Bài giảng Tiết:1-2 Ngày soạn: Tổng quan văn học Việt Nam

bé PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH THPT 2011-2012 MÔN NGỮ VĂN (Dùng cho các cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên, áp dụng từ năm học 2011-2012) B. KHUNG PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH lớp 10 Cả năm: 37 tuần (105 tiết) Học kì I: 19 tuần (54 tiết) Học kì II: 18 tuần (51 tiết) Học kì I Tuần 1 Tiết 1 đến tiết 3 Tổng quan văn học Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Tuần 2 Tiết 4 đến tiết 6 Khái quát văn học dân gian Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo); Văn bản. Tuần 3 Tiết 7 đến tiết 9 Bài viết số 1; Chiến thắng Mtao Mxây (trích sử thi Đăm Săn). Tuần 4 Tiết 10 đến tiết 12 Văn bản (tiếp theo); Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ. Tuần 5 Tiết 13 đến tiết 15 Lập dàn ý bài văn tự sự; Uy-lit-xơ trở về (trích Ô-đi-xê). Tuần 6 Tiết 16 đến tiết 18 Trả bài viết số 1; Ra-ma buộc tội (trích Ra-ma-ya-na). Tuần 7 Tiết 19 đến tiết 21 Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự ; Bài viết số 2. Tuần 8 Tiết 22 đến tiết 24 Tấm Cám; Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự. Tuần 9 Tiết 25 đến tiết 27 Tam đại con gà, Nhưng nó phải bằng hai mày; Ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa. Tuần 10 Tiết 28 đến tiết 30 Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết; Ca dao hài hước; Đọc thêm Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu). Tuần 11 Tiết 31 đến tiết 33 Luyện tập viết đoạn văn tự sự; Ôn tập văn học dân gian Việt Nam; Trả bài viết số 2; Ra đề bài viết số 3 (học sinh làm ở nhà). Tuần 12 Tiết 34 đến tiết 36 Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX; Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. Tuần 13 Tiết 37 đến tiết 39 Tỏ lòng (Phạm Ngũ Lão); Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi); Tóm tắt văn bản tự sự. Tuần 14 Tiết 40 đến tiết 42 Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm); Đọc "Tiểu Thanh kí" (Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tiếp theo). Tuần 15 Tiết 43 đến tiết 45 Đọc thêm: - Vận nước (Đỗ Pháp Thuận); - Cáo bệnh, bảo mọi người (Mãn Giác); - Hứng trở về (Nguyễn Trung Ngạn); Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Lí Bạch); Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ. Tuần 16 Tiết 46 đến tiết 48 Trả bài viết số 3; Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ); Đọc thêm: + Lầu Hoàng Hạc (Thôi Hiệu); + Nỗi oán của người phòng khuê (Vương Xương Linh); + Khe chim kêu (Vương Duy). Tuần 17 Tiết 49 đến tiết 50 Bài viết số 4 (kiểm tra học kì I); Tuần 18 Tiết 51 đến tiết 52 Trình bày một vấn đề; Lập kế hoạch cá nhân. Tuần 19 Tiết 53 đến tiết 54 Đọc thêm: Thơ Hai-kư của Ba-sô; Trả bài viết số 4. Học kì II Tuần 20 Tiết 55 đến tiết 56 Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh; Lập dàn ý bài văn thuyết minh. Tuần 21 Tiết 57 đến tiết 58 Phú sông Bạch Đằng (Trương Hán Siêu); Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 1: Tác giả. Tuần 22 Tiết 59 đến tiết 60 Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 2: Tác phẩm; Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh. Tuần 23 Tiết 61 đến tiết 63 Tựa "Trích diễm thi tập" (Hoàng Đức Lương); Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Thân