Bài soạn môn Địa lý lớp 10 - Năm 2011

SỞ GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO QUẢNG NAM TRƯỜNG THPT HUỲNH NGỌC HUỆ ================== GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 10 ( Chương trình Chuẩn) Giáo viên : Nguyễn Đức Mân Năm học 2011-2012 CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÝ 10 – CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN Ngày soạn 15 tháng 8 năm 2011 PHẦN I: ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN Chương I : BẢN ĐỒ Tiết 1 Bài 1 : MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP BIỂU HIỆN CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐỊA LÝ TRÊN BẢN ĐỒ A/ MỤC TIÊU : 1- Kiến thức : Phân biệt được một số phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lý trên bản đồ. 2- Kỹ năng : Nhận biết một số phương pháp biểu hiện trên bản đồ Đọc bản đồ thông qua ký hiệu B- PHƯƠNG TIỆN : - Bản đồ tự nhiên VN - Bản đồ Nông nghiệp Pháp - Átlat Địa lý VN C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1- Ổn định : 2- Bài mới : Như thế nào là bản đồ câm ? Để hiểu được nội dung trên bản đồ người ta dựa vào nội dung gì trên bản đồ ? . .... Phương pháp biểu hiện đối tượng địa lý lên trên bản đồ. Thời gian Hoạt động Nội dung cơ bản 25’ HĐ1 : nhóm, chia lớp thành nhiều nhóm (1 bàn/ nhóm) Nhận xét và phân tích về đối tượng biểu hiện khả năng biểu hiện của từng phương pháp. Gv hổ trợ : treo bản đồ lên bảng Khí hậu VN Nông nghiệp VN Công nghiệp VN Dân cư châu Á Hs hoạt động (15phút) hoàn thành phiếu học tập GV kẻ phiếu học tập Các nhóm trình bày, thảo luận hoàn chỉnh kiến thức HĐ2: 10’ Luyện tập để khắc sâu nhận biết cho HS Trên bản đồ CN điện VN, hệ thống đường dây 500KV được biểu hiện bằng phương pháp nào ? ( ký hiệu theo đường) Trên bản đồ khí hậu VN, các biểu đồ nhiệt, mưa được biểu hiện bằng phương pháp nào ? ( bản đồ, biểu đồ) Trên bản đồ dân cư châu Á, các đô thị được biểu hiện bằng phương pháp nào ? ( Ký hiệu hình học) 1/ Phương pháp ký hiệu : 2/ Phương pháp ký hiệu đường chuyển động : 3/ Phương pháp chấm điểm : 4/ Phương pháp bản đồ- biểu đồ : ( nội dung ghi theo phiếu thông tin phản hồi) 3/ Đánh giá : D- PHỤ LỤC : Phiếu học tập +(thông tin phản hồi) Phương pháp biểu hiện Đối tượng biểu hiện Cách thức biểu hiện Khả năng biểu hiện Phương pháp ký hiệu Các đối tượng có sự phân bố cụ thể Dùng ký hiệu ( hình học, chữ, hình tượng đặt tại vị trí đối tượng Số lượng : kích thước ký hiệu Chất lượng : màu sắc ký hiệu Phương pháp đường chuyển động Sự di chuyển của đối tượng Dùng mũi tên để biểu hiện Số lượng : độ lớn của mũi tên Chất lượng : màu sắc Phương pháp chấm điểm Sự phân bố của dân cư Dùng các điểm chấm để biểu hiện Số lượng được xác định bởi giá trị của mỗi chấm và số chấm Phương pháp Bản đồ - biểu đồ Biểu hiện cấu trúc của đối tượng Dùng biểu đồ đặt tại vị trí của đối tượng cần mô tả Ký hiệu trong biểu đồ Ngày soạn : 20/8/2011 Tiết 2 Bài 2 : SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TRONG HỌC TẬP VÀ ĐỜI SỐNG A/ MỤC TIÊU : 1- Kiến thức - Hiểu và trình bày được phương pháp sử dụng bản đồ Atlat địa lý để tìm hiểu đặc điểm của các đối tượng, hiện tượng và phân tích các mối quan hệ địa lý. 2- Kỹ năng : Củng cố và rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ, Atlat trong học tập Biết xác định khoảng cách thực tế giữa 2 vị trí thông qua bản đồ và ngược lại 3- Thái độ : Có thói quen sử dụng bản đồ, Atlat trong học tập B- PHƯƠNG TIỆN : - Bản đồ Tự nhiên VN - Bản đồ khí hậu thế giới - Atlat VN - Atlat các châu lục C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1- Ổn định : 2- Bài cũ : - Khả năng biểu hiện của phương pháp ký hiệu ? - Cho biết các PP đã được biểu hiện trong bản đồ hình 2.2 ? 3- Bài mới : Thời gian Hoạt động Nội dung cơ bản 15’ 10’ 10’ HĐ1 : Tập thể Chia lớp thành 2 dãy ( trái và phải) Tìm hiểu và nêu ví dụ cụ thể vai trò của bản đồ ? Dãy trái : Bản đồ trong học tập Dãy phải : Bản đồ trong đời sống Trên cơ sở các ví dụ của HS, GV chuẩn kiến thức HĐ2: cá nhân Bước 1 : Gv giới thiệu cho HS biết Atlat (là tập bản đồ) VN và các châu lục Bước 2 : đàm thoại theo các nội dung, kèm theo bản đồ để giải thích: -Khi học bài khí hậu chúng ta cần bản đồ gì ?... - Dựa vào đâu để hiểu ký hiệu bản đồ ? - Tỷ lệ bản đồ là gì ? GV mở rộng, hướng dẫn và cho học sinh thực hành tính khoảng cách. Trên bản đồ có tỷ lệ 1/500 000, A và B cách nhau 30 cm, thì trên thực tế A và B cách nhau ? Km ( 150Km) Bước 3 : cá nhân Gv cho học sinh tìm hiểu chế độ nước của một con sông, sự tồn tại của nhà máy chế biến thực phẩm thì phải dựa trên những bản đồ nào ? I/ Vai trò của bản đồ trong học tập và đời sống : * Trong học tập : - là phương tiện để học tập, rèn luyện các kỹ năng địa lý - Biết sự phân bố các đối tượng địa lý thông qua bản đồ * Trong đời sống : Là phương tiện sử dụng rộng rãi trong đời sống. II/ Sử dụng bản đồ, Atlat trong học tập 1/ Một số vấn đề cần lưu ý trong quá trình sử dụng bản đồ, Atlat : Chọn bản đồ phù hợp Hiểu ký hiệu, tỷ lệ bản đồ Hiểu phương huớng trên bản đồ 2/ Mối quan hệ giữa các yếu tố trên bản đồ : Phải biết đặt các yếu tố trên bản đồ trong mối quan hệ với nhau khi đọc, giải thích sự tồn tại các yếu tố địa lý thông qua bản đồ. 4/ Đánh giá : Tính khoảng cách Hà Nội - Huế, Đà Nẵng-TPHCM ( đường chim bay) trên bản đồ hình 2.2 Ngày soạn : 22/8/2011 Tiết 3 Bài 3 : THỰC HÀNH XÁC ĐỊNH MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP BIỂU HIỆN CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐỊA LÝ TRÊN BẢN ĐỒ A/ MỤC TIÊU : Kỹ năng : Củng cố và rèn luyện kỹ năng nhận biết các phương pháp biểu hiện trên bản đồ, kỹ năng hợp tác trong làm việc. B- PHƯƠNG TIỆN : - Bản đồ hình 2.2, 2.3, 2.4 C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1- Ổn định : 2- Bài cũ : - Tính khoảng cách Hà Nội - Đà Nẵng ( đường chim bay) trên bản đồ hình 2.3 - Cho biết các phương pháp thường được sử dụng đề biểu hiện các đối tượng địa lý lên bản đồ ? 3- Bài mới : Thời gian Hoạt động Nội dung cơ bản HĐ1 : nhóm cặp Bước 1 : GV phân nhóm thực hành nêu yêu cầu đọc bản đồ : Tên bản đồ Nội dung bản đồ Các phương pháp biểu hiện Trình bày cụ thể về phương pháp đó (Tên, Đối tượng địa lý được biểu hiện, Khả năng biểu hiện của PP) Bước 2 : các nhóm hoạt động HĐ2 : Cá nhân Gv cho một số đại diện nhóm lên trình bày kết quả ; các nhóm khác có thể nêu câu hỏi thắc mắc - trả lời GV kết nội dung Đọc bản đồ hình 2.2 -Bản đồ công nghiệp điện VN - Nội dung biểu hiện : các nhà máy nhiệt điện, thủy điện, các trạm biến áp, các đường dây tải điện Phương pháp biểu hiện : + PP ký hiệu :Nhiệt điện, thuỷ điện, trạm 200KV, 500KV +PP ký hiệu theo đường : đường dây 220KV, 500KV +Khả năng biểu hiện : Độ lớn, nhỏ của các nhà máy điện. Nhà máy đang hoạt động, đang xây dựng. Đọc bản đồ hình 2.3 + Bản đồ gió và bão ở VN + Nội dung biểu hiện : Các loại gió, hướng gió, tần suất gió, hướng bão, tháng tác động, vùng tác động, tần suất + Phương pháp : Đường chuyển động : hướng gió, bão + Khả năng biểu hiện : Các loại gió : mùa đông, mùa hè, gió tây nam Hướng các loại gió Hướng di chuyển của bão, tần suất tác tác động, thới gian tác động, vùng chịu tác động + Phương pháp ký hiệu : hoa gió Đọc bản đồ hình 2.4 + Bản đồ phân bố dân cư châu Á + Nội dung biểu hiện : Sự phân bố dân cư và các đô thị. +Phương pháp biểu hiện : PP chấm điểm : 1 chấm = 500000 người để biểu hiện sự phân bố dân cư châu Á PP ký hiệu : biểu hiện các đô thị lớn nhỏ ở châu Á thông qua kích thước ký hiệu. 4/ Đánh giá : Trong một bản đồ thường có sự kết hợp của một vài phương pháp biểu hiện. 5/ Hoạt động nối tiếp : Tìm hiểu hệ quả của vận động tự quay của Trái Đất 6/ Rút kinh nghiệm : Ngày soạn : 25/8/2011 CHƯƠNG II VŨ TRỤ. HỆ QUẢ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT Tiết 4 Bài 4 : VŨ TRỤ, HỆ MẶT TRỜI VÀ TRÁI ĐẤT HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT A/ MỤC TIÊU : 1/ Kiến thức : Hiểu được khái quát về Vũ trụ, Hệ Mặt Trời trong Vũ Trụ, Trái Đất trong Hệ Mặt Trời. Trình bày và giải thích được các hệ quả chủ yếu của chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất. 2/ Kỹ năng : - Sử dụng tranh ảnh, hình vẽ, mô hình để trình bày, giải thích các hệ quả chuyển động tự quay của Trái Đất. -Xác định giờ địa phương, giờ quốc tế; xác định hướng di chuyển của gió, bão. B- PHƯƠNG TIỆN : - Địa cầu, đèn pin - Bản đồ các múi giờ - Đồng hồ các múi giờ ( tự làm) C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1- Ổn định : 2- Bài cũ : Cho biết các phương pháp biểu hiện ở Hình 2.3. Đọc nội dung bản đồ nầy3- Bài mới : Thời gian Hoạt động Nội dung cơ bản 10’ 10’ 18’ HĐ1 : cá nhân GV cho HS xem tranh về vũ trụ, thiên hà, nêu các câu hỏi cho HS trả lời các câu hỏi : -Vũ trụ là gì ? -Thiên h\Hà là gì ? - Dải Ngân Hà là gì ? - Mô tả về Hệ Mặt Trời ? HĐ2 : cá nhân Gv cho HS xem hình vẽ về hệ mặt Trời, trả lời các câu hỏi : Kể tên các hành tinh trong hệ mặt Trời ? Hướng chuyển động quanh mặt Trời của các hành tinh nầy ? HĐ3 : cá nhân Bước 1 : GV dùng mô hình địa cầu và đèn pin mô tả vận động tự quay. Từ đó cho HS trả lời các câu hỏi : -Vì sao ngày và đêm luân phiên ( Trái Đất hình cầu và tự quay liên tục) - Vì sao ta thấy Mặt Trời mọc ở hướng Đông, lặn ở hướng Tây ? ( chuyển động biểu kiến) Bước 2 : Gv sử dụng đồng hồ các múi giờ kết hợp với bản đồ hình 5.3 hướng dẫn cho HS cách tính giờ địa phương khi biết giờ quốc tế hoặc giờ của một địa phương khác Bước 3 : Chủ yếu cho HS thực hành vẽ hướng lệch của chuyển động ở BBC và NBC. I/ Các Khái niệm : Vũ Trụ : là khoảng không gian vô tận có chứa các Thiên hà. Thiên là là tập hợp của nhiều thiên thể ( ngôi sao,hành tinh, vệ tinh, sao