Bài giảng Tiết 56 Tác động của con người đối với môi trường

Chương III: Con người, dân số và môi trường Tiết 56 Tác động của con người đối với môi trường. I/ Mục tiêu - HS chỉ ra được các hoạt động của con người làm thay đổi thiên nhiên. Từ đó HS ý thức được trách nhiệm của bản thân, cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường cho hiện tại và tương lai. - Rèn kỹ năng hoạt động nhóm; phát triển kỹ năng thu thập thông tin từ sách báo. - Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. II/ Chuẩn bị : - GV và HS sưu tầm tư liệu về hoạt động của con người tác động đến môi trường. III/ Hoạt động dạy và học 1/ Tổ chức : Lớp 9A1 9A2 9A3 9A4 Ngày dạy Sĩ số 2/ Kiểm tra : - GV kiểm tra báo cáo thực hành. - GV giới thiệu khái quát chương III. 3/ Bài mới A/ Mở bài : GV đặt vấn đề vào bài. B/ Phát triển bài Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1: - GV yêu cầu HS đọc < mục I- SGK; thảo luận, trả lời câu hỏi: + ở thời kỳ nguyên thuỷ, con người đã tác động tới môi trường như thế nào? + Trong thời kỳ xã hội nông nghiệp, con người đã tác động tới môi trường như thế nào? + Trong thời kỳ xã hội công nghiệp, con người đã tác động tới môi trường như thế nào? - GV đánh giá hoạt động của các nhóm và giúp HS hoàn thiện kiến thức. Hoạt động 2: - Y/cầu HS nghiên cứu < mục II-Tr159. - GV hỏi: + Những hoạt động nào của con người làm phá huỷ môi trường tự nhiên? + Hậu quả từ những hoạt động của con người là gì? - GV đánh giá hoạt động của các nhóm và chốt lại đáp án đúng. - GV hỏi: + Ngoài những hoạt động của con người trong bảng 53.1, em hãy cho biết còn hoạt động nào của con người gây suy thoái môi trường? + Hậu quả của việc chặt phá rừng bừa bãi và gây cháy rừng? + Ngyên nhân chủ yếu nào làm cho môi trường tự nhiên bị suy giảm nhanh? Hoạt động 3: - GV nêu câu hỏi: + Vì sao con người phải bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên? + Con người đã làm gì để bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên? - GV đánh giá hoạt động của các nhóm. - GV liên hệ: Cho biết thành tựu con người đã đạt được trong việc bảo vệ cải tạo môi trường? ( Phủ xanh đồi trọc, xây dựng khu bảo tồn, xây dựng nhà máy thuỷ điện.) I/ Tìm hiểu: Tác động của con người tới môi trường qua các thời kỳ phát triển của xã hội. - HS đọc < mục I- SGK; thảo luận, trả lời câu hỏi. - HS trao đổi nhóm, thống nhất ý kiếnđ Trả lời các câu hỏi. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung đ Rút ra kết luận: * Tác động của con người: - Thời kỳ nguyên thuỷ: Đốt rừng, đào hố săn bắn thú dữ đ Giảm diện tích rừng. - Xã hội nông nghiệp: + Trồng trọt, chăn nuôi. + Phá rừng làm khu dân cư, khu sản xuấtđ Thay đổi đất và tầng nước mặt. - Xã hội công nghiệp: + Khai thác tài nguyên bừa bãi, xây dựng nhiều khu công nghiệp đ Đất càng thu hẹp. + Lượng rác thải lớn. II/ Tìm hiểu: Tác động của con người làm suy thoái môi trường tự nhiên. - HS nghiên cứu< mục II -Tr159-SGK, thảo luận đ Hoàn thành bảng 53.1. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung đ Rút ra kết luận: * Nhiều hoạt động của con người đã gây ra hậu quả xấu: + Mất cân bằng sinh thái. + Xói mòn đất đ Gây lũ lụt diện rộng, hạn hán kéo dài. + Mất nhiều loài sinh vật, đặc biệt nhiều loài động vật quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng. - HS thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi. III/ Tìm hiểu: Vai trò của con người trong việc bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên. - HS nghiên cứu< mục III -Tr159 SGK. - HS thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến trả lời câu hỏi. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung =>Rút ra kết luận: * Kết luận: + Hạn chế sự gia tăng dân số. + Sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên. + Bảo vệ các loài sinh vật. + Phục hồi và trồng rừng mới. + Xử lí rác thải. + Lai tạo giống có năng suất và phẩm chất tốt. - HS thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến trả lời câu hỏi. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung. C/ Củng cố: - HS đọc phần kết luận SGK – Tr160. D/ Kiểm tra, đánh giá - HS trả lời: + Trình bày nguyên nhân dẫn đến suy thoái môi trường do con người? E/ Hướng dẫn: - Học bài, trả lời câu hỏi SGK-Tr160. - Làm bài tập 2- Tr 160. Tiết 57 Ô nhiễm môi trường. I/ Mục tiêu - HS nêu được các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, từ đó có ý thức bảo vệ môi trường sống. Mỗi HS hiểu được hiệu quả của việc phát triển môi trường bền vững, qua đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. - Rèn kỹ năng hoạt động nhóm; phát triển kỹ năng thu thập thông tin từ sách báo. - Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường. II/ Chuẩn bị : - GV và HS sưu tầm tư liệu về ô nhiễm môi trường. III/ Hoạt động dạy và học 1/ Tổ chức : Lớp 9A1 9A2 9A3 9A4 Ngày dạy Sĩ số 2/ Kiểm tra : - Vai trò của con người trong việc bảo vệ và cải tạo môi trường? - GV kiểm tra bài tập 2- SGK tr160. 3/ Bài mới A/ Mở bài : GV đặt vấn đề vào bài. B/ Phát triển bài Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1: - GV nêu câu hỏi: + Theo em thế nào là ô nhiễm môi trường? + Em thấy ở đâu bị ô nhiễm môi trường? + Do đâu mà môi trường bị ô nhiễm? - GV đánh giá hoạt động của các nhóm và giúp HS hoàn thiện kiến thức. - GV lưu ý: + HS ở thành phố dễ nhìn thấy rác thải, bụi khói. + HS ở nông thôn chưa thấy hết việc để phân và thuốc trừ sâu ở trong nhà là gây ô nhiễm môi trường. Hoạt động 2: - Y/cầu HS nghiên cứu < mục II-Tr159. - GV hỏi: + Các chất khí thải gây độc đó là chất gì? + Hậu quả từ những hoạt động của con người là gì? (CO2, NO2, SO2, bụi,…) - GV yêu cầu HS thảo luận đ Hoàn thành bảng 54.1- SGK. - GV đánh giá hoạt động của các nhóm và chốt lại đáp án đúng. - YC HS trả lời câu hỏi mục 6- Tr162. - Y/cầu HS quan sát H 54.2; nghiên cứu < mục II.2-Tr162. - GV gọi HS lên chữa bài. - GV giúp HS hoàn thiện kiến thức dưới dạng sơ đồ. - GV nêu câu hỏi: + Chất phóng xạ có nguồn gốc từ đâu? + Các chất phóng xạ gây nên tác hại như thế nào? - GV đánh giá hoạt động của các nhóm. - GV yêu cầu HS thảo luận, hoàn thành bảng 54.2. - GV đánh giá hoạt động của các nhóm. - GV nêu câu hỏi: + SV gây bệnh có nguồn gốc từ đâu? + Trả lời câu hỏi mục 6- Tr164. - GV giúp HS hoàn thiện kiến thức. I/ Tìm hiểu: Ô nhiễm môi trường là gì? - HS đọc < mục I- SGK; thảo luận, trả lời câu hỏi. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung đ Rút ra kết luận: * Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, đồng thời các tính chất vật lý, hoá học, sinh học của môi trường bị thay đổi, gây tác hại tới đời sống của con người và các sinh vật khác. * Ô nhiễm môi trường do: + Hoạt động của con người ( là chủ yếu) + Hoạt động tự nhiên: Do núi lửa, thiên tai,… II/ Tìm hiểu: Tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm. 1/ Ô nhiễm do các chất khí thải ra từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt. - HS nghiên cứu< mục II -Tr159-SGK, thảo luận đ Hoàn thành bảng 54.1- SGK. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung đ Rút ra kết luận: * Các chất thải từ nhà máy, phương tiện giao thông, đun nấu sinh hoạt là CO2, NO2, SO2, … gây ô nhiễm không khí. - HS thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi. 2/ Ô nhiễm do hoá chất bảo vệ thực vật và chất độc hoá học. - HS HS quan sát H 54.2; nghiên cứu < mục II.2-Tr162 và thảo luận nhómđ Trả lời câu hỏi mục 6- Tr163. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung đ Rút ra kết luận: * Các chất hoá học độc hại được phát tán và tích tụ: + Hoá chất (dạng hơi) đ nước mưađ đất đ tích tụđ ô nhiễm mạch nước ngầm. + Hoá chất (dạng hơi) đ nước mưađ ao, sông, biển đ tích tụ. + Hoá chất còn bám và ngấm vào cơ thể sinh vật. 3/ Ô nhiễm do các chất phóng xạ. - HS quan sát H 54.3,4; nghiên cứu < mục II.3-Tr162 và thảo luận nhómđ Trả lời câu hỏi.Yêu cầu nêu được: * Gây đột biến ở người và sinh vật. * Gây một số bệnh di truyền và bệnh ung thư. 4/ Ô nhiễm do các chất thải rắn. - HS nghiên cứu < mục II.4-Tr163 và thảo luận nhómđ Hoàn thành bảng 54.2- SGK. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung đ Rút ra kết luận: * Các chất thải rắn gây ô nhiễm gồm: Đồ nhựa, giấy vụn, mảnh cao su, bông kim tiêm y tế, vôi gạch vụn,… 5/ Ô nhiễm do sinh vật gây bệnh. - HS quan sát H 54.5,6; nghiên cứu < mục II.5-Tr164 và thảo luận nhómđ Trả lời câu hỏi. Yêu cầu nêu được: * SV gây bệnh có nguồn gốc từ chất thải không được xử lí (phân, nước thải sinh hoạt, xác động vật,…) * SV gây bệnh vào cơ thể gây bệnh cho người do 1 số thói quen sinh hoạt: ăn gỏi, ăn tái, ngủ không màn,… C/ Củng cố: - HS đọc phần kết luận SGK – Tr165. D/ Kiểm tra, đánh giá - HS trả lời: + Có những tác nhân nào gây ô nhiễm môi trường? E/ Hướng dẫn: - Học bài, trả lời câu hỏi SGK-Tr165. Tiết 58 Ô nhiễm môi trường ( tiếp theo). I/ Mục tiêu - HS nêu được các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, từ đó có ý thức bảo vệ môi trường sống. Mỗi HS hiểu được hiệu quả của việc phát triển môi trường bền vững, qua đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. - Rèn kỹ năng hoạt động nhóm; phát triển kỹ năng thu thập thông tin từ sách báo. - Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường. II/ Chuẩn bị : - GV và HS sưu tầm tư liệu về ô nhiễm môi trường. III/ Hoạt động dạy và học 1/ Tổ chức : Lớp 9A1 9A2 9A3 9A4 Ngày dạy Sĩ số 2/ Kiểm tra : - Em hãy cho biết tác nhân gây ô nhiễm môi trường? 