Bài giảng Tiết 1. ôn tập hóa học 10

Ngày soạn: 16/7/2009 tiết 1. ÔN TẬP I. Mục tiêu: 1. Giúp học sinh hệ thống lại các kiến thức đã học ơ THCS có liên quan trực tiếp đến chương trình lớp 10. 2. Phân biệt các khái niệm cơ bản và trừu tượng: Nguyên tử, phân tử, nguyên tố hoá học, đơn chất, hợp chất, nguyên chất và hỗn hợp. 3. Rèn luyện kĩ năng lập công thức,tính theo công thức và phương trình phản ứng,tỉ khối của chất khí. 4. Rèn luyện kĩ năng chuyển đổi giữa khối lượng mol,khối lượng chất, số mol, thể tích chất khí ở đkc, và số ,mol phân tử chất. II. Chuẩn bị: 1. Hệ thống bài ập và câu hỏi gợi ý. 2. Học sinh ôn tập các kiến thức thông qua giải bài tập. III. Phương pháp. Sử dụng phương pháp đàm thoại nêu vấn đề đồng thời thông qua giải bài tập giúp học sinh củ cố, ôn lại kiến thức đã học có liên quan đená chương trình lớp 10. IV. Các bước lên lớp. 1. Oån định. Bài mới. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ Hoạt động 1: ôn các khái niệm cơ bản. Gv: yêu cầu hoc sinh nhắc lại các khái niệm: nguyên tử, nguyên tố hoá học, phân tử, đơn chất họp chất, nguyên chất hỗn hợp.lấy vd. Gv: yêu cầu học sinh đưa ra các mối quan hệ: m ĩ M n ĩ m n ĩ M n ĩ V n ĩ A gv: yêu cầu học sinh nhắc lại định nghĩa tỉ khối chất khí. Hoạt động 2. bài tập áp dụng. Bài 1: Xác định khối lượng mol của chất X biết rằng khi hoá hơi 3g X thu được thể tích hơi đúng bằng 1,6g O2 rong cùng điều kiện. Bài 2: xác định dA/H2 biết ở đktc 5,6 lít khí A có khối lượng 7,5g? Bài 3: một hỗn hộp X gồm SO2 và O2 có dX/CH4 = 3 . trộn V lít O2 với 20l hỗn hợp X thu được hỗn hợp B có dB/CH4 = 2,5. tính V? Hoạt động 3: dặn dò. Nhắc học sinh ôn: cách tính theo công thức và theo phương trình phản ứngtrong bài toán hoá học cá công thức về dung dịch: độ tan nồng độ mol/l vàC%. ÔN TẬP 1. Các khái niệm về chất. Học sinh phát biêủ và đưa ra vd. 2. mối quan hệ giữa khối lượng mol,khối lượng chất, số mol, thể tích chất khí ở đkc, và số ,mol phân tử chất. Học sinh ghi các công thức: n = m/M => m = M.n => M = m/n n =V/22,4 V = n.22,4 n = A/N A = n.N 3. tỉ khối hơi của khí A so với khí B. dA/B = mA/mB = MA.nA/MBnB = MA/MB Bài 1: VX =VO2 => nX = nO=O 3/MX = 1,6/32 => MX = 60 Bài 2: nA = 0,25 MA = 7,5/0,25 = 30 dA/H2 = 30/2 = 15 Bài 3: MA = 48 MB = (MA.20 + MB.v)/20 +V = 48 V = 20 lít :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::HÕt:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngày soạn: 17/08/2009 Tiết 2. ÔN TẬP I. Mục tiêu: 1. Rèn luyện kĩ năng tính theo công thức và theo phương trình. 2. Oân các khái niệm cơ bản về dung dịch và sử dụng thành thạo các công thức tính độ tan, C%, C, khối lượng riêng của dung dịch. II. Chuẩn bị: 1. Hệ thống bài ập và câu hỏi gợi ý. 2.Học sinh ôn tập các kiến thức thông qua giải bài tập. III. Phương pháp. Sử dụng phương pháp đàm thoại nêu vấn đề đồng thời thông qua giải bài tập giúp học sinh củ cố, ôn lại kiến thức đã học có liên quan đená chương trình lớp 10. IV. Các bước lên lớp. 1. Oån định. 2. Bài mới. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ Hoạt động 1: Các khái niệm cơ bản và các công thức về dung dịch. GV: Yêu cầu học sinhnhắc lại các công thức thường dùng khi giải bài tập về dung dịch. Hoạt động 2: giải một số dạng bài tập có liên quan. Bài 1:Cho mg CaS tác dụng với m1g dd HCl 8,58% thu được m2 g dd trong đó muối có nồng độ 9,6% và 672 ml khí H2S(đkc) a/ tính m, m1, m2. b/ cho biết dung dịch HBr dùng đủ hay dư?nếu dư hãy tính C% HBr dư. Bài 2:Cho 500ml dd AgNO3(d=1,2g/ml) vào 300 ml dd HCl3M (d =1,5 g/ml)tính nồng độ C% và CM của các cgất trong dd sau phãn ứng? Giả thuyết chất rắn chiếm thể tích không đáng kể. Hoạt động 3: dặn dò Làm các bài tập trong sách bài tập. Các khái niệm cơ bản và các công thức về dung dịch. a/ Công thức tính C% b/ Công thức tính nồng độ mol/l 2. Bài tập Bài 1: nH2S = 0,03 mol CaS + 2HBr => CaBr2 + H2S 0,03 2. 0,03 0,03 0,03 m = mCaS = 72.0,03 = 2,16 g mCaBr2 = 200.0,03 = 6g m2 = 6.100/9,6 = 62,5 g áp dụng định luật bTKL ta có: m1 = 62,5 +34.0,03 – 2,16 = 61,36 g b/ mHBr bđ = 61,36.8,58/100 = 5,26 g theo phản ứng ta có: mHBr pứng = 81.0,06 = 4,86 g vậy HBr sử dụng dư mHBr dư = 0,4 g C%(HBr dư) = 0,4.100/62,5 = 0,64% Bài 2: nAgNO3 = 0,5 mol nHCl = 0,6 mol HCl + AgNO3 => HNO3 + AgCl Dd sau phản ứng HNO3 : 0,5mol và HCl 0,1mol Vdd = 0,5 + 0,3 = 0,8 lít CM HNO3 = 0,625 M CM HCl = 0,125 M mdd sau phản ứng = 978,25 g C% HNO3 = 3,22% C% HCl = 0,37% V: Bµi tËp cđng cè 1)TÝnh sè mol c¸c chÊt sau: 3,9g K; 11,2g Fe; 55g CO2; 58g Fe3O4 6,72 lÝt CO2 (®ktc); 10,08 lÝt SO2 (®ktc); 3,36 lÝt H2 (®ktc) 24 lÝt O2 (27,30C vµ 1 atm); 12 lÝt O2 (27,30C vµ 2 atm); 15lÝt H2 (250C vµ 2atm). 2)TÝnh nång ®é mol cđa c¸c dung dÞch sau: a) 500 ml dung dÞch A chøa 19,88g Na2SO4. b) 200ml dung dÞch B chøa 16g CuSO4. c) 200 ml dung dÞch C chøa 25g CuSO4.2H2O. 3) TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cđa c¸c dung dÞch sau: a) 500g dung dÞch A chøa 19,88g Na2SO4. b) 200g dung dÞch B chøa 16g CuSO4. c) 200 g dung dÞch C chøa 25g CuSO4.2H2O. :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::HÕt:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngµy so¹n:………. TiÕt :3 Ch­¬ng 1: NGUY£N Tư Bµi 1: Thµnh phÇn nguyªn tư I- Mơc tiªu 1- KiÕn thøc a) HS biÕt: - Thµnh phÇn c¬ b¶n cđa nguyªn tư gåm: Vá nguyªn tư vµ h¹t nh©n. Vá nguyªn tư gåm c¸c h¹t e. H¹t nh©n gåm h¹t p vµ n. - Khèi l­ỵng vµ ®iƯn tÝch cđa e, p, n. KÝch th­íc vµ khèi l­ỵng rÊt nhá cđa nguyªn tư. 2. KÜ n¨ng - HS tËp nhËn xÐt vµ rĩt ra c¸c kÕt luËn II- ChuÈn bÞ - GV: HƯ thèng c¸c c©u hái vµ bµi tËp vËn dơng. - HS: III- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: 2. KiĨm tra bµi cị: 3. Bµi míi Lêi dÉn: Tõ tr­íc CN ®Õn TK 19 ng­êi ta cho r»ng c¸c chÊt ®Ịu ®­ỵc t¹o nªn tõ c¸c h¹t cùc kú nhá bÐ gäi lµ nguyªn tư. Ngµy nay, ng­êi ta biÕt r»ng nguyªn tư cã cÊu t¹o v« cïng phøc t¹p gåm: h¹t nh©n mang ®iƯn tÝch d­¬ng vµ líp vá e mang ®iƯn tÝch ©m. Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1: Sù t×m ra e GV: Nguyªn tư cã ph¶i lµ h¹t nhá nhÊt kh«ng? GV: H­íng dÉn HS t×m hiĨu tn SGK ? ThÝ nghiƯm trªn chøng tá ®iỊu g×? Gi¶i thÝch? GV: §­a ra c¸c gi¸ trÞ khèi l­ỵng vµ ®iƯn tÝch cđa h¹t e. Ho¹t ®éng 2: Sù t×m ra h¹t nh©n nguyªn tư GV: ThÝ nghiƯm 2 chøng tá ®iỊu g×? Gi¶i thÝch? GV: H­íng dÉn HS rĩt ra c¸c kÕt luËn. Ho¹t ®éng 3: CÊu t¹o h¹t nh©n nguyªn tư GV: ThÝ nghiƯm 3 vµ 4 chøng tá ®iỊu g×? Gi¶i thÝch? Tư ®ã rĩt ra kÕt luËn g× vỊ cÊu t¹o h¹t nh©n nguyªn tư? Ho¹t ®éng 4: KÝch th­íc vµ khèi l­ỵng nguyªn tư GV: Giíi thiƯu ®¬n vÞ dïng ®Ĩ ®o kÝch th­íc nguyªn tư lµ nm vµ A0 . §­a ra c¸c sè liƯu cơ thĨ vµ so s¸nh. GV: Giíi thiƯu ®¬n vÞ dïng ®Ĩ ®o khèi l­ỵng nguyªn tư lµ u hay ®vC. Bµi tËp cđng cè: Cho khèi l­ỵng mol cđa nguyªn tư H lµ 1,008g. BiÕt 1mol H2 cã 6,023.1023 h¹t vi m«. tÝnh khèi l­ỵng cđ 1 nguyªn tư H. I. Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tư 1. Electron a. Sù t×m ra electron * TN: SGK * KL: Nh÷ng h¹t t¹o nªn tia ©m cùc gäi lµ electron. KÝ hiƯu: e b) Khèi l­ỵng vµ ®iƯn tÝch cđa e Khèi l­ỵng: me = 9,1094.10-31Kg §iƯn tÝch: qe = -1,602.10-19C = -e0 = 1- (qui ­íc) 2. Sù t×m ra h¹t nh©n nguyªn tư * TN: SGK * KL: Nguyªn tư chøa h¹t nh©n cã c¸c ®Ỉc ®iĨm: + Mang ®iƯn tÝch d­¬ng(Sè ®v®t hn=sè e) + KÝch th­íc rÊt nhá so víi nguyªn tư + TËp trung hÇu nh­ toµn bé khèi lg ngtư. nguyªn tư cã cÊu t¹o rçng. 3. CÊu t¹o cđa h¹t nh©n nguyªn tư a) Sù t×m ra h¹t proton: SGK b) Sù t×m ra h¹t n¬tron: SGK c) CÊu t¹o h¹t nh©n nguyªn tư H¹t nh©n nguyªn tư gåm: + H¹t p mang ®iƯn d­¬ng (sè p=sè ®v®t h¹t nh©n=sè e) + H¹t n kh«ng mang ®iƯn II. KÝch th­íc vµ khèi l­ỵng nguyªn tư 1. KÝch th­íc Dïng ®¬n vÞ nanomÐt (nm) 1nm=10-9m; 1A0=10-10m; 1nm=10A0 - §­êng kÝnh nguyªn tư 10-10m = 10-1nm - §­êng kÝnh h¹t nh©n nguyªn tư 10-5nm - §­êng kÝnh cđa e vµ p kho¶ng 10-8nm 2. Khèi l­ỵng: - Dïng ®¬n vÞ khèi l­ỵng nguyªn tư. KÝ hiƯu: u hay ®vC 1u = mp= 1,6726.10-27Kg 1u mn = 1,6748.10-27 Kg 1u IV- Cđng cè, dỈn dß GV vµ HS cïng nhau ®­a ra s¬ ®å kÕt hỵp I vµ II. Líp vá e (-) vµ me 0,00055u H¹t nh©n: p (+) vµ n (0); mp = mn 1u Nguyªn tư ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngµy so¹n:………. TiÕt :4-5(2tiÕt) Bµi 2: H¹t nh©n nguyªn tư - Nguyªn tè ho¸ häc - §ång vÞ I- Mơc tiªu 1- KiÕn thøc HS hiĨu: + §iƯn tÝch h¹t nh©n, sè khèi cđa h¹t nh©n nguyªn tư lµ g×? + ThÕ nµo lµ nguyªn tư khèi, c¸ch tÝnh nguyªn tư khèi. §Þnh nghÜa nguyªn tè ho¸ häc trªn c¬ cë ®iƯn tÝch h¹t nh©n. ThÕ nµo lµ sè hiƯu nguyªn tư. KÝ hiƯu nguyªn tư cho ta biÕt ®iỊu g×. §iÞnh nghÜa ®ång vÞ. C¸ch tÝnh nguyªn tư khèi trung b×nh cđa c¸c nguyªn tè. 2. KÜ n¨ng - HS ®­ỵc rÌn luyƯn kÜ n¨ng ®Ĩ gi¶i ®­ỵc c¸c bµi tËp cã liªn quan ®Õn c¸c kiÕn thøc sau: ®iƯn tÝch h¹t nh©n, sè khèi, kÝ hiƯu nguyªn tư, ®ång vÞ, nguyªn tư khèi, nguyªn tư khèi trung b×nh cđa c¸c nguyªn tè ho¸ häc. II- ChuÈn bÞ - GV nh¾c nhë HS häc kÜ phÇn tỉng kÕt bµi 1. III- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: 2. KiĨm tra bµi cị: Tr×nh bÇy tãm t¾t thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tư vµ cho biÕt ®iƯn tÝch vµ khèi l­ỵng cđa c¸c lo¹i h¹t p, e, n. 3. Bµi míi Lêi dÉn TiÕt 4: Tõ ®Çu ®Õn hÕt mơc II Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1(tiÕt 1): H¹t nh©n nguyªn tư GV: Giíi thiƯu vỊ Z vµ Z+. Mèi quan hƯ gi÷a sè ®¬n vÞ ®iƯn tÝch h¹t nh©n víi sè p vµ n. GV: Sè ®¬n vÞ ®iƯn tÝch h¹t nh©n cđa Na lµ 11. TÝnh ®iƯn tÝch h¹t nh©n nguyªn tư Na, sè p, sè e. GV: Giíi thiƯu c«ng thøc tÝnh sè khèi vµ biĨu thøc. GV: S cã 16p vµ 16n. H·y x¸c ®Þnh sè khèi, sè e, ®thn. Ho¹t ®éng 2: T×m hiĨu nguyªn tè ho¸ häc GV: Giíi thiƯu GV: C¸c nguyªn tư ®Ịu cã Z=11 ®Ịu lµ Na. C¸c nguyªn tè cã 12 h¹t p th× lµ nguyªn tè g×? HS: Tr¶ lêi GV: Giíi thiƯu vỊ sè hiƯu nguyªn tư. Nguyªn tư Na cã 11p th× sè hiƯu nguyªn tư lµ bao nhiªu? GV: Giíi thiƯu vỊ kÝ hiƯu nguyªn tư. Cho c¸c nguyªn tè sau: , , , . H·y x¸c ®Þnh A, Z, sè h¹t p, sè e, sè n? Ho¹t ®éng 3: Cđng cè tiÕt 1 GV vµ HS cïng nhau ®­a ra s¬ ®å kÕt hỵp I vµ II. H¹t nh©n: p (+) vµ n (0) Líp vá e (-) Nguyªn tư * Z= sè p = sè e ; A = Z + N I.H¹t nh©n nguyªn tư 1) §iƯn tÝch h¹t nh©n + Cã Z h¹t p th× ®iƯn tÝch h¹t nh©n lµ Z+ vµ sè ®¬n vÞ ®iƯn tÝch h¹t nh©n lµ Z. + Sè ®¬n vÞ ®iƯn tÝch h¹t nh©n = sè p = sè e VD: 2) Sè khèi A A= Z + N Z: sè p vµ N: sè n + Sè ®¬n vÞ ®thn Z vµ sè khèi A ®Ỉc tr­ng cho h¹t nh©n vµ ®Ỉc tr­ng cho nguyªn tư. VD:TÝnh sè e khi iÕt A vµ Z. II. Nguyªn tè ho¸ häc 1) §Þnh nghÜa: Lµ tËp hỵp nh÷ng nhuyªn tư xã cïng ®iƯn tÝch h¹t nh©n VD: §Õu cã Z=11 lµ Na 2) Sè hiƯu nguyªn tư Z. Sè hiƯu nguyªn tư Z = Sè ®¬n vÞ ®thn = sè p = sè e 3) KÝ hiƯu nguyªn tư : X: KÝ hiƯu ho¸ häc; A: Sè khèi; Z: Sè hiƯu nguyªn tư VD: X¸c ®Þnh sè p, e, n cđa nguyªn tư . IV- Cđng cè, dỈn dß Bµi tËp cđng cè: 1) Nguyªn tè X cã tỉng sè c¸c lo¹i h¹t c¬ b¶n lµ 82. H¹t mang ®iƯn nhiỊu h¬n h¹t kh«ng mang ®iƯn lµ 22. X¸c ®Þnh sè khèi, sè hiƯu nguyªn tư, sè p, sè e, sè n cđa nguyªn tư nguyªn tè X. 2) Cho hai nguyªn tè M vµ X biÕt: -Trong nguyªn tư nguyªn tè M cã sè n > sè p lµ 13. - Trong nguyªn tư M vµ X cã sè pM – sè pX = 6. - Tỉng sè n trong M vµ X lµ 36. - Tỉng sè khèi cđa c¸c nguyªn tư trong ph©n tư MCl lµ 76 (víi ). TÝnh AM vµ AX. ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngµy so¹n:………. TiÕt :4-5(2tiet) Bµi 2: H¹t nh©n nguyªn tư - Nguyªn tè ho¸ häc - §ång vÞ I- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: 2. KiĨm tra bµi cị: Cho kÝ hiƯu nguyªn tè hãa häc sau 1123Na x¸c ®Þnh ®iƯn tÝch h¹t nh©n nguyªn tư, sè khèi, sè proton, sè e, sè p cđa nguyªn tư 3. Bµi míi Lêi dÉn TiÕt 5 (TiÕp): PhÇn cßn l¹i Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1(TiÕt 2): T×m hiĨu vỊ ®ång vÞ GV: LÊy VD c¸c ®ång vÞ cđa H. Tõ ®ã h·y rĩt ra ®Þnh nghÜa vỊ ®ång vÞ. Ho¹t ®éng 2: T×m hiĨu vỊ nguyªn tư khèi vµ nguyªn tư khèi trung b×nh. GV: Giíi thiƯu nguyªn tư