chổi. ... bụi, khí, bức xạ điện từ) Dải Ngân hà : là thiên hà có chứa Mặt Trời. Hệ Mặt Trời : là một tập hợp mà mặt Trời nằm ở trung tâm và có 8 hành tinh quay quanh nó. II/ Trái Đất trong hệ Mặt Trời : Trái Đất vừa tự quay quanh trục vừa quay quanh mặt Trời. Khoảng cách TB là 149,6 triệu Km. III/ Vận động tự quay của Trái Đất. Hệ quả : 1- Vận động tự quay của Trái Đất: Trái Đất tự quay quanh trục tưởng tượng theo chiều từ tây sang đông, thời gian quay hết một vòng là 1 ngày đêm. 2- Hệ quả : - Tạo ra ngày đêm liên tiếp trên địa cầu - Giờ địa phương, giờ quốc tế, đường đổi ngày: * Giờ địa phương : là giờ tính theo địa phương ( phía Đông sớm hơn phía Tây) * Giờ quốc tế ( GMT) : giờ tính theo kinh tuyến gốc. ( 00K) * Đường đổi ngày : là kinh tuyến 1800 ( đối diện với KT gốc) - Vượt qua đường đổi ngày theo hướng từ Tây sang Đông ( ngược kim đồng hồ) thì lùi một ngày lịch vfa ngược lại. - Tạo ra lực Côriôlit làm lệch hướng các chuyển động trên bề mặt đất : BBC lệch sang tay phải, NBC lệch sang tay trái hướng chuyển động. 3/ Đánh giá : Vì sao giờ ở phía Đông luôn sớm hơn giờ ở phía Tây ? 4/ Hoạt động nối tiếp : Tìm hiểu hệ quả của vận động tự quay của Trái Đất Ô chữ : 1 T H I E N H A 2 L I E N T U C 3 M U I G I O 4 N G A Y D E M 5 V U T R U 6 T A N G 7 T R U C 8 C O R I O L I T 9 G R I N U Y T 1/ 7 ô Là tập hợp của nhiều thên thể, bụi khí 2/7 ô Trái Đất tự quay sẽ làm cho ngày đêm 3/ 6 ô Những địa phương nằm trong. sẽ có giờ giống nhau 4/ 6 ô Vì Trái Đất có hình khối cầu nên có hiện tượng nầy 5/ 5 ô Là khoảng không gian vô tận 6/ 4 ô Nếu vượt qua đường đổi ngày theo chiều kim đồng hồ thì sẽ 1 ngày 7/ 4 ô Trái Đất tự quay quanh .. 8/ 8 ô Lực làm lệch hướng chuuyển động các vật thể trên mặt đất 9/ 7 ô Đây là kinh tuyến gốc 6/ Rút kinh nghiệm : Ngày soạn : 27/8/2011 Tiết 5 Bài 5 : HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG XUNG QUANH MẶT TRỜI CỦA TRÁI ĐẤT A/ MỤC TIÊU : 1/ Kiến thức : Trình bày và giải thích được các hệ quả chủ yếu của chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.Đó là : chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời, các mùa, hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa 2/ Kỹ năng : - Sử dụng tranh ảnh, hình vẽ, mô hình để trình bày, giải thích các hệ quả chuyển động của Trái Đất chung quanh Mặt Trời. B- PHƯƠNG TIỆN : - Mô hình Địa cầu - Bìa cắt hình mặt Trời và Trái Đất ở các vị trí ( đồ dùng tự làm) C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1- Ổn định : 2- Bài cũ : - Khi Hà nội (múi giờ +7) là 20 giờ ngày 31/12 thì ở TôKiô ( múi +9), Niu oóc (múi -5) là giờ, ngày nào ? - Vì sao trên Trái Đất luôn có ngày đêm liên tiếp ? 2- Bài mới : Thời gian Hoạt động Nội dung cơ bản 10’ 10’ 18’ HĐ1 : cả lớp GV nêu các câu hỏi : Thế nào là chuyển động biểu kiến ? ( là chuyển động nhìn thấy nhưng không có thực mà là ngược lại) Dựa vào hình 6.1, cho biết những nơi nào trên Trái Đất có thể thấy mặt Trời qua đỉnh đầu vào lúc giữa trưa? ( nội chí tuyến) Vùng có 2 lần mặt Trời qua thiên đỉnh / năm ? ( từ CTB đến CTN) Nơi nào chỉ có 1 lần mặt Trời qua thiên đỉnh/ năm ? ( CTB, CTN) Nơi nào không có hiện tượng nầy ? ( vùng ngoại chí tuyến) Vì sao có hiện tượng nầy ? ( Vì Trục