Bài giảng Tiết 18: Bài 2: Hàm số bậc nhất (tiếp)

Ngày soạn: 17/09/2011 Ngày dạy: 21/09 Lớp: 10A3 Tiết: 18 BÀI 2: HÀM SỐ BẬC NHẤT Số tiết: 01 I.MỤC TIÊU. Qua bài học HS cần đạt: Về kiến thức: + Hiểu được chiều biến thiên và đồ thị của hàm số bậc nhất. + Hiểu cách vẽ đồ thị hàm số bậc nhất và đồ thị hàm số y = | x | , hàm số y = | ax +b | ( a0) + Biết được đồ thị hàm số y = | x| nhận Oy làm trục đối xứng. Về kĩ năng: + Thành thạo việc xác định chiều biến thiên và vẽ đồ thị hàm số bậc nhất. + Vẽ được đồ thị các hàm số : y = b ; y = | x | ; y = | ax + b | ( a0) + Biết cách tìm tọa độ giao điểm của hai đường thẳng có phương trình cho trước. + Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số cho bởi những hàm số bậc nhất trên những khoảng khác nhau. Về tư duy và thái độ: + Hình thành thói quen cẩn thận , chính xác; Có thái độ học tập tích cực. II.CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS. Chuẩn bị của GV: Ngoài giáo án, phấn, bảng, đồ dùng dạy học còn có: Hình vẽ 2.12 SGK Chuẩn bị của HS: Ngoài đồ dùng học tập như SGK, bút,... còn có: Kiến thức cũ về đường thẳng có dạng y = ax + b III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC. Vận dụng linh hoạt các PPDH nhằm giúp HS chủ động, tích cực trong phát hiện, chiếm lĩnh tri thức, trong đó PP chính được sử dụng là :nêu vấn đề, đàm thoại, gợi mở vấn đáp và giải quyết vấn đề. IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC. Ổn định tổ chức. + KT sĩ số, KT sự chuẩn bị của HS cho bài học (sách, vở, dụng cụ, ). KT bài cũ: Bài tập: Cho đường thẳng (d) : y = 2x . Ta được đồ thị hàm số nào nếu tịnh tiến (d) : a. Lên trên 4 đơn vị ? b. Sang trái 2 đơn vị ? c. Vẽ đường thẳng (d) và đường thẳng nhận được ở câu a)b). Bài mới: Phần 1: Nhắc lại hàm số bậc nhất HĐTP 1: Ôn tâp Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. GV:Treo bảng phụ ( chừa chỗ trống để học sinh điền vào ). - Nhấn mạnh : + Tính đồng biến , nghịch biến. + Cách vẽ đồ thị :Đồ thị là 1 đường thẳng đi qua 2 điểm : A(0;b) ; B(-b/a ; 0 ). + Khi b = 0 , đường thẳng y = ax đi qua gốc tọa độ. + Vị trí tương đối của 2 đường thẳng : y = ax + b HS đã đọc trước bài ở nhà , và lên bảng điền vào chỗ trống các tính chất của hàm số bậc nhất. 1. Nhặc lại về hàm số bậc nhất Hàm số bậc nhất y=ax+b (a0) + Tập xác định D=R + Bảng biến thiên: SGK + Đồ thi là một đường thẳng không song song và không trùng với các trụ tọa độ Vẽ đường thẳng y = ax + b chỉ cần xác định hai điểm khác nhau của của nó HĐTP 2: Hàm số hằng Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. GV: Hàm số y = ax + b trong TH a = 0 Có nhận xét gì về tập xác định , tính chẵn,lẻ của hàm số HS: Nhận xét trả lời GV: Cho HS ghi nhận kiến thức 2. Hàm số hằng y = b + Tập xác định D=R + Hàm số hằng là một hàm số chẵn +Đồ thị là một đường thẳng song song hoặc trùng với trục hoành và cắt trục tung tại điểm có tọa độ (0;b) HĐTP 3: Bài tập củng cố Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. GV: Cho học sinh thảo luận nhóm và đại diện lên bảng trình bày HS: Thảo luận và trình bày lên bảng Bài 1: Cho y = 3x + 5 a) lập bảng biến thiên và vẽ đồ thị hàm số trên b) vẽ trên cùng 1 hệ trục đồ thị câu a và đồ thị y = -1. Tìm trên đồ thị tọa độ giao điểm của hai đồ thị hàm số trên Phần 2: hàm số HĐTP 