Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tiết 5: Đoạn mạch song song

Ngày Soạn : 19-09-2007 Tiết :05 Ngày dạy :21/9/2007 Bài 5: ĐOẠN MẠCH SONG SONG MỤC TIÊU : 1.Kiến thức :Suy luận để xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song và hệ thức từ những kiến thức đã học ; Mô tả lại cách thực TN kiểm tra các hệ thức suy ra từ lý thuyết đối với đoạn mạch mắc song song . 2.kĩ năng : Vận dụng kiến thức đã học để giải thích một một số hiện tượng và giải bài tập về đoạn mạch mắc song song . 3.Thái độ : yêu thích môn học B CHUẨN BỊ : 1.Giáo viên : : Cho mỗi nhóm hs : 3 điện trở mẫu lần lượt có giá trị 6 Ω,10 Ω,16 Ω ;1 ampekế GHĐ 1,5A , ĐCNN 0,1 A ; Vôn kế GHĐ 6V , ĐCNN 0,1 V , 1 công tắc , 1 nguồn điện 6V , 9 đoạn dây nối mỗi đoạn 30 cm. 2.học sinh : Cho mỗi nhóm hs : 3 điện trở mẫu lần lượt có giá trị 6 Ω,10 Ω,16 Ω ;1 ampekế GHĐ 1,5A , ĐCNN 0,1 A ; Vôn kế GHĐ 6V , ĐCNN 0,1 V , 1 công tắc , 1 nguồn điện 6V , 9 đoạn dây nối mỗi đoạn 30 cm. C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1 ,ổn định lớp : 2 ,kiểmtra bài cũ : 3 ,Bài mới Hoạt động của trò Trợ giúp của GV Hoạt động 1( 9 phút ) kiểm tra bài cũ – gíới thiệu bài mới –ôn lại kiến thức có liên quan -Tập trung nghe nội dung yêu cầu của GV -Hai em lần lượt lên bảng trả lời -Hs khác tập trung chú ý và nhận xét trả lời của bạn -Nghe nội dung GV đặt vấn đề *- Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song + Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ I=I1+I2 (1) + Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch mắc song song bằng hiệu điện thế giữa hai đầu của mạch rẽ U= U1=U2 (2) 1.Kiểm tra : HS1:Hãy nêu đặc điểm về cường độ dòng điện và hiệu điện thế , điện trở tương đương trong đoạn mạch mắc nối tiếp HS2: Làm bài tập số 2 trong SBT 2. Giới thiệu bài mới :SGK 3. Oân lại kiến thức có liên quan : *Yêu cầu hs nhớ lại kiến thức ở lớp 7 Trong đoạn mạch có hai bóng đèn mắc song song thì cường độ dòng điện mỗi bóng đèn , hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn có đặc điểm gì ? Hoạt động 2 ( 6 phút ) Nhận biết được đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song I=I1+I2 U= U1=U2 a)Từng hs trả lời C1 : R1mắc song với R2 b)Mỗi hs tự vận dụng các hệ thức (1), (2) và hệ thức của định luật Oâm để chứng minh hệ thức (3) C2: Chứng minh -Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1 ,R2: : .ta có vậy *Yêu cầu hs trả lời C1 và cho biết hai điện trở có mấy điểm chung ? Cường độ dòng điện và hiệu điện thế của đoạn mạch này có những đặc điểm gì ? GV : Thông báo biểu thức (1) (2) cũng đúng với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song *Hướng dẫn hs vận dụng kiến thức vừa ôn tập và hệ thức định luật ôm để trả lời C2 -Muốn chứng minh hệ thức : ta thì làm như thế nào ? -Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1 ,R2 được tính như thế nào ? ;Muốn chứng minh được hệ thức trên thì ta phải Hoạt động 3 (9 phút ) Xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song C3: chứng minh công thức điện trở tương đương gồm R1,R2 mắc song song -Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1 ,R2: ; Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính :Mà Trong đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ I=I1+I2 ta có : Chứng minh biểu thức 4’ : *Hướng dẫn hs xây dựng công thức (4) -Viết