Trái Đất luôn nghiêng một góc ( 66033’) và một hướng không đổi khi chuyển động quanh Mặt Trời) HĐ2 :Nhóm Bước 1 : GV dán các miếmg cắt lên bảng như hình 6.2 Yêu cầu nội dung cần tìm hiểu tại một vị trí Ngày dương lịch, tên gọi ? Mặt Trời qua đỉnh đầu tại vĩ độ ? Theo dương lịch thì vị trí đó bắt đầu cho mùa nào ? Theo âm –dương lịch thì vị trí đó là giữa mùa nào ? Chia làm 4 nhóm theo 4 vị trí Bước 2 : các nhóm làm việc Các nhóm trình bày kết quả GV hoàn chỉnh kiến thức. HĐ3: cả lớp : GV sử dụng hình 6.2 trên bảng và hình 6.3 để hình thành kiến thức về độ dài ngày đêm theo muà và theo vĩ độ. Độ dài ngày đêm tại xích đạo, BBC, NBC ? I/ Sự chuyển động của Trái Đất chung quanh Mặt Trời : 1/ Sự chuyển động : Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời trên một quỹ đạo hình elip với bán kinh trung bình là 149,6 triệu km, theo chiều từ tây sang đông, thời gian quay hết một vòng là 365 ngày ¼. Khi quay trục Trái Đất luôn luôn nghiêng với mặt phẳng quỹ đạo một góc và một phương không đổi là 66033’ 2/ Hệ quả: a- Chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời : Là hiện tượng mặt Trời qua thiên đỉnh lần lượt tại các địa điểm trong vùng nội chí tuyến. b/ Các mùa trong năm : Theo dương lịch :có 4 mùa : Xuân : bắt đầu từ 21/3 Hạ : bắt đầu từ 22/6 Thu : bắt đầu từ 23/9 Đông : bắt đầu từ 22/12 Theo âm – dương lịch : thời gian bắt đầu và kết thúc của mỗi mùa sớm hơn dương lịch 45 ngày. c/ Ngày đêm dài ngắn theo mùa : Mùa Xuân : ngày dài dần ra Mùa Hạ : Ngày dài nhất và ngắn dần Mùa Thu : Ngày ngắn dần lại Mùa Đông :Ngày ngắn nhất và dài dần ra d/ Ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ : Xích đạo : ngày = đêm, càng xa xích đạo chênh lệch càng lớn. Từ vòng cực đến cực có ngày hoặc đêm 24 giờ Cực có ngày hoặc đêm dài 6 tháng. 4/ Đánh giá : Giải thích câu : “ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối ” Câu nầy đúng ở khu vực nào ? 5/ Hoạt động nối tiếp : Trả lời câu hỏi bài tập số 3 ( SGK trang 24) 6/ Kinh nghiệm : Ngày soạn : 28/8/2011 Chương III : CẤU TRÚC CỦA TRÁI ĐẤT. CÁC QUYỂN CỦA LỚP VỎ ĐỊA LÝ Tiết 6 Bài 6 : CẤU TRÚC CỦA TRÁI ĐẤT-THẠCH QUYỂN – THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG A/ MỤC TIÊU : 1/ Kiến thức : HS phải: - Biết được cấu trúc của Trái Đất - Trình bày được nội dung cơ bản của thuyết kiến tạo mảng và vận dụng thuyết kiến tạo mảng để giải thích sơ lược sự hình thành các vùng núi trẻ, các vành đai động đất, núi lửa. 2/ Kỹ năng : Sử dụng tranh ảnh, hình vẽ để trình bày về cấu trúc Trái Đất và thuyết kiến tạo mảng. B- PHƯƠNG TIỆN : Bản đồ về các mảng lục địa. C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1- Ổn định : 2- Bài cũ : - Vì sao trên Trái Đất có các mùa ? - Giải thích hiện tượng ngày dài, đêm ngắn vào mùa hè ở BBC ? 