Bài giảng Tiết39: sơ lược về bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Tiết39: Sơ lược về bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học I. Mục tiêu bài học: HS biết: + Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử + Cấu tạo bảng tuần hoàn mới ở lớp 9 gồm ô nguyên tố, chu kì, nhóm Ô nguyên tố cho biết: Số hiệu nguyên tử, kí hiệu hoá học, tên nguyên tố, nguyên tử khối; Chu kì gồm các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành hàng ngang theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân ng/tử ; nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số elẻcton lớp ngoài cùng được xếp thành một cột dọc theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử + Quy luật biến đổi t/c trong chu kì, nhóm; áp dụng với chu kì 2,3, nhóm I, VII + Dựa vào vị trí của nguyên tố (20 nguyên tố đầu) suy ra cấu tạo nguyên tử, t/c cơ bản của nguyên tố và ngược lại HS biết: Dự đoán t/c cơ bản của nguyên tố khi biết vị trí của nó trong bảng tuần hoàn; Biết cấu tạo nguyên tử của nguyên tố suy ra vị trí và t/c của nó II. Chuẩn bị: Bảng tuần hoàn phóng to Sơ đồ cấu tạo nguyên tử của một số nguyên tố: O, Na, Li, Cl, Mg, C, N, Be... III. Hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ:5p Công nghiệp silicat là gì? kể tên một số nghành công nghiệp silicat và nguyên liệu chính 3. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung * Hoạt động 1: GV treo bảng HT tuần hoàn các nguyên tố hoá học trước lớp GV giới thiệu về bảng HTTH và nhà bác học Menđeleep GV giới thiệu cơ sở sắp xếp của bảng HTTH *Hoạt động 2: GV giới thiệu khái quát bảng HTTH: Ô Chu kì Nhóm GV chỉ ô số 12 yêu cầu HS quan sát và nhận xét Ví dụ: Ô nguyên tử magie: - Số hiệu nguyên tử của magie là 12 cho biết: + Mg ở ô số 12 + Điện tích hạt nhân là +12 + Có 12 electron ở lớp vỏ - Kí hiệu hoá học của nguyên tố: Mg - Tên nguyên tố: Magie - Nguyên tử khối: 24 HS rút ra nhận xét trong SGK-96 GV yêu cầu HS quan sát các ô 13,15,17 và cho biết ý nghĩa của các con số, kí hiệu trong các ô đó GV đính sơ đồ cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố: O, Li, C, N, Be lên bảng GV yêu cầu HS thảo luận nhóm về các nội dung: - Bảng hệ thống tuần hoàn có bao nhiêu chu kì, mỗi chu kì có bao nhiêu hàng? (Có 7 chu kì trong đó: Chu kì 1,2,3 mỗi chu kì có 1 hàng (chu kì nhỏ); chu kì 4,5,6,7 (chu kì lớn) - Điện tích hạt nhân các nguyên tử trong trong một chu kì thay đổi như thế nào?( đi từ trái sang phải điện tích hạt nhân tăng dần) - Số lớp e của nguyên tử các nguyên tố trong cùng một chu kì có đặc điểm gì? (Số lớp e của nguyên tử các nguyên tố trong cùng một chu kì bằng nhau và bằng số thứ tự của chu kì) HS nêu các ý kiến của nhóm mình GV gọi một HS nêu nhận xét về chu kì GV đính sơ đồ cấu tạo nguyên tử các nguyên tố: Na, K, H, Cl, F lên bảng HS thảo luận nhóm với các nội dung: - Bảng HTTH có bao nhiêu nhóm? (có 8 nhóm được đánh số thứ tự từ I -> VIII) - Trong cùng một nhóm, điện tích hạt nhân ng/tử của các nguyên tố thay đổi như thế nào? (từ trên xuống dưới tích hạt nhân tăng dần) - Số e lớp ngoài cùng của nguyên tố trong cùng một nhóm có đặc điểm gì giống nhau? (bằng nhau và bằng số thứ tự của nhóm) GV gọi đại diện các nhóm trình bày ý kiến của nhóm mình. Các nhóm khác nhận xét GV gọi HS nêu nhận xét trong SGK-97 I. Giới thiệu về bảng tuần hoàn và giá trị của bảng tuần hoàn:3p Bảng hệ thống tuần hoàn có hơn một trăm nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử II. Cấu tạo bảng tuần hoàn: 25p 1) Ônguyên tố Ô nguyên tố cho biết: + Số hiệu nguyên tử (số thứ tự của nguyên tố). Số hiệu nguyên tử có số trị bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số electron trong nguyên tử + Kí hiệu hoá học + Tên nguyên tố + Nguyên tử khối 2) Chu kì: Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron và được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần Số thứ tự của chu kì bằng số lớp eletoron 3) Nhóm: Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có số electron lớp ngoài cùng bằng nhau (Do đó có t/c 4. Luyện tập- củng cố: 10p GV yêu cầu HS nhắc lại nội dung cần nhớ trong bài Bài tập 1: Cho các nguyên tố có số thứ tự: 15, 14, 20, 19 trong bảng HTTH. Em hãy cho biết: Vị trí của các nguyên tố trên trong bảng HTTH: Số thứ tự, tên nguyên tố, kí hiệu Chu kì, Nhóm Đặc điểm về cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố đó: Điện tích hạt nhân Số prôtn trong hạt nhân Số electron Số electron lớp ngoài HS làm bài tập bằng cách điền các số liệu vào bảng: Kí hiệu trong BHTTH Tên nguyên tố Khối lượng nguyên tử Vị trí trên bảng HTTH Cấu tạo ng/ tử STT Chu kì Nhóm Điện tích hạt nhân Số p Số e Số lớp e Số e lớp ngoài Si Silic 28 14 3 IV 14+ 14 14 3 4 P Photpho 31 15 3 V 15+ 15 15 3 5 K Kali 39 19 4 I 19+ 19 19 4 1 Ca Canxi 40 20 4 II 20+ 20 20 4 2 Bài tập 2: Em hãy điền vào bảng sau các số liệu còn thiếu (ko sử dụng bảng HTTH) Kí hiệu Cấu tạo nguyên tử Vị trí trên bảng HTTH Điện tích hạt nhân Số p Số e Số lớp e Số e lớp ngoài TT Chu kì nhóm Al 13+ 13 13 3 3 13 3 III S 16+ 16 16 3 6 16 3 VI Li 3+ 3 3 2 1 3 2 I F 9+ 9 9 2 7 9 2 VII 5.Hướng dẫn về nhà: 2p -Học bài theo nội dung SGK - Làm bài tập: 1,2 /SGK IV. Rút kinh nghiệm: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................----------------------------------------------------------------------------------------------------