Bài soạn môn Địa lý lớp 10 - Tiết 46 - Bài 38: Thực hành: Viết Báo cáo ngắn về kênh đào xuy – ê và kênh đào panama

TiÕt 46 Bµi 38 Thùc hµnh: ViÕt b¸o c¸o ng¾n vÒ kªnh ®µo xuy–ª vµ kªnh ®µo panama Ngày soạn: Ngày giảng: I. MỤC TIÊU Sau bài học, HS cần: 1. Kiến thức - Nắm được vị trí chiến lược của 2 con kênh biển nổi tiếng TG là Xuy-ê và Panama; Vai trò của 2 con kênh này trong ngành vận tải biển TG. - Nắm được những lợi ích về kinh tế nhờ có sự hoạt động của các kênh đào này 2. Kỹ năng - Biết tổng hợp các tài liệu từ các nguồn khác nhau, các lĩnh vực khác nhau - Phân tích bảng số liệu kết hợp phân tích bản đồ - Viết báo cáo ngắn và trình bày trước lớp II. THIẾT BỊ DẠY HỌC - Lược đồ kênh Xuy-ê và Panama trong SGK (phóng to) - Bản đồ các nước trên TG. - Bản đồ tự nhiên Châu Phi, Châu Mĩ - Lược đồ TG, trên đó có đánh dấu vị trí các kênh đào, các cảng biển được nói đến trong bài tập thực hành III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ ? So sánh những ưu, nhược điểm của GTVT đường sắt và đường ô tô? ? Nêu những ưu, nhược điểm của ngành GTVT đường biển và đường hàng không? 3. Bài mới HĐ: Cho HS quan sát Bản đồ các nước và bản đồ tự nhiên TG (hoặc Châu Phi) => xác định vị trí của kênh đào Xuy-ê - Kênh Xuy-ê nằm ở eo đất phía Tây Bắc, là ranh giới phân biệt giữa châu Á và Châu Phi. - Kênh Xuy-ê nối biển Đỏ với biển ĐTH. Mở rộng: - Ngày 25.4.1859, kênh đào Xuy-ê được chính thức khởi công (trên cơ sở kí kết giữa Pháp và Ai Cập; Pháp giành quyền XD và kinh doanh kênh đào). - Toàn bộ công trình SD 100.000 công nhân, đào 75 triệu m3 và kéo dài 10 năm. Ngày 17.11.1869 kênh đào hoàn thành. - Kênh còn chảy qua những hồ: Timsac, Hồ mặn lớn, hồ mặn nhỏ. - Vào những năm 60 của thế kỉ XX kênh còn được mở rộng thêm. - Tháng 12.1980, kênh đào được mở rộng lần 2, dài 195 km (121 dặm), rộng 300-365 m, sau 19,5 m, cho phép tàu 200.000 tấn đi qua. Trong đó, 1/3 con kênh có thể lưu thông 2 chiều. - 1/4 số dầu vận chuyển trên thế giới qua kênh Xuy-ê => Tuyến hàng hải “sinh mệnh” của các QG phương Tây. - Tháng 10.1956, Anh và Ixraen phát động chiến tranh xâm lược kênh đào Xuy-ê -> thất bại. - Ngày 5.6.1967, tấn công lần 2 -> kênh Xuy-ê phải đóng cửa lần thứ 2 mãi tới năm 1975. HĐ: Tính khoảng cách rút ngắn khi qua Xuy-ê và qua Châu Phi. Cho nhận xét: I. Bài tập 1 1. Xác định vị trí kênh đào Xuy-ê trên bản đồ các nước và bản đồ tự nhiên TG. - Khởi công 25.4.1859 - Hoàn thành 17.11.1869 2. Từ bảng số liệu rút ra nhận xét Quãng đường rút ngắn khi qua kênh Xuy-ê. Tuyến Khoảng cách (hải lí) K/c rút ngắn Qua Châu Phi Qua Xuy-ê Hải lí % Ô-đet-xa – Mumbai (Bom bay) 11818 4198 7260 64.5 Mi-na al A-hma-đi – Giê-noa 11069 4705 6364 57.5 Mi-na al A-hma-đi – Rôt-tec-đam 11932 5560 6372 53.4 Mi-na al A-hma-đi – Ban-ti-mo 12039 8681 3358 27.9 Ba-lik-pa-pan – Rôt-tec-đam 12091 9303 2778 23 HĐ: Yêu cầu HS dựa vào kết quả vừa tính toán và các bản đồ để thảo luận. - Sự hoạt động đều đặn của kênh đào Xuy-ê đem lại lợi ích gì cho ngành hàng hải TG? - Nếu kênh đào bị đóng cửa như thời kì 8 năm (1967-1975) do chiến tranh thì sẽ gây ra những tổn thất gì đối với Ai Cập, các nước ven ĐTH và biển Đen? * Giúp giao lưu thuận lợi hơn giữa Châu Âu và châu Á. * KV mũi Hảo Vọng (cực Nam Châu Phi) thường có sóng to, bão lớn. VD: Năm 1991, mặc dù bị ảnh hưởng của chiến tranh nhưng số lượng tàu qua kênh Xuy-ê vẫn đạt 180.000 chiếc, thu nhập 1,8 tỉ USD. * Do phải đi đường vòng, đặc biệt mũi Hảo Vọng nơi có nhiều bão và sóng lớn. HĐ: Viết báo cáo, với các ND sau - Vị trí: Thuộc QG nào, nối giữa biển và đại dương nào. - Thời gian XD: năm khởi công, năm đưa vào vận hành. - Thông số kỹ thuật: Chiều dài, rộng, trọng tải tàu có thể đi qua, thời gian qua kênh. - Nước quản lí kênh: + Từ tháng 11.1869 -> 6.1956 + 6.1956 -> nay - Vai trò của kênh: + Đối với ngành hàng hải TG. + Những tổn thất của Ai Cập, các nước ven ĐTH và biển Đen nếu kênh đào bị đóng cửa. HĐ: Cho HS đọc và xác định vị trí của kênh đào Panama trên bản đồ tự nhiên và bản đồ TG - Nằm trên eo đất Panama, nơi hẹp nhất của Trung Mĩ - Nối liền giữa TBD và ĐTD. * Mở rộng - Năm 1878, người Pháp trúng thầu đào kênh Panama; Năm 1882 chính thức khởi công - Đến năm 1899 do thiếu hụt về tài chính kỹ thuật, khó khăn về địa hình, khí hậu, dịch bệnh -> Công trình bị gián đoạn - Năm 1904, Hoa Kì thay Pháp đào kênh Panama -> Năm 1914 đưa vào SD - Từ 1914 -> 1979, Hoa Kì giữ quyền kiểm soát kênh - Tháng 12.1979 trao trả lại kênh đào cho Panama * Tổng chiều dài kênh khoảng 64 km (40 dặm) nếu tính thêm tuyến nước sâu trong 2 đoạn vịnh biển thì tổng chiều dài là 82 km, chiều rộng 152-304 m, sâu từ 13,5-26,5 m. * Do mực nước giữa các KV khi đi từ ĐTD và TBD có sự chênh lệch. Do đó, khi qua kênh đào Panama tầu thuyền phải có sự trợ giúp của các âu tầu => hạn chế khả năng vận chuyển của các tầu chở hàng. HĐ: Tính quãng đường rút ngắn nhờ kênh đào Panama (HS hoàn thành bảng) 3. Vai trò của kênh Xuy-ê * Lợi ích - Rút ngắn đường đi và thời gian vận chuyển, giảm chi phí vận tải, hạ giá thành SP’. - Tạo ĐK mở rộng thị trường. - Đảm bảo an toàn, có thể tránh được thiên tai so với việc vận chuyển trên đường dài (qua mũi Hảo Vọng) - Mang lại nguồn thu nhập lớn cho Ai Cập. * Những tổn thất do kênh đào bị đóng cửa - Đối với Ai Cập + Mất nguồn thu nhập thông qua thuế hải quan và các hoạt động dịch vụ + Hạn chế sự giao lưu trao đổi buôn bán giữa các nước trên TG - Các nước ven ĐTH và biển Đen: + Chi phí vận chuyển tăng. + Giảm độ an toàn. 4. Viết báo cáo ngắn về kênh Xuy-ê II. Bài tập 2 1. Vị trí kênh đào Panama - Khởi công chính thức năm 1882 - Năm 1914 được đưa vào SD 2. Tính quãng đường rút ngắn nhờ kênh đào Panama Tuyến Khoảng cách (hải lí) K/c rút ngắn Qua Nam Mĩ Qua Panama Hải lí % Niu Iooc – Xan Phran-xi-xcô 13107 5263 7844 59.9 Niu Iooc – Van-cu-vơ 13907 6050 7857 56.5 Niu Iooc – Van-pa-rai-xô 8337 1627 6710 80.5 Li-vơ-pun – Xan-Phran-xi-xcô 13507 7930 5577 41.3 Niu Iooc – I-ô-cô-ha-ma 13042 9700 3342 25.6 Niu Iooc – Xit-ni 13051 9692 3359 25.7 Niu Iooc – Thượng Hải 12321 10584 1737 14.1 Niu Iooc – Xin-ga-po 10141 8885 1256 12.4 HĐ: Dựa vào kết quả tính toán và các bản đồ nêu vai trò của kênh Panama. - Sự hoạt động đều đặn của kênh đào Panama đem lại những lợi ích gì cho sự tăng cường giao lưu giữa các nền kinh tế vùng châu Á TBD với nền kinh tế Hoa Kì. ? Tại sao nói việc Hoa Kì phải trao trả kênh đào Panama cho chính quyền và nhân dân Panama là 1 thắng lợi to lớn của Panama? HĐ: Viết báo cáo theo các ND - Vị trí: Thuộc QG nào, nối giữa biển và đại dương nào - Thời gian XD: Năm khởi công, năm đưa vào vận hành - Thông số kỹ thuật: Chiều dài, rộng; Trọng tải tầu có thể đi qua; Thời gian qua kênh; Các âu tàu - Nước quản lí kênh: + Từ 1904 -> 12.1999 + Từ tháng 12.1999 -> nay - Vai trò kênh: + Đối với sự tăng cường giao lưu kinh tế giữa châu Á- TBD -> Hoa Kì + Vai trò đối với đất nước Panama 3. Vai trò của kênh đào Panama - Rút ngắn quãng đường từ ĐTD sang TBD, thu được khoản lợi nhuận lớn cho Hoa Kì. - Hoa Kì là nước SD 50% trọng tải kênh đào Panama, Hoa Kì cạnh tranh được về XK than đá với Anh. - Việc trao trả kênh Panama cho nhân dân Panama. + Giành lại chủ quyền + Thu được những khoản phí từ việc thu thuế và các loại dịch vụ 4. Viết báo cáo IV. CỦNG CỐ 1. Vai trò của kênh Xuy-ê đối với việc thông thương hàng hóa giữa các nước thuộc châu Á, ven ĐTH và biển Đen. 2. Vai trò của kênh Panama với việc giao lưu kinh tế giữa phía Đông – phía Tây (đặc biệt giữa châu Á – TBD với Hoa Kì)