Bồi dưỡng Ngữ văn 6

Bồi dưỡng Ngữ văn 6 : ***---****---****---*** Buổi 1: Những điều nªn nhớ ,những điều cần tr¸nh Những điều nên nhớ: Nên đọc thật kỹ đề bài trước khi làm Nên viết vào giấy nháp, đẽo gọt câu cú, ý tưởng rồi hãy viết vào bài chính thức Nên viết cho rõ nét,trình bày sạch sẽ Phải viết hoa các chữ quy định như : - Các địa danh ,tên tác giả, tác phẩm - Đầu đoạn văn viết hoa và lïi vào một ô Nên đọc lại bài viết và sửa chữa những sai phạm nếu có trước khi nộp bài Những điều nên tránh: 1.Tránh sai phạm nhiều lỗi chính tả 2. Tránh viết chữ số bừa bãi 3.Tránh dùng hai ba màu mực trong một bài viết 4. Tránh tẩy xoá gạch bỏ nhiều 5. Tránh viết lan man nhớ đâu viết đó, tránh viết câu quá dài, câu dài dễ bị sai ngữ pháp, hoặc lộn xộn ý tưởng lập luận không chặt chẽ Phương pháp dạy Làm văn Viết Ở lớp 6: A. Văn tự sự 1. Bài văn kể chuyện có thật 2. Tóm tắt một văn bản tự sự 3.Kể chuyện sáng tạo B. Văn miêu tả: 4. Văn tả cảnh, 5. Văn tả người 6. Miêu tả sáng tạo + kể chuyện Mét Sè biÖn ph¸p tu tõ c¬ b¶n . Mét sè biÖn ph¸p tu tõ c¬ b¶n Khi häc th¬ v¨n chóng ta ph¶i n¾m ch¾c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ mét sè biªn ph¸p tu tõ ®Ó ph¸t hiÖn vµ cÊt nghÜa ®îc c¸i hay riªng cña c©u v¨n c©u th¬ . Khi ph©n tÝch th¬ v¨n;chóng ta kh«ng nh÷ng kh«ng chira ®îc t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p tu tõ g× mµ ph¶i cßn nªu bËt ®îc t¸c dông nghÖ thuËt cña nã trong v¨n c¶nh. Ph¹m vi tu tõ häc rÊt réng lín. , ë ®©y chØ lu ý chän läc mét sè biÖn ph¸p tu tõ ng÷ nghÜa vµ biÖn ph¸p tu tõ có ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¶m thô vµ b×nh gi¶ng th¬ So s¸nh: Lµ ®èi chiÕu hai sù vËt,sù viÖc kh¸c nhaumµ l¹i cã mét nÐt nµo gièng nhau, ®Ó t¹o nªn mét h×nh ¶nh cô thÓ ,hµm sóc .Muèn so ns¸nh ph¶i sö dông tõ ng÷ b¾c cÇu: nh, tùa,nh,lµ... Trªn c¬ sá tõ b¾c cÇu,ta ph¸t hiện ra tu từ so s¸nh. VÝ dô: Trong nh tiÕng h¹c bay qua. §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi ( TruyÖn KiÒu) TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa. ( C¶nh khuya) Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n (Ca dao) Quª h¬ng lµ chïm khÕ ngät. Quª h¬ng lµ ®êng ®i häc Quª h¬ng lµ con ®ß nhá ( §ç Trung Qu©n) Èn dô: ¢ n dô lµ c¸ch so s¸nh ngÇm,trong ®ã Èn ®i vËt ®îc so s¸nh mµ chØ nªu h×nh ¶nh so s¸nh hoÆc kh«ng sö dông b¾c cÇu .¢n dô vµ so s¸nh vÒ b¶n chÊt gièng nhau,nhng vÒ s¾c th¸i ý nghÜa vµ biÓu c¶m cã cÊp ®é kh¸c nhau.¢n dô hµm sóc h¬n, bãng bÈy h¬n trong c¸ch diÔn ®¹t - So S¸nh:A nh B : MÆt ®Ñp nh hoa, da tr¾ng nh phÊn _ ¢n dô :(...) -> lÆn léi th©n cß khi qu·ng v¾ng (Th¬ng vî) “MÆt ®Ñp nh hoa, da tr¾ng nh phÊn” -> Ph¶i sö dông “Nh’’ ®Ó b¾c cÇut¹o nªn hai h×nh ¶nh so s¸nh miªu t¶,”MÆt ®Ñp, da tr¾ng” MÆt hoa da phÊn -> c¸ch viÕt hµm sóc h¬n,s¾c th¸i ý nghÜa réng lín h¬n t¹o ra nhiÒu liªn tëng ChØ cã thuyÒn míi hiÓu BiÓn mªnh m«ng nhêng nµo ChØ cã biÓn míi biÕt ThuyÒn ®i ®©u vÒ ®©u ( ThuyÒn vµ biÓn –Xu©n Quúnh) Sai nha bçng thÊy bèn bÒ x«n xao Ngêi n¸ch thíc, kÎ tay ®ao §Çu tr©u mÆt ngùa µo µo nh s«i ( TruyÖn KiÒu) III.Nh©n ho¸: Nh©n ho¸ lµ sù diÔn ®¹t b»ng c¸ch biÕn c¸c vËt kh«ng ph¶i lµ ngêi thµnh nh÷ng vËt mang tÝnh nh con ngêi BiÕt dïng phÐp nh©n ho¸ hîp lý sÏ t¹o cho