Bài giảng Tiết 11:về tính chất hóa học của bazơ

Tiết 11: TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA BAZƠ A-Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: HS Biết được: - Tính chất hóa học chung của bazơ (tác dụng với axit) - Tính chất hóa học riêng của bazơ tan (kiềm) tác dụng với chất chỉ thị màu, với oxit axit, với dung dịch muối. - Tính chất riêng của bazơ không tan trong nước (bị nhiệt phân hủy). 2. Kĩ năng: - Biết tra bảng tính tan để biết bazơ tan và bazơ không tan - Quan sát thí nghiệm rút ra nhận xét về tính chất hóa học của bazơ - Nhận biết dd bazơ bằng chất chỉ thị màu - Viết PTHH thể hiện tính chất hóa học của bazơ và bài toán tính theo PTHH. Tính k/l; Vdd bazơ cần dùng hay nồng độ %, CM của dd bazơ thu được. 3. Thái độ: - Tạo cho học sinh hứng thú học tập. B-Trọng tâm: Tính chất hóa học của bazơ C-Chuẩn bị 1. Thầy: - Hóa chất: quỳ tím, phenolphtalein, dd NaOH, Cu(OH)2 (gv điều chế sẵn). - Dụng cụ: ống nghiệm, đèn cồn, ống nhỏ giọt, giá thí nghiệm, giá đựng ống nghiệm.(gv chuÈnbị cho 4 nhóm, mỗi nhóm gồm đủ các loại trên) 2. Trò: Bút dạ, giấy khổ to. D-Hoạt động dạy và học: 1. Kiểm tra (6’) Câu hỏi: Cho các chất: HCl; H2SO4; Cu(OH)2; NaOH; NaOH. Chất nào là bazơ, bazơ nào tan, bazơ nào không tan trong nước? GV gọi 1 em đứng tại chỗ trả lời. GV cho các em nhận xét GV nhận xét và cho điểm. 2. Giới thiệu (1’) Các em đã học tính chất hóa học của oxit và axit, còn bazơ có tính chất hóa học nào? Giữa bazơ tan trong nước và bazơ không tan trong nước có tính chất hóc học giống và khác nhau như thế nào? Đó chính là nội dung của bài học hôm nay. 3. Bài mới (27’) Ho¹t ®éng cña thÇy TG Ho¹t ®éng cña trß GV cho HS làm TN GV chia lớp làm 4 nhóm, trong đó 1em là nhóm trưởng chỉ đạo, 1em thư kí ghi chép hiện tượng. + Nhỏ 1 giọt dd NaOH vào quỳ tímàquan sát + Nhỏ 1 giọt dd phenolphtalein vào 1-2 ml dd NaOH rồi quan sát. GV hỏi: các nhóm cho đại diện báo cáo hiện tượng xảy ra. GV nhận xét và ghi bảng. GV: vậy chất chỉ thị màu có tác dụng gì? GV: các em làm bài tập 1(GV đưa bảng phụ lên) + Có 3 lọ mất nhãn, mỗi lọ đựng 1dd không màu sau: NaCl, H2SO4, Ca(OH)2, chỉ dùng quỳ tím hãy nhận ra mỗi lọ đựng chất gì? GV gọi 1 em đọc đề bài, yêu cầu của bài? Em cho biết mỗi chất thuộc loại nào? GV gọi 1 em nêu cách nhận biết GV: NX và cho điểm GV: Ngoài tác dụng với chất chỉ thị màu thì dd bazơ còn tác dụng với chất nào mà em đã học? GV: tác dụng như thế nào các em sang tính chất 2. 1 em nhắc lại oxit axit td với bazơ nào, sp là gì? GV nhận xét và ghi bảng GV cho 2 Hs lªn viÕt pthh Gv nhận xét, kết luận. GV: ở trên các em đã nêu được bazơ còn tác dụng với oxit axit. Vậy những bazơ nào tác dụng với axit, các em sang tính chất 3. GV: Qua bài tính chất hóa học của axit em cho biết những bazơ nào tác dụng với axit (bazơ tan hay không tan trong nước) GV: sản phẩm là gì? Gọi là pư gì? GV NX và ghi bảng GV cho 2 em lên bảng viết PTHH + 1 em viết với bazơ tan + 1 em viết với bazơ không tan GV NX và kết luận. GV: còn bazơ không tan có tính chất hóa học riêng nào? Các em sang tính chất 4 GV phân nhóm như tính chất 1 GV HD HS quan sát hóa chất trước khi thí nghiệm GV HD HS làm TN và quan sát chất rắn sau kkhi nung nóng Cu(OH)2 GV đi từng nhóm quan sát HS GV gọi đại diện nhóm nêu hiện tượng: GV: vậy nung bazơ không tan thu được gì GV KL về tính chất 4. GV: em lấy một số vd khác về bazơ không tan. GV: dd bazơ còn tác dụng với muối và tác dụng như thế nào đến bài 9 cô giới thiệu. 