Bài giảng Tiết 24- Bài18 nhôm

Phßng GD Yªn ThÕ Tr­êng THCS Canh NËu Ngµy so¹n: 3/11/2006 Gi¸o ¸n dù thi gi¸o viªn giái Ngµy d¹y : 14/11/2006 cÊp tØnh bËc THCS Ng­êi so¹n: NguyÔn thanh Tïng Chu k× 2005- 2008 M«n : ho¸ häc TiÕt 24- Bµi18 Nh«m KHHH: Al NTK : 27 I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc : Häc sinh hiÓu ®­îc - TÝnh chÊt vËt lý cña kim lo¹i nh«m: nhÑ, dÎo, dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt tèt -TÝnh chÊt ho¸ häc cña nh«m: Nh«m cã nh÷ng tÝnh chÊt cña kim lo¹i nãi chung( t¸c dông cíi phi kim, víi dung dÞch axit, víi dung dÞch muèi cña kim lo¹i kÐm ho¹t ®éng h¬n) Ngoµi ra Nh«m cßn cã ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm gi¶i phãng khÝ Hi®r«. 2. KÜ n¨ng -BiÕt dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña nh«m tõ tÝnh chÊt ho¸ häc cña kim lo¹i nãi chung vµ c¸c kiÕn thøc ®· biÕt, vÞ trÝ cña nh«m trong d·y H§HH, lµm thÝ nghiÖm kiÓm tra dù ®o¸n: §èt bét nh«m, t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng, t¸c dông víi dung dÞch CuCl2. - Dù ®o¸n nh«m cã ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm kh«ng vµ dïng thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra dù ®o¸n. -ViÕt ®­îc c¸c PTHH biªñ diÔn c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cña nh«m. 3. Th¸i ®é - Gi¸o dôc tÝnh cÈn thËn trong thùc hµnh thÝ nghiÖm. Lßng yªu thÝch bé m«n. II. ChuÈn bÞ Gi¸o viªn : -Dông cô: §Ìn cån, lä nhá, gi¸ èng nghiÖm, èng nghiÖm, kÑp gç, pipÐt… -Ho¸ chÊt: C¸c dung dÞch: AgNO3, HCl, CuCl2, NaOH Nh«m bét, nh«m d©y(nh«m l¸), S¾t, mét sè ®å dïng b»ng nh«m. 2.Häc sinh: PhiÕu häc tËp. -Dông cô: §Ìn cån, lä nhá, gi¸ èng nghiÖm, èng nghiÖm, kÑp gç, pipÐt… -Ho¸ chÊt; C¸c dung dÞch: AgNO3, HCl, CuCl2, NaOH, nh«m bét, nh«m d©y(nh«m l¸), s¾t, mét sè ®å dïng b»ng nh«m. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng æn ®Þnh tæ chøc(1 phót) KiÓm tra bµi cò (5 phót) ? §¬n chÊt ®­îc chia lµm mÊy lo¹i? KÓ tªn mét sè ®¬n chÊt kim lo¹i th­êng gÆp? §¸p ¸n: -§¬n chÊt ®­îc chia lµm hai lo¹i : kim lo¹i vµ phi kim -Mét sè kim lo¹i th­êng gÆp lµ: Fe, Al, Cu, Zn…. ? D·y H§HH cña mét sè kim lo¹i ®­îc s¾p xÕp nh­ thÕ nµo? -D·y H§HH cña mét sè kim lo¹i ®­îc s¾p xÕp: K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Ag, Au 3. Bµi gi¶ng Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung 1/ Ho¹t ®éng 1: TÝnh chÊt vËt lý (3phót) H:Quan s¸t lä ®ùng nh«m d©y, nh«m bét – liªn hÖ thùc tÕ G: ? Nªu tÝnh chÊt vËt lý cña nh«m mµ em biÕt? H: Nh«m lµ kim lo¹i mµu tr¾ng b¹c,cã ¸nh kim, nhÑ, dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt tèt, dÎo. G: Bæ sung- chèt kiÕn thøc G? Dùa vµo tÝnh chÊt vËt lý, h·y nªu 1 sè øng dông cña nh«m trong ®êi sèng? H: Nh«m ®­îc sö dông lµm xoong, nåi, chËu, thau,d©y dÉn ®iÖn… 2/ Ho¹t ®éng 2: Ph¶n øng cña nh«m víi phi kim (7 phót) a.Ph¶n øng cña nh«m víi oxi G: Giíi thiÖu dông cô vµ ho¸ chÊt dïng cho thÝ nghiÖm. - Dông cô: §Ìn cån, pipet…. - Ho¸ chÊt: Nh«m bét… G: BiÓu diÔn thÝ nghiÖm: R¾c mét Ýt bét nh«m trªn ngän löa ®Ìn cån. H: Quan s¸t hiÖn t­îng- nhËn xÐt- b¸o c¸o kÕt qu¶. G:Bæ sung- chèt kiÕn thøc. H: ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc. G: §­a ra kiÒn thøc chuÈn. G: ? T¹i sao c¸c ®å vËt b»ng nh«m th­êng bÒn trong kh«ng khÝ? H: Ho¹t ®éng tr¶ lêi c©u hái. G: Chèt kiÕn thøc: ë nhiÖt ®é th­êng, nh«m phÈn øng víi oxi t¹o thµnh líp oxit máng bÒn v÷ng. Líp oxit nµy b¶o vÖ ®å vËt b»ng nh«m, kh«ng cho nh«m t¸c dông víi oxi, víi n­íc. G? Nh«m cã ph¶n øng víi kim lo¹i kh¸c kh«ng? b. Ph¶n øng cña nh«m víi phi kim kh¸c. H: Ho¹t ®éng tr¶ lêi c©u hái trªn. Th¶o luËn ®­a ra nhËn xÐt vÒ ph¶n øng cña nh«m v¬i phi kim. G: ?Em cã kÕt luËn g× vÒ ph¶n øng cña nh«m víi phi kim? H: Ph¸t biÓu. G: Chèt kiÕn thøc G? Cho biÕt vÞ trÝ cña nh«m trong d·y H§HH cñakim lo¹i? 3.Ho¹t ®éng 3: Ph¶n øng cña nh«m víi dung dÞch axit(3phót) G: Yªu cÇu HS nghiªn cøu néi dung SGK- quan s¸t H 2.11 SGK. H: Nghiªn cøu néi dung SGK vµ viÕt PTHH G: Chèt kiÕn thøc. §­a ra ®iÓm l­u ý ®èi víi nh«m. 4/ Ho¹t ®éng 4: Ph¶n øng cña nh«m víi dung dÞch muèi(7 phót) G: H­íng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm theo nhãm. -ThÝ nghiÖm: + Cho mét ®o¹n d©y nh«m vµo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch CuCl2. + Cho mét ®o¹n d©y nh«m vµo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch AgNO3 H: Lµm thÝ nghiÖm theo nhãm – quan s¸t hiÖn t­îng –nhËn xÐt G: Quan s¸t HS lµm thÝ nghiÖm- uèn n¾n nh÷ng thao t¸c ch­a chuÈn mùc. H: Ho¹t ®éng – b¸o c¸o kÕt qu¶. C¸c nhãm nhËn xÐt chÐo G: Yªu cÇu HS viÕt PTHH. H: ViÕt PTHH. G: §­a ra ®¸p ¸n ®óng- chèt kiÕn thøc. G? Em cã nhËn xÐt g× vÒ møc ®é ho¹t ®éng cña nh«m? H: Nh«m ®Èy ®ùc mét sè kim lo¹i ®øng sau nã ra khái dung dÞch muèi cña chóng. G? Em cã kÕt luËn g× vÌ kim lo¹i nh«m? H: Nh«m cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña kim lo¹i. 5/ Ho¹t ®éng 5: Nh«m cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc nµo kh¸c?(6 phót) G: H­íng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm. - ThÝ nghiÖm: Cho mét ®o¹n d©y nh«m vµo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch NaOH. H: Ho¹t ®éng- lµm thÝ nghiÖm- quan s¸t hiÖn t­îng- nhËn xÐt So s¸nh kÕt qu¶ thÝ nghiÖm víi h×nh 2.13. B¸o c¸o kÕt qu¶ theo nhãm- nhËn xÐt chÐo gi÷a c¸c nhãm. G? Em cã nhËn xÐt g× vÒ kim lo¹i nh«m? H: Nh«m cã ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm. Bµi tËp: Cã nªn dïng x«, chËu, nåi nh«m ®Ó ®ùng v«i, n­íc v«i t«i hoÆc v÷a x©y dùng kh«ng? H·y gi¶i thÝch? H:Ho¹t ®éng lµm bµi tËp. §¸p ¸n: Kh«ng nªn dïng c¸c vËt dông b»ng nh«m ®Ó ®ùng v«i, v÷a x©y dùng, n­íc v«i..V× nh«m cã kh¶ n¨ng ph¶n øng ®­îc víi dung dÞch Ca(OH)2, do vËy c¸c vËt dông b»ng nh«m dÔ bÞ h­ háng. 6/ Ho¹t ®éng 6: óng dông(2 phót) G? Dùa vµo tÝnh chÊt vËt lý vµ ho¸ häc,em h·y nªu mét sè øng dông cña nh«m? H: Nªu mét sè øng dông cña nh«m. G:Chèt kiÕn thøc 7/ Ho¹t ®éng 7: S¶n xuÊt nh«m(3 phót) H: Nghiªn cøu SGK , cho biÕt nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt nh«m G? Ng­êi ta dïng ph­¬ng ph¸p nµo ®Ó s¶n xuÊt nh«m? H: §iÖn ph©n hçn hîp nãng ch¶y cña nh«m oxit vµ criolit. G: ViÕt ph­¬ng tr×nh ®iÖn ph©n. TÝnh chÊt vËt lý - Nh«m lµ kim lo¹i mµu tr¾ng b¹c, cã ¸nh kim,nhÑ(d=2,7g/cm3), dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt tèt, nãng ch¶y ë nhiÖt ®é 6600C, cã tÝnh dÎo. II.TÝnh chÊt ho¸ häc Nh«m cã nh÷ng tÝnh chÊt cña kim lo¹i kh«ng? Ph¶n øng cña nh«m víi phi kim Ph¶n øng cña nh«m víi oxi -ThÝ nghiÖm: R¾c mét Ýt bét nh«m trªn ngän löa ®Ìn cån -HiÖn t­îng: Nh«m ch¸y s¸ng t¹o thµnh chÊt r¾n mµu tr¾ng. -PTHH: 4Al + 3O2 à 2Al2O3 (r) (k) (r) Ph¶n øng cña nh«m víi phi kim kh¸c. Nh«m t¸c dông ®­îc víi nhiÒu phi kim kh¸c: Cl2, S… t¹o thµnh muèi. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: 2Al + 3Cl2 à2AlCl3 (r) (k) (r) *KÕt luËn: Nh«m ph¶n øng víi oxià oxit vµ ph¶n øng víi phi kim kh¸c: Cl2, S…à muèi. 1.2 Ph¶n øng cña nh«m víi dung dÞch axit - Nh«m ph¶n øng víi mét sè dd axit: HCl, H2SO4…lo·ng t¹o thµnh muèi vµ hi®r«. -Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: 2Al + 6HCl à 2AlCl3 + 3H2 (r) (dd) (dd) (k) * Chó ý: Nh«m kh«ng t¸c dông víi H2SO4 ®Æc, nguéi vµ HNO3 ®Æc, nguéi. 1.3 Ph¶n øng cña nh«m víi dung dÞch muèi. - ThÝ nghiÖm 1: Cho mét ®o¹n d©y nh«m vµo dung dÞch CuCl2. (èng nghiÖm 1) - ThÝ nghiÖm 2: Cho mét ®o¹n d©y nh«m vµo dung dÞch AgNO3 (èng nghiÖm 2) -HiÖn t­îng: + èng nghiÖm 1 cã chÊt r¾n ®á b¸m vµo d©y nh«m, nh«m tan dÇn ra, mµu xanh cña dung dÞch nh¹t dÇn. + èng nghiÖm 2 cã chÊt r¾n tr¾ng b¸n vµo d©y nh«m, nh«m tan dÇn. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: 2Al +3CuCl2à2AlCl3 + 3Cu (r) (dd) (dd) (r) Al+3AgNO3àAl(NO3)3+3Ag (r) (dd) (dd) (r) + NhËn xÐt: Nh«m ph¶n øng ®­îc víi nhiÒu dung dÞch muèi cña nh÷ng kim lo¹i ho¹t ®éng ho¸ häc yÕu h¬n t¹o ra muèi nh«m vµ kim lo¹i míi. * KÕt luËn: Nh«m cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña kim lo¹i. Nh«m cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc nµo kh¸c? -ThÝ nghiÖm: Cho mét ®o¹n d©y nh«m vµo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch NaOH. - HiÖn t­îng: Cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra, nh«m tan dÇn. + NhËn xÐt: Nh«m cã ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm. øng dông -Nh«m vµ hîp kim nh«m ®­îc sö dông réng r·i trong ®êi sèng nh­: ®å dïng gia ®×nh, d©y dÉn ®iÖn, vËt liÖu x©y dùng… - §uyra nhÑ vµ bÒn ®­îc dïng trong c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y bay, «t«, tµu vò trô… S¶n xuÊt nh«m -Nguyªn liÖu: QuÆng b«xit( thµnh phÇn chñ yÕu lµ Al2O3) -Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt: §iÖn ph©n hçn hîp nãng ch¶y cña nh«m oxit vµ criolit trong bÓ ®iÖn ph©n. 2Al2O3 à 4Al + 3O2 (r) (r) (k) 4.Cñng cè- LuyÖn tËp(7 phót) Bµi tËp 1: Cã 3 lä bÞ mÊt nh·n, mçi lä ®ùng 1 trong c¸c kim lo¹i sau: Al, Fe, Ag. Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt c¸c kim lo¹i trªn? §¸p ¸n: LÇn l­ît cho c¸c kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch NaOH. NÕu thÊy cã khÝ kh«ng mÇu tho¸t ra th× ®ã lµ Al. Hai kim lo¹i cßn l¹i cho t¸c dông víi dung dÞch HCl. NÕu thÊy cã khÝ kh«ng mÇu bay ra th× ®ã lµ Fe. Kim lo¹i cßn l¹i lµ Ag. Bµi tËp 2: Hoµn thµnh s¬ ®å ph¶n øng: Al à Al2O3 àAlCl3 à Al(OH)3 à Al2O3 à Al 4Al + 3O2 à 2Al2O3 Al2O3 + 6HCl à 2AlCl3 + 3H2O AlCl3 + 3NaOH à Al(OH)3 + 3NaCl 2Al(OH)3 à Al2O3 + 3H2O 2Al2O3 à 4Al + 3O2 5.H­íng dÉn (1 phót) Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 5, 6 (57-58) ChuÈn bÞ : PhiÕu häc tËp, nghiªn cøu tr­íc bµi “S¾t”.