Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tiết 55: Ôn tập

Ngày soạn: 14/03/2013 Ngày giảng: /03/2013 Tiết 55: ễN TẬP I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: + Hệ thống và củng cố kiến thức, ụn tập cỏc nội dung cơ bản của chương III về hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng và sự tạo ảnh của vật qua hai loại thấu kớnh: Hội tụ và phõn kỳ. + Nắm vững lại cỏc tia tới đặc biệt qua mỗi loại thấu kớnh và cỏch dựng ảnh, tớnh chất ảnh. 2. Kỹ năng: + ễn lại và vận dụng tốt cỏc kiến thức đó họ trong giờ ụn tập. 3. Thái độ: + Hăng hỏi xõy dựng bài. II. Chuẩn bị: GV: nội dung ụn tập Hs: ụn tập kiến thức từ đầu học kỳ 2. III.Tiến trỡnh: Ổn định: Kiểm tra Trong quỏ trỡnh ụn tập. GV chỉ kiểm tra đồng loạt sự chuẩn bị của HS cả lớp thụng qua cỏn bộ lớp. Bài mới Hoạt động 1: ễn tập lý thuyết. Hoạt động của Gv và Hs Nội dung Bước 1: HS lần lượt trả lời cỏc cõu hỏi 1-7 ở phần tự kiểm tra. + GV yờu cầu từng HS trả lời , lớp nhận xột và GV chuẩn lại kiến thức . Cõu 1 a) Tia sỏng bị góy khỳc tại mặt phõn cỏch . Đú là hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng . b) Gúc tới bằng 600 . Gúc khỳc xạ < 600 . Cõu 2/ + Đặc điểm thứ nhất : TKHT cú tỏc dụng hội tụ chựm tia tới song song với trục chớnh tại một điểm ; hoặc TKHT cho ảnh thật của một vật ở rất xa tại tiờu điểm của thấu kớnh . + Đặc điểm thứ hai : TKHT cú phần rỡa mỏng hơn phần giữa. Cõu 3/Tia lú tương ứng đi qua tiờu điểm của thấu kớnh . Cõu 4/ Dựng hai tia đặc biệt phỏt ra từ điểm B : Tia tới quang tõm và tia tới song song với trục chớnh . Cõu 5/ Thấu kớnh cú phần giữa mỏng hơn phần rỡa gọi là thấu kớnh phõn kỳ. Cõu 6/ Nếu ảnh của tất cả cỏc vật đặt trước thấu kớnh đều là ảnh ảo thỡ thấu kớnh đú là thấu kớnh phõn kỳ . Cõu 7/ Vật kớnh của mỏy ảnh là TKHT : Ảnh của vật cần chụp hiện trờn phim . Đú là ảnh thật , ngược chiều và nhỏ hơn vật . I. Trả lời cõu hỏi tự kiểm tra Từ cõu 1-7/ tr 151(sgk) Bước 2: Hệ thống , củng cố về hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng và sự tạo ảnh của vật qua 2 loại thấu kớnh : Hội tụ và phõn kỳ. H: Hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng là gỡ ? H: Chỉ ra trờn hỡnh vẽ bờn dưới cỏc yếu tố :Tia tới, tia khỳc xạ, điểm tới, phỏp tuyến tại điểm tới, gúc tới, gúc khỳc xạ ? H: So sỏnh r với i khi tia sỏng truyền từ khụng khớ vào nước và ngược lại ? ( r i ) H: Tương tự khi tia sỏng truyền từ khụng khớ vào cỏc mụi trường trong suốt khỏc và ngược lại ? H: Nờu cỏc đặc điểm của TKHT ? Xỏc định cỏc yếu tố : Trục chớnh? quang tõm? Tiờu điểm? Tiờu cự? H: Một chựm tia tới song song với trục chớnh sẽ chochựm tia lú như thế nào qua TKHT? H: Cú mấy tia tới đặc biệt qua