5’ 7’ 15’ 1. Tác dụng của dung dịch bazơ với chất chỉ thị màu HS làm thí nghiệm: -HS nêu hiện tượng HS khác nhận xét Néi dung (HS ghi) - Các dd bazơ (kiềm) làm đổi màu chất chỉ thị: + Làm quỳ tím thành màu xanh + phenolphtalein không màu thành đỏ. HS: phân biệt dd bazơ với dd của loại chất khác. HS: NaCl là muối, H2SO4 là axit,… HS: nhỏ lần lượt từng giọt vào… Hoặc kẻ bảng: Chất TT NaCl H2SO4 Ca(OH)2 Quỳ tím Tím Đỏ Xanh HS khác nhận xét HS: dd bazơ còn tác dụng với axit và oxit axit. 2. Tác dụng của dung dịch bazơ với oxit axit HS: td bazơ tan, sp là muối và nước. HS lªn b¶ng viÕt pthh -HS khác NX Néi dung (HS ghi) Dung dịch bazơ (kiềm) tác dụng với oxit axit tạo ra muối và nước PTHH: Ca(OH)2 + CO2 àCaCO3 + H2O 6NaOH+P2O5à2Na3PO4+3H2O 3. Tác dụng của bazơ với axit HS: tất cả các bazơ đều pư HS: sp là muối và nước, pư này gọi là pư trung hòa. HS khác NX -Hs lªn b¶ng viÕt pthh HS khác nhận xét Néi dung: - Bazơ tan và bazơ không tan đều tác dụng với axit tạo ra muối và nước (gọi là pư trung hòa) - PTHH: Fe(OH)3+3HClàFeCl 3+3H 2O 2NaOH+H2SO 4 àNa 2SO4+2H2O 4. Bazơ không tan bị nhiệt phân hủy. HS làm thí nghiệm: -HS nêu hiện tượng + Chất rắn trước khi nung màu xanh + Chất rắn sau khi nung màu đen và có hơi nước tạo ra. HS khác nhận xét Néi dung (HS ghi) -bazơ không tan bị nhiệt phân hủy thành oxit bazơ tương ứng và nước. - PTHH: Cu(OH)2àCuO+ H2O HS: Mg(OH)2; Fe(OH)3,… 4. Củng cố(10’) Câu1: Em hãy nêu lại tính chất hóa học của bazơ, trong đó những tính chất nào là của bazơ tan, tính chất nào là của bazơ không tan? HS: Tính chất hóa học của bazơ là DD bazơ làm đổi màu chất chỉ thị DD bazơ tác dụng với oxit axit DD bazơ tác dụng với axit DD bazơ tác dụng với dd muối Bazơ không tan bị nhiệt phân hủy. Trong đó: tính chất của bazơ tan là các t/c: 1; 2; 3; 4. tính chất của bazơ không tan là t/c 3 và 5. GV cho HS khác NX GV KL và cho điểm. Câu2: GV cho HS làm BT2/sgk_25 GV đưa bảng phụ lên bảng 1 em đọc đầu bài GV gợi ý chất tác dụng với HCl là bazơ nào? HS: tất cả GV: chất tác dụng với CO2 là bazơ nào? HS: bazơ không tan GV: cho 2 HS làm mỗi em 2 phần HS khác nhận xét, GV nhận xét và cho điểm. Câu3: Bài tập 5 phần a/sgk_25 GV yêu cầu HS đọc đầu bài GV: yêu cầu của bài là gì? Để tìm CM ta đi tìm đại lượng nào? GV: vậy em nêu các bước giải GV hướng dẫn HS về nhà hoàn thiện GV hệ thống toàn bài 5. Hướng dẫn(1’) BTVN: Số 1; 3; 5/sgk_25 (Lớp A làm cả bài 5; lớp khác làm phần a). tÝnh chÊt hãa häc cña baz¬ A. môc tiªu Nh÷ng tÝnh chÊt hãa häc chung cña baz¬ vµ viÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh hãa häc t­¬ng øng cho mçi tÝnh chÊt. VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tÝnh chÊt hãa häc cña baz¬ ®Ó gi¶i thÝch nh÷ng hiÖn t­îng th­êng gÆp trong ®êi sèng s¶n xuÊt. VËn dông nh÷ng tÝnh chÊt cña baz¬ ®Ó lµm c¸c bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng. Gi¸o dôc cho HS