Bài giảng Tiết 40. phản ứng oxi hóa – khử

Chương IV: PHẢN ỨNG HÓA HỌC Tiết 40. PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ (T1) Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Hiểu được: - Phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng hoá học trong đó có sự thay đổi số oxi hoá của nguyên tố. - Chất oxi hoá là chất nhận electron, chất khử là chất nhường electron. Sự oxi hoá là sự nhường electron, sự khử là sự nhận electron. 2. Kĩ năng: Phân biệt được chất oxi hóa và chất khử, sự oxi hoá và sự khử trong phản ứng oxi hoá - khử cụ thể. II. Chuẩn bị: HS: Ôn phản ứng oxi hóa – khử ở lớp 8, hợp chất ion, qui tắc xác định số oxi hóa. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1: Vµo bµi a) H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a Natri vµ Oxi vµ chØ râ chÊt khö, chÊt oxi ho¸, sù khö, sù oxi ho¸? b) H·y t×m trong ph¶n øng trªn chÊt nµo nh­êng e? ChÊt nµo kh«ng nhËn e? c) X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña c¸c chÊt tr­íc vµ sau ph¶n øng vµ nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi cña chóng. d) KÕt luËn g× vÒ ph¶n øng trªn? GV: DÉn d¾t HS ®Ó dÉn ®Õn kÕt luËn ®óng. Ho¹t ®éng 2: a) H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cho ph¶n øng gi÷a s¾t víi dung dÞch muèi ®ång sunfat? b) Cã thÓ dùa vµo sù kÕt hîp víi oxi vµ chÊt cung cÊp oxi nh­ vÝ dô trªn ®Ó x¸c ®Þnh chÊt khö, chÊt oxi ho¸ vµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö ®­îc kh«ng? c) H·y x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña c¸c chÊt trong ph¶n øng vµ nhËn xÐt sù thay ®æi cña chóng vµ kÕt luËn chÊt nµo lµ chÊt khö, chÊt oxi ho¸. d) Ph¶n øng ®ã cã ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö kh«ng? Ho¹t ®éng 3: a) H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng gi÷a Cl2 víi H2? b) - Liªn kÕt trong HCl thuéc lo¹i nµo? - Trong ph¶n øng nµy cã sù nh­êng, thu e kh«ng? Cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ kh«ng? - Cã thÓ kÕt luËn ph¶n øng cña H2 víi Cl2 lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö ®­îc kh«ng? T¹i sao? GV: Yªu cÇu HS dùa vµo sù thay ®æi sè oxi ho¸ ®Ó x¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸, chÊt khö, sù khö. Tõ ®ã rót ra kÕt luËn Ho¹t ®éng 4: GV: Yªu cÇu mét HS nªu - ChÊt nh­êng e khi nµo? Gäi tªn - ChÊt thu e khi nµo? Gäi tªn. - Qu¸ tr×nh nh­êng e gäi lµ g×? - Qu¸ tr×nh thu e gäi lµ g×? - Cã ph¶n øng nµo mµ x¶y ra riªng lÎ mçi qu¸ tr×nh trªn kh«ng? I - Ph¶n øng «xi ho¸ - khö. 1. Ph¶n øng cña Natri víi Oxi: a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Sù oxi ho¸ 4 + 2 ® 2 Sù khö Na: lµ chÊt khö O2: lµ chÊt «xi ho¸ b) - Nguyªn tö Natri nh­êng e → lµ chÊt khö - Nguyªn tö oxi nhËn e → lµ chÊt «xi ho¸ c) - Sè oxi ho¸ cña Natri t¨ng tõ 0 lªn +1 Natri lµ chÊt khö. Sù lµm t¨ng sè oxi ho¸ cña Natri lµ sù oxi ho¸ nguyªn tö Natri. - Sè oxi ho¸ cña nguyªn tö oxi gi¶m tõ 0 xuèng -2: oxi lµ chÊt oxi ho¸. Sù lµm gi¶m sè oxi ho¸ cña oxi lµ sù khö nguyªn tö oxi. d) Ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö. V× cã sù thay ®æi sè oxi ho¸. 2. Ph¶n øng cña s¾t víi dung dÞch muèi ®ång sunfat. a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Fe + CuSO4 ® Cu + FeSO4 b) Kh«ng thÓ ®­îc. c) ChÊt khö ChÊt «xi ho¸ ® sè oxi ho¸ t¨ng: chÊt khö ® sè oxi ho¸ gi¶m: chÊt oxi ho¸ d) Ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö v× cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ (v× tån t¹i ®ång thêi sù «xi ho¸ vµ sù khö). 3. Ph¶n øng cña hi®ro víi clo: a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: H2 + Cl2 = 2HCl b) Ph¶n øng t¹o HCl (hîp chÊt céng ho¸ trÞ), trong ®ã 2 nguyªn tö H vµ Cl gãp chung mét ®«i e t¹o ra hîp chÊt céng ho¸ trÞ vµ ®«i e chung lÖch vÒ phÝa nguyªn tö Cl (®é ©m ®iÖn lín h¬n). Nh­ vËy kh«ng cã sù nh­êng, thu e mµ chØ cã sù dÞch chuyÓn e vµ cã sù thay ®æi sè oxi ho¸. - §­îc T¹i v×: Cã tån t¹i ®ång thêi sù oxi ho¸ vµ sù khö. H2 + Cl2 ® 2 ChÊt khö ChÊt «xi ho¸ Sè oxi ho¸ cña H t¨ng tõ 0 lªn +1 ® lµ chÊt khö (sù oxi ho¸ chÊt khö) Sè oxi ho¸ cña Cl gi¶m tõ 0 xuèng -1 ® lµ chÊt oxi ho¸ (sù khö chÊt oxi ho¸). 4. §Þnh nghÜa: (SGK_100) 4. Củng cố: Các bài tập 1, 2, 3, 4, 5 SGK_106,107 Tiết 41. PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ (T2) Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: Các bước lập phương trình phản ứng oxi hoá - khử. Ý nghĩa của phản ứng oxi hoá - khử trong thực tiễn. 2. Kĩ năng: Lập được phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá - khử dựa vào số oxi hoá II. Chuẩn bị: HS ôn tập lại về chất khử, chất oxi hóa, phản ứng oxi hóa – khử. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Nêu các khái niệm chất khử, chất oxi hóa, phản ứng oxi hóa – khử. Cho VD? 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 6: - GV nªu vÊn ®Ò: ph¶n øng Na + O2 ® Na2O muèn c©n b»ng ph­¬ng tr×nh th× tæng sè e ®· nh­êng ph¶i b»ng tæng sè e ®· thu. - GV gîi ý Ýt nhÊt ®· tiÕn hµnh 2 b­íc: - GV h­íng dÉn b­íc 3 vµ b­íc 4 Ho¹t ®éng 7: - GV cho HS ho¹t ®éng nhãm, ¸p dông t­¬ng tù víi c¸c ph¶n øng: P + O2 ® P2O5 Fe2O3 + CO ® Fe + CO2 Fe3O4 + CO ® Fe + CO2 NH3 + O2 ® NO + H2O KClO3 ® KCl + O2 MnO2+HCl®MnCl2 + Cl2 + H2O Cu+HNO3®Cu(NO3)2+NO+ H2O Zn+H2SO4® ZnSO4 + H2S + H2O II. LËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö VÝ dô 1: Na + O2 ® Na2O - X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ + 2 ® - ViÕt qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ khö: ® + e + 2 x 2e ® 2 - Th¨ng b»ng sè e ®· dÞch chuyÓn: NÕu sè e trao ®æi ®· b»ng nhau th× th«i. NÕu sè e trao ®æi ch­a b»ng nhau th× th¨ng b»ng theo c¸ch t×m béi sè chung nhá nhÊt (BSCNN) vµ nh©n thªm hÖ sè. BSCNN = 4 ( ® + e ) ´ 4 + 2 ´2e ® 2 - T×m hÖ sè thÝch hîp cho mçi chÊt: + thªm hÖ sè vµo Na2O ®Ó c©n b»ng sè nguyªn tö Oxi + thªm hÖ sè vµo Na ®Ó c©n b»ng sè nguyªn tö Natri 4Na + O2 ® 2Na2O II. ý nghÜa cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö (SGK_102) Bài tập về nhà 6, 7 SGK_107 Tiết 42. PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HÓA HỌC VÔ CƠ (T1) Ngày tháng năm 2011 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Hiểu được: Các phản ứng hoá học được chia thành hai loại: phản ứng oxi hoá - khử và không phải là phản ứng oxi hoá - khử. 2. Kĩ năng: Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hoá- khử dựa vào sự thay đổi số oxi hoá của các nguyên tố. II. Chuẩn bị: GV hệ thống lại các loại phản ứng đã học. HS ôn các loại phản ứng đã học. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1: - Theo s¬ ®å ®èt ch¸y khÝ hidro HS m« t¶ vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng. - ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc vµ x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ c¸c nguyªn tè trong ph¶n øng: N2 + 3H2 ® 2NH3 X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña ph¶n øng: CaO + CO2 ® CaCO3 SO3 + H2O ® H2SO4 HS nhËn xÐt. - Dùa trªn c¸c ph¶n øng ho¸ hîp trªn, HS ®­a ra nhËn xÐt vÒ sè oxi ho¸ vµ kÕt luËn. Ho¹t ®éng 2: §un nãng Cu(OH)2 cã mµu xanh, HS nhËn xÐt vÒ mµu s¾c cña c¸c chÊt trong ph¶n øng sÏ cã sù thay ®æi. - HS cho thÝ dô kh¸c: KClO3 KCl + O2 Cho biÕt sè oxi ho¸ cña c¸c chÊt vµ nhËn xÐt. - HS so s¸nh gi÷a ph¶n øng ph©n huû vµ ph¶n øng ho¸ hîp. Ho¹t ®éng 3: HS cho vÝ dô ph¶n øng thÕ ®· häc ë líp 8. Cu + AgNO3 ® Cu(NO3)2 + Ag Zn + HCl ® ZnCl2 + H2 ­ HS nhËn xÐt. Ho¹t ®éng 4: X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè vµ rót ra nhËn xÐt ph¶n øng sau: AgNO3 + NaCl ® AgCl ¯ + NaNO3 NaOH + CuCl2 ® Cu(OH)2 + NaCl Ho¹t ®éng 5: Dùa vµo sù thay ®æi sè oxi ho¸ cã thÓ chia c¸c ph¶n øng trong ho¸ häc v« c¬ thµnh mÊy lo¹i? I - Sù thay ®æi sè «xi ho¸ cña c¸c nguyªn tè trong ph¶n øng ho¸ häc: 1. Ph¶n øng ho¸ hîp: a) ThÝ dô 1: 2 + ® 2 - Sè oxi ho¸ cña hidro t¨ng tõ 0 lªn +1 - Sè oxi ho¸ cña oxi gi¶m tõ 0 xuèng -2 b) ThÝ dô 2: - Sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè kh«ng cã sù thay ®æi. * NhËn xÐt: Trong ph¶n øng ho¸ hîp, sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè cã thÓ thay ®æi hoÆc kh«ng thay ®æi. 2. Ph¶n øng ph©n huû: a) ThÝ dô 1: +1 +5 -2 +1 -1 0 2KClO3 ® 2KCl + 3O2 - Sè oxi ho¸ cña oxi t¨ng tõ -2 lªn 0 - Sè oxi ho¸ cña clo gi¶m tõ +5 xuèng -1 b) ThÝ dô 2: +2 -2 +1 +2 -2 +1 -2 Cu (OH)2 ® CuO + H2O Sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè kh«ng thay ®æi. * NhËn xÐt: Trong c¸c ph¶n øng ph©n huû, sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè cã thÓ thay ®æi hoÆc kh«ng thay ®æi. 3. Ph¶n øng thÕ: a) ThÝ dô 1: + NO3 ® (NO3)2 + 2 - Sè oxi ho¸ cña Cu t¨ng tõ 0 lªn +2 - Sè oxi ho¸ cña Ag gi¶m tõ +1 xuèng 0 b) ThÝ dô 2: + 2Cl ® Cl2 + ­ * NhËn xÐt: Trong ph¶n øng thÕ, bao giê còng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè. 4. Ph¶n øng trao ®æi: a) ThÝ dô 1: +1 +5 -2 +1 -1 +1 -1 +1 +5 -2 AgNO3 + NaCl ®AgCl ¯ + NaNO3 b) ThÝ dô 2: NaOH + CuCl2 ® Cu(OH)2¯ + 2NaCl * NhËn xÐt: Trong ph¶n øng trao ®æi, sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè kh«ng thay ®æi. 5. KÕt luËn: Dùa vµo sù thay ®æi sè oxi ho¸ cã thÓ chia ph¶n øng trong ho¸ häc v« c¬ thµnh hai lo¹i: - Ph¶n øng oxi ho¸ - khö: Ph¶n øng ho¸ häc cã sù thay ®æi sè oxi ho¸. (ph¶n øng ho¸ hîp, ph©n huû, thÕ) - Ph¶n øng kh«ng ph¶i oxi ho¸ - khö: Ph¶n øng ho¸ häc kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸.(ph¶n øng ho¸ hîp, ph©n huû, trao ®æi) 4. củng cố: Làm các bài tập 1, 2, 3 SGK_112,113 Tiết 43. PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HÓA HỌC VÔ CƠ (T2) Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Hiểu được: Khái niệm phản ứng toả nhiệt và phản ứng thu nhiệt. ý nghĩa của phương trình nhiệt hoá học. 2. Kĩ năng: - Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng toả nhiệt hay phản ứng thu nhiệt dựa vào phương trình nhiệt hoá học. - Biết biểu diễn phương trình nhiệt hoá học cụ thể. - Giải được bài tập hoá học có liên quan. II. Chuẩn bị: GV tranh sơ đồ H4.1; 4.2 III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Nêu các loại phản ứng trong hóa học vô cơ thường gặp? Cho ví dụ. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1: - §èt ch¸y d©y magie trong kh«ng khÝ. - §un nãng ®­êng tr¾ng. NhËn xÐt: + ThÝ nghiÖm 1: cung cÊp nhiÖt ban ®Çu, sau ®ã nhiÖt cña ph¶n øng to¶ ra lµm cho n¨ng l­îng tiÕp tôc ch¸y. + ThÝ nghiÖm 2: cung cÊp nhiÖt liªn tôc. - GV h­íng dÉn HS quan s¸t h×nh 4.1 vµ 4.2 tr. 112 SGK. Ho¹t ®éng 2: §Ó biÓu diÔn mét ph¶n øng ho¸ häc thu nhiÖt hay to¶ nhiÖt ng­êi ta dïng ph­¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc. - §Ó biÓu diÔn l­îng nhiÖt kÌm theo mçi ph¶n øng ng­êi ta dïng ®¹i l­îng NhiÖt ph¶n øng. Ký hiÖu: DH HS nhËn xÐt 2 ph¶n øng ® rót ra kÕt luËn. Ho¹t ®éng 9: Cñng cè. Bµi tËp 4, 5, 6, 7, 8 trang 113 SGK. II- Ph¶n øng to¶ nhiÖt vµ ph¶n øng thu nhiÖt. 1. §Þnh nghÜa: - Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc gi¶i phãng n¨ng l­îng d­íi d¹ng nhiÖt. - Ph¶n øng thu nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng l­îng d­íi d¹ng nhiÖt. 2. Ph­¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc. Na (r) + Cl2 (k) ® NaCl (r) DH = - 411,1 kJ/mol hay 2Na(r) + Cl2(k) ® 2NaCl(r) DH = - 822,2 kJ/mol * KÕt luËn: Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng cã ghi thªm gi¸ trÞ DH vµ tr¹ng th¸i cña c¸c chÊt ®­îc gäi lµ ph­¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc. DH > 0: ph¶n øng thu nhiÖt DH < 0: ph¶n øng to¶ nhiÖt 4. Củng cố: Dùng bài 4,5/SGK_110 để củng cố. Bài tập về nhà 6,7,8/SGK_110 và chuẩn bị nội dung bài luyện tập. Tiết 44. LUYỆN TẬP CHƯƠNG 4 (T1) Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: Củng cố cho HS các kiến thức cần nắm vững: phản ứng oxi hóa – khử, phân loại phản ứng trong hóa học vô cơ, rèn kĩ năng giải bài tập có liên quan. II. Chuẩn bị: GV: Hệ thông câu hỏi, bài tập SGK 1-7 HS: Ôn kiến thức đã học. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Kết hợp trong bài mới. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1: GV: yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: - ThÕ nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö, chÊt oxi ho¸, chÊt khö, sù oxi ho¸, sù khö. - C¸c b­íc tiÕn hµnh lËp ph¶n øng oxi ho¸ khö. HS: Tr¶ lêi. Ho¹t ®éng 2: GV: yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hái: a) Cã thÓ ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc theo mÊy lo¹i? Cho thÝ dô. Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè trong c¸c ph¶n øng ®ã. b) ThÕ nµo lµ ph¶n øng nhiÖt ho¸ häc, ph¶n øng thu nhiÖt, ph¶n øng to¶ nhiÖt. c) Cã thÓ biÓu diÔn ph­¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc nh­ thÕ nµo? HS: Tr¶ lêi. Hoạt động 3. GV cho HS làm các bài tập trong phần luyện tập SGK (bài 1 – 7 trang 112,113) HS lên bảng làm bài tập. A. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG: I. Phản ứng oxi hóa – khử: - Ph¶n øng oxi ho¸ khö lµ ph¶n øng trong ®ã cã sù di chuyÓn e gi÷a c¸c chÊt trong ph¶n øng. + ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn e + ChÊt khö lµ chÊt cho e + Sù oxi ho¸ lµ qu¸ tr×nh mÊt e + Sù khö lµ qu¸ tr×nh thu e - Cã 4 b­íc lËp ph¶n øng oxi ho¸ khö. + X¸c ®Þnh sè oxi ho¸… + ViÕt qu¸ tr×nh cho nhËn e. + §Æt c¸c hÖ sè vµo qu¸ tr×nh cho, nhËn… + §Æt hÖ sè vµo ph­¬ng tr×nh. II. Phân loại phản ứng hóa học: 1. Chia ph¶n øng ho¸ häc thµnh 2 lo¹i: + Ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ + Ph¶n øng kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸. 2. L­îng nhiÖt kÌm theo mçi ph¶n øng hãa häc ®­îc gäi lµ nhiÖt ph¶n øng. + Ph¶n øng ho¸ häc gi¶i phãng n¨ng l­îng d­íi d¹ng nhiÖt ®­îc gäi lµ ph¶n øng to¶ nhiÖt. + Ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng l­îng d­íi d¹ng nhiÖt ®­îc gäi lµ ph¶n øng thu nhiÖt. 3. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng cã ghi thªm gi¸ trÞ DH vµ tr¹ng th¸i c¸c chÊt ®­îc gäi lµ ph­¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc. B. BÀI TẬP: Bài 1. C. Vừa là chất oxi hóa, vừa là chất khử Bài 2. C. Vừa bị oxi hóa, vừa bị khử. Bài 3. A, C đúng. B, D sai. Bài 4. Phản ứng phân hủy tạo ra: a) Hai đơn chất: 2HgO → 2Hg + O2 H2S → H2 + S b) Hai hợp chất: Cu(OH)2 → CuO + H2O CaCO3 → CaO + CO2 c) Một đơn chất, một hợp chất: 2KClO3 → 2KCl + 3O2 2NaNO3 → 2NaNO2 + O2 Ở a) và c) số oxi hóa của nguyên tố có thay đổi. Bài 5. Phản ứng hóa hợp của: a) Hai đơn chất: Cu + Cl2 → CuCl2 S + O2 → SO2 b) Hai hợp chất: SO3 + H2O → H2SO4 CaO + CO2 → CaCO3 c) Một đơn chất và một hợp chất 2NO + O2 → 2NO2 2FeCl2 + Cl2 → 2FeCl3 Bài 6. Phản ứng tạo muối a) Từ 2 đơn chất: Fe + S → FeS 2Na + Cl2 → 2NaCl b) Từ 2 hợp chất: HCl + NaOH → NaCl + H2O CaO + CO2 → CaCO3 c) Từ 1 đơn chất và 1 hợp chất Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O Ở pư a), c) có sự thay đổi số oxi hóa → là pư oxh – khử Ở pư b) không có sự thay đổi số oxh → không là pư oxh – khử. Bài 7. NaOH có thể điều chế bằng a) Phản ứng hóa hợp: Na2O + H2O → 2NaOH b) Phản ứng thế: 2Na + 2H2O → 2NaOH + H2 c) Phản ứng trao đổi: Ca(OH)2 + Na2CO3 → 2NaOH + CaCO3 Ở các phản ứng a) và c) số oxh của các nguyên tố không thay đổi → không là pư oxh – khử. Ở pư b) có sự thay đổi số oxh của các nguyên tố → là pư oxh – khử. Bài tập về nhà 8 – 11/SGK 113. Tiết 45. LUYỆN TẬP CHƯƠNG 4 (T2) Ngày tháng năm 2011 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: GV củng cố kiến thức cho HS qua các bài tập SGK và bài tập khác. II. Chuẩn bị: GV: các bài tập. HS: bài tập phần luyện tập trong SGK và SBT. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: GV yêu cầu HS lên bảng chữa bài phần luyện tập. GV hướng dẫn HS những phần HS còn vướng mắc. Yêu cầu HS xác định số oxi hóa (dựa vào quy tắc để xác định). - Yêu cầu HS lập phương trình theo từng bước như SGK đã hướng dẫn. - Để thực hiện bài tập này phải viết đúng công thức sản phẩm phản ứng. Dựa vào đó xác định chất oxi hóa, chất khử Hoạt động 2. GV cho HS thêm một số bài để luyện tập thêm về khĩ năng giải bài tập trắc nghiệm và tự luận. A. BÀI TẬP SGK: Bài 8. , , , , , , , , , , , , ,, Bài 9. a) NaClO + 2KI + H2SO4 → I2 + NaCl + K2SO4 + H2O b) Cr2O3 + 3KNO3 + 4KOH → 2K2CrO4 + 3KNO2 + 2H2O c) 8Al + 3Fe3O4 → 4Al2O3 + 9Fe d) 4FeS2 + 11O2 → 2Fe2O3 + 8SO2 e) 4Mg + 10HNO3 → 4Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O Bài 10. a) 2KMnO4 + 16HCl → 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O b) 3SO2 + 2HNO3 + 2H2O → 2NO + 3H2SO4 c) 3As2S3 + 28HNO3 + 4H2O → 6H3AsO4 + 28NO + 9H2SO4 Bài 11. Pthh: 10KI +2KMnO4 +8H2SO4 →6K2SO4 +2MnSO4 +5I2 +8H2O a) Theo pthh: (mol) → (gam) b) (mol) → (gam) B. BÀI TẬP LÀM THÊM: Bµi 1. Cã c¸c qu¸ tr×nh sau: 1. §èt ch¸y than trong kh«ng khÝ. 2. Lµm bay h¬i n­íc biÓn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt muèi. 3. Nung v«i. 4. T«i v«i. Trong c¸c qu¸ tr×nh trªn, nh÷ng qu¸ tr×nh nµo cã ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra ? A. TÊt c¶ ; B. C¸c qu¸ tr×nh 1, 2, 3 ; C. C¸c qu¸ tr×nh 2, 3, 4 ; D. C¸c qu¸ tr×nh 1, 3, 4. Bµi 2. H·y lùa chän ph­¬ng ¸n ®óng trong c¸c ph¸t biÓu sau : A. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã mét chÊt míi ®­îc t¹o thµnh tõ hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu. B. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ sù kÕt hîp hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o thµnh chÊt míi. C. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c ®¬n chÊt thµnh mét hîp chÊt. D. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c ®¬n chÊt vµ hîp chÊt thµnh c¸c hîp chÊt míi. Bµi 3. Cã c¸c ph¶n øng ho¸ häc sau : 1. CaO + H2O ® Ca(OH)2 2. Cu + Cl2 ® CuCl2 3. CuO + 2HCl ® CuCl2 + H2O 4. CuSO4 + BaCl2 ® CuCl2 + BaSO4¯ Trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng ho¸ hîp ? A. C¸c ph¶n øng 1, 2, 3 B. C¸c ph¶n øng 1, 2, 4 C. C¸c ph¶n øng 2, 3, 4 D. C¸c ph¶n øng 1, 2 Bµi 4. H·y lùa chän ph­¬ng ¸n ®óng trong c¸c ph¸t biÓu sau : A. Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã hai hay nhiÒu míi ®­îc t¹o thµnh tõ c¸c chÊt ban ®Çu. B. Ph¶n øng ph©n huû lµ sù ph©n huû hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o thµnh chÊt míi. C. Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã tõ mét chÊt sinh ra nhiÒu chÊt míi. D. Ph¶n øng ph©n huû lµ qu¸ tr×nh ph©n huû chÊt thµnh nhiÒu chÊt míi. Bµi 5. Cã c¸c ph¶n øng ho¸ häc sau : 1. 2Al + Fe2O3 Al2O3 + 2Fe 2. Fe + CuSO4 ® Cu + FeSO4 3. ZnSO4 + BaCl2 ® ZnCl2 + BaSO4¯ 4. Ca + 2HCl ® CaCl2 + H2­ Trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng thÕ ? A. C¸c ph¶n øng 1, 2, 3 B. C¸c ph¶n øng 1, 2, C. C¸c ph¶n øng 2, 3, 4 D. C¸c ph¶n øng 1, 3, 4 Bµi 6. LËp c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc sau theo ph­¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron. 1. KBr + KMnO4 + H2SO4 ® K2SO4 + Br2 + MnSO4 + H2O 2. CrCl3 + Br2 + KOH ® K2CrO4 + KBr + KCl + H2O 3. CrI3 + Cl2 + KOH ® KIO4 + KCl + K2CrO4 + H2O 4. Cl2 + K2S2O3 + KOH ® K2SO4 + KCl + H2O GV yêu cầu HS về nhà chuẩn bị trước nội dung bài thực hành. Tiết 46. Bài thực hành số 2: PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: + Phản ứng giữa kim loại Fe, Cu và H2SO4 loãng hoặc đặc nóng. + Phản ứng giữa kim loại Mg và dung dịch muối CuSO4. + Phản ứng oxi hoá- khử giữa kim loại và oxit (Mg và CO2). + Phản ứng oxi hoá- khử trong môi trường axit: Cu với KNO3 trong môi trường H2SO4 2. Kĩ năng: - Sử dụng dụng cụ và hoá chất để tiến hành được an toàn, thành công các thí nghiệm trên. - Quan sát hiện tượng, gii thích và viết các PTHH. - Viết tường trình thí nghiệm. II. Chuẩn bị: GV: ChuÈn bÞTN( dông cô vµ ho¸ chÊt cho tiÕt thùc hµnh). HS: lµm TN vµ viÕt b¸o c¸o kÕt qu¶ TN. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Kết hợp trong nội dung bài mới. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Hoaït ñoäng 1: - GV neâu yeâu caàu cuûa buoåi thöïc haønh, nhöõng ñieàu caàn chuù yù khi thöïc hieän thí nghieäm. - HS laøm thí nghieäm theo höôùng daãn cuûa GV, quan saùt caùc hieän töôïng, vieát ptpö Hoaït ñoäng 2: - GV chuù yù HS choïn ñinh saét saïch vaø caùch quan saùt hieän töôïng. - HS laøm thí nghieäm theo höôùng daãn cuûa GV, quan saùt caùc hieän töôïng, vieát ptpö. Hoaït ñoäng 3: - GV chuù yù HS ñöa nhanh baêng Mg chaùy vaøo bình chứa CO2 . đáy bình phải cho cát khô để bảo vệ bình khỏi bị nứt vỡ. - HS làm thí nghiệm theo hướng dẫn của GV. Hoaït ñoäng 4: - GV chuù yù HS nhoû töøng gioït KMnO4 vaø laéc ñeàu. - HS laøm thí nghieäm theo höôùng daãn cuûa GV, quan saùt caùc hieän töôïng, vieát ptpö. Hoạt động 5: GV hướng dẫn HS làm báo cáo thực hành 1- Thí nghieäm 1: Phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch axit: - Cho 2 ml dung dòch H2SO4loaõng vaøo oáng nghieäm, tieáp tuïc cho moät vieân keõm vaøo - Quan saùt hieän töôïng. Vieát phöông trình phaûn öùng vaø cho bieát vai troø cuûa töøng chaát trong phaûn öùng 2- Thí nghieäm 2: Phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch muoái: - Cho 2 ml dung dòch CuSO4loaõng vaøo oáng nghieäm, tieáp tuïc cho moät ñinh saét vaøo. Ñeå yeân oáng nghieäm khoaûng 10 phuùt - Quan saùt hieän töôïng. Vieát phöông trình phaûn öùng vaø cho bieát vai troø cuûa töøng chaát trong phaûn öùng 3- Thí nghieäm 3: Phaûn öùng oxi hoùa khöû giữa Mg vaø CO2 - Lấy 1 băng Mg (kẹp bằng kẹp sắt) đem châm lửa trong không khí rồi đưa vào trong bình có chứa khí CO2 (đáy bình có chứa 1 ít cát khô để bảo vệ bình). - Quan sát hiện tượng. Viết pthh của pư và cho biết vai trò của từng chất trong pư. Rót ra : Cã thÓ dËp t¾t magie ®ang ch¸y b»ng b×nh phun khÝ CO2 hay kh«ng ? 4 – Thí nghieäm 4: Phaûn öùng oxi hoùa – khöû trong moâi tröôøng axit: - Cho 2 ml dung dòch FeSO4 vaøo oáng nghieäm, theâm vaøo ñoù 1 ml dung dòch H2SO4loaõng - Nhoû vaøo dung dòch treân töøng gioït dung dòch KMnO4 loaõng vaø laéc nheï - Quan saùt hieän töôïng. Vieát phöông trình phaûn öùng vaø cho bieát vai troø cuûa töøng chaát trong phaûn öùng 4. Củng cố, dặn dò: GV yêu cầu HS ôn tập lại kiên thức đã học có liên quan về nhóm Halogen và đọc trước bài mới.