3- Bài mới : Thời gian Hoạt động Nội dung cơ bản 30’ Giảng giải. Gv giải thích cho HS biết một số phương pháp để nghiên cứu các lớp vật chất trong lòng Trái Đất. HĐ1: Tìm hiểu các lớp cấu trúc của Trái Đất * Bước 1: - GV chia lớp thành nhiều nhóm và giao nhiệm vụ cho các nhóm + Các nhóm chẵn: Nghiên cứu về lớp vỏ Trái Đất + Các nhóm số lẻ: Nghiên cứu về lớp Manti và nhân của Trái Đất * Bước 2: - HS trong nhóm trao đổi, bổ sung cho nhau. - Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung. GV chuẩn kiến thức và nêu khái niệm thạch quyển. - Sau đó GV cho HS so sánh sự khác nhau của bao manti và nhân Trái Đất. Trong ba lớp cấu tạo của Trái Đất lớp nào có vai trò quan trọng nhất? Tại sao? ? Thạch quyển là gì? HĐ2 : Cả lớp Gv treo bản đồ về các mảng kiến tạo Cho HS kết hợp giữa SGK với bản đồ, xác định các mảng kiến tạo lớn Gồm những mảng kiến tạo lớn nào? VN nằm trong mảng kiến tạo nào ? Những mảng nào đang tách ra, mảng nào đang xô vào nhau? Sử dụng hình vẽ các cách tiếp xúc các mảng kiến tạo ( hình 7.4) để giải thích sự hình thành các vực sâu, dải núi ngầm trong các đại dương. Xác định trên bản đồ các vùng bất ổn định của vỏ Trái Đất. I/Cấu trúc của Trái Đất- Thạch quyển: 1/ Cấu trúc Trái Đất: Cấu tạo bên trong của Trái Đất gồm 3 lớp: - Lớp vỏ Trái Đất. - Lớp Man ti. - Nhân Trái Đất. Ghi theo nội dung phụ lục ( hình vẽ) 2/Thạch quyển : Lớp vỏ Trái Đất và phần trên của lớp Manti (đến độ sâu 100km) được cấu tạo bởi các loại đá khác nhau tạo thành lớp võ cứng ở ngoài cùng của Trái Đất được gọi là Thạch quyển. II/ Thuyết kiến tạo mảng: Vỏ Trái Đất bị đứt gãy và tách ra thành 7 mảng kiến tạo lớn Các mảng không đứng yên mà dịch chuyển. Vùng tiếp giáp giữa các mảng là vùng bất ổn định của vỏ Trái Đất. 4/ Củng cố : Tại sao ở Nhật Bản và các nước Phi Lippin, Inđônêxia thường hay có động đất và núi lửa ? 5/ Phụ lục : Lớp Tầng Dày Đặc điểm Vỏ Trái Đất 70Km ở lục địa 5Km ở đại dương bao gồm vỏ lục địa và vỏ đại dương Cấu tạo : trầm tích, granit, ba dan Man ti Man ti trên Độ sâu 700Km Vật chất ở trạng thái quánh dẻo, tầng trên cùng vật chất rất cứng Man ti dưới Độ sâu 2900Km Vật chất ở trạng thái rắn Nhân Trái Đất Nhân ngoài Độ sâu 5100Km Áp suất lớn : 1,3 – 3,1 triệu atm, nhiệt độ cao ( 50000C) Vật chất ở trạng thái lỏng Nhân trong Độ sâu 6370Km Áp suất lớn 3-3,5 triệu atm Vật chất rắn, cấu tạo bởi Ni và Fe 6/ Kinh nghiệm : Ngày soạn : 19 / 9 / 2011 Tiết :7 Bài : 7 TÁC ĐỘNG CỦA NỘI LỰC ĐẾN ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT I/ MỤC TIÊU : 1-Kiến thức : Trình bày khái niệm nội lực và nguyên nhân Biết được tác động của nội lực đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất. 2-Kỹ năng : Quan sát hình vẽ, nhận xét tác động của nội lực. II/ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : Các hình vẽ về uốn nếp, địa hào, địa luỹ Bản đồ TN Việt Nam III/ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1/ Ổn định : 2/ Kiểm tra bài cũ : HS1 :Vẽ cấu trúc bên trong Trái Đất HS2 : Trình bày cấu trúc lớp vỏ Trái Đất. 3/ Bài mới : Bề mặt Trái Đất không bằng phẳng mà có những dạng địa hình khác nhau, nguyên nhân nào làm nên sự biến đổi đó ? . Tg Hoạt động Nội dung cơ bản 10’ 25’ HĐ1 : phút - cả lớp GV : Nêu bên trong lòng Trái Đất vật chất ở trạng thái nào ? GV : sự dịch chuyển, sắp xếp vật chất sinh ra các lực bên trong ( kết hợp hình vẽ sư phạm) GV : Các chất phóng xạ, các nguyên tố hoá học kếp hợp hoặc phân huỷ tạo ra nguồn năng lượng Các hoạt động trên tạo ra lực gọi chung là nội lực vậy nội lực là gì ? Nguyên nhân tạo nên ? HĐ2 : cả lớp Bước 1 : GV nêu câu hỏi: Các vận động của nội lực làm thay đổi bề mặt Trái Đất