lßng ham mª nghiªn cøu khoa häc. B. Träng t©m: tÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬ c. chuÈn bÞ cña gv vµ hs 1/GV: M¸y chiÕu. Hãa chÊt: Dung dÞch NaOH;Dung dÞch Ca(OH)2; Dung dÞch HCl;Dung dÞch H2SO4 lo·ng; Dung dÞch CuSO4;CaCO3 (hoÆc Na2CO3);Phenolphtalein; Quú tÝm Dông cô:Gi¸ èng nghiÖm; èng nghiÖm; §òa thñy tinh 2/ HS: nghiªn cøu bµi. d. Ho¹t ®éng d¹y häc 1/ KiÓm tra : 2/ Giíi thiÖu bµi (2’) Sgk.tr24 3/ Bµi míi : Ho¹t ®éng 1 lµm thay ®æi mµu chÊt chØ thÞ (5¢) Ph­¬ng ph¸p ( Ho¹t ®éng cña thÇy) T/g Néi dung ( H§ cña trß) GV: H­íng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm: - Nhá 1 giät dung dÞch NaOH lªn mÈu quú tÝm ® quan s¸t - Nhá 1 giät dung dÞch phenolphtalein (kh«ng mµu) vµo èng nghiÖm cã s½n 1 ® 2 ml dung dÞch NaOH ® quan s¸t sù thay ®æi mµu s¾c GV: Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm nhËn xÐt. GV: Dùa vµo tÝnh chÊt nµy, cã thÓ ph©n biÖt dung dÞch baz¬ víi c¸c dung dÞch kh¸c, 3’ 2’ HS: Lµm thÝ nghiÖm theo nhãm HS: nhËn xÐt: C¸c dung dÞch baz¬ (kiÒm) lµm ®æi mµu chÊt chØ thÞ - Quú tÝm chuyÓn xanh - Phenolphtalein kh«ng mµu thµnh mµu hång Ho¹t ®éng 2 2. t¸c dông víi oxit axit (3¢) Ph­¬ng ph¸p ( Ho¹t ®éng cña thÇy) T/g Néi dung ( H§ cña trß) GV: Gîi ý cho HS nhí l¹i tÝnh chÊt nµy (ë bµi oxit) vµ yªu cÇu HS chän chÊt ®Ó viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng minh häa 3’ HS: Nªu tÝnh chÊt: Dung dÞch baz¬ (kiÒm) t¸c dông víi oxit axit t¹o thµnh muèi vµ n­íc Ph­¬ng tr×nh: Ca(OH)2 + SO2 ® CaSO3 + H2O Ho¹t ®éng 3 3. t¸c dông víi axit (6’¢) Ph­¬ng ph¸p ( Ho¹t ®éng cña thÇy) T/g Néi dung ( H§ cña trß) GV: yªu cÇu HS nh¾c l¹i tÝnh chÊt hãa häc cña axit ® Liªn hÖ ®Õn tÝnh chÊt t¸c dông víi baz¬. GV: Ph¶n øng gi÷a axit vµ baz¬ gäi lµ ph¶n øng g×? GV: yªu cÇu HS viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng. 9’ Baz¬ tan vµ kh«ng tan ®Òu t¸c dông víi axit t¹o thµnh muèi vµ n­íc. HS: Ph¶n øng gi÷a axit vµ baz¬ gäi lµ ph¶n øng trung hßa Fe(OH)3 + 3HCl ® FeCl3 + 3H2O Ba(OH)2 + 2HNO3 ® Ba(NO3)2 + H2O Ho¹t ®éng 4 4. BAZ¥ Kh«ng TAN BÞ NHIÖT PH¢N HñY (11¢) Ph­¬ng ph¸p ( Ho¹t ®éng cña thÇy) T/g Néi dung ( H§ cña trß) GV: H­íng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm - T¹o ra Cu(OH)2 b»ng c¸ch cho CuSO4 t¸c dông víi NaOH - Dïng kÑp gç, kÑp èng nghiÖm vµ ®un èng nghiÖm cã chøa Cu(OH)2 trªn ngän löa ®Ìn cån. NhËn xÐt hiÖn t­îng (mµu s¾c cña chÊt r¾n tr­íc vµ sau khi ®un nãng)GV: Gäi HS nªu nhËn xÐt. GV: Gäi mét HS viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng GV: Giíi thiÖu tÝnh chÊt cña dung dÞch baz¬ víi dung dÞch muèi (häc ë bµi 9) 8’ 3’ HS: Lµm thÝ nghiÖm theo nhãm HS: Nªu hiÖn t­îng: - ChÊt r¾n ban ®Çu cã mµu xanh - Sau khi ®un, chÊt r¾n cã mµu ®en vµ cã h¬i n­íc t¹o thµnh HS: Nªu nhËn xÐt: Baz¬ kh«ng tan vµ nhiÖt ph©n hñy t¹o ra oxit vµ n­íc. HS: ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Cu(OH)2 CuO + H2O 4/LuyÖn tËp – cñng cè(15¢) Gäi HS nªu l¹i tÝnh chÊt chung cña baz¬; tÝnh chÊt ho¸ häc riªng cña baz¬ tan, tÝnh chÊt ho¸ häc riªng nµo baz¬ kh«ng tan. So s¸nh tÝnh chÊt cña 2 lo¹i baz¬ nµy. Bµi tËp 2,4 5/ H­íng dÉn(3’) Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 3, 5 (SGK 25)