Nhân Trung); Bài viết số 5. Tuần 24 Tiết 64 đến tiết 66 Khái quát lịch sử tiếng Việt; Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (Ngô Sĩ Liên); Đọc thêm: Thái sư Trần Thủ Độ (Ngô Sĩ Liên). Tuần 25 Tiết 67 đến tiết 69 Phương pháp thuyết minh; Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ). Tuần 26 Tiết 70 đến tiết 72 Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh; Trả bài viết số 5; Ra đề bài viết số 6 (học sinh làm ở nhà). Tuần 27 Tiết 73 đến tiết 75 Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt; Hồi trống Cổ Thành (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung); Đọc thêm: Tào Tháo uống rượu luận anh hùng (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung). Tuần 28 Tiết 76 đến tiết 78 Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm - Đặng Trần Côn, bản dịch của Đoàn Thị Điểm); Tóm tắt văn bản thuyết minh. Tuần 29 Tiết 79 đến tiết 81 Lập dàn ý bài văn nghị luận; Truyện Kiều (Phần 1: Tác giả). Tuần 30 Tiết 82 đến tiết 84 Trao duyên (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Nỗi thương mình (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Tuần 31 Tiết 85 đến tiết 87 Chí khí anh hùng (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Đọc thêm: Thề nguyền (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Lập luận trong văn nghị luận; Trả bài viết số 6. Tuần 32 Tiết 88 đến tiết 90 Văn bản văn học; Thực hành các phép tu từ: phép điệp và phép đối. Tuần 33 Tiết 91 đến tiết 93 Nội dung và hình thức của văn bản văn học; Các thao tác nghị luận; Tổng kết phần Văn học. Tuần 34 Tiết 94 đến tiết 96 Tổng kết phần Văn học; Ôn tập phần Tiếng Việt. Tuần 35 Tiết 97 đến tiết 99 Ôn tập phần Làm văn; Luyện tập viết đoạn văn nghị luận. Tuần 36 Tiết 100 đến tiết 102 Bài viết số 7 (kiểm tra học kì II); Viết quảng cáo. Tuần 37 Tiết 103 đến tiết 105 Trả bài viết số 7; Hướng dẫn học tập trong hè. TiÕt:1-2 Ngµy so¹n: Tæng quan v¨n häc viÖt nam Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1. KiÕn thøc: - Gióp häc sinh n¾m ®­îc kiÕn thøc chung nhÊt, tæng quan nhÊt vÒ hai bé phËn cña VHVN vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VHVN. - N¾m v÷ng hÖ thèng vÊn ®Ò: + ThÓ lo¹i v¨n häc + Con ng­êi trong v¨n häc. 2. Kü n¨ng: Tæng hîp kiÕn thøc v¨n häc. 3. Th¸i ®é : Nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ N©ng cao më réng : B.Ph­¬ng ph¸p: Lµm viÖc víi SGK, ®Æt c©u hái, gîi më. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a.ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. b.ChuÈn bÞ cña HS: §äc SGK, so¹n bµi míi. D.TiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh: KiÓm tra bµi cò: Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: LÞch sö v¨n häc cña bÊt cø d©n téc nµo ®Òu lµ lÞch sö t©m hån cña d©n téc Êy. §Ó cung cÊp cho c¸c em nh÷ng nÐt lín vÒ v¨n häc n­íc nhµ, chóng ta t×m hiÓu bµi “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”. TriÓn khai bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy trß Néi dung kiÕn thøc H§1? Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam. Néi dung cña bµi lµ g×. ? H·y cho biÕt nh÷ng bé phËn hîp thµnh cña nÒn VHVN. I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn VHVN. - VHVN cã hai bé phËn: + VHDG + VH viÕt -> cïng ph¸t triÓn song song vµ lu«n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. ? ThÕ nµo lµ VHDG. ? ThÓ lo¹i. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña VHDG. ? sù kh¸c nhau gi÷a VHDG vµ VH viÕt. H§2 ? Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t VH viÕt ViÖt Nam ®­îc chia lµm mÊy thêi kú lín. ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ v¨n häc trng ®¹i ViÖt Nam. ? Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a VHT§ vµ VHH§. ? V¨n häc thêi kú nµy ®­îc chia lµm mÊy giai ®o¹n. nÐt chÝnh cña mçi giai ®o¹n lµ g×. H§3 ? Mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi thÕ giíi tù nhiªn ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo trong v¨n häc. ? Con ng­êi ViÖt Nam víi quèc gia d©n téc ®­îc ph¶n ¸nh nh­ thÕ nµo trong v¨n häc. - Yª n­íc: yªu quª h­¬ng, tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, vÒ lÞch sö dùng n­íc vµ gi÷ n­íc, ý chÝ c¨m thï giÆc, tinh thÇn hi sinh v× ®éc tù do cña tæ quèc.... ? Tr¶i qua c¸c thêi kú lÞch sö kh¸c nhau trong v¨n häc, con ng­êi VN cã ý thøc ra sao vÒ b¶n th©n. ? VËy, nh×n chung khi x©y dùng mÉu ng­êi lý t­ëng con ng­íi VN ®­îc v¨n häc x©y dùng ra sao. V¨n häc d©n gian: - VHDG lµ s¸ng t¸c tËp thÓ vµ truyÒn miÖng cña nh©n d©n lao ®éng. - ThÓ lo¹i: SGK. - §Æc tr­ng: TÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ sù g¾n víi c¸c sinh ho¹t trong ®êi sèng céng ®ång. V¨n häc viÕt: a. Ch÷ viÕt cña VHVN: - VH viÕt: + Ch÷ H¸n. + Ch÷ N«m. + Ch÷ Quèc ng÷. b. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VH viÕt: SGK II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VH viÕt ViÖt Nam: - Chia lµm 3 thêi kú: 1. V¨n häc trung ®¹i: - VH cã nhiÒu chuyÓn biÕn qa c¸c giai ®o¹n lÞch sö kh¸c nhau, g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh dùng n­íc vµ gi÷ n­íc vµ cã quan hÖ giao l­u víi nhiÒu nÒn v¨n häc. - VH viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - TiÕp nhËn hÖ thèng thÓ lo¹i vµ thi ph¸p c¶ v¨n häc Trung Quèc. - T¸c gi¶ vµ t¸c phÈm tiªu biÓu: SGK. - Néi dung: yªu n­íc vµ nh©n ®¹o. V¨n häc hiÖn ®¹i: - VHH§ cã: + T¸c gi¶: xuÊt hiÖn ®éi ngò nhµ v¨n, nhµ th¬ chuyªn nghiÖp. + §êi sèng v¨n häc: s«i næi, n¨ng ®éng. + ThÓ lo¹i: cã nhiÒu thÓ lo¹i míi. + Thi ph¸p: lèi viÕt hiÖn thùc. + Néi dung: tiÕp tôc néi dung cña v¨n häc d©n téc lµ tinh thÇn yªu n­íc vµ nh©n ®¹o. - 4 giai ®o¹n: SGK III. Con ng­êi ViÖt Nam qua v¨n häc: 1. Con ng­êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi thÕ giíi tù nhiªn: - T×nh yªu thiªn nhiªn lµ mét néi dung quan träng cña VHVN. + Trong v¨n häc d©n gian: thiªn nhiªn t­¬i ®Ñp, ®¸ng yªu: c©y ®a, bÕn n­íc, vÇng tr¨ng.... + VHT§: h×nh t­îng thiªn nhiªn g¾n víi lý t­ëng ®¹o ®øc, thÈm mü: tïng, cóc.... + VHH§: thÓ hiÖn t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc, yªu cuéc sèng, ®Æc biÖt lµ t×nh yªu ®«i løa. 2. Con ng­êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi quèc gia d©n téc. - Chñ nghÜa yªu n­íc lµ néi dung tiªu biÓu- mét gi¸ trÞ quan träng cña VHVN. + VHT§: ý thøc s©u s¾c vÒ quèc gia d©n téc, vÒ truyÒn thèng v¨n hiÕn l©u ®êi cña d©n téc. + VHH§: yªu n­íc g¾n liÒn víi sù ®Êu tranh vµ lý t­ëng XHCN. 3.Con ng­êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi x· héi: - X©y dùng mét x· héi tèt ®Ñp lµ ­íc muèn ngµn ®êi cña d©n téc ViÖt Nam. NhiÒu t¸c phÈm thÓ hiÖn ­íc m¬ vÒ mét x· héi c«ng b»ng tèt ®Ñp. -> Nh×n th¼ng vµo thùc t¹i víi tinh thÇn nhËn thøc phª ph¸n vµ c¶i t¹o x· héi lµ mét truyÒn thèng lín cña v¨n häc VN. - C¶m høng x· héi s©u ®Ëm lµ tiÒn ®Ò cho sù h×nh thµnh CNHT( tõ 1930- nay) vµ CNN§ trong v¨n häc d©n téc. 4.Con ng­êi VN vµ ý thøc vÒ b¶n th©n. - VHVN ®· ghi l¹i qu¸ tr×nh t×m kiÕm lùa chän c¸c gi¸ trÞ ®Ó h×nh thµnh ®¹o lý lµm ng­êi cña d©n téc VN. C¸c häc thuyÕt nh­: N-P-L vµ t­ t­ëng d©n gian cã ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn qu¸ tr×nh nµy + Trong nh÷ng hoµn c¶nh ®Æc biÖt, con ng­êi VN th­êng ®Ò cao ý thøc céng ®ång. + giai ®o¹n cuèi thÕ kû XVIII- ®Çu TK XIX, giai ®o¹n 1930- 1945, thêi kú ®æi míi tõ 1986- nay -> VH ®Ò cao con ng­êi c¸ nh©n. - V¨n häc x©y dùng mét ®¹o lý lµm ng­êi víi nhiÒu phÈm chÊt tèt ®Ñp nh­: nh©n ¸i, thû chung, t×nh nghÜa, vÞ tha, ®øc hi sinh v× sù nghiÖp chÝnh nghÜa.... 4.Còng cè: c¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn v¨n häc VN. Mét sè néi dung chñ yÕu cña VHVN. TiÕn tr×nh lÞch sö cña V¨n häc VN. 5.DÆn dß: N¾m v÷ng nh÷ng néi dung c¬p b¶n ®· häc. So¹n bµi míi: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. E. Rót kinh nghiệm : Gi¸o ¸n v¨n10,11, 12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 2011-2012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp ............................................................................................................................................................................................................................................................ TiÕt thø: 3 Ngµy so¹n: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ A.Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : KiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, vÒ c¸c nh©n tè giao tiÕp, vÒ hai qu¸ tr×nh trong ho¹t ®éng giao tiÕp. Kü n¨ng: BiÕt x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè giao tiÕp trong mét ho¹t ®éng giao tiÕp, n©ng cao n¨ng lùc giao tiÕp khi nãi, khi viÕt vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, lÜnh héi khi giao tiÕp. Th¸i ®é : nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ N©ng cao më réng : B.Ph­¬ng ph¸p: Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, gi¶i thÝch. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, ®äc tµi tµi liÖu. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, ®äc SGK, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh: 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng 3.Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: Trong cuéc sèng hµng ngµy ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao trong qu¸ tr×nh giao tiÕp th× con ng­êi cÇn sö dông ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷. Bëi giao tiÕp lu«n phô thuéc vµo hoµn c¶nh, nh©n vËt giao tiÕp. VËy, ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ diÒu ®ã chóng ta t×m hiÓu bµi: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc - H§1 HS ®äc v¨n b¶n 1 - sgk vµ tr¶ lêi c©u hái ? Ho¹t ®éng giao tiÕp ®­îc v¨n b¶n trªn ghi l¹i diÔn ra gi÷a c¸c nh©n vËt giao tiÕp nµo? hai bªn cã c­¬ng vÞ vµ quan hÖ víi nhau ra sao. ? Ng­êi nãi nhê ng«n ng÷ biÓu ®¹t néi dung t­ t­ëng, t×nh c¶m cña m×nh th× ng­êi ®èi tho¹i lµm g× ®Ó lÜnh héi ®­îc néi dung ®ã ? hai bªn ®æi vai giao tiÕp cho nhau nh­ thÕ nµo. ? Ho¹t ®éng giao tiÕp trªn diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo ? Néi dung ho¹t ®éng ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g× ? ho¹t ®éng cã ®¹t ®­îc môc ®Ých kh«ng. -HS ®äc v¨n b¶n, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái ë sgk. H§2 ? Qua viÖc t×m hiÓu hai v¨n b¶n trªn, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp GV h­íng dÉn HS lµm bµi. I. ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷: 1. T×m hiÓu v¨n b¶n: - Nh©n vËt giao tiÕp: vua TrÇn - C¸c B« l·o. -> vÞ thÕ kh¸c nhau -> ng«n ng÷ giao tiÕp kh¸c nhau: + c¸c tõ x­ng h«( bÖ h¹) + Tõ thÓ hiÖn th¸i ®é( xin, th­a...) - Nh©n v©t tham gia giao tiÕp ph¶i ®äc hoÆc nghe xem ng­êi nãi nãi g× ®Ó gi¶i m· råi lÜnh héi néi dung ®ã. - Ng­êi nãi vµ ng­êi nghe cã thÓ ®æi vai cho nhau: + vua nãi -> b« L·o nghe. + b« L·o nãi -> Vua nghe. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: + ®Êt n­íc ®ang bÞ giÆc ngo¹i x©m ®e do¹. -> ®Þa diÓm cô thÓ: §iÖn Diªn Hång - Néi dung giao tiÕp: + Hoµ hay ®¸nh -> vÊn ®Ò hÖ träng cßn hay mÊt cña quèc gia d©n téc, m¹ng sèng con ng­êi. - Môc ®Ých giao tiÕp: + Bµn b¹c ®Ó t×m ra vµ thèng nhÊt s¸ch l­îc ®èi phã víi qu©n giÆc. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”. - Nh©n vËt giao tiÕp: + T¸c gi¶ viÕt sgk-> cã tuæi, cã vèn sèng, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt cao. + HS -> (ngc l¹i víi t/g viÕt sgk) - Hoµn c¶nh giao tiÕp: Cã tæ chøc gi¸o dôc, trong nhµ tr­êng. - Néi dng giao tiÕp: +lÜnh vùc v¨n häc. + §Ò tµi: tæng quan VHVN. +VÊn ®Ò c¬ b¶n: *c¸c bé phËn hîp cña VHVN. *Qu¸ tr×nh p/t cña VHVN. *Con ng­êi VN qua v¨n häc. - Môc ®Ých: cung cÊp tri thøc cho ng­êi ®äc . - Ph­¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp. + Dïng thuËt ng÷ v¨n häc. + C©u v¨n mang ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n khoa häc: hÖ thèng ®Ò môc lín, nhá... + KÕt cÊu v¨n b¶n m¹ch l¹c râ rµng. II. kÕt luËn: - H§GT lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin cña con ng­êi trong x· héi, ®­îc tioÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ ( d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt) nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých vÒ nhËn thøc, t×nh c¶m.... - Mçi ho¹t ®éng giao tiÕp gåm hai qu¸ tr×nh: + T¹o lËp v¨n b¶n. + LÜnh héi v¨n b¶n. -> Hai qu¸ tr×nh nµy diÔn ra trong quan hÖ t­¬ng t¸c. - Trong ho¹t ®éng giao tiÕp cã sù chi phèi cña c¸c nh©n tè: nh©n vËt, hoµn c¶nh, néi dung, môc ®Ých, ph­¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp. III. LuyÖn tËp: - Lµm bµi tËp 4-5 sgk. 4. Còng cè: C¸c nh©n tè giao tiÕp. Qu¸ tr×nh cña ho¹t ®éng giao tiÕp. 5. DÆn dß: n¾m v÷ng c¸c néi dung ®· häc So¹n bµi: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam E.Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................................................................................................................................................................... TiÕt thø: 4 Ngµy so¹n: Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian viÖt nam A. Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc:Kh¸i niÖm vÒ c¸c thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian. Gióp häc sinh n¾m ®­îc nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña VHDG. Nh÷ng gi¸ trÞ to lín cña v¨n häc d©n gian. 2.Kü n¨ng:Tæng hîp kiÕn thøc vh. Ph©n biÖt c¸c thÓ lo¹i vhdg trong cïng mét hÖ thèng. 