hệ thức liên hệ giữa I, I1,I2 Rtđ ,R1, R2 -Vận dụng hệ thức (1) suy ra (4) C3 Muốn chứng minh hệ thức thì ta phải áp dụng công thức I=I1+I2 , muốn tính cường đòng điện chạy trong mạch chính và cường độ dòng điện chạy trong mạch rẽ thì ta áp dụng công thức nào ? -Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1,R2, mạch chính : : , Hoạt động 4 (9 phút ) Tiến hành TN kiểm tra a) Các nhóm hs làm thí nghiệm kiểm tra theo sơ đồ hình 5.1 như SGK b) Thảo luận nhóm để rút ra kết luận : Ghi kết luận :Đối với đoạn mạch mắc song song thì nghịch đảo của điện trở tương đương bằng tổng nghịch đảo của các điện trở thành phần * Hướng dẫn hs làm thí nghiệm kiểm tra theo sơ đồ hình 5.1 trong đó R1, R2 và U AB đã biết . kiểm tra lại công thức trên bằng cách giữ UAB Không đổi , đo IAB thay điện trở R1,R2 bằng điện trở tương đương của nó , đo I’AB và so sánh với IAB * Sau khi làm thí nghiệm kiểm tra yêu cầu một vài hs đọc phần kết luận và cho các em ghi Hoạt động 5 ( 12 phút ) Củng cố bài học và vận dụng Làm việc cá nhân tra ûlời C4 - Để đèn và quạt hoạt động bình thường thì ta phải mắc chúng song song với nguồn điện khi đó thì hiệu điện thế giữa hai đầu của bóng đèn bằng hiệu điện thế định mức của bóng đèn bằng 220V -Sơ đồ mạch điện -Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động . Vì giữa hai đầu của quạt luôn có hiệu điện thế Làm việc cá nhân giải bài C5 Cho biết R1= R2= R3= 30 Ω R1// R2 -> Rtd=? R1// R2// R3-> Rtd=? Bài giải Điện trở tương đương khi R1// R2 Điện trở tương đương khi R1// R2// R3 *Yêu cầu hs làm việc cá nhân trả lời C4 - Gợi ý cho hs trả lời C4 + Muốn cho bóng đền và quạt điện hoạt động bình thường thì hiệu điện thế cần đặt vaò hai đầu bóng đèn là bnao nhiêu vôn ? + Muốn hiệu điện thế giữa hai đầu của bóng đèn và hiệu điện thế giữa hai đầu của quạt điện bằng 220V thì ta phải mắc hai thiết bị trên như thế nào ? *Yêu cầu hs làm việc cá nhân làm bài tập C5 - Cho hs tìm hiểu bài + Đề bài cho biết đại lượng nào ? Đại lượng nào cần tìm ? Muốn tìm đại lượng đó thì ta áp dụng công thức nào ? + Yêu cầu hs tóm tắt đề bài Yêu cầu ghi nội dung vào vở C. NỘI DUNG GHI BẢNG I. Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song . 1. Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 2.Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song + Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ I=I1+I2 (1) +Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch mắc song song bằng hiệu điện thế giữa hai đầu của mạch rẽ U= U1=U2 (2) II. Điện trở tương đương của đoạn mạch song song . 1. Công thức tính điện trở tương đương gồm hai điện trở mắc song song . => 2. Thí nghiệm kiểm tra . 3. Kết luận : Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì nghích đảo của điện trở tương đương bằng tồng các nghịch đảo của từng điện trở thành phần III. Vận dụng C4: Để đèn và quạt hoạt động bình thường thì ta phải mắc chúng song song với nguồn điện khi đó thì hiệu điện thế giữa hai đầu của bóng đèn bằng hiệu điện thế định mức của bóng đèn bằng 220V -Sơ đồ mạch điện -Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động . Vì giữa hai đầu của quạt luôn có hiệu điện thế C5: Cho biết R1= R2= R3= 30 Ω R1// R2 -> Rtd=? R1// R2// R3-> Rtd=? Bài giải Điện trở tương đương khi R1// R2 Điện trở tương đương khi R1// R2// R3 E.RÚT KINH NGHIỆM