khèi cđa nguyªn tư. LÊy VD vµ ph©n tÝch. Chĩ ý: Nguyªn tư khèi kh«ng cã ®¬n vÞ vµ b»ng sè khèi. GV: C¸c nguyªn tư cã nhiỊu ®ång vÞ th× chĩng ta tÝnh nguyªn tư khèi cđa chĩng nh­ thÕ nµo ? GV: Gií thiƯu c«ng thøc tÝnh nguyªn tư khèi trung b×nh cđa nguyªn tư. I.H¹t nh©n nguyªn tư II. Nguyªn tè ho¸ häc III. §ång vÞ + Cïng sè p nh­ng kh¸c nhau vỊ sè n, do ®ã sè khèi A kh¸c nhau. VD: 11H, 12H, 13H lµ nh÷ng ®ång vÞ cđa hi®ro C¸c ®ång vÞ ®­ỵc s¾p xÕp trong cïng mét « nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn IV. Nguyªn tư khèi vµ nguyªn tư khèi trung b×nh cđa c¸c nguyªn tè ho¸ häc 1) Nguyªn tư khèi §n: Cho biÕt khèi l­ỵng nguyªn tư ®ã nỈng gÊp bao nhiªu lÇn ®¬n vÞ khèi l­ỵng nguyªn tư. + Khèi l­ỵng nguyªn tư = mp + mn Nªn NTK = sè khèi A =Z + N VD: 2) Nguyªn tư khèi trung b×nh Cã hai ®ång vÞ X vµ Y cã nguyªn tư khèi lÇn l­ỵt lµ X vµ Y. PhÇn tr¨m ®ång vÞ X, Y lÇn l­ỵt lµ a, b = II- Cđng cè, dỈn dß Bµi tËp cđng cè: 1) Nguyªn tè X cã tỉng sè c¸c lo¹i h¹t c¬ b¶n lµ 82. H¹t mang ®iƯn nhiỊu h¬n h¹t kh«ng mang ®iƯn lµ 22. X¸c ®Þnh sè khèi, sè hiƯu nguyªn tư, sè p, sè e, sè n cđa nguyªn tư nguyªn tè X. 2) Cho hai nguyªn tè M vµ X biÕt: -Trong nguyªn tư nguyªn tè M cã sè n > sè p lµ 13. - Trong nguyªn tư M vµ X cã sè pM – sè pX = 6. - Tỉng sè n trong M vµ X lµ 36. - Tỉng sè khèi cđa c¸c nguyªn tư trong ph©n tư MCl lµ 76 (víi ). ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngµy so¹n:………. TiÕt :6 Bµi 3: LuyƯn tËp Thµnh phÇn nguyªn tư I- Mơc tiªu 1- KiÕn thøc Häc sinh hiĨu vµ vËn dơng c¸c kiÕn thøc: + Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tư. + Sè khèi, nguyªn tư khèi, nguyªn tè ho¸ häc, sè hiƯu nguyªn tư, kÝ hiƯu nguyªn tư, ®ång vÞ, nguyªn tư khèi trung b×nh. 2. KÜ n¨ng + X¸c ®Þnh sè e, p, n vµ nguyªn tư khèi khi biÕt kÝ hiƯu nguyªn tư. + X¸c ®Þnh nguyªn tư khèi trung b×nh cđa c¸c nguyªn tè ho¸ häc. II- ChuÈn bÞ - GV cho HS lµm tr­íc bµi luyƯn tËp. III- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: Lêi dÉn: h«m nay chung ta tiÕn hµnh luyƯn tËp vỊ cÊu t¹o cuat nguyªn tư Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1: KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng GV: Nguyªn tư cã thµnh phÇn cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? HS: Tr¶ lêi GV: Tỉng kÕt l¹i theo s¬ ®å. GV: H·y nh¸c l¹i c¸c ®¹i l­ỵng ®Ỉc tr­ng cho mét nguyªn tư ho¸ häc? HS: Tr¶ lêi GV: Nguyªn tư khèi, nguyªn tư khèi trung b×nh lµ g×? ViÕt biĨu thøc tÝnh ? HJS: Tr¶ lêi GV: Giíi thiƯu thªm tØ sè gi÷a h¹t n vµ h¹t p trong nguyªn tư. VËn dơng lµm bµi tËp. GV: Nguyªn tư ®­ỵc kÝ hiƯu nh­ thÕ nµo? Nã cho biÕt nh÷ng ®iỊu g×? A. KiÕn thøc cÇn nhí 1) Thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tư Líp vá e (-) vµ me 0,00055u H¹t nh©n: p (+) vµ n (0); mp = mn 1u Nguyªn tư 2) C¸c ®¹i l­ỵng ®Ỉc tr­ng cho nguyªn tư. * Sè khèi: A = Z + N * Sè hiƯu nguyªn tư Z = sè p = sè e = ®iƯn tÝch h¹t nh©n. * NTK = A * Nguyªn tư khèi trung b×nh = * Më