Các phương châm hội thoại

Mục tiêu: Giúp học sinh: §Nắm được nội dung phương châm về lượng và phương châm về chất. §Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp. Chuẩn bị : Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu, sọan giáo án, bảng phụ. Học sinh: § Xem lại bài “Hội thoại” trong chương trình lớp 8. §Xem trước bài “Các phương châm hội thọai, SGK tr/ 8. Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học: Nội dung Họat động của Thầy Họat động của Trò Họat động 1: (3’). Khởi động: Ổn định lớp: Kiểm tra: Bài mới: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THỌAI. -Ổn định trật tự, kiểm tra sĩ số. -Kiểm tra bài chuẩn bị của HS. -Yêu cầu HS nhắc lại hai nội dung chính trong bài “Hội thọai” đã học ở lớp 8. -Ở lớp 8, các em đã học vai và lượt lời trong hội thoại, hôm nay, các em sẽ tìm hiểu thêm các phương châm trong hội thọai: -Lớp trưởng báo cáo tình hình lớp. -Cán bộ lớp cùng GV kiểm tra bài sọan của lớp. -Cá nhân nhắc lại bài cũ: lớp 8 đã học vai và lượt lời trong hội thoại. -Nghe GV giảng, ghi tựa bài. Họat động 2: (15’). Hình thành kiến thức mới: I/ PHƯƠNG CHÂM VỀ LƯỢNG: -Khi giao tiếp,cần nói có nội dung. -Nội dung cần đáp ứng yêu cầu của giao tiếp, không thiếu, không thừa. II/PHƯƠNG CHÂM VỀ CHẤT. Khi giao tiếp, đừng nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực. -Yêu cầu HS đọc đọan đối thọai 1 trong phần I. Hỏi: +Khi An hỏi: “Học bơi ở đâu?”, Ba trả lời: “Dưới nước” thì câu trả lời có đáp ứng điều An muốn biết không? Vì sao? +Qua đó, ta cần rút ra bài học gì trong giao tiếp? +Em hãy đọc tuyện cười: “Lợn cưới, áo mới” và tóm tắt nội dung truyện. Vì sao truyện lại gây cười? +Lẽ ra hai nhân vật trong truyện phải hỏi và trả lời như thế nào để người nghe dễ hiểu được ý của người nói? +Qua các ngữ liệu vừa phân tích, theo em, khi giao tiếp ta cần phải tuân thủ những yêu cầu gì? -Giảng, tóm tắt y.ù -Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ 1 ở SGK tr / 9 và ghi bài. -Yêu cầu HS đọc “Quả bí khổng lồ”, SGK tr / 9. Hỏi: +Truyện nhằm phê phán điều gì? +Từ đó, em rút ra điề gì cần tránh khi giao tiếp? -Tổng kết ý (nội dung 2, ghi nhớ). -Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ 2, ghi bài. -Cá nhân đọc to đọan thoại, lớp theo dõi SGK . -Cá nhân: Câu trả lời không đáp ứng điều An muốn biết. Vì An muốn biết trường dạy bơi. -Cá nhân trả lời: Phải nói đúng nội dung giao tiếp. -Cá nhân đọc thầm truyện cười, tóm tắt nội dung chính và trả lời câu hỏi: truyện gây cười vì sự khoe khoang của 2 nhân vật, nói dài dòng. -Cá nhân trả lời: +Hỏi: Anh có thấy con lợn nào chạy qua đây không? +Đáp: Tôi không thấy. -Cá nhân trả lời căn cứ vào ghi nhớ 1. -Nghe GV giảng, hiểu. -Cá nhân đọc ghi nhớ 1, ghi bài. -Cá nhân đọc văn bản to, rõ, lớp theo dõi SGK . -Cá nhân trả lời: Phê phán nói dối. -Cá nhân trả lời: Khi giao tiếp không nên nói những điều