Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tiết 23: Từ phổ – Đường sức từ

Soạn : TỪ PHỔ – ĐƯỜNG SỨC TỪ Mục tiêu : 1.Kiến thức :Biết cáach dùng mạt sắt để tạo ra từ phổ của nam châm ; Biết vẽ các đường sứ từ và xác định chiều của đường sức từ của thanh nam châm thẳng . 2.kĩ năng : Biết vẽ các đường sứ từ và xác định chiều của đường sức từ của thanh nam châm thẳng. 3.Thái độ : Chuẩn bị : 1.Giáo viên : 2.học sinh : Cho mỗi nhóm : 1 thanh nam châm thẳng ; 1 tấm nhựa trong cứng ; một ít mạt sắt ; 1 but 1dạ . mộ số kim nam châm nhỏ có trục quay thẳng đứng . C.Hoạt động dạy học : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1( phút ) Nhận thức vấn đề của bài học a)Trả lời câu hỏi của GV yêu cầu b) Nhận thức về bài học : * kiểm tra bài cũ , nêu câu hỏi để hs suy nghĩ trả lời - Ở đâu có từ trường ? - Làm th ế nào để phát hiện ra từ trường ? * Tổ chức tình huống học tập : GV có thể thông báo từ trường là một dạng vật chất và nêu vấn đề như phần mở đầu SGK . Hoạt động 2 ( phút ) Thí Nghiệm tạo ra từ phổ của thanh nam châm . a) Làm việc theo nhóm dùng tấm nhựa phẳng và mạt sắt để tạo ra từ phổ của thanh nam châm , quan sát hình ảnh đường mạt sắt vừa được tạo thành trên tấm nhựa và trả lời C1 -Quan sát hình 23.1 SGK đọc nội dung phần thí nghiệm và tiến hành làm thí nghiệm như hình vẽ àTrả lời lệnh C1 : các đường mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm , càng ra xa nam châm , những đường này càng thừa dần . b) Rút ra kết luận về sự sắp xếp của mạt sắt trong từ trường của thanh nam châm . à Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm gọi là từ phổ . Từ phổ cho hình ảnh về từ trường * Chia nhóm giao dụng cụ và yêu cầu hs nghiên cưu SGK để tiến hành TN . Đến từng nhóm hs nhẹ nhàng rắc đều mạt sắt trên tấm nhựa và quan sáat hình ảnh mạt sắt tạo thành , kết hợp với quan sát hình 23.1 SGK yêu cầu hs thực hiện C1 * Có thể nêu câu hỏi gợi ý : các đường cong do mạt sắt tạo thành đi từ đâu đến đâu ? Mật độ các đường ở xa nam châm thì sao? * Thông báo hình ảnh các đường mạt sắt trên hình 23.1 SGK được gọi là từ phổ . Từ phổ cho thấy hình ảnh trực quan về từ trường . Hoạt động 3 ( phút )vẽ và xác định chiều đường sức từ a) Làm việc theo nhóm dựa vào hình ảnh các đường mạt sắt , vẽ các đường sức từ của nam châm thẳng hình 23.2 SGK . b) Từng nhóm dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ được ( hình 23.3 SGK ) . từng hs trả lời C2 C2: kim nam châm sắp xép dọc theo một đường sức từ theo một chiều nhất định c)VaÄn dụng qui ước về chiều của đường sức từ , dùng mũi tên đánh dấu chiều các đường sức từ vừa vẽ được , trả lởi C3 -Qui ước chiều đường sức từ là chiều đi từ cực nam đến cực bắc xuyên dọc kim nam châm được đặt cân bằngtrên đường sức từ đó *Đường sức từ có chiều đi vào cực nam và đi ra từ cực bắc của thanh nam châm * Yêu cầu hs nghiên cứu hướng dẫn cũa SGK gọi đại diện một nhóm trình bày trước lớp các thao tác phải làm đểe vẽ đựợc đường sức từ . * Nhắc hs ,trước khi vẽ , quan sát kĩ để chọn một đường mạt sắt trên tấm nhựa và tô chì theo ,không nhìn vào SGK trước và chỉ dùng hinh 23.2 SGK để đối chiếu với đường sức từ vừa vẽ được . * Thông báo các đường liền nét mà các em vẽ được gọi là đường sức từ . * Hướng dẫn nhóm hs dùng kim nam châm nhỏ , được đặt trên trục thẳng đứng có giá , hoặc dùng các la bàbàn đặt nối tiếp nhau trên mật trong các đường sức từ , sau đó gọi một vài hs trả lời C2 * Nêu qui ước về chiều của đường sức từ , yêu cầu hs thự hiện nhiệm vụ phần c vả yêu cầu trả lời C3 Hoạt động 4 ( phút ) Rút ra kết luận đường sức từ Nêu được kết luận về đường sức từ của nam châm . àkết luận : a. Các nam châm nối đuôi nhau dọc theo một đường sức từ . Cực từ bắc của kim này nối với cực từ nam của nam châm kia b.Mỗi đường sức từ có một chiều xác định . Bên ngoài nam châm , các đường sức từ có chiều đi ra từ cực bắc , đi vào cực nam của nam châm . c.Nơi nào có từ trường mạnh thì đường sức từ dày , nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thưa *Nêu vấn đề qua việc thực hành và vẽ xác đi9nh5 chiều của đường cảm ứng từ , hãy rút ra sự định hướng của các kim nam châm trên một đường sức từ , về chiều của đường sức từ ở hai đầu của nam châm * Thong báo cho hs qui ước vẽ độ mau , thưa của các đường sức từ biểu thị cho độ mạnh yếu của từ trường tại mỗi điểm Hoạt động 5 ( phút ) * Làm việc cá nhân quan sáat hình vẽ trả lời C4 ,C5, C6 * b) Tự đọc phần có thể em chưa biết . *Tổ chức cho hs báo cáo trao đổi kết quả giải bài tập vận dụng trên lớp * Giao bài tập về nhà ( Làm bài tập trong SBT ) E. Rút kinh nghiệm