3/ Bài mới A/ Mở bài : GV đặt vấn đề vào bài. B/ Phát triển bài Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1: - GV yêu cầu HS quan sát H55.1, 2- Tr 166; trả lời câu hỏi: + Theo em, nguyên nhân nào làm ô nhiễm không khí? + Biện pháp hạn chế ô nhiễm không khí là gì? + Nguyên nhân nào làm ô nhiễm nguồn nước? + Biện pháp hạn chế ô nhiễm nguồn nước là gì? - GV đánh giá hoạt động của các nhóm và giúp HS hoàn thiện kiến thức. - GV yêu cầu HS quan sát H55.3, 4 và liên hệ thực tế cuộc sống đ Hoàn thành bảng 55- Tr 168. - GV thông báo đáp án đúng. - GV hỏi: Em hãy nêu các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường? - GV mở rộng: Có bảo vệ được môi trường không bị ô nhiễm thì các thế hệ hiện tại và tương lai mới được sống trong bầu không khí trong lành, đó là sự bền vững. III/ Tìm hiểu: Hạn chế ô nhiễm môi trường. - HS quan sát H55.1, 2- Tr166; thảo luận đ Trả lời câu hỏi. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung . - HS tiếp tục quan sát H55.3, 4 và liên hệ thực tế cuộc sống đ Hoàn thành bảng 55- Tr 168. - Đại diện các nhóm lên chữa bài, các nhóm khác nhận xét và bổ sung đ Rút ra kết luận: * Các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường: + Xử lý chất thải công nghiệp và chất thải sinh hoạt. + Cải tiến công nghệ để có thể sản xuất ít gây ô nhiễm. + Sử dụng nhiều loại năng lượng không gây ô nhiễm như năng lượng gió, năng lượng mặt trời,… + Xây dựng nhiều công viên, trồng nhiều cây xanh để hạn chế bụi và điều hoà khí hậu. + Cần tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục để nâng cao hiểu biết và ý thức của mọi người về` phòng chống gây ô nhiễm. C/ Củng cố: - HS đọc phần kết luận SGK – Tr169. D/ Kiểm tra, đánh giá - HS trả lời: + Nêu các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường? E/ Hướng dẫn: - Học bài, trả lời câu hỏi SGK-Tr169. - Các nhóm chuẩn bị nội dung: “ Điều tra tình hình ô nhiễm môi trường” ở các bảng 56.1, 2, 3- Tr170. Tiết 59 Thực hành: Tìm hiểu tình hình môi trường ở địa phương. I/ Mục tiêu - HS chỉ ra được nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường ở địa phương và từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục. - Nâng cao nhận thức của HS đối với công tác chống ô nhiễm môi trường. - Rèn kỹ năng hoạt động nhóm; phát triển kỹ năng thu thập thông tin. - Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường. II/ Chuẩn bị : - Giấy, bút. - Kẻ sẵn bảng 56.1, 2, 3- Tr 170, 171, 172. III/ Hoạt động dạy và học 1/ Tổ chức : Lớp 9A1 9A2 9A3 9A4 Ngày dạy Sĩ số 2/ Kiểm tra : - Em hãy cho biết thế nào là ô nhiễm môi trường? 3/ Bài mới A/ Mở bài : GV đặt vấn đề vào bài. B/ Phát triển bài Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1: - GV yêu cầu HS điều tra mức độ ô nhiễm tại một trong những nơi sau: Nơi sản xuất, quanh nơi ở, chuồng trại chăn nuôi, ao, hồ,… - GV hướng dẫn nội dung bảng 56.1- Tr170: + Tìm hiểu nhân tố vô sinh, hữu sinh. + Con người đã có những hoạt động nào gây ô nhiễm môi trường? + Lấy ví dụ minh hoạ? - GV hướng dẫn nội dung bảng 56.2- Tr171: + Tác nhân gây ô nhiễm: Rác, phân động vật,… + Mức độ: Thải nhiều hay ít. + Nguyên nhân: Rác chưa xử lí, phân động vật còn chưa ủ thải trực tiếp,… + Biện pháp khắc phục: Làm gì để ngăn chặn các tác nhân? - GV yêu cầu HS chọn môi trường để quan sát là: Mô hình VAC. - GV hướng dẫn cách điều tra gồm 4 bước như SGK- Tr 171. - GV hướng dẫn nội dung bảng 56.3 - Tr 172: + Xác định rõ thành phần hệ sinh thái. + Xu hướng biến đổi các thành phần trong tương lai có thể theo hướng tốt hay xấu. + Hoạt động của con người: Gây biến đổi tốt hay xấu cho hệ sinh thái. - GV yêu cầu các nhóm điều tra vào ngày nghỉ, ghi lại kết quả. I/ Hướng dẫn: Điều tra môi trường. 