Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tiết 56: Các tác dụng của ánh sáng

Soạn : CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG Mục tiêu : 1.Kiến thức :Trả lời được câu hỏi các tác dụng của ánh sáng là gì ? tác dụng sinh học của ánh sáng là gì ? tác dụng quang điện của ánh sáng là gì ? 2.kĩ năng : Vận dụng kiến thức về tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và trên vật màu đen để giải thích một số ứng dụng trong thực tế 3.Thái độ : Chuẩn bị : 1.Giáo viên : 2.học sinh : 1 tấn kim loại một mặt sơn trắng một mặt sơn đen ( hoặc hai tấm kim loại cùng loại một tấm sơn trắng , một tấm sơn đen , hai nhiệt kế ; 1 bóng đèn 25 W ; 1 chiếc đồng hồ ; 1 dụng cụ sử dụng pin mặt trời . C.Hoạt động dạy học : Hoạt động của trò Trợ giúp của GV Hoạt động 1( phút ) kiểm tra bài cũ – gíới thiệu bài mới Hoạt động 2 ( phút )Tìm hiểu tacá dụng nhiệt của ánh sáng a)Đọc SGK và trả lời C1 , C2 Phân tích sự trao đổi năng lượng trong tác dụng nhiệt của ánh sáng để phát biểu về tác dụng nhiệt trong trường hợp này . C1:Ví dụ về chứng tỏ ánh sáng chiếu vào mọi vật sẽ làm cho vật đó nóng lên : Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó sẽ nóng lên ; khi chạy điện ở bệnh viện ta chiếu ánh sáng vào cơ thể , chỗ bị chiếu sáng sẽ nóng lên .. C2:Một số ví dụvề ứng tác dụng nhiệt của ánh sáng :Phơi khô các vật ngoài nắng , làm muối , ngồi sưởûi nắng trong mùa đông . b) nêu mục đích TN và tìm hiểu dụng cụ TN nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên các vật màu trắng và vật màu đen - Tiến làm TN -Ghi kết quả TN vào bảng kết quả -Dựa vào kết quả TN để trả lời C3 C3:Trong cùng một thời gian , với cùng một nhiệt độ ban đầu vào cùng một điều kiện chiếu sáng thì nhiệt độ của ấm kim loại khi bị chiếu sáng mặt đen tăng nhanh hơn nhiệt độ của tấm kim loại đó , khi bị chiếu sáng vào mặt trắng . Điều đó có nghĩa là , trong cùng một điều kiện thì vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng . - Phát biểu kết luận chung về tác dụng này .( SGK ) * yêu cầu hs đọc SGK trả lời câu C1 , C2 - Nhận xét đúng sai về ví dụ hs cho tác dụng nhiệt của ánh sáng - Hướng dẫn hs xây dựng tác dụng nhiệt của ánh sáng * Tổ chức cho hs làm việc theo mục đích TN Hướng dẫn hs tìm hiểu dụng cụ TN và làm TN . Đặc biệt chú ý không thây đổi khoảng cách từ dây tóc bóng đèn đến tấm kim loại để TN được chính xác . Nếu làm TN với một tấm kim loại thì làm nguội n hiệt độ của tấm kim loại đến nhiệt độ phòng trước khi làm tiếp theo . Nếu làm TN với hai tấm kim loại giống nhau thì phải đảm bảo hai tấm kim loại được chiếu sáng như nhau , chú ý đến cả hình dạng của dây tóc bóng đèn . * Nhận xét câu trả lời C3 cuả hs , tổ chức hợp thức hoá kết luận . Hoạt động 3 ( phút ) Tìm hiểu về tác dụng sinh h học của ánh sáng . a) Đọc tài liệu b) Cá nhân phát biểu tacù dụng sinh học của ánh sáng và ghi vào vở c) Trả lời C4, C5 và trình bày trước lớp trước yêu cầu của GV C4:Ví dụ: Các cây cới thường ngã hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời . C5:Ví dụ : Nên cho trẻ nhỏ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp . * yêu hs đọc mục II SGK và phát biểu tác dụng sinh học của ánh sáng * Nhận xét đánh giá câu trả lời của hs vể C4 , C5 Hoạt động 4 ( phút ) Tìm hiểu về tác dụng quang điện của ánh sáng a) Đọc mục II SGK và trả lời câu hỏi thế nào là pin quang điện . b)Trả lời C6 , C7 C6:Ví dụ một vài dụng cụ chạy bằng pin mặt trời : máy tính bỏ túi , đồ chơi trẻ em . C7:+Muốn cho pin phát điện , phải chiếu ánh sáng vào pin . +Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên hoặc chỉ nóng lên không đáng kể . Do đó , pin hoạt động được không phải là do tác dụng nhiệt của ánh sáng .Muốn khảng định kết luận này thì ta đem pin vào chổ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng hơn cả lúc chiếu sáng vào nó . Ta sẽ thâý pin không hoạt động * yêu cầu hs đọc mục II SGK *Nêu câu hỏi về khái niệm pin quang điện và tác dụng quang điện * Nhận xét đánh giá các câu trả lời C6 , C7 * Tổ chức hợp thức hoá kết luận về tác dụng điện và pin quang điện . Hoạt động 5 ( phút ) Củng cố – Vận dụng Đọc SGK và phát biểu theo yêu cầu của GV C8: Aùc-simét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời . C9:Bố mẹ muốn nói tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời . C10: Về mùa đông nên mặc quan áo màu tối vì quần aóa màu tối hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể . Về mùa hè , trái lại , nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng ánh sáng của ánh sáng mặt trời , được giảm sự nóng bức khi ta ra ngoài nắng . -Yêu cầu hs đọc phần ghi nhớ trong SGK và chỉ định hs phát biểu -Yêu cầu hs làm việc cá nhân trả lời C8,C9,C10. D. Nội dung ghi bảng E. Rút kinh nghiệm