réng: C¸c nguyªn tư cã Z 82 th×: * KÝ hiƯu hãa häc: Ho¹t ®éng 2: Bµi tËp Bµi 1: Mét nguyªn tư R cã tỉng sè c¸c lo¹i h¹t b»ng 115. Sè h¹t mang ®iƯn nhiỊu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iƯn lµ 25 h¹t. T×m sè proton , sè khèi vµ tªn cđa R. Bµi 2: Mét nguyªn tư R cã tỉng sè h¹t mang ®iƯn vµ sè h¹t kh«ng mang ®iƯn lµ 34. Trong ®ã sè h¹t mang ®iƯn gÊp 1,8333 lÇn sè h¹t kh«ng mang ®iƯn. X¸c ®Þnh R . IV- Cđng cè, dỈn dß BTVN: Magiª cã hai ®ång vÞ lµ X vµ Y. Nguyªn tư khèi cđa X lµ 24. §ång vÞ Y h¬n X 1 h¹t n¬tron. Sè nguyªn tư X vµ Y trong tù nhiªn chiÕm theo tØ lƯ 3:2. TÝnh nguyªn tư khèi trung b×nh cđa Magiª. ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngµy so¹n:………. TiÕt :7,8 Bµi 4: CÊu t¹o vá nguyªn tư I- Mơc tiªu 1- KiÕn thøc HS hiĨu: Trong nguyªn tư , e chuyĨn ®éng xung quanh h¹t nh©n t¹o nªn líp vá nguyªn tư. CÊu t¹o vá nguyªn tư. Líp, ph©n líp e. Sè e cã trong mçi líp, ph©n líp. 2. KÜ n¨ng - HS ®­ỵc rÌn luyƯn kÜ n¨ng ®Ĩ gi¶i ®­ỵc c¸c bµi tËp liªn quan ®Õn c¸c kiÕn thøc sau: Ph©n biƯt líp e vµ ph©n líp e. Sè e tèi ®a trong mét ph©n líp, trong mét líp; C¸c kÝ hiƯu líp, ph©n líp. Sù ph©n bè e trªn c¸c líp vµ ph©n líp. II- ChuÈn bÞ - GV: b¶n vÏ c¸c lo¹i m« h×nh vá nguyªn tư. - HS: Häc bµi cị III- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: 2. KiĨm tra bµi cị:Kh«ng kiĨm tra bµi cị 3. Bµi míi TiÕt 7: Tõ ®Çu ®Õn hÕt mơc II Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1: T×m hiĨu sù chuyĨn ®éng cđa c¸c e trong nguyªn tư. GV: Giíi thiƯu m« h×nh hµnh tinh nguyªn tư. Vµ ph©n tÝch ­u vµ nh­ỵc ®iĨm cđa m« h×nh nµy. GV: Do m« h×nh cị cã nh­ỵc ®iĨm lµ kh«ng gi¶i thÝch ®­ỵc hÕt c¸c tÝnh chÊt cđa nguyªn tư nªn ng­êi ta t×m vµ ®­a ra m« h×nh míi (m« h×nh hiƯn ®¹i). Ho¹t ®éng 2: T×m hiĨu líp vµ ph©n líp. GV: Giíi thiƯu kh¸i niƯm líp? GV: Giíi thiƯu tªn líp øng víi líp thø 1, 2, 3… GV: Giíi thiƯu kh¸i niƯm ph©n líp, vµ kÝ hiƯu c¸c ph©n líp. GV: Sè ph©n líp trong mçi líp b»ng sè thø tù cđa nã. GV: C¸c e ë c¸c ph©n líp s, p, d, f t­¬ng øng ®­ỵc gäi lµ electron s, p, d, f. I. Sù chuyĨn ®éng cđa c¸c e trong nguyªn tư. 1) M« h×nh hµnh tinh nguyªn tư - C¸c e chuyĨn ®éng xung quanh h¹t nh©n theo quü ®¹o x¸c ®Þnh.(gièng hƯ mỈt trêi) * ¦u ®iĨm: T/d lín ®Õn sù ph¸t triĨn LT CTNT. * Nh­ỵc ®iĨm: Kh«ng gi¶i thÝch ®Çy ®đ mäi t/c. 2) M« h×nh hiƯn ®¹i. - C¸c e chuyĨn ®éng rÊt nhanh xung quanh h¹t nh©n, kh«ng theo quü ®¹o nhÊt ®Þnh t¹o thµnh líp vá nguyªn tư. II. Líp e vµ ph©n líp e 1) Líp e - XÕp vµo c¸c møc n¨ng l­ỵng tõ thÊp ®Õn cao (tõ trong ra ngoµi). - C¸c e cã møc n¨ng l­ỵng gÇn b»ng nhau xÕp vµo 1 líp. n 1 2 3 4… Tªn líp K L M N 2) Ph©n líp e - Mçi líp e chia thµnh c¸c ph©n líp. - C¸c e trªn cïng mét ph©n líp cã møc n¨ng l­ỵng b»ng nhau. - C¸c ph©n líp ®­ỵc kÝ hiƯu b»ng c¸c ch÷ c¸i th­êng: s, p, d, f. - Sè ph©n líp trong mçi líp b»ng sè thø tù cđa nã. Líp Tªn líp Sè ph©n líp Ph©n líp 1 K 1 1s 2 L 2 2s2p 3 M 3 3s3p3d 4 N 4 4s4p4d4f C¸c e ë ph©n líp s gäi lµ electron s. C¸c e ë ph©n líp p gäi lµ electron p…. IV- Cđng cè, dỈn dß -Gi¸o viªn cung cè l¹i sù chuyĨn ®éng electrron trong h¹t nh©n nguyªn tư kh¸c víi sù chuyĨn ®éng cđa c¸c hµnh tinh trong mỈt trêi ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngµy so¹n:………. TiÕt :7,8 (2tiÕt) Bµi 4: CÊu t¹o vá nguyªn tư (tiÕp) I- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: 2. KiĨm tra bµi cị: C©u 1: Nªu kh¸I qu¸t m« h×nh hµnh tinh nguyªn tư vµ chi ra sù kh¸c nhau víi m« h×nh hiƯn ®¹i C©u 2: Nªu kh¸I niƯm líp vµ ph©n líp 3. Bµi míi TiÕt 8: phÇn cßn l¹i Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1: T×m hiĨu sè e tèi ®a trong mét ph©n líp vµ mét líp. GV: Giíi thiƯu sè e tèi ®a trong mét ph©n líp. GV: Dùa vµo sè e tèi ®a trong mét ph©n líp vµ sè ph©n líp trong mét líp, h·y tÝnh sè e tèi ®a trong mét líp. GV: HƯ thèng l¹i b»ng b¶ng. Ho¹t ®éng 2: Cđng cè Bµi 1: X¸c ®Þnh sè líp e cđa c¸c nguyªn tư N, Mg. Bµi 2: Nguyªn tư agon cã kÝ hiƯu lµ Ar. H·y x¸c ®Þnh sè p, sè n vµ sè e trong nguyªn tư. H·y x/®Þnh sù ph©n bè e trªn c¸c líp e. I.Sù chuyĨn ®éng cđa c¸c e trong nguyªn tư. II. Líp e vµ ph©n líp e III. Sè e tèi ®a trong mét ph©n líp vµ mét líp 1) Sè e tèi ®a trªn mét ph©n líp - Ph©n líp s chøa tèi ®a 2 e. - Ph©n líp p chøa tèi ®a 6 e. - Ph©n líp d chøa tèi ®a 10 e. - Ph©n líp f chøa tèi ®a 14 e. * Ph©n líp cã ®đ e tèi ®a gäi lµ ph©n líp e b·o hoµ. 2) Sè e tèi ®a trªn mét líp Líp e Ph©n bè e trªn c¸c líp Sè e tèi ®a cđa líp K (n=1) 1s2 2 L (n=2) 2s22p6 8 M (n=3) 3s23p63d10 18 n 2.n2 II- Cđng cè vµ dỈn dß H­íng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa Häc sinh vỊ nhµ häc bµi cị vµ chuÈn bÞ bµi míi ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Ngµy so¹n:………. TiÕt :9 Bµi 5: CÊu h×nh electron cđa nguyªn tư I- Mơc tiªu 1- KiÕn thøc HS biÕt: Quy luËt s¾p xÕp c¸c e trong vá nguyªn tư cđa nguyªn tè. 2. KÜ n¨ng - HS vËn dơng: ViÕt cÊu h×nh e nguyªn tư cđa 20 nguyªn tè ®Çu. 3. T­ duy 4. Th¸i ®é II- ChuÈn bÞ - GV: S¬ ®å ph©n møc n¨ng l­ỵng cđa c¸c líp vµ c¸c ph©n líp. B¼ng cÊu h×nh e cđa 20 nguyªn tè ®Çu. - HS: Häc bµi cị. III- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: 2. KiĨm tra bµi cị: H·y cho biÕt sù ph©n bè e trªn c¸c líp vµ c¸c ph©n líp trong nguyªn tư Cl? 3. Bµi míi Lêi dÉn Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Ho¹t ®éng 1: T×m hiĨu thø tù c¸c møc n¨ng l­ỵng trong nguyªn tư. GV: Giíi thiƯu. L­u ý HS b¾t ®Çu tõ ph©n líp 3d cã sù chÌn møc n¨ng l­ỵng. Ho¹t ®éng 2: T×m hiĨu cÊu h×nh e cđa nguyªn tư. GV: Giíi thiƯu kh¸i niƯm, qui ­íc vµ c¸c b­íc viÕt cÊu h×nh e cđa nguyªn tư. GV: L­u ý HS c¸ch x¸c ®Þnh nguyªn tè s, p, d, f dùa vµo cÊu ×nh e cđa nguyªn tư. GV: Lµm VD: ViÕt cÊu h×nh e cđa Fe ( Z=26). Cho biÕt nã thuéc nguyªn tè g×? GV: Yªu cÇu HS vỊ nhµ viÕt cÊu h×nh e cđa 20 nguyªn tè ®Çu råi tham kh¶o SGK. Ho¹t ®éng 3: T×m hiĨu ®Ỉc ®iĨm cđa líp e ngoµi cïng. GV: Nghiªn cøu SGK cho biÕt sè e tèi ®a trong líp goµi cïng? Lo¹i nguyªn tè phơ thuéc vµo sè e líp ngoµi cïng nh­ thÕ nµo? GV: Tõ ®ã rĩt ra nhËn xÐt g×? Ho¹t ®éng 4: Cđng cè VD: ViÕt cÊu h×nh e cđa c¸c nguyªn tư cã Z= 28, 19, 12, 6 vµ cho biÕt nã thuéc lo¹i nguyªn tè g×? I. Thø tù c¸c møc n¨ng l­ỵng trong nguyªn tư. 