1/ Điều tra tình hình ô nhiễm môi trường - HS nghe GV hướng dẫn, ghi nhớ để tiến hành điều tra. - Chuẩn bị: Nội dung bảng 56.1 và 56.2- SGK Tr 170, 171. 2/ Điều tra tác động của con người tới môi trường - HS nghe GV hướng dẫn, nghiên cứu kĩ các bước thực hiện điều tra. - Hiểu rõ nội dung bảng 56.3 - SGK Tr 172. đ Yêu cầu: Nắm được yêu cầu của bài thực hành. * HS điều tra theo nhóm vào ngày nghỉ, ghi lại kết quả. C/ Củng cố: D/ Kiểm tra, đánh giá - HS trả lời: + Nêu yêu cầu của giờ thực hành? E/ Hướng dẫn: - Học bài, trả lời câu hỏi SGK-Tr169. - Các nhóm chuẩn bị nội dung: “ Điều tra tình hình ô nhiễm môi trường” ở các bảng 56.1, 2, 3- Tr170. Tiết 60 Thực hành: Tìm hiểu tình hình môi trường ở địa phương. I/ Mục tiêu - HS chỉ ra được nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường ở địa phương và từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục. - Nâng cao nhận thức của HS đối với công tác chống ô nhiễm môi trường. - Rèn kỹ năng hoạt động nhóm; phát triển kỹ năng thu thập thông tin. - Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường. II/ Chuẩn bị : - Giấy, bút. - Kẻ sẵn bảng 56.1, 2, 3- Tr 170, 171, 172. III/ Hoạt động dạy và học 1/ Tổ chức : Lớp 9A1 9A2 9A3 9A4 Ngày dạy Sĩ số 2/ Kiểm tra : - Em hãy cho biết thế nào là ô nhiễm môi trường? 3/ Bài mới A/ Mở bài : GV đặt vấn đề vào bài. B/ Phát triển bài Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động1: - GV yêu cầu: + Các nhóm báo cáo kết quả điều tra. - GV cho các nhóm thảo luận kết quả. (Lưu ý: Vì các nhóm có cùng nội dung nên sẽ có vấn đề trùng nhau). - GV nhận xét đánh giá, đặc biệt nhấn mạnh vấn đề mức độ ô nhiễm và biện pháp khắc phục. Hoạt động2: - GV hướng dẫn HS viết thu hoạch theo mẫu SGK- Tr172. - Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: + Nguyên nhân nào dẫn tới ô nhiễm hệ sinh thái đã quan sát? Có cách nào khắc phục được không? + Những hoạt động nào của con người đã gây nên sự biến đổi hệ sinh thái đó? Xu hướng biến đổi của hệ sinh thái đó là xấu đi hay tốt lên? Theo em, chúng ta cần làm gì để khắc phục những biến đổi xấu của hệ sinh thái đó? + Cảm tưởng của em sau khi học xong bài thực hành về tìm hiểu tình hình môi trường ở địa phương? + Nhiệm vụ của học sinh đối với công tác phòng chống ô nhiễm là gì? I/ Báo cáo kết quả điều tra về môi trường ở địa phương. - Mỗi nhóm viết nội dung đã điều tra vào giấy khổ to. - Lưu ý: Trình bày 3 bảng 56.1 đ 56.3 trên 1 tờ giấy. - Chuẩn bị: Nội dung bảng 56.1 và 56.2- SGK Tr 170, 171. II/ Viết báo cáo thu hoạch . - HS viết thu hoạch theo mẫu SGK- Tr172. - Yêu cầu: Trả lời các câu hỏi. C/ Củng cố: D/ Kiểm tra, đánh giá - GV nhận xét, đánh giá kết quả các nhóm. - GV khen các nhóm làm tốt, nhắc nhở các nhóm còn thiếu sót. E/ Hướng dẫn: - Đọc trước bài 58- SGK.