1: Hàm số cho trên từng khoảng Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. GV: a. Hàm số bậc nhất trên từng khoảng Để thời gian hs nghiên cứu ví dụ SGK. - Ví dụ: - Gv giải thích : Đây không phải là hàm số bậc nhất , nó là sự “ lắp ghép “ của 3 hàm số bậc nhất khác nhau . - Treo đồ thị (đã vẽ sẵn ) lên bảng. HS: nghiên cứu ví dụ SGK. + Nắm được hàm số bậc nhất trên từng khoảng. + HS nêu cách vẽ đồ thị. Và lập bảng biến thiên dựa vào đồ thị hàm số Vẽ y = x + 1 lấy đồ thị ứng với 0x<2 Vẽ y = lấy đồ thị ứng với Vẽ y = 2x – 6 ứng với a. Hàm số bậc nhất trên từng khoảng Đây không phải là hàm số bậc nhất , nó là sự “ lắp ghép “ của 3 hàm số bậc nhất khác nhau . Ta có : TXĐ D= [0,5] x y 0 2 4 5 bảng biến thiên HĐTP 1: Hàm số Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. GV: Nhắc lại định nghĩa | A | ? HS: * GV: yêu cầu HS mở dấu giá trị tuyệt đối HS: + Đây là hàm số bậc nhất trên từng khoảng , cách vẽ đồ thị ? GV: Yêu cầu học sinh vẽ đồ thị. + Dựa vào đồ thị lập BBT, Tìm GTNN ? HS vẽ đồ thị và lập BBT và dựa vào đồ thị lập BBT, Tìm GTNN ? HS nghiên cứu SGK và nêu cách vẽ đồ thị hàm số trên HS: dựa vào đồ thị suy ra BBT b. Đồ thị và sự biến thiên của hàm số y = | ax + b | Ví dụ2/SGK: y = | x | Nhận xét :hàm số y = | x | là hàm số chẵn nhận Oy làm trục đối xứng Đô thị (SGK) y - 0 + x bảng biến thiên Ví dụ 3/SGK: y = | 2x – 4 | y = | 2x – 4 |= TXĐ: D=R Chú ý :Có thể vẽ đồ thị hàm số y = | ax + b | + Vẽ 2 đường thẳng : y = ax + b và y = -ax – b + Xóa đi hai phần đường thẳng nằm ở phía dưới trục hoành. HĐTP : Bài tập củng cố Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. GV giao nhiệm vụ cho học sinh HS: Độc lập làm bài. + Tập xác định : D = [-2;3] + Đồ thị : + Bảng biến thiên. x y -2 -1 1 2 Bài 18: SGK Độc lập làm bài. x y -2 -2 2 2 + Tập xác định : D = [-2;3] + Đồ thị : + Bảng biến thiên. Củng cố toàn bài + Chiều biến thiên và đồ thị của hàm số bậc nhất. + Cách vẽ đồ thị hàm số bậc nhất và đồ thị hàm số y = | x | , hàm số y = | ax +b | ( a0) Hướng dẫn học bài ở nhà và ra bài tập về nhà - Hướng dẫn cách học, tự học bài. Nhắc nhở những HS chưa đạt yêu cầu bài học cách khắc phục, vươn lên. - Ra bài tập về nhà phần bài tập luyện tập Phụ lục: Ngày soạn: 20/09/2011 Ngày dạy: 26/09 Lớp: 10A3 Tiết: 19 BÀI: LUYỆN TẬP Số tiết: 01 I.MỤC TIÊU. Qua bài học HS cần đạt: Về kiến thức: + Hiểu được chiều biến thiên và đồ thị của hàm số bậc nhất. + Hiểu cách vẽ đồ thị hàm số bậc nhất và đồ thị hàm số y = | x | , hàm số y = | ax +b | ( a0) + Biết được đồ thị hàm số y = |x| nhận Oy làm trục đối xứng. Về kĩ năng: + Thành thạo việc xác định chiều biến thiên và vẽ đồ thị hàm số bậc nhất. + Vẽ được đồ thị các hàm số : y = b ; y = | x | ; y = | ax + b | ( a0) + Biết cách tìm tọa độ giao điểm của hai đường thẳng có phương trình cho trước. + Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số cho bởi những hàm số bậc nhất trên những khoảng khác nhau. Về tư duy và thái độ: + Hình thành thói quen cẩn thận, chính xác; Có thái độ học tập tích cực . II.CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS. 1. Chuẩn bị của GV: Giáo án, đồ dùng dạy học Chuẩn bị của HS: + Ngoài đồ dùng học tập như SGK, bút,... còn có kiến thức về hàm số y= ax + b. III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC. Vận dụng linh hoạt các PPDH nhằm giúp HS chủ động, tích cực trong phát hiện, chiếm lĩnh tri thức, trong đó PP chính được sử dụng là :nêu vấn đề, đàm thoại, gợi mở vấn đáp và giải quyết vấn đề. IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC. Ổn định tổ chức. + KT sĩ số, KT sự chuẩn bị của HS cho bài học (sách, vở, dụng cụ, ). KT bài cũ: Gọi HS lên bảng và làm bài tập HS1: Vẽ đồ thị hàm số . HS1: Vẽ đồ thị hàm số . 3. Bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. GV : Dạng của hàm số bậc nhất ? Yêu cầu hs nêu giả thiết của bài toán. - Gọi 1 hs lên bảng trình bày . GV: Cho HS nhắc lại: Tịnh tiến đồ thị y = f(x) : + Lên trên p đơn vị ta được đồ thị của hàm số : y = f(x) + p + Xuống dưới p đơn vị: y = f(x) – p + Qua trái p đơn vị: y = f(x + p) + Qua phải p đơn vị: y = f(x - p) - Gọi HS lên áp dụng. - GV nhận xét củng cố. GV hướng dẫn: a) + Yêu cầu học sinh mở dấu giá trị tuyệt đối . + Nêu cách vẽ : Vẽ 2 đường thẳng : y = x – 2 và y = - x + 2 rồi xóa phần đồ thị nằm phía dưới trục hoành. + Gọi học sinh lên vẽ . b) + Yêu cầu học sinh mở dấu giá trị tuyệt đối . + Nêu cách vẽ : Vẽ đường thẳng y = x – 3 ,lấy phần x 0. Vẽ đường thẳng y = -x – 3 , lấy phần x < 0. + Gọi học sinh lên vẽ . ** Nhận xét: Để có đồ thị y = | x | - 3 ta phải tịnh tiến đồ thị y = | x – 2 | như thế nào? Hướng dẫn học sinh suy ra đồ thị y = |x| -3 dựa vào đồ thị y = | x – 2| thông qua biến đổi sau : Xét f(x) = | x – 2| g(x) = f(x + 2) = | x | h(x) = g(x) – 3 = | x | - 3 Bài 21/SGK. - Đã làm bài tập ở nhà . - Lên bảng trình bày : a) Hàm số có dạng : y = ax + b (d) , trong đó : + A(-2;5) (d) + Hệ số góc a = -1,5. Ta có : -1,5. (-2) + b = 5 => b = 2 Vậy hàm số cần tìm là y = -1,5x + 2 b) Đồ thị ( HS tự vẽ ). Bài 23/SGK. Giải : a. Khi tịnh tiến (G) lên trên 3 đv ta được đồ thị của hàm y = 2| x | + 3 b. Khi tịnh tiến (G) sang trái 1 đv ta được đồ thị của hàm y = 2| x + 1| c. Khi tịnh tiến (G) sang phải 2 đơn vị rồi xuống dưới 1 đv ta được đồ thị của hàm y = 2| x - 2 | - 1 Bài 24/SGK. - HS mở trị tuyệt đối . a) y = | x – 2 | = b) y = | x | - 3 = - Vẽ đồ thị . - Nhận xét dựa vào đồ thị : Để được đồ thị hàm số y = | x | - 3 , ta tịnh tiến đồ thị y = | x – 2 | như sau: + Tịnh tiến sang trái 2 đơn vị. + Sau đó tịnh tiến xuống dưới 3 đơn vị. HĐTP 2: Hình thành( khái niệm, định lí,) Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng- Trình chiếu. + Mở dấu GTTĐ theo sự hướng dẫn của giáo viên + Hướng dẫn HS bỏ dấu giá trị tuyệt đối:xét các khoảng hay đoạn (), [ - 1 ; 1 ) [ 1 ; + ) . x - -1 1 + | x -1 | -x + 1 - x + 1 x - 1 | 2x + 2 | -2x -2 2x + 2 2x + 2 y = f(x) -x + 5 - 5x + 1 x - 5 + Vẽ hàm bậc nhất trên từng khoảng b. Gọi HS vẽ đồ thị. Lập BBT Bài 26/SGK Từ bảng khử dấu trị tuyệt đối ta có y = + Vẽ đồ thị hàm số bậc nhất trên từng khoảng. b. vẽ đồ thị. Lập BBT 4. Củng cố toàn bài - Định lý về tịnh tiến đồ thị . - Cách vẽ đường thẳng y = ax + b; Cách vẽ đồ thị hàm số y = | ax + b | - Mở trị tuyệt đối : 5. Hướng dẫn học bài ở nhà và ra bài tập về nhà - Học bài , xem lại các bài tập đã sửa . - Xem trước bài mới : HÀM SỐ BẬC HAI. + Một số tính chất , đặc điểm của đồ thị hàm số y = ax2 ( ) + Để được đồ thị hàm số y = ax2 + bx + c () , ta tịnh tiến đồ thị hàm số y = ax2 như thế nào ? 6. Phụ lục: