Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tiết 4: Đoạn mạch mắc nối tiếp

Ngày Soạn : 17/09/07 Tiết 04 Ngày dạy :19/9/07 Bài 4 :ĐOẠN MẠCH MẮC NỐI TIẾP MỤC TIÊU : 1.Kiến thức :Suy luận xây dựng được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp Rnt=R1+R2 và hệ thức từ kiến thức đã học ;Mô tả cách bố trí TN nghiệm kiểm tra các hệ thức từ lý thuyết . 2.kĩ năng : Vận dụng được kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải bài tập về đoạn mạch mắc nối tiếp . 3.Thái độ : Trung thực trong báo cáo CHUẨN BỊ : 1.Giáo viên : Cho mỗi nhóm hs : 3 điện trở mẫu lần lượt có giá trị 6 Ω,10 Ω,16 Ω ;1 ampekế GHĐ 1,5A , ĐCNN 0,1 A ; Vôn kế GHĐ 6V , ĐCNN 0,1 V , 1 công tắc , 1 nguồn điện 6V , 7 đoạn dây nối mỗi đoạn 30 cm 2.học sinh : Cho mỗi nhóm hs : 3 điện trở mẫu lần lượt có giá trị 6 Ω,10 Ω,16 Ω ;1 ampekế GHĐ 1,5A , ĐCNN 0,1 A ; Vôn kế GHĐ 6V , ĐCNN 0,1 V , 1 công tắc , 1 nguồn điện 6V , 7 đoạn dây nối mỗi đoạn 30 cm C.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1,ổn định lớp 2,kiểmtra bài cũ 3,bài mới Hoạt động của học sinh Trợ giúp của GV Hoạt động 1 ( 5phút ) ôn lại kiến thức có mối liên hệ với bài mới Từng hs chuẩn trả lời các câu hỏi của GV trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp -Cường dộ dòng điện bằng nhau tại mọi điểm I1=I2=I +Hiệu điện thế giữa đầu đoạn mạch bằng tổng các hiệu điện thế trên mỗi bóng đèn :U=U1+U2 *Yêu cầu hs cho biết trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp : -Cường độ dòng điện chạy qua có mối liên hệ như thế nào với cường độ dòng điện trong mạch chính ? -Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch có mối liên hệ như thế nào với hiệu điện thế giữa mỗi đền ? Hoạt động 2 ( 7phút ) Nhận biết được đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp Từng hs trả lời C1 và C2 C1 R 1 R2 -R1,R2 , Ampekế A được mắc nối tiếp + - C2:Chứng minh Trong đoạn mạch mắc nối tiếp cường độ dòng điện đều bằng nhau tại mọi điểm :I1=I2=I Hiệu điện thế giữa hai đầu của điện trở 1 : U1=I.R1 Hiệu điện thế giữa hai đầu của điện trở 1 : U2=I.R2 Ta có : *Yêu cầu hs trả lời C1 và cho biết hai điện trở có mấy điểm chung ? GV vẽ hình 4.1 lên bảng yêu cầu hs quan sát và hoàn thành lệnh C1 * Hướng dẫn hs vận dụng các kiến thức vừa ôn và hệ thức định luật Oâm để trả lời C2?Trong đoạn mạch mắc nối tiếp thì cường độ dòng điện có đặc điểm gì ? Để chứng minh công thức ta phải áp dụng công thức nào ? Làm thế nào có được biểu thức Hoạt động 3 (10 phút )xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp a) Từng hs đọc nội dung trong SGK : “Điện trở tương đương của một đoạn mạch là điện trở có thể thay thế cho đoạn mạch này sao cho với cùng hiệu điện thế thì cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch vẫn có giá trị như cu”õ b)Từng hs trả lời C3: Gọi I là cường độ dòng điện chạy trong đoạn mạch mắc nối tiếp Rt đ là điện trở tương đương của đoạn mạch mắc mối tiếp gồm hai điện trở R1, R2 Hiệu điện thế giữa hai đầu của đoạn mạch mắc nối tiếp và hiệu điện thế giữa hai đầu của mỗi điện trở I. Rt đ =I R1+I. R2 => Rt đ = R1+ R2 *Yêu cầu hs trả lời câu hỏi :Thế nào là điện trở tương đương của đoạn mạch ? *yêu cầu hs trả lời C3 * Hướng dẫn hs chứng minh điện trở tương đương gồm hai bóng đén mắc nối tiếp ( công thức 4) -Kí hiệu hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch là U , giữa hai đầu mỗi điện trở là U1,U2 hãy viết biểu thức liên hệ giữa U ,U1 và U2 . -Cường độ dòng điện chạy qua mạch là I , viết biểu thức tính U , U1,U2 theo I , R tương ứng Hoạt động 4 (10 phút ) TN kiểm tra a) Các nhóm nhận dụng cụ thí nghiệm tiến hanøh làm thí nghiệm kiểm như SGK b) Thảo luận nhóm để rút ra kết luận . Kết luận đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp có điện trở tương đương bằng tổng của các điện trở thành phần R1 R2 Rt đ = R1+ R2 *Hướng dẫn hs làm TN như trong SGK , theo dõi và kiểm tra các nhóm mắc sơ đồ Yêu cầu hs làm thí nghiệm kiểm tra theo sơ đồ hình 4.1 trong đó R1, R2 và U AB đã biết . kiểm tra lại công thức trên bằng cách giữ UAB Không đổi , đo IAB thay điện trở R1,R2 bằng điện trở tương đương của nó , đo I’AB và so sánh với IAB *Sau khi làm thí nghiệm kiểm tra yêu cầu một vài hs đọc phần kết luận và cho các em ghi Hoạt động 5 (13 phút ) củng cố và vận dụng – Hướng dẫn dặn dò a)Thu thập và ghi nhớ nội dung cần ghi nhớ chốt lại b) Cá nhân làm việc trả lời C4, C5 C4 -Khi k mở hai đèn không hoạt động vì mạch điện hở -khi k đóng cầu chì bị đứt hai đèn không hoạt động vì mạch điện hở -Khi k đóng dây tóc đèn Đ1 bị đứt Đ2 không hoạt động vì mạch điện hở C5: Biết R1= R2 =20 Ω mắc nối tiếp với nhau R1 R2 R3 R12 * Rtđ = R1+R2 = 20+20 =40 Ω * Nếu R1= R2 = R3= 20 Ω mắc nối tiếp vơi nhau thì điện trở tương là Rtđ = R12+R3 mà R12= R1+R2 ==> Rtđ = R1+R2 +R3=20+20+20= 60 *Tiếp thu nội dung hướng dẫn của giáo viên *Ghi chép nội dung yêu cầu của giáo viên *Củng cố : gọi một đến 2 hs đọc phần ghi nhớ SGK trang 13SGK *Vận dụng : Yêu cầu hs trả lời C4, C5 - yêu cầu hs làm việc cá nhân trả lời C4 -Gọi một vài em trả lời và giải thích cho từng trường hợp - Thống nhất nội dung trả lời và ch hs ghi vở - Hướng dẫn hs trả lời C5 - Mạch điện gồm 2 điện trở được mắc như thế nào ? Biết R1= R2 =20 Ω vậy muốn tính điện trở tương đương ta áp dụng công thức nào ? - Nếu mắc thêm điện trở R3= 20 Ω thì điện trở tương đương trong trường hợp này được tính như thế nào ?(Rtđ = R12+R3 ) mở rộng :vậy Rtđ = R1+R2 +R3 *Hướng dẫn :Bài tập *Dặn dò : +Về nhà học thuộc phần ghi nhớ + Trả lời và xem lại toàn bộ các lệnh C1 à C5SGK + Làm bài tập SBT trang + Xem trước bài 5 và chuẩn bị D. NỘI DUNG GHI BẢNG I. Cường độ dòng đikện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc nối tiếp 1. Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp C1: R1 R2 +Cường dộ dòng điện bằng nhau tại mọi điểm I1=I2=I +Hiệu điện thế giữa đầu đoạn mạch bằng tổng hai hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở:U=U1+U2 C2: Chứng minh :U1/U2 = I1/I2 Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tỉ lệ thuận với điện trở của nó . II. Điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp . 1. Điện trở tương đương . 2. Công thức tính điện trở tương đương gồm hai điện trở mắc nối tiếp 3. Thí nghiệm kiểm tra . 4. Kết luận Điện trở tương đương của đoạn mạch bằng tổng các điện trở thành phần : Rt đ = R1+ R2 III. Vận dụng . C4: C5: Biết R1= R2 =20 Ω mắc nối tiếp với nhau R1 R2 R3 R12 a .Rtđ = R1+R2 = 20+20 =40 Ω b. Nếu R1= R2 = R3= 20 Ω mắc nối tiếp vơi nhau thì điện trở tương là Rtđ = R12+R3 mà R12= R1+R2 ==> Rtđ = R1+R2 +R3=20+20+20= 60 Mở rộng Rtđ = R1+R2 +R3 E. Rút kinh nghiệm