gọi là vận động gì ? GV dùng hình vẽ trên bảng để cho hs hình dung các vận động và kết quả của nó Sự vận động diễn ra theo 2 phương : Đứng và ngang. GV dùng hình vẽ trên bảng để giải thích : đứng và ngang. Bước 2 : Yêu cầu mỗi bên của lớp học tìm hiểu 1 nội dung đứt gãy hoặc uốn nếp để trả lời các câu hỏi : ? Do tác động của lực theo phương nào? ? Vật chất ở vùng vận động như thế nào? Biểu hiện ra bề mặt địa hình ? Bước 3 : GV sử dụng bản đồ TN Việt Nam để giới thiệu về đứt gãy sông Hồng, sông Chảy tạo nên dãy núi con Voi ( Địa luỹ) I/.Nội lực : là lực sinh ra ở bên trong lòng Trái Đất do sự dịch chuyển của vật chất và nguồn năng lượng sinh ra từ sự phân huỷ các chất phóng xạ..... II/ Tác động của nội lực : Nội lực làm thay đổi bề mặt địa hình : nâng lên, hạ xuống, uốn nếp, đứt gãy. . sinh ra động đấ, núi lửa. 1/ Vận động theo phương thẳng đứng : là vân động nâng lên hạ xuống của lớp vỏ Trái Đất theo phương thẳng đứng quy mô rộng lớn,thời gian dài tạo nên hiện tượng biển tiến, biển thoái. 2/ Vận động theo phương nằm ngang : là vận động co dãn gây nên các hiện tượng uốn nếp hoặc đứt gãy +Uốn nếp : Xảy ra ở vùng đá có độ dẻo Đá bị ép uốn cong thành các nếp uốn Biểu hiện là các dãy núi uốn nếp + Đứt gãy : Xảy ra ở vùng đá cứng Đá bị đứt, gãy tạo ra các địa hào, địa luỹ 4/ Đánh giá : Cho học sinh trả lời trắc nghiệm : Vận động kiến tạo là vận động : Do nội lực sinh ra Tạo ra những biến động lớn ở vỏ Trái Đất Tạo ra các uốn nếp và đứt gãy Tất cả đều đúng Vận động theo phương thẳng đứng không phải là nguyên nhân tạo ra : Lục địa và hải dương Hiện tượng uốn nếp Hiện tượng biển tiến biển thoái Hiện tượng mac ma dâng lên trong vỏ Trái Đất Núi và đồi được xuất hiện là kết quả của hoạt động kiến tạo : Uốn nếp Đứt gãy Động đất Cả a và b đúng 5/ Hoạt động nối tiếp : Lập bảng so sánh địa hào và địa luỹ Tìm hiểu nguyên nhân tạo nên các hang động trong các núi đá vôi. V- RÚT KINH NGHIỆM : Ngày soạn : 20 / 9 / 2011 Tiết : 8 Bài : 8 TÁC ĐỘNG CỦA NGOẠI LỰC ĐẾN ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT I/ MỤC TIÊU : Kiến thức : Khái niệm và nguyên nhân sinh ra ngoại lực Biết được tác động của ngoại lực đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất. Phân biệt được phong hoá lý học, hoá học và sinh học. Kỹ năng : Quan sát, nhận xét tác động của quá trình phong hoá đến địa hình bề mặt Trái Đất thông qua tranh ảnh, hình vẽ . Thái độ : Biết đấu tranh với những hoạt động làm ảnh hưởng đến địa hình bề mặt (phá rừng, đào xới đất vùng đầu nguồn) II/ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : Tranh ảnh về một số dạng địa hình bề mặt do ngoại lực tạo nên Bản đồ tự nhiên thế giới III/ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1/ Ổn định : 2/ Kiểm tra bài cũ : Nội lực là gì ? Nguyên nhân tạo ra nội lực, các vận động chủ yếu của vận động kiến tạo So sánh vận động uốn nếp và vận động đứt gãy ? 3/ Bài mới : Tg Hoạt động Nội dung cơ bản 10’ 25’ HĐ1 : - cả lớp GV : cho hs xem một số tranh ảnh về địa hình bề mặt do ngoại lực tạo nên (hang động, cồn cát, hẻm vực,địa hình bờ biển Fio), kết hợp với kênh hình và kênh chữ cho biết thế nào là ngoại lực ? Những yếu tố nào là ngoại lực Nguyên sâu xa của nó là gì ? (Năng lượng bức xạ mặt trời) HĐ2 : - nhóm Bước 1: chung cho cả lớp GV cho HS xem hình 9.1 kết hợp giảng giải trong các hoang mạc vào ban đêm nghe tiếng răn rắc đó là sự nứt vỡ của đá. Các hang động, thạch nhũ đá vôi, hình ảnh các rễ cây bám vào đá gọi chung đó là quá trình phong hoá. Phong hoá là gì ? Căn cứ vào nguồn gốc tác động và quá trình và kết quả phong hoá ngưòi ta chia ra 3 loại phong hoá : ( lý học, hoá học và sinh học) Chia lớp thành 6 nhóm : Nhóm 1,2 : Phong hoá lý học Nhóm 3,4 : Phong hoá hoá học Nhóm 5,6 : Phong hoá sinh học Hoàn thành các phiếu học tập I/.Ngoại lực :là lực tác động bên ngoài vỏ Trái Đất do sự tác động của các yếu tố : khí hậu ( nhiệt độ, gió, mưa..), các dạng nước ( nước chảy, nước ngầm, băng hà, sóng biển ) sinh vật( động, thực vật) và con người. II/ Tác động của ngoại lực : 1/ Quá trình phong hoá : là quá trình làm thay đổi các loại đá và khoáng vật do sự tác động của ngoại lực. Phong hoá lý học, hoá học, sinh học ( HS ghi theo nội dung thông tin phiếu học tập) 4/ Đánh giá : 5/ Hoạt động nối tiếp : IV / PHỤ LỤC : PHIẾU HỌC TẬP VÀ THÔNG TIN PHẢN HỒI Nhân tố tác động Kết quả tác động Phong hoá lý học: ( nhóm 1,2) Sự thay đổi nhiệt độ Sự đóng băng Va đập của gió, sóng, nước chảy và con người. - làm thay đổi kích thước và hình dáng của khoáng vật, không làm thay đổi màu sắc, thành phần hoá học của đá và khoáng vật Phong hoá hoá học ( nhóm 1,2) nước kết hợp với các hợp chất hoà tan trong nớc, khí CO2, O2 và các a xit hữu cơ của sinh vật - Làm thay đổi thành phần, tính chất hoá học của đá và khoáng vật. Phong hoá sinh học ( nhóm 1,2) Tác động của vi khuẩn, nấm, rễ cây - Làm thay đổi kích thước, hình dáng và cả thành phần tính chất hoá học của đá và khoáng vật. V- RÚT KINH NGHIỆM : Ngày soạn : 21 / 9 / 2011 Tiết : 9 Bài : 8 TÁC ĐỘNG CỦA NGOẠI LỰC ĐẾN ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT (tiếp theo) I/ MỤC TIÊU : Kiến thức : sau khi học HS cần : Phân biệt bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ Phân tích được tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất Kỹ năng : Quan sát và nhận xét kết quả tác động của ngoại lực qua tranh ảnh Thái độ : Có thái độ đúng với việc bảo vệ môi trường II/ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : Tranh ảnh các dạng địa hình do tác động của ngoại lực tạo nên ( Thạch Lâm, đồng bằng bồi tụ, hiện tường lở bờ sông, fio, khe rãnh) III/ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1/ Ổn định : 2/ Kiểm tra bài cũ : Thế nào là ngoại lực ? nêu các dạng phong hoá của ngoại lực 3/ Bài mới : Quá trình phong hoá đã tạo nên các dạng bề mặt địa hình . Tg Hoạt động Nội dung cơ bản 20’ 5’ 10’ HĐ1 : - GV cho Hs quan sát các hình vẽ 9.4, 9.5, 9.6 kết hợp với kênh chữ để trả lời các câu hỏi : -Đặc điểm chính, nguyên nhân và kết quả của mỗi quá trình : xâm thực,mài mòn và thổi mòn ? - Các giải pháp để hạn chế các quá trình đó ? GV giới thiệu các tranh ảnh về hình dạng các dạng bị bóc mòn, dùng hình vẽ sư phạm để nói lên quá trình bóc mòn địa hình. HĐ2 : - cá nhân GV Dùng hình vẽ sư phạm để biểu diễn quá trính vận chuyển để HS tìm ra khái niệm HĐ3 : - cá nhân Tiếp tục sử dụng hình vẽ sư phạm để biểu diễn quá trình bồi tụ