không đúng hoặc nói dối. -Nghe giảng, hiểu. -Cá nhân đọc ghi nhớ 2, lớp theo dõi và ghi bài. Họat động 3: (25’) Luyện tập Bài tập 1: Thừa từ: a/ Nuôi ở nhà. b/ Có 2 cánh. Bài tập 2: a/ Nói có…chứng. b/ Nói dối. c/ Nói mò. d/ Nói nhăng nói cuội. e/ nói trạng. Các từ, ngữ trên liên quan đế phương châm hội thoại về chất. Bài tập 3: Phương châm hội thoại về lượng không được tuân thủ (câu hỏi cuối thừa). Bài tập 4: a/ Đôi khi trong giao tiếp phải dùng các cụm từ: “Như tôi được biết, tôi tin rằng…”để bảo đảm phương châm về chất khi tính xác thực của thông tin chưa được kiểâm chứng. b/ Để bảo đảm phương châm về lượng, khi nhắc lại nội dung người nghe đã biết, người nói cố ý muốn nhấn mạnh ý, chuyển ý, dẫn ý… Bài tập 5: -Aên đơm, nói đặt: Vu khống, đặt điều cho người khác. -Aên ốc, nói mò: Nói không có căn cứ. -Cải chày cải cối: Tranh cải không cần lí lẽ. -Khua môi múa mép: Ba hoa, nói khóac. -Nói dơi nói chuột: Nói không xác thực. -Hứa hươu hứa vượn: Hứa mà không làm. -Yêu cầu HS đọc câu hỏi 1a, 1b và tìm lỗi sai về cách dùng từ, đặt câu. (Gợi ý: chú ý các từ thừa hoặc thiếu). -Tổng kết ý, ghi đáp án. -Yêu cầu HS đọc câu hỏi 2 SGK, chọn từ cho sẵn để điền vào câu cho hợp lí. -Tổng kết ý, nêu đáp án. Hỏi: +Các từ ngữ cho sẵn ở bài tập 2 có liên quan đến phương châm hội thọai nào? -Tổng kết , ghi đáp án. -Yêu cầu HS đọc câu hỏi 3 SGK và cho biết phương châm hội thọai nào đã không được tuân thủ? -Yêu cầu HS đọc câu hỏi 4 SGK, vận dụng các phương châm đã học để giải thích vì sao người nói đôi khi phải dùng cách diễn đạt như thế? -Chốt ý (nội dung đáp án), hướng dẫn HS ghi đáp án. -Yêu cầu HS đọc thầm câu hỏi 5 và giải thích các thành ngữ. -Hướng dẫn HS làm bài tập theo nhóm. -Hướng dẫn, gợi ý, bổ sung cho nhau. -Tổng kết ý, ghi đáp án. ¬Liên hệ thực tế: trong giao tiếp, nên tuân thủ các phương châm hội thoại vừa học một cách linh họat sáng tạo. -Cá nhân đọc bài tập 1a,b, tìm lỗi sai: Thừa từ: nuôi ở nhà, có 2 cánh. -Nghe GV giảng, ghi bài. - Cá nhân đọc bài tập 2, to rõ, lớp theo dõi, trao đổi, điền từ. -Nghe GV giảng, ghi bài. -Cá nhân trả lời: Liên quan đến phương châm hội thoại về chất. -Nghe GV giảng, ghi bài. -Cá nhân đọc bài tập 3, trả lời: vi phạm phương châm về lượng. -Cá nhân đọc bài tập 4, làm bài tập theo nhóm (6hs), cá nhân nhóm phát biểu: nói như cách (a) vì thông tin chưa xác thực, mhư cách (b) để chuyển ý… -Lớp góp ý bổ sung. -Nghe GV giảng, ghi bài. -Cá nhân đọc bài tập 5, trao đổi nhóm (6hs), cá nhân nhóm trả lời. -Lớp góp ý,bổ sung. -Nghe GV giảng, ghi bài. -Nghe giảng, hiểu và áp dụng vào cuộc sống. Họat động 4: (2’). Củng cố. Dặn dò. -Yêu cầu HS đọc lại ghi nhớ ở SGK tr / 9, 10. -Yêu cầu HS đọc trước bài “Phương châm hội thọai”(tt), SGK từ tr 21, đọc hiểu các dẫn chứng, sọan trước các bài tập. -Cá nhân đọc to ghi nhớ, lớp nghe và hiểu. -Lớp nghe GV dặn và chuẩn bị bài ở nhà.