Bài soạn Vật lý lớp 10 - Tiết 1 đến tiết 23

Ngày 01 tháng 09 năm 2012 Tiết1: Bài 1: ĐIỆN TÍCH. ĐỊNH LUẬT CU-LÔNG I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức. - Trình bày được khái niệm điện tích điểm, đặc điểm tương tác giữa các điện tích, nội dung định luật Cu-lông, ý nghĩa của hằng số điện môi. - Lấy được ví dụ về tương tác giữa các vật được coi là chất điểm. - Biết về cấu tạo và hoạt động của cân xoắn. 2. Kĩ năng. - Xác định phương chiều của lực Cu-lông - Giải được bài toán tương tác điện. - Làm vật nhiễm điện do cọ sát. II. CHUẨN BỊ: Giáo viên: - Xem SGK Vật lý 7 và 9 để biết HS đã học gì ở THCS. - Dự kiến ghi bảng phụ 2. Học sinh. Ôn tập kiến thức đã học về điện tích ở THCS. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: ổn định lớp, Kiểm tra sỉ số. Hoạt động 1: Ôn tập kiến thức về điện tích HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN TL: + Cọ xát thước nhựa lên tóc, thước nhựa có thể hút được các mẩu giấy nhỏ. + Biểu hiện của vật bị nhiễm điện là có khả năng hút được các vật nhẹ - Đọc SGK mục I.2, tìm hiểu để trả lời câu hỏi tiếp theo của giáo viên Hỏi: + Nêu ví dụ về cách nhiễm điện cho vật. + Nêu biểu hiện của vật bị nhiễm điện - Cho HS đọc SGK mục I.2 Tìm hiểu và TL: + Điện tích điểm là điện tích coi như tập trung tại một điểm. + Nếu kích thước của vật nhiễm điện rất nhỏ so với khoảng cách tới điểm mà ta xét thì vật được coi là điện tích điểm. + Có 2 loại điện tích là: điện tích dương và điện tích âm. Các điện tích cùng loại thì đẩy nhau, khác loại thì hút nhau. - TL câu hỏi C1 - Nhận xét câu TL của bạn Hỏi: Câu 1: + Điện tích điểm là gì? + Trong điều kiện nào thì vật được coi là điện tích điểm? Câu 2: + Có mấy loại điện tích? + Nêu đặc điểm về hướng của lực tương tác giữa các điện tích? Gợi ý HS trả lời.G - Nêu câu hỏi C1. Gợi ý trả lời, khẳng định các ý cơ bản của mục I Hoạt động 2: Nghiên cứu về tương tác giữa 2 điện tích điểm HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN TL: - Tìm hiểu, nghiên cứu SGK và xác định phương và chiều của lực Cu-lông. Từ đó suy ra được cách biểu diễn các trường hợp trong câu hỏi. + Đặc điểm độ lớn lực tương tác giữa 2 điện tích điểm là: tỉ lệ với tích độ lớn 2 điện tích và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. + Biểu thức định luật Cu-lông: - Trả lời câu hỏi C2. - Đọc SGK, thảo luận, trả lời câu hỏi về điện môi và hằng số điện môi. TL: + Điện môi là môi trường không có điện tích tự do bên trong (môi trường không dẫn điện). + Hằng số điện môi cho biết lực tương tác giữa các điện tích giảm bao nhiêu lần so với khi đặt chúng trong chân không. - Trả lời câu hỏi C3. Hỏi: + Xác định phương chiều của lức tác dụng lên các điện tích trong các trường hợp: Hai điện tích dương đặt gần nhau. Hai điện tích trái dấu đặt gần nhau. Hai điện tích âm đặt gần nhau. + Nêu đặc điểm độ lớn lực tương tác giữa 2 điện tích điểm? + Biểu thức của định luật Cu-lông và ý nghĩa của các đại lượng? - Theo dõi và nhận xét HS vẽ hình. - Nêu câu hỏi C2 Hỏi: - Điện môi là gì? - Hằng số điện môi cho biết điều gì?. - Nêu câu hỏi C3. - Nhận xét, đánh giá các câu trả lời của HS. Hoạt động 3: Vận dụng, củng cố. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Thảo luận và trả lời câu hỏi trong phiếu học tập. - Nhận xét câu trả lời của bạn - Ghi nhận: Định luật Cu-lông, biểu thức và đơn vị các đại lượng trong biểu thức. - Cho HS thảo luận theo phiếu học tập đã chuẩn bị sẵn. Phát và cho HS làm trong khoảng 5 đến 7 phút - Nhận xét, đánh giá, nhấn mạnh kiến thức trong bài. Hoạt động 4: Giao nhiệm vụ về nhà. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Ghi BTVN. - BTVN: Bài 5 đến 8 tr.10 - Dặn dò HS chuẩn bị cho bài sau. ============================&========================== Tiết 2 Ngµy 03 th¸ng 09 n¨m 2012 Bài 2: THUYẾT ELECTRON. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐIỆN TÍCH I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức. - Trình bày được nội dung thuyết Electron, nội dung định luật bảo toàn điện tích. - Lấy được ví dụ về cách nhiễm điện - Biết cách nhiễm điện các vật. 2. Kĩ năng. - Vận dụng thuyết Electron giải thích được các hiện tượng điện. - Giải được các bài toán tương tác điện. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên:- Xem SGK Vật lý 7 để biết HS đã học gì ở THCS. -Dự kiến ghi bảng phụ 2. Học sinh: - Ôn tập kiến thức đã học về điện tích ở THCS. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Ôn định lớp, Kiểm tra sỉ số. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Trả lời: + Biểu thức của định luật Cu-lông - Yêu cầu HS đọc lý thuyết và 1 số ứng dụng - Nêu biểu thức của định luật Cu-lông và ý nghĩa của các đại lượng? Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung thuyết Electron. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Đọc SGK mục I.1, tìm hiểu và trả lời câu hỏi TL: + Gồm: Hạt nhân mang điện dương nằm ở trung tâm, êlectron mang điện âm chuyển động xung quanh. + Hạt nhân có cấu tạo từ 2 loại hạt là prôton mang điện dương và nơtron không mang điện + Đặc điểm của êlectron và prôton: me = 9,1.10-31kg ; e = -1,6.10-19 C Trong nguyên tử, số prôton bằng số electron ® Trạng thái bình thường, nguyên tử trung hoà về điện. + Điện tích của electron và proton là các điện tích nguyên tố. + Nếu nguyên tử mất đi electron thì nó trở thành nguyên tử mang điện tích dương và gọi là ion dương. + Nếu nguyên tử nhận thêm electron thì nó trở thành nguyên tử mang điện tích âm và gọi là ion âm. TL: + Là +3.1,6.10-19 C + Ion dương + Ion âm - Nhận xét câu trả lời của bạn. - Trả lời câu hỏi C1 - Cho HS đọc SGK và Hỏi: + Nêu cấu tạo nguyên tử về phương diện điện? + Nêu đặc điểm của electron, prôton và nơtron? + Điện tích nguyên tố là gì? + Thế nào là iom dương, ion âm - Gợi ý HS trả lời. Lấy VD cụ thể minh hoạ như: Hỏi: + Nếu nguyên tử Fe thiếu 3 electron thì điện tích của nó là bao nhiêu? + Nguyên tử C mất 1 electron sẽ trở thành ion gì? + Ion Al+3 nhận thêm 4 electron thì trở thành ion gì? - Gợi ý HS trả lời, khẳng định các ý cơ bản của mục I - Nêu câu hỏi C1. Hoạt động 3: Giải thích một vài hiện tượng điện. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN TL: + Chất dẫn điện là chất có chứa các điện tích tự do, chất cách điện thì không chứa các điện tích tự do. + Lớp 7 chỉ nêu: Chất dẫn điện là chất cho dòng điện chạy qua, chất cách điện không cho dòng điện chạy qua. Þ Định nghĩa ở lớp 11 nêu được bản chất hiện tượng + Lấy được VD. - HS trả lời câu hỏi C2 TL: + Quả cầu mang điện sẽ đẩy hoặc hút các electron tự do trong thanh kim loại làm 2 đầu thanh kim loại nhiễm điện trái dấu. + Điện tích ở chỗ tiếp xúc sẽ chuyển từ vật này sang vật kia. - Trả lời các câu hỏi C3; C4; C5. Hỏi: + Thế nào là chất dẫn điện? Thế nào là chất cách điện? Hãy so sánh các định nghĩa này của lớp 11 với lớp 7 có gì khác nhau cơ bản không? + Lấy ví dụ về chất dẫn điện và chất cách điện? - Nêu câu hỏi C2 Hỏi: + Giải thích hiện tượng nhiễm điện do hưởng ứng? + Giải thích hiện tượng nhiễm điện do tiếp xúc? - Hướng dẫn trả lời câu hỏi trên. - Nêu câu hỏi C3; C4; C5. Hoạt động 4: Nội dung định luật bảo toàn điện tích. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN TL: + Trong hệ cô lập về điện, tổng đại số điện tích là không đổi. + Vật 2 nhiễm điện -10mC. Hỏi: + Nêu nội dung định luật bảo toàn điện tích. + Nếu 1 hệ 2 vật cô lập về điện, ban đầu trung hoà về điện. Sau đó 1 vật nhiễm điện +10mC. Hỏi vật 2 nhiễm điện gì? Giá trị bằng bao nhiêu? Hoạt động 5: Vận dụng, củng cố. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Thảo luận và làm bài trên phiếu trắc nghiệm do giáo viên phát. - Nhận xét câu trả lời của bạn - Cho HS thảo luận và làm bài trên phiếu học tập đã chuẩn bị. - Nhận xét, đánh giá, nhấn mạnh kiến thức trọng tâm của bài Hoạt động 6: Giao nhiệm vụ về nhà. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Ghi bài tập về nhà. - Cho bài tập về nhà: 5 đến 7 ttr.14 SGK - Dặn dò HS chuẩn bị cho bài sau. ============================&========================== Ngµy 05 th¸ng 09 n¨m 2012 Tiết: 3. BÀI TẬP Lực cu -lông và thuyết Elẻcton I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức. - Vận dụng lý thuyết lực Cu -lông để xác định lực điện tác dụng lên 1 điện tích điểm - Định luật bảo toàn điện tích 2. Kĩ năng. - Vẽ hình biểu diễn lực điện tác dụng lên 1 điện tích - Vẽ được hình vectơ cường độ điện trường tại 1 điểm. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên. - Hệ thống lý thuyết. - Hệ thống bài tập. 2. Học sinh - Học lý thuyết và các dạng bài tập của phần lực Cu -lông và thuyết Electron. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Ổn định lớp, Kiểm tra sỉ số. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Trả lời + Biểu thức định luật Cu -lông: - Yêu cầu HS đọc lý thuyết và 1 số ứng dụng - Nêu Biểu thức của định luật Cu -lông và ý nghĩa của các đại lượng? Ho¹t ®éng 2 : Nh¾c l¹i kiÕn thøc lùc Cu-l«ng vµ ®iÖn tr­êng. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - NhËn phiÕu häc tËp vµ lµm nhanh trong 15 phót. Kh«ng th¶o luËn. - Nghe GV nhËn xÐt, chÊm chÐo vµ cho ®iÓm vµo phiÕu. - Ph¸t phiÕu häc tËp vµ yªu cÇu HS lµm nhanh trong kho¶ng 15 phót. - NhËn xÐt ®ång thêi cho HS kiÓm tra chÐo nhau. Cho ®iÓm. Ho¹t ®éng 3 : RÌn kü n¨ng gi¶i to¸n. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Trình bày: có thể lên bảng hoặc thảo luận. a O l + Điện tích q mà ta truyền cho các cầu sẽ phân bố đều cho 2 quả + Mỗi quả cầu mang điện tích q /2 Bài 1: (Bài 1.7 SBT. Tr 4) - Hướng dẫn HS cách vẽ hình - Hướng dẫn HS cách trình bày + Hai quả cầu đứng cân bằng, nên: + Ta có: tan= Þ - Nhận xét trình bày của bạn - Nhận xét kết quả của HS làm ra. Ho¹t ®éng 4 : Giao nhiÖm vô vÒ nhµ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - L¾ng nghe GV rót kinh nghiÖm. - Ghi