Bài giảng Vật lý 11 - Tiết 63 - Tự cảm

TRƯỜNG THPT LÊ THẾ HIẾUBỘ MÔN: VẬT LÝCHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GiỜGiaùo vieân: TRƯƠNG HỮU PHONGKIEÅM TRA BAØI CUÕCaâu 1Caâu 2Tröôøng THPT Leâ Theá HieáuBoä moân Vaät LyùBAØI GIAÛNG VAÄT LYÙ 11GV: Tröông Höõu PhongCÂU 1:Nêu khái niệm từ thông? Biểu thức và các trường hợp đặc biệt của từ thông?ReturnLecture- Từ thông đặc trưng cho số đường cảm ứng từ xuyên qua diện tích giới hạn bởi vòng dây.Biểu thức: Đơn vị: : Từ thông (Wb) B : Từ trường (T) S : Diện tích (m2)Trường hợp đặc biệt: + + TRẢ LỜI:CÂU 2:Khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng? Làm thế nào xác định chiều của dòng điện cảm ứng này? Nêu biểu thức suất điện động cảm ứng? ReturnLectureTRẢ LỜI:- Khi có sự biến thiên của từ thông qua diện tích giới hạn bởi một mạch điện kín thì trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng.Dòng điện cảm ứng trong mạch điện kín có chiều sao cho từ trường mà nó sinh ra chóng lại sự biến thiên của từ thông sinh ra nó. Biểu thức: Đối với cuộn dây có n vòng: Tiết 63TỰ CẢM TỰ CẢM I1. HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM: ErĐ+-KMỞ KĐÓNG KErĐ+-KLHình 1Hình 2- Hình 2 có mắc thêm cuộn dây L có lõi sắt ở giữa. - Khi đóng khoá K, đèn Đ ở hình 1 sáng ngay, đèn Đ ở hình 2 dần dần sáng lên. - Khi mở khoá K, đèn Đ ở hình 1 tắt ngay, đèn Đ ở hình 2 sáng loé lên rồi tắt dần. a. Thí nghiệm1, 2: b. Giải thích thí nghiệm 1:ErĐ+-KLMỞ KĐÓNG KII- Khi K đóng, dòng điện chạy qua L tăng.Xuất hiện dòng điện cảm ứng IC có chiều chống lại sự tăng của dòng điện chính trong mạch. Kết quả là dòng điện I qua đèn tăng chậm.tăngtăngICIICIc. Giải thích thí nghiệm 2:- Khi K môû, doøng điện chạy qua L giaûm nhanh.OÁng dây cũng sinh ra dòng điện cảm ứng chống lại sự giảm của dòng điện chính. Vì từ thông xuyên qua cuộn dây giảm mạnh nên dòng điện cảm ứng IC lớn, chạy qua đèn làm đèn loé sáng lên.giaûmgiaûmICIErĐ+-KLĐÓNG KMỞ KIIICIIII. SÑÑ TÖÏ CAÛMd. Định nghĩa:Hiện tượng từ cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong một mạch có dòng điện mà sự biến thiên từ thông qua mạch được gây ra bởi sự biến thiên cường độ dòng điện trong mạch.2. Suất điện động tự cảmL: gọi là độ tự cảm của mạch kín C: Trong hệ SI, đơn vị độ tự cảm là Henry, ký hiệu H- Từ trường của dòng điện sinh ra tỉ lệ thuận với cường độ dòng điệnTa có: Do : - Gọi L là hệ số tỉ lệ ta có: - Xét mạch kín (C) có dòng điện i- Từ trường của dòng điện gây ra trong mạch kín (C) một từ thông gọi là từ thông riêng của mạch.a. Hệ số tự cảm Với phuï thuoäc vaøo daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay phaàn cuûa maïch ñieän goïi laø ñoä töï caûm (L>0). Từ trường trong lòng ống dây: Từ thông xuyên qua lòng ống dây: ( vì maët phaúng chöùa voøng daây neân ).Chú ý: Để có được ống dây có độ tự cảm lớn người ta phải quấn nhiều vòng dây và ở giữa phải có lõi thép. Vì độ tự cảm lúc đó được tính theo công thức: Với là độ từ thẩm đặc trưng cho từ thính của lõi sắt cỡ vào khoảng 104b. Suất điện động tự cảmTa có Đối với ống dây nhất định L là hằng số, Vậy suất điện động tự cảm tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường độ dòng điện chạy trong mạch đó. Vôùi Do đó: VAÄN DUÏNG- Khi ñoùng K, xuaát hieän doøng iC choáng laïi söï taêng cuûa doøng ñieän chaïy qua L => ñeøn saùng chaäm. - Khi môû K, xuaát hieän doøng iC choáng laïi söï giaûm cuûa doøng ñieän chaïy qua L => ñeøn saùng loùe leân. Töø thoâng xuyeân qua oáng daây: L : laø ñoä töï caûm cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch, chæ phuï thuoäc vaøo daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän, L > 0, ñôn vò laø Henry (H).- Suaát ñieän ñoäng töï caûm: - Naêng löôïng töø tröôøng: MỞ KĐÓNG KErĐ+-KLCaâu 1 : Choïn caâu traû lôøi ñuùng nhaát :Ñoä töï caûm L phuï thuoäc vaøo.........a) Doøng ñieän trong oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. b) Daïng maïch ñieän hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. c ) Daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay maïch ñieän. d ) Daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. XCaâu 2 : Choïn ñaùp soá ñuùng cuûa baøi toaùn sau:Trong maïch ñieän coù ñoä töï caûm L coù doøng ñieän giaûm töø I xuoáng ½ I trong thôøi gian 2 giaây thì suaát ñieän ñoäng töï caûm coù giaù trò laø:a) i L b) ½ i L c) ¼ i L d) 1/8 i LÑUÙNGSAISAISAI