ngo¹i vËt ngo¹i c¶nh mang hån ngêi ,t×nh ngêi, tÝnh biÓu c¶m cña v¨n th¬ trë nªn ®Ëm ®µ s©u s¾c Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n r¬i xuèng ®Êt Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n v¾t trªn vai Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n chïi níc m¾t §Ìn th¬ng nhí ai Mµ ®Ìn kh«ng t¾t M¾t th¬ng nhí ai M¾t nghñ kh«ng yªn §ªm qua em nh÷ng lo phiÒn Lo v× mét nçi cha yªn mäi bÒ (Ca dao) ViÖt Nam ¤i Tæ quèc th¬ng yªu! Trong khæ ®au Ngêi ®Ñp h¬n nhiÒu, Nh bµ mÑ sím chiÒu g¸nh nÆng NhÉn n¹i nu«i con, suèt ®êi im lÆng... IV .Ho¸n dô: Lµ phÐp tu tõ trong ®ã ngêi ta dïng h×nh ¶nh mang ý nghÜa nµy ®Ó diÔn ®¹t thay cho mét ý kh¸c cã quan hÖ liªn tëng Hìi nh÷ng tr¸i tim kh«ng thÓ chÕt Chóng t«i ®i theo vÕt c¸c anh Nh÷ng hån trÇn phó v« danh S«ng xanh biÓn c¶ c©y xanh nói ngµn ( Tè H÷u) V× sao tr¸i ®Êt nÆng ©n t×nh Nh¾c m·i tªn ngêi Hå ChÝ Minh ( Tè H÷u) ¸o chµm ®a buæi ph©nly CÇm tay nhau biÕt nãi g× h«m nay ( Tè H÷u) V.§iÖp ng÷: Lµ mét tõ ,mét ng÷ ®îc nh¾c l¹i nhiÒu lÇn nh»m môc ®Ých nhÊn m¹nh ý,ý më réng,g©y Ên tîng m¹nh hoÆc gîi ra nh÷ng c¶m xñc trong lßng ngêi ®äc ngêi nghe. §iÖp ng÷ cßn gäi lµ “lÆp’’ nhng lÆp cã nghÖ thuËt .Trong th¬, ®iÖp ng÷ t¹o nªn ©m ®iÖu , tÝnh nh¹c cña c©u th¬,®o¹n th¬ Ngßi ta ®i cÊy lÊy c«ng T«i nay ®i cÊy cßn tr«ng nhiÒu bÒ Tr«ng trêi tr«ng ®Êt tr«ng m©y, Tr«ng ma, tr«ng n¾ng, tr«ng ngµy tr«ng ®ªm Tr«ng cho ch©n cøng ®¸ mÒm Trêi ªm, biÓn lÆng míi yªn tÊm lßng (Ca dao) VI .LiÖt kª: Lµ biÖn ph¸p s¾p ®Æt nhiÒu tõ hay côm tõ, theo quan hÖ ®¼ng lËp ( cïng gi÷ mét chøc vô ng÷ ph¸p) ®Ó diÔn t¶ ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña mét ý tëng mét t×nh c¶m Tre gi÷ lµng gi÷ níc, gi÷ m¸i nhà tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn. ¬ bÕn nµy cã chî cã cöa hµng mËu dÞch cã phè ,cã trêng (C« t« -NguyÔn Tu©n) C©u1: “Giêi chím hÌ. C©y cèi um tïm.C¶ lµng th¬m.C©y hoa lan në tr¾ng xo¸. Hoa dÎ tõng chïm m¶nh dÎ. Hoa mãng r«ng bô bÉm th¬m nh mïi mÝt chÝn ë gãc vên «ng tuyªn.Ong vµng ,ong vß vÏ,ong mËt ®¸nh lén nhau,®Ó hót mËt ë hoa.Chóng ®uæi c¶ bím. Bím hiÒn lµnh bá chç lao xao. Tõng ®oµn kÐo nhau lÆng lÏ bay ®i §o¹n v¨n trªn cña nhµ v¨n nµo? NguyÔn Tr·i, T« Hoµi, Duy Kh¸n, Vâ Qu¶ng, ThÐp Míi? §o¹n v¨n ®ã thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? Miªu t¶, Tù Sù? C©u 2: Sau khi häc xong bµi “”C©y tre ViÖt nam ‘’ cña ThÐp Míi em ghi nhí s©u s¾c nh÷ng ®iÒu g×?Gi÷a v¨n b¶n nµy víi danh tõ “Tre ViÖt nam” cña NguyÔn Duy mµ em ®îc ®äc thªm cã g× gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n? C©u 3: Em ®· chuyÓn ®æi danh tõ “Ma” cña TrÇn §¨ng Khoa thµnh bµi v¨n xu«i t¶ c¶nh c¬n ma rµo §¸p ¸n: 1/ a.Cña nhµ v¨n Duy Kh¸n b, Thuéc v¨n b¶n miªu t¶ c.X¸c ®Þnh ®óng ®ñ phÐp tu tõ - So s¸nh: Th¬m nh mïi mÝt chÝn - Nh©n ho¸: ong bím mµ biÕt ®¸nh lén nhau ®uæi,hiÒn lµnh, bá chç ,rñ nhau Ho¸n dô: C¶ lµng Th¬m Nãi râ diÔn ®¹t c¸i hay cña 3 phÐp tu tõ Lµm cho ®o¹n v¨n miªu t¶ thªm gîi h×nh Thªm sinh ®éng ,cµng gÇn gòi th©n th¬ng víi con ngêi h¬n . ghi nhí s©u s¾c 2 ®iÒu sgk NgVăn6 t2 trang 100 2. Chỉ đúng,diễn tả việc diễn tả hay sự giống và khác nhau cỏ bản của cây tre. Đó cũng có phẩm chất cao quý của con người của đất nước( Của