bµi tËp vÒ nhµ - Ghi dÆn dß chuÈn bÞ cho bµi sau. - NhÊn m¹nh l¹i c¸c d¹ng bµi tËp cña 3 bµi ®Çu - Ra c¸c bµi tËp: 1.3; 1.6; 1.10; 3.7; 3.8; 3.9; 3.10. - DÆn dß chuÈn bÞ cho bµi sau ============================&========================== Tiết 4 Ngµy 07 th¸ng 09 n¨m 2012 Bài 3: ®iÖn tr­êng vµ c­êng ®é ®iÖn tr­êng - ®­êng søc ®iÖn I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc. - Tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm ®iÖn tr­êng, ®iÖn tr­êng ®Òu. - Ph¸t biÓu ®­îc ®Þnh nghÜa cña c­êng ®é ®iÖn tr­êng vµ nªu ®­îc ®Æc ®iÓm cña vÐc t¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng. - BiÕt c¸ch tæng hîp c¸c vÐc t¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng thµnh phÇn t¹i mçi ®iÓm. - Nªu ®­îc kh¸i niÖm ®­êng søc ®iÖn vµ ®Æc ®iÓm cña ®­êng søc ®iÖn. 2. KÜ n¨ng. - X¸c ®Þnh ph­¬ng chiÒu cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i mçi ®iÓm do ®iÖn tÝch ®iÓm g©y ra. - VËn dông quy t¾c h×nh b×nh hµnh x¸c ®Þnh h­íng cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng tæng hîp - Gi¶i c¸c bµi tËp vÒ ®iÖn tr­êng. II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ h×nh vÏ 3.6 ®Õn 3.9 trang 19 SGK. - Th­íc kÎ, phÊn mµu. -Dù kiÕn ghi b¶ng phô 2. Häc sinh: - ChuÈn bÞ bµi tr­íc ë nhµ. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: æn ®Þnh líp, KiÓm tra sØ sè. Ho¹t ®éng 1 : KiÓm tra bµi cò. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Tr¶ lêi - Yªu cÇu HS ®äc lý thuyÕt vµ gi¶i thÝch sù nhiÔm ®iÖn do h­ëng øng. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ ®iÖn tr­êng. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - §äc SGK môc I.1; I.2. T×m hiÓu ®Ó tr¶ lêi c©u hái cña GV TL: + §iÖn tr­êng lµ d¹ng vËt chÊt bao quanh ®iÖn tÝch vµ g¾n liÒn víi ®iÖn tÝch. §iÖn tr­êng t¸c dông lùc ®iÖn lªn ®iÖn tÝch kh¸c ®Æt trong nã. + §Æt ®iÖn tÝch thö n»m trong kh«ng gian. NÕu nã chÞu lùc ®iÖn t¸c dông th× ®iÓm ®ã cã ®iÖn tr­êng. - Cho HS ®äc SGK vµ Hái: + §iÖn tr­êng lµ g×? + Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®­îc ®iÖn tr­êng? - Tæng kÕt ý kiÕn cña HS, nhÊn m¹nh néi dung kh¸i niÖm. Ho¹t ®éng 3 : X©y dùng kh¸i niÖm c­êng ®é ®iÖn tr­êng. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN §äc SGK môc II.1; II.2; II.3; II.4 vµ t×m hiÓu ®Ó tr¶ lêi c©u hái cña GV TL: + C­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i 1 ®iÓm ®Æc tr­ng cho t¸c dông cña lùc ®iÖn tr­êng t¹i ®iÓm ®ã. Nã ®­îc x¸c ®Þnh b»ng th­¬ng sè cña lùc ®iÖn t¸c dông F t¸c dông lªn 1 ®iÖn tÝch thö q ®Æt t¹i ®iÓm ®ã vµ ®é lín cña q - Cho HS tham kh¶o SGK råi ®Æt c©u hái. Hái: + C­êng ®é ®iÖn tr­êng lµ g×? + §Æc ®iÓm cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng: §iÓm ®Æt: T¹i ®iÓm ®ang xÐt. Ph­¬ng: Cïng ph­¬ng víi lùc ®iÖn. ChiÒu: Cïng chiÒu víi nÕu q > 0 Ng­îc chiÒu víi nÕu q < 0 §é lín: - Suy luËn vËn dông cho ®iÖn tr­êng g©y bëi ®iÖn tÝch ®iÓm vµ TL: + §iÓm ®Æt: T¹i ®iÓm ®ang xÐt ( ®iÓm M ) + Ph­¬ng: Trïng víi ®­êng nèi ®iÓm M vµ ®iÖn tÝch ®iÓm Q + ChiÒu: H­íng ra xa nÕu Q > 0. h­íng vÒ phÝa Q nÕu Q < 0. + §é lín : Q M a) Q b) M E r r E - Tr¶ lêi c©u hái C1. ®äc SGK vµ TL: + §iÖn tr­êng t¹i 1 ®iÓm b»ng tæng c¸c vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i ®iÓm ®ã. + Nªu ®Æc ®iÓm cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng (®iÓm ®Æt, ph­¬ng, chiÒu, ®é lín). - NhÊn m¹nh tõng ®Æc ®iÓm cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng. Hái: + VËn dông ®Æc ®iÓm lùc t­¬ng t¸c gi÷a c¸c ®iÖn tÝch ®iÓm, h·y x¸c ®Þnh ph­¬ng chiÒu vµ ®é lín cña c­êng ®é ®iÖn tr­êng g©y bëi ®iÖn tÝch ®iÓm? + X¸c ®Þnh h­íng cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng g©y bëi ®iÖn tÝch Q trong c¸c tr­êng hîp. Q M a) Q b) M - Tæng kÕt c¸c ý kiÕn cña HS - Nªu c©u hái C1 Hái: + Ph¸t biÓu néi dung nguyªn lý chång chÊt ®iÖn tr­êng? Ho¹t ®éng 4: VËn dông, cñng cè. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái theo phiÕu häc tËp mµ GV ph¸t. - NhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n - Cho HS th¶o luËn theo phiÕu häc tËp. Chó ý: TiÕt 1 ph¸t phiÕu häc tËp sè 1 TiÕt 2 ph¸t phiÕu häc tËp sè 2 - NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ nhÊn m¹nh kiÕn thøc trong bµi Ho¹t ®éng 5 : Giao nhiÖm vô vÒ nhµ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Ghi BTVN - Ghi chuÈn bÞ cho bµi sau - Cho BTVN: bµi 9 ®Õn bµi 13 tr.20, 21 SGK - DÆn dß HS chuÈn bÞ cho bµi sau. ============================&========================== Tiết 5 Ngµy 9 th¸ng 09 n¨m 2012 Bài 3: ®iÖn tr­êng vµ c­êng ®é ®iÖn tr­êng - ®­êng søc ®iÖn I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc. - Tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm ®iÖn tr­êng, ®iÖn tr­êng ®Òu. - Ph¸t biÓu ®­îc ®Þnh nghÜa cña c­êng ®é ®iÖn tr­êng vµ nªu ®­îc ®Æc ®iÓm cña vÐc t¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng. - BiÕt c¸ch tæng hîp c¸c vÐc t¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng thµnh phÇn t¹i mçi ®iÓm. - Nªu ®­îc kh¸i niÖm ®­êng søc ®iÖn vµ ®Æc ®iÓm cña ®­êng søc ®iÖn. 2. KÜ n¨ng. - X¸c ®Þnh ph­¬ng chiÒu cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i mçi ®iÓm do ®iÖn tÝch ®iÓm g©y ra. - VËn dông quy t¾c h×nh b×nh hµnh x¸c ®Þnh h­íng cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng tæng hîp - Gi¶i c¸c bµi tËp vÒ ®iÖn tr­êng. II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ h×nh vÏ 3.6 ®Õn 3.9 trang 19 SGK. - Th­íc kÎ, phÊn mµu. -Dù kiÕn ghi b¶ng phô : 2. Häc sinh: - ChuÈn bÞ bµi tr­íc ë nhµ. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: æn ®Þnh líp, KiÓm tra sØ sè. Ho¹t ®éng 1 : KiÓm tra bµi cò. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Tr¶ lêi: - §iÖn tr­êng lµ d¹ng vËt chÊt bao quanh ®iÖn tÝch vµ g¾n liÒn víi ®iÖn tÝch. §iÖn tr­êng t¸c dông lùc ®iÖn lªn ®iÖn tÝch kh¸c ®Æt trong nã. - C­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i 1 ®iÓm ®Æc tr­ng cho t¸c dông cña lùc ®iÖn tr­êng t¹i ®iÓm ®ã. Nã ®­îc x¸c ®Þnh b»ng th­¬ng sè cña lùc ®iÖn t¸c dông F t¸c dông lªn 1 ®iÖn tÝch thö q ®Æt t¹i ®iÓm ®ã vµ ®é lín cña q - Yªu cÇu HS tr¶ lêi. - §iÖn tr­êng lµ g×? - C­êng ®é ®iÖn tr­êng lµ g×? Ho¹t ®éng 2 : X©y dùng kh¸i niÖm ®­êng søc ®iÖn . HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN §äc SGK môc III.1; III.2; III.3; III.4 vµ t×m hiÓu ®Ó tr¶ lêi c©u hái cña GV TL: + §­êng søc ®iÖn lµ ®­êng mµ tiÕp tuyÕn t¹i mçi ®iÓm cña nã lµ gi¸ cña vect¬ E t¹i ®iÓm ®ã. + §Æc ®iÓm: Qua mçi ®iÓm trong ®iÖn tr­êng chØ vÏ ®­îc 1 vµ chØ 1 ®­êng søc ®iÖn §­êng søc ®iÖn lµ nh÷ng ®­êng cã h­íng. H­íng cña ®­êng søc ®iÖn t¹i 1 ®iÓm lµ h­íng cña vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i ®iÓm ®ã. §­êng søc ®iÖn cña ®iÖn tr­êng tÜnh lµ nh÷ng ®­êng kh«ng khÐp kÝn. Sè ®­êng søc tØ lÖ víi c­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i ®iÓm ®ã. TL: + Lµ ®iÖn tr­êng mµ vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng cã h­íng vµ ®é lín nh­ nhau t¹i mäi ®iÓm + §­êng søc ®iÖn tr­êng ®Òu lµ nh÷ng ®­êng song song vµ c¸ch ®Òu nhau. - Cïng th¶o luËn ®Æc ®iÓm cña ®iÖn tr­êng ®Òu - Cho HS ®äc SGK råi Hái: + §­êng søc lµ g×? + Nªu c¸c ®Æc ®iÓm cña ®­êng søc? - H­íng dÉn HS tr¶ lêi c¸c c©u hái. Hái: + §iÖn tr­êng ®Òu lµ g×? + Nªu ®Æc ®iÓm cña ®iÖn tr­êng ®Òu? - Cïng nhËn xÐt vµ vÏ h×nh gi¶i thÝch thªm vÒ ®Æc ®iÓm cña ®iÖn tr­êng ®Òu. Ho¹t ®éng 3 : Gi¶i mét sè bµi to¸n. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN Gi¶i: - Suy nghÜ, th¶o luËn bµi 12 SGK tr. 21 - Tr×nh bµy. D A B r + Gäi ®iÓm D lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã Þ Û Þ vµ cïng ph­¬ng, ng­îc chiÒu vµ cïng ®é lín Þ ®iÓm D ph¶i n»m gÇn q1(h.vÏ) §Æt AD = x + Ta cã: ; + Gi¶i ra, thay sè Þ x = 64,6 cm Bµi 12 . - H­íng dÉn HS vÏ h×nh. - H­íng dÉn HS lËp luËn ®Ó ®i ®Õn x¸c ®Þnh ®iÓm D - Tõ ®ã h­íng dÉn HS c¸ch lËp c«ng thøc, thay sè vµ suy ra kÕt qu¶. Ho¹t ®éng 4: VËn dông, cñng cè. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái theo phiÕu häc tËp mµ GV ph¸t. - NhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n - Cho HS th¶o luËn theo phiÕu häc tËp. Chó ý: TiÕt 1 ph¸t phiÕu häc tËp sè 1 TiÕt 2 ph¸t phiÕu häc tËp sè 2 - NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ nhÊn m¹nh kiÕn thøc trong bµi Ho¹t ®éng 5 : Giao nhiÖm vô vÒ nhµ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Ghi BTVN - Ghi chuÈn bÞ cho bµi sau - Cho BTVN: bµi 9 ®Õn bµi 13 tr.20, 21 SGK - DÆn dß HS chuÈn bÞ cho bµi sau. ============================&========================== Ngày 11 tháng 09 năm 2012 Tiết 6 BÀI TẬP ĐIỆN TRƯỜNG - C ƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức. - Vận dụng lý thuyết cường độ điện trường để xác định cường độ điện trường tại 1 điểm. - Vận dụng nguyên lý chồng chất điện trường để làm bài 2. Kĩ năng. - Vẽ được hình vectơ cường độ điện trường tại 1 điểm. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên. - Hệ thống lý thuyết. - Hệ thống bài tập. 2. Học sinh - Học lý thuyết và các dạng bài tập của phần điện trường và cường độ điện trường. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Ổn định lớp, Kiểm tra sỉ số. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Trả lời: - Điện trường là dạng vật chất bao quanh điện tích và gắn liền với điện tích. Điện trường tác dụng lực điện lên điện tích khác đặt trong nó. - Cường độ điện trường tại 1 điểm đặc trưng cho tác dụng của lực điện trường tại điểm đó. Nó được xác định bằng thương số của lực điện tác dụng F tác dụng lên 1 điện tích thử q đặt tại điểm đó và độ lớn của q - Yêu cầu HS trả lời. - Điện trường là gì? - Cường độ điện trường là gì? Ho¹t ®éng 2 : Nh¾c l¹i kiÕn thøc điện trường và cường độ điện trường. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - NhËn phiÕu häc tËp vµ lµm nhanh trong 15 phót. Kh«ng th¶o luËn. - Nghe GV nhËn xÐt, chÊm chÐo vµ cho ®iÓm vµo phiÕu. - Ph¸t phiÕu häc tËp vµ yªu cÇu HS lµm nhanh trong kho¶ng 15 phót. - NhËn xÐt ®ång thêi cho HS kiÓm tra chÐo nhau. Cho ®iÓm. Ho¹t ®éng 3 : RÌn kü n¨ng gi¶i to¸n. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Trình bày: có thể lên bảng hoặc thảo luận. a O l + Điện tích q mà ta truyền cho các cầu sẽ phân bố đều cho 2 quả + Mỗi quả cầu mang điện tích q /2 Bài 1: (Bài 1.7 SBT. Tr 4) - Hướng dẫn HS cách vẽ hình - Hướng dẫn HS cách trình bày + Hai quả cầu đứng cân bằng, nên: + Ta có: tan= Þ - Nhận xét trình bày của bạn Giải: - Suy nghĩ, thảo luận bài 12 SGK tr. 21 - Trình bày. D A B r + Gọi điểm D là điểm mà tại đó Þ Û Þ và cùng phương, ngược chiều và cùng độ lớn Þ điểm D phải nằm gần q1(h.vẽ) Đặt AD = x + Ta có: ; + Giải ra, thay số Þ x = 64,6 cm - Nhận xét kết quả của HS làm ra. Bài 12 (tr. 21- SGK). - Hướng dẫn HS vẽ hình. - Hướng dẫn HS lập luận để đi đến xác định điểm D - Từ đó hướng dẫn HS cách lập công thức, thay số và suy ra kết quả. Ho¹t ®éng 4 : Giao nhiÖm vô vÒ nhµ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - L¾ng nghe GV rót kinh nghiÖm. - Ghi bµi tËp vÒ nhµ - Ghi dÆn dß chuÈn bÞ cho bµi sau. - NhÊn m¹nh l¹i c¸c d¹ng bµi tËp cña 3 bµi ®Çu - Ra c¸c bµi tËp: 1.3; 1.6; 1.10; 3.7; 3.8; 3.9; 3.10. - DÆn dß chuÈn bÞ cho bµi sau ============================&========================== Tiết 7 Ngày 15 tháng 09 năm 2012 CÔNG CỦA LỰC ĐIỆN I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức. - Nêu được đặc điểm lực tác dụng lên điện tích điểm trong điện trường đều - Lập được biểu thức tính công của lực điện trong điện trường đều - Phát biểu được đặc điểm của công dịch chuyển điện tích trong điện trường bất kỳ - Trình bày được khái niệm, biểu thức, đặc điểm của thê năng của điện tích trong điện trường, quan hệ giữa công của lực điện trường và độ giảm thế năng của điện tích trong điện trường. 2. Kĩ năng. - Giải bài toán tính công của lực điện trường và thế năng của điện trường. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên. - Hình 4.1; 4.2, thước kẻ, phấn màu 2. Học sinh - Đọc SGK lớp 10 để ôn lại kiến thức về công. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Ổn định lớp, Kiểm tra sỉ số. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Trả lời - Công của lực : As = Fs.s.cos Yêu cầu HS trả lời Công là gì? Biểu thức? Hoạt động 2: Xây dựng biểu thức tính công của lực điện trường. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN TL: + Lực đặt lên điện tích + Hướng cùng chiều với điện trường, từ bản âm sang bản dương + Độ lớn: F = q.E Q Nêu vấn đề: Hãy xác định vectơ lực tác dụng lên điện tích Q (hình vẽ). - Đọc SGK mục I.1, vận dụng kiến thức lớp 10 để tính công. TL: + Tính được AMN = F.s.cosa = q.E.d + Ta có AMN = AMP  + APN = q.E.d1 + q.E.d2 = q.E.(d1 + d2) = q.E.d - Nhận xét câu trả lời của bạn. - Trả lời câu hỏi C1 TL: + Công của lực điện trường là dịch chuyển điện tích trong điện trường đều không phụ thuộc vào dạng của đường đi mà chỉ phụ thuộc vào điểm đầu và điểm cuối của đường đi. - Trả lời câu hỏi C2 - Hướng dẫn HS xây dựng công thức Hỏi: + Lập công thức tính công của lực điện trường dịch chuyển điện tích từ M đến N theo đường s (hình 4.2) + Lập công thức tính công của lực điện trường dịch chuyển điện tích từ M đến N theo đường s1, s2 (h.4.2) - Tổng kết công thức tính công của lực điện trong điện trường đều - Hỏi câu hỏi C1 Hỏi: + Nêu đặc điểm của công của lực điện trường trong điện trường đều và trong trường tĩnh điện nói chung. - Nêu câu hỏi C2 Hoạt động 3: Tìm hiểu thế năng của 1 điện tích trong điện trường. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN Đọc SGK và § TL: + Thế năng của 1 điện tích q trong điện trường đặc Hỏi: + Nêu khái niệm về thế năng của 1 điện tích trong điện trường trưng cho khả năng sinh công của điện trường. Nó được tính bằng công của lực điệm trường dịch chuyển điện tích đó đến điểm được chọn làm mốc + Khi 1 điện tích q di chuyển từ điểm M đến điểm N trong 1 điện trường thì công mà lực điện tác dụng lên điện tích đó sinh ra sẽ bằng độ giảm thế năng của điện tích trong điện trường + Cho biết mối quan hệ giữa công của lực điện trường và độ giảm thế năng - Nhấn mạnh đặc điểm thế năng phụ thuộc vào việc chọn mốc thế năng. Hoạt động 4: Vận dụng, củng cố. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Thảo luận và làm bài tập trong phiếu học tập mà giáo viên phát. - Cùng trao đổi và nhận xét câu trả lời của bạn. - Đặt câu hỏi để HS thảo luận theo phiếu học tập. - Hướng dẫn HS làm vào phiếu học tập đã chuẩn bị sẵn. Nhận xét. Hoạt động 5: Giao nhiệm vụ về nhà. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Ghi BTVN - Ghi chuẩn bị cho bài sau. - BTVN: Từ bài 4 đến bài 8 tr.25 - Dặn dò HS chuẩn bị cho bài sau ============================&========================== TiÕt 8 Bµi 5 Ngµy 19 th¸ng 09 n¨m 2012 ®iÖn thÕ - hiÖu ®iÖn thÕ I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc. - Tr×nh bµy ®­îc ý nghÜa, ®Þnh nghÜa, ®¬n vÞ, ®Æc ®iÓm cña ®iÖn thÕ vµ hiÖu ®iÖn thÕ. - Nªu ®­îc mèi liªn hÖ gi÷a hiÖu ®iÖn thÕ vµ c­êng ®é ®iÖn tr­êng. - BiÕt cÊu t¹o cña tÜnh ®iÖn kÕ. 2. KÜ n¨ng. - Gi¶i ®­îc bµi to¸n tÝnh ®iÖn thÕ, hiÖu ®iÖn thÕ - So s¸nh ®­îc c¸c vÞ trÝ cã ®iÖn thÕ cao vµ ®iÖn thÕ thÊp trong ®iÖn tr­êng. II. ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn. - Xem SGK VËt lý 7 ®Ó biÕt HS ®· häc g× ë THCS. - Th­íc kÎ, phÊn mµu 2. Häc sinh: - ¤n tËp kiÕn thøc ®· häc vÒ hiÖu ®iÖn thÕ ë THCS. III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: æn ®Þnh líp, KiÓm tra sØ sè. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - Tr¶ lêi miÖng hoÆc b»ng phiÕu Yªu cÇu HS tr¶ lêi mét sè c©u hái sau: C«ng cña lùc ®iÖn lµ g×? §Æc ®iÓm c«ng cña lùc ®iÖn tr­êng? Ho¹t ®éng 2 : X©y dùng kh¸i niÖm ®iÖn thÕ HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - §äc SGK môc I.1 vµ Tr¶ lêi: + Kh«ng, nÕu nã phô thuéc vµo ®iÖn tÝch th× nã kh«ng thÓ ®¨c tr­ng cho riªng ®iÖn tr­êng - §äc SGK môc I.2; I.3 vµ Tr¶ lêi: + §iÖn thÕ t¹i 1 ®iÓm trong ®iÖn tr­êng lµ ®¹i l­îng ®Æc tr­ng cho ®iÖn tr­êng vÒ kh¶ n¨ng sinh c«ng khi ®Æt t¹i ®ã 1 ®iÖn tÝch q. Nã ®­îc x¸c ®Þnh b»ng th­¬ng sè cña c«ng cña lùc ®iÖn tr­êng t¸c dông lªn q khi q di chuyÓn tõ ®iÓm ®ã ra v« cùc V = AM / q + §¬n vÞ cña hiÖu ®iÖn thÕ lµ: V«n (V) + §Æc ®iÓm: Víi q > 0, AM¥ > 0 th× VM > 0 AM¥ < 0 th× VM < 0 - NhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n. - Tr¶ lêi C1 Hái + NÕu cÇn 1 ®¹i l­îng ®Æc tr­ng cho kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng cho riªng ®iÖn tr­êng th× ®¹i l­îng nµy cã phô thuéc