Bài soạn môn Vật lý lớp 10 (cơ bản) - TrườngTHPT Hoà Vang - Tiết 27, 28: Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và ba lực không song song

TrườngTHPT Hoà Vang GV: Lê Tài Trí Ngày soạn: 31 - 10 - 2008 Tiết 27,28: CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ BA LỰC KHÔNG SONG SONG I. Mục tiêu: + Kiến thức: - Nêu được định nghĩa của vật rắn và giá của lực - Phát biểu được quy tắc tổng hợp 2 lực và giá đồng quy - Phát biểu được điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của 2 lực và của 3 lực không song song. + Kĩ năng : - Xác định trọng tâm của vật mỏng, phẳng bằng phương pháp thực nghiệm. - Vận dụng các điều kiện cân bằng và quy tắc tổng hợp 2 lực có giá đồng quy để giải các bài tập sách giáo khoa. II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Các thí nghiệm trong bài ( h 17.1 +17.2 +17.3 +17.5 – SGK) và các tấm bìa cứng, mỏng, phẳng ( h17.4) 2. Học sinh: Ôn lại các quy tắc hình bình hành + với điều kiện cân bằng của chất điểm. NỘI DUNG GHI BẢNG Cân bằng của một vật chịu tác dụng của 2 lực: 1. Thí nghiệm: * Khái niệm vật rắn:SGK 2. Kết luận: Điều kiện cân bằng (SGK) = - 3.Cách xác định trọng tâm của vật phẳng, mỏng bằng phương pháp thực nghiệm: a. Thí nghiệm b. Đối với các vật mỏng, phẳng và có dạng hình học đối xứng thì trọng tâm của vật nằm ở tâm đối xứng II. Cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song 1. Thí nghiệm: 2. Quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy: SGK/ 98 3.Điều kiện cân bằng của vật chịu tác dụng của 3 lực không song song (SGK/98) +=- III. Hoạt động : Hoạt động 1: ( 5 phút ) kiểm tra bài cũ: Hoạt động 2: ( 10phút) Xác định điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực: Thời gian Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Bố trí thí nghiệm như h17.1 - HS quan sát thí nghiệm và trả lời câu hỏi số 1 - Cho HS đọc khái niệm SGK trang 96 - HS đọc khái niệm vật rắn 10 phút - Gợi ý so sách điều kiện cân bằng vật rắn với chất điểm - So sánh điều kiện cân bằng vật rắn và chất điểm. - Từ thí nghiệm -> yêu cầu học sinh rút ra được kết luận điều kiện cân bằng của vật rắn - Phát biểu điều kiện cân bằng của vật Hoạt động 3:Xác định trọng tâm của vật ( mỏng, phẳng) bằng phương pháp thực nghiệm: 20 phút - Nêu câu hỏi về trọng tâm - Nhắc lại khái nhiệm trọng tâm - Giáo viên hướng dẫn HS làm thí nghiệm (12 bộ TNo) = 12 dãy bàn - HS nhận dụng cụ Theo vật mỏng, phẳng vào sợi dây, buột dây treo vào giá HS thực hiện thí nghiệm từng bước theo hướng dẫn của giáo viên -> quan sát vật cân bằng ? Vì sao vật cân bằng HS trả lời: Vật chịu tác dụng của và cân bằng nhau Gợi ý: - Điểm đặt của trọng lực - Dựa vào điều kiện cân bằng của vật -> HS vẽ giá của hai lực - Điểm đặt của lực căng sợi dây D C A B Giá - Xác định được trọng tâm của vật nằm trên đường kéo dài của dây AB GV: hướng dẫn HS lặp lại thí nghiệm cho điểm treo C A HS tiến hành thí nghiệm: ........ ? Nêu kết luận về vị trí trọng tâm trong thí nghiệm => Trọng tâm của vật thuộc đường nối dài CD. * Trọng tâm G của vật là giao điểm của AB & CD. ? Giáo viên giới thiệu vị trí trọng tâm G của một số vật có dạng hình học đối xứng Hoạt động 4: Củng cố kiến thức: 7 phút + Yêu cầu học sinh nêu: - Định nghĩa vật rắn, điều kiện cân bằng rắn, giá của lực - Cho vật -> yêu cầu học sinh xác định trọng tâm - HS trả lời theo yêu cầu của giáo viên Hoạt động 5: Giao nhiệm vụ về nhà: 3 phút - Cho câu hỏi và bài tập về nhà (bài 6/100 SGK) - Ghi câu hỏi và bài tập về nhà (Câu 1, 2,3 SGK) - Yêu cầu HS chuẩn bị bài mới tiếp theo - HS chuẩn bị bài mới Tiết 2: Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. 7phút Hoạt động 2: Tìm hiểu quy tắc hợp lực của 2 lực có giá đồng quy Thời gian Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Giáo viên bố trí thí nghiệm h17.5 - HS quan sát khái niệm. + Yêu cầu học sinh: - Vẽ 3 lực và giá của 3 lực - HS vẽ 3 véctơ lực theo đúng điểm đặt và tỉ xích, giá của 3 lực đó. - Nhận xét về giá của 3 lực HS:.......... 20 phút - Gợi ý: Trượt các vectơ lực trên giá đến điểm đồng quy - Thực hiện theo yêu cầu, theo hướng dẫn của giáo viên. - Yêu cầu học sinh xác định hợp lực của của và - Xác định các đặc điểm của lực vừa xác định được - Nêu và phân tích quy tắc tổng hợp của 2 lực có giá đồng quy - Tổng hợp và ghi nhớ vào vở. Hoạt động 3: Phát biểu và vận dụng điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song: 7 phút Hướng dẫn học sinh xác định hợp lực của và và - HS nhận xét và phát biểu điều kiện cân bằng - Hướng dẫn giải ví dụ h17.7 - Giải bài toán theo cá nhân Hoạt động 4: Củng cố kiến thức và rèn luyện kĩ năng. 11 Phút - Trả lời câu hỏi 4, 5/100/SGK - Giải bài tập 7/100/SGK - Chuẩn bị bài mới. IV. PHÁÖN RUÏT KINH NGHIÃÛM: ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................