cây tre) dân tộc Việt Nam văn hiến Cây tre Việt Nam là văn xu«i giàu chất thơ,danh từ (Tre việt Nam) là thơ đằm sâu ********************** Buæi 3: V¨n miªu t¶ V¨n miªu t¶ Lµ lo¹i v¨n gióp ngêi ®äc h×nh dung ra ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt næi bËt cña mét sù viÖc , s vËt con ngi\êi, phong c¶nh ... lµm cho nh÷ng c¸i ®ã hiÖn lªn tríc m¾t ngêi ®äc .Qua v¨n miªu t¶ , ngêi ®äc kh«ng chØ c¶m nhËn ®îc vÎ bÒ ngoµi ( mµu s¾c ,h×nh d¸ng, kÝch thíc, tr¹ng th¸i...) mµ cßn biÓu hiÖn râ ®îc b¶n chÊt bªn trong cña ®èi tîng sù vËt Tr×nh tù trong v¨n miªu t¶ thùc ra rÊt linh ho¹t .Lùa chén tr×nh tù nµo lµ tuú thuéc vµo ®èi tîng ®îc miªu t¶ hoÆc ®iÓm nh×n cña ngêi t¶ .Tuy vËy ,vÉn cã thÓ quy vÒ mét sè tr×nh tù thêng dïng nh §Ò ra: C©u1: Em h·y x¸c ®Þnh c¸c phÐp so s¸nh, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷ vµ t¸c dông cña chóng trong ®o¹n th¬ sau: L¸ c©y lµm l¸ phæi Còng hÝt vµo thë ra Cµnh c©y thêng vÉy gäi Nh tay ngêi chóng ta Khi vui c©y në hoa Khi buån c©y hÐo l¸ Ai bÎ cµnh vÆt hoa Nhùa tu«n nh ma sa”. ( Xu©n Töu) C©u 2: H·y nhËn xÐt ®o¹n v¨n miªu t¶ sau : “Hoa mËn võa tµn th× mïa xu©n ®Õn.BÇu trêi ngµy cµng thªm xanh.N¾ng vµng ngµy cµng rùc rì .Vên c©y l¹i ®©m chåi n¶y léc .Råi vên c©y ra hoa .Hoa bëi nång nµn .Hoa nh·n ngßn ngät .Hoa cau tho¶ng qua. Vên c©y l¹i ®Çy tiÕng chim bay nh¶y . Nh÷ng thÝm chÝch choÌ nhanh nh¶u .Nh÷ng chó Khíu l¾m ®iÒu . Nh÷ng anh chµo mµo ®ám d¸ng . Nh÷ng b¸c cu g¸y trÇm ng©m....” §¸p ¸n: 1/ 3 phÐp: + So s¸nh : L¸ c©y- l¸ phæi Cµnh c©y nh tay ngêi Nhùa tu«n nh ma r¬i + Nh©n ho¸ : L¸ c©y hÝt thë Cµnh c©y vÉy gäi C©y vui buån + §iÖp tõ: L¸, c©y, hoa, khi + Nãi ®îc t¸c dông cña 3 phÐp trong ®o¹n th¬ sau: Kh¼ng ®Þnh c©y còng sèng ®éng còng lµm vui cuéc sèng nh ngêi > Ta ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc vµ b¶o vÖ c©y .Lµm cho ®o¹n th¬ giµu søc gîi c¶m 2/ NhËn xÐt ®óng diÔn ®¹t hay + ®o¹n v¨n miªu t¶ mïa xu©n ®Õn vµ chuyÓn vËn qua c¸c h×nh ¶nh miªu t¶ mµu s¾c bÇu trêi ,giät n¾ng ,qua h¬ng vÞ cña mu«n hoa ,qua ©m thanh vµ d¸ng vÎ cña loµi chim §o¹n v¨n giµu søc gîi c¶mv× trong ®ã cã c¸c tõ l¸y , c¸c tÝnh tõ c¸c h×nh ¶nh ,c¸c phÐp tu tõ nh©n ho¸ ,®iÖp tõ ®îc sö dông linh ho¹t .C©u v¨n ng¾n vµ rÊt trong s¸ng thÓ hiÖn c¶m nghÜ s©u s¾c cña t¸c gi¶ Buæi 4: §Ò Ra: C©u1: a. Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c yÕu tè sau: + §¹i trong c¸c tõ : §¹i th¾ng, ®¹i diÖn b. §Æt hai c©u ®¬n b×nh thêng trong ®ã cã sö dông c¸c tõ ®¹i th¾ng, ®¹i diÖn C©u2: “Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con §ªm nay con ngñ giÊc trßn MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi” Trong ®o¹n th¬ trªn t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Nãi râ hiÖu qu¶ biÓu c¶m cña chóng? .T×m vµ x¸c ®Þnh danh tõ , ®éng tõ, tÝnh tõ ë trong khæ th¬ ? C©u 3: C©u chuyÖn “C©y bót thÇn” ®îc x©y dùng theo trÝ tëng tîng rÊt phong phó cña nh©n d©n .Theo ý em nh÷ng chi tiÕt nµo trong bµi lµ ®Ñp vµ gîi c¶m h¬n c¶ ? §¸p ¸n: C©u1:Ph©n biÖt: §¹i th¾ng: ChiÕn th¾ng lín §¹i diÖn: Ngêi tiªu biÓu cho tæ chøc, c¬ quan nµo ®ã + §Æt c©u: -§¹i th¾ng mïa xu©n n¨m 1975 ®· vang déi c¶ thÕ giíi B¸c N«ng §øc M¹nh ®¹i diÖn cho ®oµn ViÖt Nam sang th¨m níc b¹n