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s….(*) II. CÊu h×nh e nguyªn tư 1) cÊu h×nh e cđa nguyªn tư §n: CÊu h×nh e cđa nguyªn tư biĨu diƠn sù ph©n bè e trªn c¸c ph©n líp th­ỵc c¸c líp kh¸c nhau. + Qui ­íc c¸ch viÕt CH e cđa nguyªn tư: SGK + C¸c b­íc viÕt cÊu h×nh e: B1: X¸c ®Þnh sè e cđa nguyªn tư B2: ViÕt sù ph©n bè e vµo c¸c ph©n líp theo chiỊu t¨ng møc n¨ng l­ỵng (gièng *). B3: ViÕt l¹i sù ph©n bè e trªn c¸c ph©n líp thuéc c¸c líp kh¸c nhau (®¶o l¹i cho ®ĩng thø tù c¸c líp). Nguyªn tè s lµ nh÷ng nguyªn tè mµ nguyªn tư cã e cuèi cïng ®iỊn vµo ph©n líp s. T­¬ng tù ®èi víi ph©n líp p, d, f. VD: H (Z=1): 1s1 He (Z=2): 1s2 Cl (Z=17): 1s22s22p63s23p5 Fe (Z=26):N¨ng l­ỵng: 1s22s22p63s23p64s23d6 CÊu h×nh e: 1s22s22p63s23p63d64s2 2) CÊu h×nh e cđa 20 nguyªn tè ®Çu: SGK 3) §Ỉc ®iĨm cđa líp e ngoµi cïng. - Sè e líp ngoµi cïng cã tèi ®a lµ 8 e. Sè e líp ngoµi cïng Lo¹i nguyªn tè 1, 2, 3 Kim lo¹i 4 Kim lo¹i/ Phi kim 5, 6, 7 Phi kim 8 KhÝ hiÕm KL: Khi biÕt cÊu h×nh e cđa nguyªn tư cã thĨ dù ®o¸n ®­ỵc lo¹i nguyªn tè. IV- Cđng cè, dỈn dß ViÕt cÊu h×nh electrron nguyªn tư cđa c¸c nguyªn tè cos ®iƯn tÝch h¹t nh©n lµ 8,10,13,15,19 x¸c ®Þnh nguyªn tư lµ kim lo¹i phi kim hay khÝ hiÕm Ngµy so¹n:………. TiÕt:10,11(2tiÕt) Bµi 6: LuyƯn tËp CÊu t¹o vá nguyªn tư I- Mơc tiªu 1- KiÕn thøc - HS n¾m v÷ng: Vá nguyªn tư gåm c¸c líp vµ c¸c ph©n líp e. C¸c møc n¨ng l­ỵng cđa líp, ph©n líp. Sè e tèi ®a trong mét líp, trong mét ph©n líp. CÊu h×nh e nguyªn tư. 2. KÜ n¨ng - HS ®­ỵc rÌn luyƯn vỊ mét sè d¹ng bµi tËp liªn quan ®Õn cÊu h×nh e líp ngoµi cïng cđa 20 nguyen tè ®Çu. Tõ cÊu h×nh e nguyªn tư suy ra tÝnh chÊt tieu biĨu cđa nguyªn tè. II- ChuÈn bÞ - GV: Mét sè bµi tËp cđng cè, n©ng cao - HS: ChuÈn bÞ tr­íc bµi luyƯn tËp. III- Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. ỉn ®Þnh líp, kiĨm tra sÜ sè: 2. KiĨm tra bµi cị: Kh«ng kiĨm tra 3. Bµi míi TiÕt 10: LÝ thuyÕt vµ mét sè bµi tËp Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung Hoạt động 1: GV tổ chức thảo luận chung cho cả lớp để cùng ôn lại kiến thức. -Về mặt năng lượng, những e như thế nào được xếp vào cùng 1 lớp, cùng 1 phân lớp? -Số e tối đa ở lớp n là bao nhiêu? -Lớp n có bao nhiêu phân lớp? Lấy ví dụ khi n=1, 2, 3 -Số e tối đa ở mỗi phân lớp là bao nhiêu? Ho¹t ®éng 2 GV Cho HS chủ động giải các bài tập, hướng dẫn HS sửa bài tập. Bài 1 trang 30: Thế nào là nguyên tố s, p, d, f. GV có thể cho HS nắc lại nội dung LT Bài 2 trang 30: Các (e) độc thân thuộc lớp K hay lớp L liên kết với hạt nhân chặt chẽ hơn? Vì sao? Nh÷ng kiÕn thøc cÇn n¾m a)Lớp và phân lớp: STT lớp (n) 1 2 3 4 Tên của lớp K L M N Số e tối đa 2 8 18 32 Số p