Bài giảng Tiết 89: đọc văn Nhìn về vốn văn hóa dân tộc - Trần Đình Hượu

Tiết 89: Đọc văn NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC - TrÇn §×nh H­îu - Trần Đình Hượu ( 1926- 1995 ) Quê : Võ Liệt, ThanhChương, Nghệ An. Chuyên nghiên cứu các vấn đề lịch sử tư tưởng và văn học Việt Nam trung cận đại. Năm 2000 được tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ. Tác phẩm chính: SGK Giới thiệu một số cuốn sách Đi chùa lễ tết ngày xuân Du xuân Ngày tết của dân tộc Việt Nam Gói bánh chưng ngày tết Văn hóa giá trị vật chất giá trị tinh thần con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử Văn hóa d©n téc Là đặc điểm, tính chất riêng, độc đáo của nền văn hóa một dân tộc Là hiện tượng kết tinh thành quả tổng hợp của quá trình sáng tạo, tiếp xúc giữa cái vốn có của một dân tộc và cái tiếp thu từ bên ngoài Chùa Một Cột- Việt Vam Quần thể Ăng co-Cam pu chia Vạn lí trường thành-Trung Quốc Kim tự tháp- Ai Cập Bài tập củng cố C©u 1: Nguyªn nh©n nµo kh«ng ph¶i lµ lÝ do khiÕn cho t«n gi¸o, triÕt häc cña ta kh«ng ph¸t triÓn? A. Kh«ng cã t©m lÝ kiÒn thµnh B. Kh«ng cuång tÝn t«n gi¸o C. Kh«ng cã ng­êi truyÒn b¸ D. Kh«ng quan t©m ®Õn gi¸o lÝ c Bài tập củng cố C©u 2: §¸nh gi¸ nµo sau ®©y kh«ng ®óng vÒ nÒn v¨n hãa d©n téc ViÖt Nam? A. Kh«ng mang dÊu Ên riªng B. Kh«ng ®å sé C. Kh«ng cã nh÷ng ®Æc s¾c næi bËt D. Kh«ng cã nh÷ng cèng hiÕn lín lao cho nh©n lo¹i. A Bài tập củng cố C©u 3: NÐt ®Ñp v¨n hãa g©y Ên t­îng nhÊt trong nh÷ng ngµy TÕt Nguyªn ®¸n cña d©n téc ViÖt Nam lµ g×? Nét đẹp văn hóa gây ấn tượng nhất trong những ngày Tết Nguyên đán của Việt Nam : dựng cây nêu, viết câu đối, tống cựu nghênh tân, đón giao thừa, xông đất, hái lộc đầu năm, du xuân, chúc tết, mừng tuổi... Với hy vọng mọi sự xui xẻo của năm cũ sẽ qua đi, một năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khỏe tiến bộ, thành đạt hơn năm cũ,... Tiết 90: Đọc văn NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC - TrÇn §×nh H­îu - Tham khảo : Người Tây Tạng thường quán chiếu về cái chết. Họ tin là có thế giới khác sau khi chết. Họ không đau khổ khi chết. Họ đối diện và dễ dàng chấp nhận mọi khó khăn ở đời, kể cả cái chết, với một tâm hồn bình thản. “Ngày mai hay đời sau, bạn không thể biết cái nào đến trước”, là câu ngạn ngữ nổi tiếng của họ. Người Tây phương ít có ý niệm về cái chết. Thậm chí nói đến “chết” đối với họ là điều cấm kị. Họ đau khổ nhiều bởi những được - mất, hơn - thua ở đời. Và cuối cùng, họ sẽ phải đón nhận cái mà họ chưa bao giờ chuẩn bị : Chết. Ở đây không bàn về ý nghĩa của hai truyền thống. Chỉ đưa ra để kết luận rằng : Người Việt có sự kết hợp hài hòa giữa hai truyền thống đó. Không cuồng tín, mà dung hoá các tôn giáo -> Các tôn giáo đều có mặt nhưng không có những xung đột quyết liệt. Ít quan tâm đến giáo lí nên tôn giáo không phát triển -> Khó tạo nên tầm vóc lớn lao của các giá trị VH. - Sáng tạo được nhiều tác phẩm tinh tế, xinh xắn, có tính thẩm mĩ. - Không có quy mô lớn, không có những công trình kì vĩ, tráng lệ. Chùa Một Cột- Việt Vam Quần thể Ăng co-Cam pu chia Vạn lí trường thành-Trung Quốc Kim tự tháp- Ai Cập - Mong ước thái bình, sống thanh nhàn, thong thả. An phận thủ thường, không mong gì cao xa dẫn đến sức ì, e ngại phấn đấu. - Trọng tình nghĩa - Khôn khéo biết giữ mình, gỡ được tình thế khó khăn. - Không chuộng trí còng không chuộng dũng. - Không đề cao trí tuệ. Hướng vào cái đẹp dịu dàng thanh lịch, có quy mô vừa phải. Hiếm có những vẻ đẹp phi thường, những cách tân táo bạo. Tôn giáo Nho giáo Phật giáo Đạo giáo Sàng lọc, tinh luyện để thành bản sắc của dân tộc mình. Giá trị văn hóa dân tộc Con đường hình thành bản sắc văn hoá dân tộc Vốn tự có( cái tạo tác) Khả năng chiếm linh, đồng hoá ( sàng lọc, tinh luyện) văn hoá nước ngoài Giá trị văn hoá dân tộc Việt Nam Dung hoà Bài tập củng cố C©u 1: T«n gi¸o nµo kh«ng cã ¶nh h­ëng m¹nh ®Õn v¨n hãa truyÒn thèng cña ViÖt Nam? A. Nho gi¸o B. §¹o gi¸o C. PhËt gi¸o D. Tất cả các đáp án trên B Bài tập củng cố C©u 2: Nh×n vµo lèi sèng, quan niÖm sèng mµ TrÇn §×nh Hù¬u nªu trong bµi ta cã thÓ nãi ng­êi ViÖt Nam: A. sèng cã v¨n hãa, ng­êi ViÖt Nam cã nÒn v¨n hãa riªng cña m×nh. B. sèng cã v¨n hãa nh­ng ch­a t¹o ra ®­îc b¶n s¾c riªng. C. sèng kh«ng cã ý chÝ, rËp khu«n, kh«ng cã sù s¸ng t¹o. D. sèng ñy mÞ, kh«ng cã lËp tr­êng riªng. Nét đẹp văn hóa gây ấn tượng nhất trong những ngày Tết Nguyên đán của Việt Nam : dựng cây nêu, viết câu đối, tống cựu nghênh tân, đón giao thừa, xông đất, hái lộc đầu năm, du xuân, chúc tết, mừng tuổi... Với hy vọng mọi sự xui xẻo của năm cũ sẽ qua đi, một năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khỏe tiến bộ, thành đạt hơn năm cũ,... BT2. Theo em, nét đẹp văn hóa gây ấn tượng nhất trong những ngày Tết Nguyên đán của Việt Nam là gì ? Hạnh phúc là đây Pháo cấm rồi. Nhưng có thể dùng giấy cứng quấn thành hình viên pháo, xâu thành dây, treo chơi. Có đốt cũng … không nổ. Cháu mừng tuổi ông bà