Lµo C©u2:a, T¸c gi¶ ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ : Nh©n ho¸: Ng«i sao thøc, PhÐp Èn dô: MÑ lµ ngän giã b. Trong ®o¹n th¬ t¸c gi¶ cã sö dông + ) Danh tõ : Ng«i sao, mÑ,®ªm, giÊc, ngän giã, ®êi +) §éng tõ: Thøc, thøc, ngñ, +) TÝnh tõ: Trßn, C©u3: Trong truyÖn Th¸nh Giãng, ®ã lµ sù viÖc ngêi anh hïng ®¸nh tan giÆc ©n, Sù viÖc lín ®ã ®îc kÓ l¹i b»ng mét chuçi sù viÖc , sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia , cuèi cïng t¹o thµnh mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa Bµ mÑ thô thai kú l¹: Sinh ra ®øa bÐ kú l¹ (ba n¨m n»m im kh«ng nãi)sø gi¶ ®Õn bçng nãi mét c©u ®Çu tiªn kú l¹ (xin ®i ®¸nh giÆc vµ sÏ th¾ng giÆc) Lín lªn kú l¹( nhanh nh thæi) Nh©n d©n gãg g¹o nu«i chó bÐ GiÆc ®Õn v¬n vai thµnh tr¸ng sü oai phong lÉm liÖt Ra trËn ®¸nh giÆc kú l¹(ngùa s¾t phun löa, roi s¾t g·y) *************************************** Buæi 5: ®Ò thi C©u1: ThÕ ®Êy ,biÓn lu«n thay ®æi mµu tuú theo s¾c m©y trêi . Trêi xanh th¼m, biÓn còng t¾m xanh,nh d©ng cao lªn ,ch¾c nÞch.Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng.Trêi u ¸m m©y ma, biÓn x¸m xÞt nÆng nÒ.Trêi Çm Çm ,biÓn ®ôc ngÇu giËn d÷ . Nh mét con ngêi biÕt buån vui, biÓn lóc tÎ nh¹t l¹nh lïnglóc s«i næi h¶ hª, lóc ®¨m chiªu g¾t gáng” (Vò Tó Nam) a.X·c ®Þnh phÐp tu tõ ®îc dïng trong ®o¹n v¨n trªn? b.X¸c ®Þnh chñ ng÷ ,vÞ ng÷ trong c©u1 c.Qua ®o¹n v¨n trªn em x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt nµo khi viÕt v¨n miªu t¶? C©u2: H·y x¸c ®Þnh phÐp so s¸nh ,nh©n ho¸ ®iÖp ng÷ vµ nªu t¸c dông cña chóng trong ®o¹n th¬ sau: L¸ c©y lµm l¸ phæi Còng hÝt vµo thë ra Cµnh c©y thêng vÉy gäi Nh tay ngêi chóng ta Khi vui c©y në hoa Khi buån c©y hÐo l¸ Ai bÎ cµnh vÆt hoa Nhùa tu«n nh m a sa ( Xu©n Töu) C©u3:H×nh tîng Th¸nh Giãng ®îc x©y dùng b»ng nh÷ng chi tiÕt tëng tîng kú ¶o vµ giµu ý nghÜa. B»ng trÝ tëng tîng cña m×nh em h·y t¶ c¶nh Th¸nh Giãng ®¸nh giÆc ¢n råi ngêi lÉn ngùa s¾t bay lªn trêi Gîi ý : C©u 1: a, TÝnh tõ: Xanh th¼m, th¾m xanh, cao, ch¾c nÞch, tr¾ng nh¹t, m¬ mµng, dÞu, ©m u, x¸m xÞt, nÆng nÒ, ÇmÇm, ®ôc ngÇu, ch¾c nÞch, nÆng nÒ PhÐp tu tõ nh©n ho¸:,so s¸nh, Èn dô, _Dïng hay nhiÒu tÝnh tõ ,®éng tõ chØ tr¹ng th¸i: buån vui, tÎ nh¹t, l¹nh lïng,s«i næi, h¶ hª, ®¨m chiªu, g¾t gáng Chñ ng÷: BiÓn VÞ ng÷: Lu«n ...................trêi Nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt ®îc rót ra: X¸c ®Þnh ®èi tîng t¶ c¶nh,chän ®îc nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu, tr×nh bµy tèt nh÷ng ®iÒu quan s¸t ®îc C©u 2; + ) Nh©n ho¸:- L¸ c©y, l¸ phæi_ HÝt vµo Thë ra _ Cµnh c©y_ VÉy gäi _ C©y _ vui Buån +) So S¸nh:Cµnh c©y- tay ngêi Nhùa tu«n nh ma sa T¸c dông: Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gióp bµi th¬ thªm phÇn sinh ®éng vµ nh»m nh¾n nñ chóng ta r»ng : C©y l¸,hoa ®Òu gièn con ngêi ,biÕt vui, biÕt buån, .Còng ch¶y m¸u nh ngêi khi mÊt mét bé phËn cña c¬ thÓ . kKhuyªn chóng ta biÕt yªu th¬ng c©y cá ...kh«ng nªn lµm h¹i chóng Chuyªn ®Ò 5: ¤n tËp v¨n miªu t¶ A. Môc tiªu: *Gióp HS : - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n miªu t¶ : ®Æc ®iÓm, bè côc, c¸ch lµm bµi v¨n miªu t¶ c¶nh vµ miªu t¶ ngêi. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n miªu t¶. - GD häc sinh cã ý thøc häc tËp bé m«n vµ yªu thÝch sù t×m hiÓu kh¸m ph¸ thÕ giíi tù nhiªn, con ngêi xung quanh. B. ChuÈn bÞ: - GV: ChuÈn bÞ néi dung, bµi so¹n, sgk, stk. - HS : ¤n tËp theo híng dÉn, t×m hiÓu vÒ v¨n miªu t¶. C. Ho¹t ®éng d¹y – häc: I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò: GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi A. KiÕn thøc c¬ b¶n 1. Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý: - V¨n miªu t¶ gióp ngêi ®äc h×nh dung ra ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt næi bËt cña mét sù viÖc, con ngêi, phong c¶nh…lµm cho nh÷ngvËt, viÖc, ngêi, c¶nh ®ã nh hiÖn lªn tríc m¾t ngêi ®äc. Khi miªu t¶ n¨ng lùc quan s¸t cña ngêi nãi, ngêi viÕt béc lé râ nÐt nhÊt. - Miªu t¶ rÊt gÇn gòi víi tuæi th¬. + Gióp c¸c em t¶ l¹i c¶nh, vËt, ngêi trong cuéc sèng mét c¸ch sinh ®éng. + Gióp c¸c em lµm v¨n tù sù tèt h¬n. 2. T×m hiÓu chung vÒ v¨n miªu t¶ (Sgk) 3.Quan s¸t, tëng tîng, so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶: Muèn miªu t¶ tríc hÕt ph¶i biÕt quan s¸t, råi tõ ®ã nhËn xÐt, liªn tëng, tëng tîng, vÝ von, so s¸nh…®Ó lµm næi bËt lªn nh÷ng ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt. 4. Ph¬ng ph¸p viÕt v¨n miªu t¶ c¶nh: - X¸c ®Þnh ®èi tîng. - quan s¸t, nhËn xÐt vÒ ®èi tîng. - Lùa chän nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu. - Tr×nh bµy theo mét thø tù hîp lÝ. Lêi v¨n, ®o¹n v¨n ®¶m b¶o sù liªn kÕt, m¹ch l¹c * Bè côc: + Më bµi: Giíi thiÖu c¶nh ®îc t¶ + Th©n bµi: TËp trung t¶ c¶nh vËt chi tiÕt theo mét thø tù nhÊt ®Þnh. + KÕt bµi: Ph¸t biÓu c¶m tëng vÒ c¶nh s¾c ®ã. 5. Ph¬ng ph¸p viÕt v¨n miªu t¶ ngêi - X¸c ®Þnh ®èi tîng cÇn t¶ ( Miªu t¶ ch©n dung hay miªu t¶ ngêi trong t thÕ ho¹t ®éng) - Quan s¸t, lùa chän c¸c chi tiÕt miªu t¶ - Tr×nh bµy kÕt qu¶ quan s¸t theo mét thø tù. * Bè côc: +Më bµi: Giíi thiÖu ngêi ®îc t¶ +Th©n bµi: Miªu t¶ chi tiÕt ( ngo¹i h×nh, cö chØ, hµnh ®éng, lêi nãi…) +KÕt bµi: NhËn xÐt vµ nªu c¶m nghÜ vÒ ngêi ®îc t¶. B. Bµi tËp v©n dông: 1.Bµi tËp 1: a.NÕó ph¶i viÕt mét ®o¹n v¨n t¶ mïa thu quª h¬ng em, em dù ®Þnh chän c¸i g× ®Ó viÕt? b.Thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n t¶ c¶nh mïa thu n¬i quª h¬ng em. ( HD: + Trêi se l¹nh + Hå níc trong xanh + Trêi xanh, m©y tr¾ng + Giã thæi nhÑ. Hoa cóc në n¬i vên nhµ) 2.Bµi tËp 2: Cho c¸c tõ sau: ngang, khÖnh kh¹ng, vun vót, chËm ch¹p, rung rinh, bÖ vÖ, ®ïa giìn… - H·y l¹ chän c¸c tõ ®iÒn vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n díi ®©y - Sau khi ®iÒn tõ h·y cho biÕt: + §o¹n v¨n t¶ c¶nh g×, ë ®©u? + Ngêi viÕt cã nh÷ng tëng tîng, so s¸nh, nhËn xÐt hay ë chç nµo? “Mét con sao biÓn ®á th¾m ®ang…bß. Nh÷ng con t«m hïm mang bé r©u dµi…bíc trªn c¸c hßn ®¸. Mét con cua ®ang bß…Chç nµo còng thÊy bao nhiªu vËt l¹. §©y lµ hoa loa kÌn më réng c¸nh,… díi níc. §µn t«m con lao… nh ruåi. B¸c rïa biÓn…, cã hai con c¸ xanh nh ®«i bím…phÝa trªn mai.” ( Híng dÉn: - ChËm ch¹p, bÖ vÖ, ngang , rung rinh, vun vót, khÖnh kh¹ng, ®ïa giìn - §o¹n v¨n t¶ ho¹t ®éng cña c¸c loµi vËt díi ®¸y biÓn. - Ngêi viÕt cã nh÷ng tëng tîng, so s¸nh, nhËn xÐt rÊt ®éc ®¸o, tµi hoa, t¹o nªn nh÷ng chi tiÕt rÊt hay vµ thó vÞ: + T«m hïm mang bé r©u dµi bÖ vÖ + Hoa loa kÌn rung rinh trong níc + §µn