÓu gen , KHë P C¸ch gi¶i: C¨n cø vµo tØ lÖ KH ë ®êi con. F: ( 3:1) -> P: Aa x Aa F: (1:1) -> P: Aa x aa F: (1:2:1) -> P -> Aa x Aa ( tréi kh«ng hoµn toµn) VD: ë c¸ kiÕm tÝnh tr¹ng m¾t ®en ( quy ®Þnh bëi gen A)lµn tréi hoµn toµn so víi tÝnh tr¹ng m¾t ®á (qui ®Þnh böi gen a) P: C¸ m¾t®en X C¸ m¾t ®á -> F1 51% C¸ m¾t ®en . 49% C¸ m¾t ®á ? KiÓu gen cña P Trong phÐp lai trªn sÏ ntn? 2, Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng (gi¶i BT tr¾c nghiÖm kh¸ch quan) a, D¹ng 1 : BiÕt kiÓu gen ,kiÓu h×nh cña P -> x¸c ®Þnh tØ lÖ kiÓu h×nh ë F1 hoÆc F2. c¸ch gi¶i : C¨n cø vµo tØ lÖ tõng c¨pj tÝnh tr¹ng( Theo c¸c quy luËt di truyÒn) TÝch tØ lÖ cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ë F1 vµ F2. ( 3 : 1) ( 3:1) = 9: 3:3:1 (3:1) (1:1) = 3:3:1:1 (3:1) (1:2: 1) = 6:3:3:2:1:1 VD: Gen A quy ®Þnh hoa kÐp, gen hoa a quy ®Þnh hoa ®¬n. BB – hoa ®á; Bb – hoa hång; bb hoa tr¾ng C¸c gen quy ®Þnh h×nh d¹ng vµ mµu hoa di truyÒn ®éc lËp . ? P: ThuÇn chñng: Hoa kÐp tr¾ng x hoa ®á => F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh ntn? AAbb aaBB b, D¹ng 2: BiÕt sè l­îng hay tØ lÖ kiÓu h×nh ë ®êi con => kiÓu gen cña bè mÑ xuÊt ph¸t. C¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh ë ®êi con = KiÓu gen cña bè mÑ xuÊt ph¸t. F2: 9:3:3:1 = ( 3:1)(3:1)=> F2 dÞ hîp vÒ 2 cÆp gen => P thuÇn chñng vÒ 2 cÆp gen. F2: 3:3:1:1 = (3:1) (1:1) => P: AaBb x Aabb F1: 1:1:1:1 = (1:1) (1:1) => P: AaBb x aabb HoÆc Aabb x aaBb II, Bµi tËp vËn dông( 25’). G:Y/c Hs ®äc kÕt qu¶ vµ gi¶i thÝch ý lùa chän => Gv chèt l¹i ®¸p ¸n ®óng. Bµi 1: P: l«ng ng¾n thuÇn chñng x l«ng dµi. F1: Toµn l«ng ng¾n. V×: F1 ®ång tÝnh tr¹ng tréi = §¸p ¸n A ®óng Bài 2: Tõ kÕt qu¶ F1 : 75% ®á thÉm: 25% xanh lôc F1: 3 ®á thÉm: 1 xanh lôc Theo quy luËt ph©n li=> P: Aa x Aa => VËy ®¸p ¸n d ®óng. Bµi 3: F1: 25,1% hoa ®á: 49,9% hoa hång:25%hoa tr¾ng TØ lÖ KH kh«ng hoµn toµn => ®¸p ¸n b,d ®óng. Bµi 4: §Ó sinh ra ng­êi con m¾t xang (aa) => Bè cho 1 giao tö a, mÑ cho 1 giao tö a. §Ó sinh ra ng­êi con m¾t ®en (A-) => Bè hoÆc mÑ cho 1 giao tö A=> KH vµ KGcña P lµ. + MÑ m¾t ®en Aa x bè m¾t ®en Aa + HoÆc : MÑ m¾t xanh aa x Bè m¾t ®en Aa. §¸p ¸n ®óng b,c. Bµi 5: F2 cã 901 c©y qu¶ ®á trßn: 299 c©y qu¶ ®á, bÇu dôc. 301 c©y qu¶ vµng trßn: 103 c©y qu¶ vµng bÇu dôc. =>TØ lÖ KH ë F2 lµ: 9 ®á, trßn: 3 ®á bÇu dôc : 3 vµng trßn:1 vµng bÇu uucj. ( 3 ®á : 1 vµng) ( 3 trßn:1 bÇu dôc). P thuÇn chñngvÒ 2 cÆp gen. P qu¶ ®á bÇu dôc x qu¶ vµng trßn KG cña P lµ AAbb x aaBB §¸p ¸n d ®óng. III, H­íng dÉn häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi: Lµm l¹i c¸c bµi tõ 1-> 5 SGK. Nghiªn cøu tr­íc bµi 8. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Ch­¬ng II: NhiÔm s¾c thÓ TiÕt 8: NhiÔm s¾c thÓ I, PhÇn chuÈn bÞ: I, Môc tiªu: 1, KiÕn thøc: Hs nªu ®­îc tÝnh ®Æc tr­ng cña bé NST ë mçi loµi. M« t¶ ®­îc cÊu tróc hiÓn vi ®iÓn h×nh cña 1 NST ë k× gi÷a cña nguyªn ph©n. HiÓu ®­îc chøc n¨ng cña NST ®èi víi sù di truyÒn cña tÝnh tr¹ng. 2, KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. KÜ n¨ng hîp t¸c trong nhãm. II, §å dïng d¹y häc: 1Gv: Tranh vÏ phãng to H8.1-> 8.5(SGK) 2HS: SGK, kÎ b¶ng 8 vµo vë. B, PhÇn thÓ hiÖn trªn líp: I, KiÓm tra bµi cò:K II, Bµi míi: Sù di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng cã liªn quan tíi c¸c NSTcã trong nh©n tÕ bµo. Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS G: Hd Hs quan s¸t H8.1 -> NX vÒ h×nh d¹ng, kiÕn thøc. ?ThÕ nµo lµ cÆp NST t­¬ng ®ång? (Gièng nhau vÒ h×nh th¸i, kÝch th­íc) ?Ph©n biÖt bé NST ®¬n béi víi bé NST l­ìng béi? G: Trong cÆp NST t­¬ng ®ång: Cã 1 nguån gèc tõ bè, cã 1 nguån gèc tõ mÑ. H: §äc ND b¶ng 8.8 sè l­îng NST trong bé l­ìng béi cã ph¶n ¸nh tr×nh ®é tiÕn ho¸ cña loµi kh«ng? G: Cho Hs quan s¸t H 8.2 ? Ruåi rÊm cã mÊy bé NST?( 8 NST). ? M« t¶ h×nh d¹ng cña bé NST? + 1 ®«i h×nh h¹t. + 2 ®«i h×nh ch÷ V. + Con c¸i: 1 ®éi h×nh que + Con ®ùc: 1 chiÕc h×nh mãc. G: Ph©n tÝch thªm cÆp NST giíi tÝnh cã thÓ t­¬ng ®ång ( XX) kh«ng t­¬ng ®ång(XY) hoÆc chØ cã 1 chiÕc( XO) . ?Nªu ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng cña bé NST ë mçi loµi SV? G: ë k× gi÷a NST cã h×nh d¹ng ®Æc tr­ng vµ cÊu tróc hiÓn vi cña NST ®­îc m« t¶ ë k× nµy. H: Q/s H 8.3 -> 8.5. Thùc hiªn lÖnh. ?H×nh d¹ng, ®­êng kÝnh, chiÒu dµi cña NST? ?NhËn biÕt ®­îc 2 cr«matit, vÞ trÝ t©m ®éng. §iÒn chó thÝch H8.5? Histon lµ lo¹i Pr«tªin Baz¬. H: §äc th«ng tin, Gv ph©n tÝch th«ng tin. NST lµ cÊu tróc mang gen-> nh©n tè di truyÒn ®­îc x¸c ®Þnh ë NST. NST cã kh¶ n¨ng nh©n ®«i liªn quan ®Õn AND ( AND ta sÏ N/c ë ch­¬ng III) H: §äc Kl chung. 1, TÝnh ®Æc tr­ng cña bé NST ( 20’) Trong TB sinh d­ìng NST tån t¹i thµnh tõng cÆp t­¬ng ®ång. Bé NST l­ìng bé ( 2n) lµ bé NST chøa cÆp NST t­¬ng ®ång. Bé NST ®¬n béi (n) lµ bé NST chøa 1 NST cña mçi cÆp t­¬ng ®ång. ë nh÷ng loµi ®¬n tÝnh cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸ thÓ ®ùc vµ c¸i ë cÆp NST giíi tÝnh. Mçi loµi sinh vËt cã bé NST ®Æc tr­ng vÒ h×nh d¹ng, sè l­îng. 2, CÊu tróc cña NST ( 12’). CÊu tróc ®iÓn h×nh cña NST®­îc biÓu hiÖn râ nhÊt ë k× gi÷a. H×nh d¹ng: h×nh h¹t, h×nh que hoÆc ch÷ V. Dµi: 0,5 – 50 Mm §­êng kÝnh: 0,2- 2Mm. CÊu tróc: ë k× gi÷a NST gåm 2 cr«matit( NST tö chÞ em) g¾n víi nhau ë t©m ®éng. Mçi cr«matit gåm 1 ph©n töADN vµ pr«tªin lo¹i hist«n. 3, Chøc n¨ng cña NST ( 9’) NST lµ cÊu tróc mang gen trªn ®ã mçi gen cã 1 vÞ trÝ x¸c ®Þnh. NST cã ®Æc tÝnh tù nh©n ®«i -> c¸c tÝnh tr¹ng