TKHT? Kể ra? H: Nờu cỏc đặc điểm về ảnh của vật tạo bởi TKHT? ( + Vật đặt ngoài khoảng tiờu cự sẽ cho ảnh thật , ngược chiều với vật . Khi vật đặt rất xa thấu kớnh thỡ ảnh thật cú vị trớ cỏch thấu kớnh một khoảng bằng tiờu cự f. + Vật đặt trong khoảng tiờu cự của thấu kớnh sẽ cho ảnh ảo lớn hơn vật và cựng chiều với vật ) H: Cỏch dựng ảnh của điểm sỏng S qua TKHT? ( Từ S , dựng 2 trong 3 tia tới đặc biệt, sau đú vẽ hai tia lú tương ứng ): Nếu 2 tia lú cắt nhau thỡ ảnh S’ là ảnh thật, Nếu đường kộo dài của 2 tia lú cắt nhau thỡ ảnh S’ là ảnh ảo. H: Cũn trường hợp b) thỡ sao? ( Dựng ảnh B’ của B , rồi từ B’ kẻ : A’ là ảnh của A ). H: Nờu cỏc đặc điểm của TKPK? Xỏc định cỏc yếu tố: Trục chớnh? Quang tõm? Tiờu điểm? Tiờu cự? H: Một chựm tia tới song song với trục chớnh sẽ cho chựm tia lú như thế nào qua TKPK? H: Cú mấy tia sỏng đặc biệt qua TKPK? Kể ra ? H: Nờu cỏc đặc điểm về ảnh của vật tạo bởi TKPK? ( + Vật sỏng đặt ở mọi vị trớ trước TKPK dều cho ảnh ảo cựng chiều, nhỏ hơn vật và luụn nằm trong khoảng tiờu cự của thấu kớnh; + Vật đặt ở rất xa thấu kớnh sẽ cho ảnh ảo cú vị trớ cỏch thấu kớnh một khoảng bằng tiờu cự của thấu kớnh.) II.Hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng và sự tạo ảnh của vật qua 2loại thấu kớnh . 1/ Hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng . 2/ Sự khỳc xạ của tia sỏng khi truyền từ nước sang khụng khớ . 3/ Sự thay đổi gúc khỳc xạ theo gúc tới 4/ Đặc điểm của thấu kớnh hội tụ 5/ Đường truyền của một số tia sỏng đặc biệt qua TKHT. 6/ Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi TKHT. 7/ Cỏch dựng ảnh của một vật qua TKHT. a) Dựng ảnh của điểm sỏng S tạo bởi TKHT. b) Dựng ảnh của vật sỏng AB tạo bởi TKHT. 8/ Đặc điểm của thấu kớnh phõn kỳ. 9/ Đường truyền của một số tia sỏng đặc biệt qua thấu kớnh phõn kỳ . 10/ Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi TKPK. 11/ Cỏch dựng ảnh của một vật qua TKPK . a) Dựng ảnh của điểm sỏng S tạo bởi TKPK. b) Dựng ảnh của vật sỏng AB tạo bởi TKPK. Hoạt động 2: Vận dụng. Yờu cầu HS làm bài tập sau: Một vật AB = 40cm đặt vuụng gúc với trục chớnh của một TKHT cú tiờu cự 30cm, A nằm trờn trục chớnh. Vẽ ảnh của AB biết AB cỏch thấu kớnh 50cm Tớnh chiều cao cảu ảnh và khoảng cỏch từ ảnh tới thấu kớnh? - Hướng dẫn HS tớnh AB: Xột cỏc cặp tam giỏc đồng dạng; Trong mỗi trường hợp tớnh 0A/. - Từng HS tớnh chiều cao của ảnh theo hướng dẫn của GV: Thay số tớnh được A/B/ = 60 cm. Củng cố: Thực hiện trong quỏ trinh ụn tập Hướng dẫn học tập ở nhà. - Tiếp tục ụn tập ở nhà + Xem lại cỏc bài tập đó làm và sửa. - Tiết sau :” Kiểm tra” - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ làm bài; Nhớ mang theo mỏy tớnh bỏ tỳi.