t«m lao vun vót + B¸c rïa khÖnh kh¹ng…(võa nh©n ho¸ võa so s¸nh hîp lÝ)) 3. Bµi sè 3. Cho ®o¹n v¨n sau: “ Buæi s¸ng, ®Êt rõng thËt lµ yªn tÜnh. Trêi kh«ng giã, nhng kh«ng khÝ vÉn m¸t l¹nh. C¸i lµnh l¹nh cña h¬i níc, s«ng ngßi, m¬ng r¹ch, cña ®Êt Èm vµ dìng khÝ th¶o méc thë ra tõ b×nh minh. ¸nh s¸ng trong v¾t, h¬i gîn mét chót ãng ¸nh trªn nh÷ng ®Çu hoa trµm rung rinh, khiÕn ta nh×n c¸i g× còng cã c¶m gi¸c nh lµ nã bao qua mét líp thuû tinh” §o¹n v¨n trªn viÕt theo ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo lµ chÝnh? §o¹n v¨n trªn t¶ c¶nh g×? Dùa vµo nh÷ng dÊu hiÖu nµo mµ em kh¼ng ®Þnh nh vËy? ViÕt mét ®Õn hai c©u nãi râ c¶m gi¸c cña em khi ®äc ®o¹n v¨n nµy? ( HD: §o¹n v¨n t¶ c¶nh rõng trµm. C¶m gi¸c khi ®äc ®o¹n v¨n nµy: Em thÊy kh«ng gian thËt yªn tÜnh, kh«ng khÝ thËt trong lµnh , m¸t mÎ; thiªn nhiªn thËt ®nga yªu vµ gÇn gòi nh sù sèng. Em yªu c¶nh nµy v« cïng, v× ®©y cßn lµ m«i trêng sèng dåi dµo vµ v« tËn) IV. Cñng cè: GV gäi HS nh¾c l¹i nh÷ng ®¬n vÞ kiÕn thøc cÇn nhí vÒ v¨n miªu t¶, ph¬ng ph¸p t¶ c¶nh, t¶ ngêi. V. Híng dÉn vÒ nhµ: - Nghiªn cøu néi dung bµi häc. - ViÕt bµi v¨n miªu t¶ mét ngêi mµ em yªu quý **************************************** ¤n tËp v¨n miªu t¶ A. Môc tiªu: * Gv gióp HS: - Cñng cã kiÕn thøc vÒ v¨n miªu t¶. HiÓu râ h¬n vai trß cña quan s¸t, tëng tîng, liªn tëng vµ so s¸nh trong v¨n miªu t¶. - RÌn kÜ n¨ng miªu t¶ c¶nh vµ miªu t¶ ngêi. - GD häc sinh yªu thÝch c¶nh vËt vµ con ngêi quen thuéc n¬i quª h¬ng. B. ChuÈn bÞ: - GV nghiªn cøu bµi d¹y, chuÈn bÞ bµi tËp, gióp HS «n tËp tèt v¨n miªu t¶. - HS «n tËp vÒ v¨n miªu t¶, ®äc tµi liÖu tham kh¶o (C¸c d¹ng bµi tËp lµm v¨n líp 6) C. C¸c ho¹t ®éng d¹y – häc: I. Tæ chøc líp: II. KiÓm tra bµi cò: Gv gäi HS ®äc bµi v¨n miªu t¶ ngêi mµ em yªu quý vµ nhËn xÐt, híng dÉn HS s¶ lçi (chó ý rÌn c¸ch diÔn ®¹t cña HS) III. Bµi míi: A. KiÕn thøc c¬ b¶n: ( Gv híng dÉn HS nhí l¹i kiÕn thøc träng t©m ®· häc: Nªu ph¬ng ph¸p lµm v¨n t¶ c¶nh vµ t¶ ngêi? Bè côc bµi v¨n t¶ c¶nh: a)Më bµi: - Giíi thiÖu c¶nh sÏ t¶ - Nªu Ên tîng chung vÒ c¶nh. b) Th©n bµi: LÇn lît t¶ c¶nh theo tr×nh tù quan s¸t - Thêi gian ( s¸ng, tra, chiÒu, tèi….) - Kh«ng gian (xa, gÇn, tõ bao qu¸t ®Õn cô thÓ) - Nªu ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña c¶nh c) KÕt bµi: C¶m nghÜ vÒ c¶nh hoÆc nªu lîi Ých, ý nghÜa, t¸c dông cña c¶nh ®èi víi thiªn nhiªn, cuéc sèng. 3) Bè côc bµi v¨n miªu t¶ ngêi: a) Më bµi: Giíi thiÖu ngêi ®îc t¶ b) Th©n bµi: Miªu t¶ chi tiÕt ( ngo¹i h×nh, cö chØ, hµnh ®éng, lêi nãi…) c) KÕt bµi: NhËn xÐt vµ nªu c¶m nghÜ vÒ ngêi ®îc t¶. B. Bµi tËp vËn dông: 1. Bµi tËp 1: Cho ®o¹n v¨n: “Trêi võa xÈm tèi, mµn ®ªm nh mét tÊm lôa khæng lå ®ang dÇn dÇn phñ xuèng, bao trïm lªn v¹n vËt, giã nhÌ nhÑ thæi, c©y l¸ ®u ®a thÇm th× trß chuyÖn. BÇu kh«ng khÝ trë lªn m¸t mÎ. Mét lóc sau tr¨ng míi tõ tõ nh« lªn. MÆt tr¨ng trßn vµnh v¹nh nh c¸i ®Üa tr¾ng tu«n ¸nh s¸ng xuèng mÆt ®Êt. C¶nh vËt ®îc kho¸c lªn m×nh mét tÊm ¸o d¸t vµng”. X¸c ®Þnh néi dung ®oÆn v¨n. ChØ ra h×nh ¶nh so s¸nh vµ nh©n ho¸ trong ®o¹n v¨n. ( HD: §o¹n v¨n t¶ mét ®ªm tr¨ng ®Ñp. H×nh ¶nh so s¸nh lµ: + Mµn ®ªm nh mét tÊm lôa khæng lå. + MÆt tr¨ng trßn vµnh v¹nh…) 2. Bµi tËp 2: Cho ®o¹n v¨n : “ ChÞ t«i cã d¸ng