3. Th¸i ®é: Nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ N©ng cao më réng : B.Ph­¬ng ph¸p: Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, diÔn gi¶ng. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, ®äc tµi tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, ®äc SGK, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña vhvn. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: Trong suèt cuéc ®êi cña mçi con ng­êi kh«ng ai kh«ng mét lÇn ®­îc nghemét bµi vÌ, mét c©u ®è, mét chuyÖn cæ tÝch hay mét c©u h¸t ru... §ã ch×nh lµ nh÷ng t¸c phÈm cña vhdg. VËy, chóng ta cïng t×m hiÓu v¨n b¶n: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam. b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n häc d©n gian. ? VËy, theo em ph­¬ng thøc truyÒn miÖng lµ g×. ? T¹i sao vhdg l¹i lµ nh÷ng s¸ng t¸c tËp thÓ. ? Trong ®êi sèng céng ®ång d©n gian cã nh÷ng sinh ho¹t nµo. H§2 ? Theo em, vhdg cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n nµo. ? t¹i sao nãi vhdg lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ. -vhdg tån t¹i d­íi d¹ng ng«n ng÷ nãi: lêi nãi, lêi h¸t, lêi kÓ...-> ng«n ng÷ gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, gÇn gñi - NT vhdg: miªu t¶ hiÖn thùc gièng nh­ thùc tÕ miªu t¶ hiÖn thùc mét c¸ch kú ¶o. VD: vhdg cã nhiÒu cèt truyÖn, nh©n vËt, t×nh tiÕt... gièng nhau: nhiÒu tryÖn d©n gian VN cã t×nh tiÕt nh©n vËt chÝnh ®­îc sinh ra do bµ mÑ thô thai mét c¸ch kh¸c th­êng ( Th¸nh Giãng, Sä Dõa...). ?Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ cña vhdg diÔn ra nh­ thÕ nµo. H§3 ? Vhdg bao gåm c¸c thÓ lo¹i nµo, ®¨c tr­ng c¬ b¶n cña c¸c thÓ lo¹i. H§4 ? C¸c gi¸ trÞ c¬ b¶n cña vhdg. ? Tri thøc vhdg bao gåm nh÷ng lÜnh vùc nµo ? t¹i sao l¹i lµ kho tri thøc. ? Gi¸ trÞ vÒ mÆt gi¸o dôc cña vhdg. ? tr×nh bµy nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt to lín cña v¨n häc d©n gian. I. Kh¸i niÖm: - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng ®­îc tËp thÓ s¸ng t¸c nh»m môc ®Ých phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång. - Kh«ng dïng ch÷ viÕt mµ dïng lêi ®Ó truyÒn tõ ng­êi nµy sang ng­êi kh¸c tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. - Kh«ng cã ch÷ viÕt cha «ng ta truyÒn b»ng miÖng-> söa v¨n b¶n-> s¸ng t¸c tËp thÓ. -C¸c h×nh thøc sinh ho¹t: lao ®éng tËp thÓ, vui ch¬i, ca h¸t tËp thÓ, lÔ héi... II. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian: 1. V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ: - VHDG lµ s¸ng t¸c nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖn=> truyÒn thèng nghÖ thuËt cña vhdg. -VHDG tån t¹i l­u hµnh theo ph­¬ng thøc truyÒn miÖngtõ ng­êi nµy sang ng­êi kh¸c qua nhiÒu thÕ hÖ vµ qua c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau-> ®Æc ®iÓm cña vhdg lµ tÝnh dÞ b¶n. - TÝnh truyÒn miÖng cßn biÓu hiÖn trong diÔn x­íng d©n gian: ca h¸t, chÌo, tuång... 2. V¨n häc d©n gian lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ: - C¸ nh©n khëi x­íng, tËp thÓ h­ëng øng tham gia, truyÒn miÖng trong d©n gian. - Qu¸ tr×nh truyÒn miÖng l¹i ®­îc tu bæ, söa ch÷a, thªm bít cho hoµn chØnh. V× vËy vhdg mang ®Ëm tÝnh tËp thÓ. => TÝnh truyÒn miÖng vµ tÝnh tËp thÓ lµ nh÷ng dÆc tr­ng c¬ b¶n chi phèi qu¸ tr×nh s¸ng t¹o vµ l­u tryÒn t¸c phÈm vhdg, thÓ hiÖn sù g¾n bã mËt thiÕt cña vhdg víi c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång. III. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VHDG: (SGK) IV. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian: 1. VHDG lµ kho tri thøc v« cïng phong phó vÒ ®êi sèng c¸c d©n téc: - Tri thøc vhdg thuéc mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng: tù nhiªn, x· héi vµ con ng­êi. ®ã lµ nh÷ng kinh nghiÖm ®­îc ®óc róttõ thùc tiÔn. - VN 54 téc ngu­¬×-> vèn tri thøc cña toµn d©n téc phong phó vµ ®a d¹ng. 2. VHDG cã gi¸ trÞ giao dôc s©u s¾c vÒ ®¹o lý lµm ng­êi: - Gi¸o dôc tinh thÇn nh©n ®¹o vµ l¹c quan. - H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña con ng­êi 3. VHDG cã gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn v¨n häc d©n téc: - VHDG ®­îc ch¾y läc, mµi dòa qua kh«ng gian vµ thêi gian. NhiÒu t¸c phÈm ®· trë thµnh mÉu mùc vÒ nghÖ thuËt ®Ó chóng ta häc tËp. => Trong tiÕn tr×nh lÞch sö, vhdg ®· ph¸t triÓn song song cïng v¨n häc viÕt, lµm cho nÒn v¨n häc ViÖt nam trë nªn phong phó ®a d¹ng vµ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. 4.Còng cè: ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña vhdg. ThÓ lo¹i vhdg. Vai trß cña vhdg ®èi víi nÒn v¨n häc d©n téc. 5. DÆn dß: n¾m v÷ng c¸c néi dung ®· häc So¹n bµi: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. E. Rót kinh nghiªm: ................................................................................................................................................................................................................................................................... Gi¸o ¸n v¨n 10,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 2011-2012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp TiÕt thø: 5 Ngµy so¹n: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ (t2) A. Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh còng cè vµ kh¾c s©u kiÕn thøc ®· häc. 2. Kü n¨ng:.øng dông c¸c kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. 3. Th¸i ®é : Nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ Më réng n©ng cao : B.Ph­¬ng ph¸p:®Æt c©u hái, gîi më, ph©n tÝch. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, lµm bµi tËp ë sgk. D.tiÕn tr×nh lªn líp: æn ®Þnh 2. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. C¸c nh©n tè chi phèi ho¹t ®éng giao tiÕp. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: ë tiÕt tr­íc chóng ta ®· n¾m ®­îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶nvÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. VËy, ®Ó kh¾c s©u h¬n vÒ kiÕn thøc ®ã, chóng ta tiÕn hµnh thùc hµnh lµm bµi tËp. b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc H§1? Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao tiÕpthÓ hiÖn trong bµi ca dao: §ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng Tre non ®ñ l¸ ®an sµng nªn ch¨ng H§2 -HS ®äc ®o¹n ®èi tho¹i (A cæ- 1em nhá víi mét «ng giµ)vµ tr¶ lêi c©u hái ?Trong cuéc giao tiÕp trªn, c¸c nh©n vËt ®· thùc hiÖn b»ng ng«n ng÷ nh÷ng hµnh ®éng nãi cj thÓ nµo. Nh»m môc ®Ých g×? ( chän trong c¸c tõ: chµo, hái, ®¸p lêi, khen ®Ó gäi tªn mçi hµnh ®éng cho phï hîp) ? Khi lµm bµi th¬ nµy Hå Xu©n H­¬ng ®· giao tiÕp víi ng­êi ®äc vÒ vÊn ®Ò g×. ? Ng­êi ®äc c¨n cø vµo ®©u ®Ó lÜnh héi bµi th¬. Bµi 1: - Nh©n vËt giao tiÕp: chµng trai- c« g¸i, løa tuæi 18-20, hä khao kh¸t t×nh yªu. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: ®ªm tr¨ng s¸ng vµ thanh v¾ng-> phï hîp víi c© chuyÖn t×nh cña nh÷ng ®«i løa yªu nhau. - Néi dung vµ môc ®Ých giao tiÕp: “ tre non ®ñ l¸” “®an sµng”-> chµng trai tá t×nh víi c« g¸i-> tÝnh ®Õn chuyÖn kÕt duyªn. -> c¸ch nãi phï hîp víi hoµn c¶nh, môc ®Ých giao tiÕp. Bµi 2: - C¸c hµnh ®éng giao tiÕp cô thÓ: + Chµo ( ch¸u chµo «ng ¹!) + Chµo ®¸p l¹i ( A cæ h¶?) + Khen ( lín t­íng råi nhØ!) + Hái (bè ch¸u...) + Tr¶ lêi(th­a...) - C¶ 3 c©u cña «ng giµ chØ cã mét c©u hái “bè ch¸u cã ...” c¸c c©u cßn l¹i ®Ó chµo vµ khen. - Lêi nãi c¸c nh©n vËt béc lé t×nh c¶m víi nhau. Ch¸u tá th¸i ®é kÝnh mÕn qua c¸c tõ: th­a, ¹. Cßn «ng lµ t×nh c¶m yªu quÝ tr×u mÕn ®èi víi ch¸u. Bµi 3: T×m hiÓu bµi th¬: “ B¸nh tr«i n­íc” -Qua viÖc miªu t¶, giíi thiÖu b¸nh tr«i n­íc. Hå Xu©n H­¬ng muèn nãi ®Õn th©n phËn ch×m næi cña m×nh. Mét ng­êi con g¸i xinh ®Ñp tµi hoa l¹i gÆp nhiÒu bÊt h¹nh, Ðo le. Song trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ ®­îc phÈm chÊt cña m×nh. - C¨n cø vµo cuéc ®êi cña n÷ sÜ Hå Xu©n H­¬ng: lµ ng­êi cã tµi, cã t×nh nh­ng sè phËn trí trªu ®· dµnh cho bµ sù bÊt h¹nh. Hai lÇn lÊy chång th× c¶ hai lÇn “cè ®Êm ¨n x«i...” §iÒu ®¸ng kh©m phôc ë bµ lµ dï trong hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ g×n phÈm chÊt cña m×nh. Còng cè: Nắm vững những kiến thức đã học . DÆn dß: lµm bµi tËp ë nhµ. So¹n bµi míi: V¨n b¶n. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................................................................................................................................................................... TiÕt thø: 6 Ngµy so¹n: V¨n b¶n A. Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n vµ kiÕn thøc kh¸i qu¸t vÒ c¸c lo¹i v¨n b¶n xÐt theo phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷. 2.Kü n¨ng:n©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp v¨n b¶n trong giao tiÕp. 3. Th¸i ®é : nghiªm tóc tieepd thu bµi gi¶ng II/ Më réng n©ng cao : B.Ph­¬ng ph¸p:®Æt c©u hái, gîi më, ®µm tho¹i. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: æn ®Þnh KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: Phong c¸ch ng«n ng÷ bao qu¸tô­ sö dông tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tiÖn ng÷ ©m, tõ vùng, ng÷ ph¸p cña ng«n ng÷ toµn d©n. Cho nªn nãi vµ viÕt ®óng phong c¸ch lµ ®Ých cuèi cïng cña viÖc häc tËp TiÕng viÖt, lµ mét yªu cÇu v¨n ho¸ ®Æt ra ®èi víi con ng­êi v¨n minh hiÖn ®¹i... Ta t×m hiÓu bµi v¨n b¶n. b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc H§1 ?C¸c v¨n b¶n trªn ®­îc ng­êi nãi (ng­êi viÕt ) t¹o ra trong hoµn c¶nh nµo ? ®Ó ®¸p øng nhu cÇu g×. ? Mçi v¨n b¶n ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò g× ? VÒ h×nh thøc v¨n b¶n 3 cã bè côc nh­ thÕ nµo. ? Mçi v¨n b¶n t¹o ra nh»m môc ®Ých g×. ? Qua viÖc t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n lµ g×. H§2 ? VÊn ®Ò ®­îc ®Ò cËp trong mçi v¨n b¶n thuéc lÜnh vùc nµo trong cuéc sèng. ? Tõ ng÷ ®­îc sö dông trong mçi v¨n b¶n thuéc lo¹i nµo (tõ ng÷ th«ng th­êng trong cuéc sèng hay tõ ng÷ chÝnh trÞ) ? C¸ch thøc thÓ hiÖn néi dung cña c¸c v¨n b¶n nh­ thÕ nµo. ? VËy, c¸c v¨n b¶n trªn thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ nµo. H§3 ? Qua viÖc