ngêi c©n ®èi, cã thÓ nãi lµ ®Ñp, mét vÎ ®Ñp kh«ng kiªu xa mµ rÊt ®»m th¾m. Nh×n chÞ, ngêi ta bÞ thu hót bëi m¸i tãc dµi «m lÊy khu«n mÆt tr¸i xoan xinh x¾n. Khu«n mÆt lóc nµo còng hång nh ®îc thoa mét líp phÊn. §«i m¾t trßn to, trong s¸ng gièng nh m¾t bå c©u. Hµng mi dµi uèn cong tù nhiªn lµm cho ®«i m¾t vèn ®· ®Ñp nay cßn cã thªm phÇn duyªn d¸ng h¬n. C¸i miÖng t¬i víi ®«i m«i ®á th¾m gièng nh b«ng hoa h¶i ®êng míi në” §o¹n v¨n t¶ ai? ChØ ra c¸c ph¬ng diÖn miªu t¶. Nªu Ên tîng vÒ nh©n vËt ®îc t¶. ( Híng dÉn: §o¹n v¨n t¶ chÞ t«i. Tr×nh tù t¶ tõ bao qu¸t ®Õn cô thÓ c¸c ®Æc ®iÓm: vãc d¸ng – c©n ®èi; m¸i tãc dµi; khu«n mÆt tr¸i xoan; m¾t trßn to, trong s¸ng; hµng mi; c¸i miÖng) 3. Bµi tËp 3: ViÕt ®o¹n v¨n t¶ h×nh ¶nh ngêi mÑ trong t×nh huèng sau: Em trãt g©y ra lçi lÇm. Em lµm ®îc mét viÖc tèt . ( HD: ViÕt ®o¹n v¨n theo tr×nh tù, ®¶m b¶o tÝnh liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc. TH1: Em trãt g©y ra lçi lÇm g×? Lóc biÕt chuyÖn th¸i ®é cña mÑ ra sao? Buån hay tøc giËn? ¸nh m¾t, lêi nãi, nÐt mÆt mÑ nh thÕ nµo? TH2: Khi em lµm ®îc viÖc tèt mÑ cã th¸i ®é vui mõng nh thÕ nµo? Lêi nãi, khu«n mÆt, ¸nh m¾t, nô cêi cña mÑ ra sao?) 4. Bµi tËp 4. Cho ®o¹n th¬: Khi con tu hó gäi bÇy Lóa chiªm ®¬ng chÝn, tr¸i c©y ngät dÇn Vên r©m dËy tiÕng ve ng©n B¾p d©y vµng h¹t ®Çy s©n n¾ng ®µo Trêi xanh cµng réng cµng cao §«i con diÒu s¸o lén nhµo tõng kh«ng. ( Khi con tu hó – Tè H÷u) §o¹n v¨n trªn t¶ c¶nh g×? C¶nh ®îc t¶ qua nh÷ng chi tiÕt nµo? NhËn xÐt vÒ bøc tranh trong ®o¹n th¬. Dùa vµo ý th¬ h·y lËp dµn bµi ®Ó t¶ c¶nh ®ã. ( HD lËp dµn bµi: * Më bµi: - Giíi thiÖu c¶nh mïa hÌ ( giíi thiÖu trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) - Giíi thiÖu tõ ©m thanh ®Æc trng gîi mïa hÌ… * Th©n bµi: T¶ bao qu¸t t chi tiÕt ®Õn cô thÓ: - BÇu trêi mïa hÌ: cao, trong, xanh. Nh÷ng ®¸m m©y. lµn giã… - C¶nh vËt : + C¸nh ®ång lóa chÝn ( sö dông so s¸nh, nh©n ho¸…) + C©y trong vên (t¶ chi tiÕt) cho nhiÒu tr¸i chÝn + Thu ho¹ch ng« ph¬i + H×nh ¶nh nh÷ng c¸nh diÒu bay lîn víi ®ñ mµu s¾c, ©m thanh vi vu gîi sù thanh b×nh… + ¢m thanh tiÕng ve ng©n… * KÕt bµi: Em yªu c¶nh s¾c mïa hÌ, yªu cuéc sèng b×nh yªn cña lµng quª. 5. Bµi tËp 5: LËp dµn ý vµ dùa vµo dµn ý ®ã viÕt viÕt thµnh bµi v¨n cho ®Ò lµm v¨n sau: Em h·y t¶ con s«ng quª em vµo mét buæi s¸ng mïa xu©n. 6. Bµi tËp 6: Quª h¬ng em cã con s«ng lín ch¶y qua. H·y t¶ l¹i con s«ng ®ã vµo mïa ma lò vµ vµo ®é cuèi thu. Gîi ý bµi 5: Më bµi: - Giíi thiÖu lÝ do ®Ðn quan s¸t dßng s«ng. - Giíi thiÖu c¶nh chung bao qu¸t (dßng s«ng hiÒn hoµ, d¹t dµo søc sèng thanh xu©n). b) Th©n bµi: - T¶ lßng s«ng: + Níc s«ng trong xanh, sãng l¨n t¨n, dßng níc nhÑ tr«i, ph¶n chiÕu ¸nh n¾ng xu©n. + Nh÷ng chiÕc thuúªn, ca n« ngîc dßng. Nh÷ng chiÕc thuyÒn con th¶ líi, ®ß ngang dÇy kh¸ch…¢m thanh vang lªn. + Níc c¹n, næi lªn mét b·i c¸t dµi, nhiÒu chç ®· ®îc hoa mµu phñ xanh. - T¶ bÇu trêi trªn con s«ng: + BÇu trêi trong xanh, n¾ng xu©n hång t¬i Êm ¸p, mh÷ng ®¸m m©y b«ng nhÑ tr«i. + §µ chim bay lîn tiÕng hãt vang lõng. - T¶ c©y cèi hai bªn bê s«ng: +C©y cèi tèt t¬i (t¶ cô thÓ chi tiÕt mét sè c©y to sum sª l¸) + Th¶m cá xanh mît, b·i d©u, b·i ng« xanh t¬i. +Ngêi ®i l¹i trªn bê. Ngêi chê ®ß bªn s«ng .Ngêi ®i ch¨m bãn hoa mµu .Ngêi tranh thñ trêi n¾ng ®i giÆt giò. KÕt luËn: - C¶nh bao qu¸t cuèi cïng: MÆt trêi lªn cao, dßng s«ng cµng rùc rì, cµng tÊp nËp h¬n. C©y cèi hai bªn bê m¬n mën ®ãn ¸nh n¾ng xu©n . - C¶m tëng: vui, say tríc c¶nh ®Ñp cña dßng s«ng díi ¸nh n¾ng xu©n. Gîi ý bµi 6: Bµi v¨n yªu cÇu t¶ con s«ng ë hai thêi ®iÓm kh¸c nhau ®ßi hái HS ph¶i cã sù quan s¸t, miªu t¶ hîp lÝ theo tr×nh tù. §Ò bµi yªu cÇu t¶ con s«ng vµo mïa níc lò vµ vµo ngµy cuèi thu. CÇn t¶ theo tr×nh tù thêi gian tõ h¹ sanh thu. Nhng kh«ng ph¶i t¶ c¶nh dßng s«ng Êy trong suèt mét mïa. Cã thÓ t¶ vµo mét buái s¸ng trêi ma, níc lò trµn vÒ ; mét buæi chiÒu thu . C¶nh vËt cã sù kh¸c biÖt râ rÖt. CÇn biÕt kÕt hîp miªu t¶ víi tù sù vµ biÎu c¶m. Träng t©m cña bµi lµ t¶ c¶nh dßng s«ng, nhng c¸c em cÇn miªu t¶ c¶nh s¾c bÇu trêi trªn dßng s«ng, c¶nh s¾c hai bªn bê g¾n víi con ngêi cô thÓ. ( Tham kh¶o Bµi tËp ng÷ v¨n 6. Tr 112) IV.Cñng cè : GV gäi HS nh¾c l¹i kÜ n¨ng lµm v¨n miªu t¶ V.Híng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thµnh bµi tËp 5, 6. - LËp dµn ý cho ®Ò v¨n sau: Trong líp em cã hai b¹n tªn gièng nhau nhng h×nh d¸ng vµ tÝnh nÕt cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau. Em h·y t¶ vµ so s¸nh hai b¹n Êy. *********************************************** Kì II ¤n tËp v¨n miªu t¶ A. Môc tiªu: *Gióp HS : - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n miªu t¶ : ®Æc ®iÓm, bè côc, c¸ch lµm bµi v¨n miªu t¶ c¶nh vµ miªu t¶ ng­êi. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n miªu t¶. - GD häc sinh cã ý thøc häc tËp bé m«n vµ yªu thÝch sù t×m hiÓu kh¸m ph¸ thÕ giíi tù nhiªn, con ng­êi xung quanh. B. ChuÈn bÞ: - GV: ChuÈn bÞ néi dung, bµi so¹n, sgk, stk. - HS : ¤n tËp theo h­íng dÉn, t×m hiÓu vÒ v¨n miªu t¶. C. Ho¹t ®éng d¹y häc: I. Tæ chøc líp II. KiÓm tra bµi cò: GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS III. Bµi míi A. KiÕn thøc c¬ b¶n 1. Nh÷ng ®iÒu cÇn l­u ý: - V¨n miªu t¶ gióp ng­êi ®äc h×nh dung ra ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt næi bËt cña mét sù viÖc, con ng­êi, phong c¶nh lµm cho nh÷ngvËt, viÖc, ng­êi, c¶nh ®ã nh­ hiÖn lªn tr­íc m¾t ng­êi ®äc. Khi miªu t¶ n¨ng lùc quan s¸t cña ng­êi nãi, ng­êi viÕt béc lé râ nÐt nhÊt. - Miªu t¶ rÊt gÇn gòi víi tuæi th¬. + Gióp c¸c em t¶ l¹i c¶nh, vËt, ng­êi trong cuéc sèng mét c¸ch sinh ®éng. + Gióp c¸c em lµm v¨n tù sù tèt h¬n. 2. T×m hiÓu chung vÒ v¨n miªu t¶ (Sgk) 3.Quan s¸t, t­ëng t­îng, so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶: Muèn miªu t¶ tr­íc hÕt ph¶i biÕt quan s¸t, råi tõ ®ã nhËn xÐt, liªn t­ëng, t­ëng t­îng, vÝ von, so s¸nh ®Ó lµm næi bËt lªn nh÷ng ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt. 4. Ph­¬ng ph¸p viÕt v¨n miªu t¶ c¶nh: - X¸c ®Þnh ®èi t­îng. - quan s¸t, nhËn xÐt vÒ ®èi t­îng. - Lùa chän nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu. - Tr×nh bµy theo mét thø tù hîp lÝ. Lêi v¨n, ®o¹n v¨n ®¶m b¶o sù liªn kÕt, m¹ch l¹c * Bè côc: + Më bµi: Giíi thiÖu c¶nh ®­îc t¶ + Th©n bµi: TËp trung t¶ c¶nh vËt chi tiÕt theo mét thø tù nhÊt ®Þnh. + KÕt bµi: Ph¸t biÓu c¶m t­ëng vÒ c¶nh s¾c ®ã. 5. Ph­¬ng ph¸p viÕt v¨n miªu t¶ ng­êi - X¸c ®Þnh ®èi t­îng cÇn t¶ ( Miªu t¶ ch©n dung hay miªu t¶ ng­êi tr