Đề cương ôn tập học kì II môn Ngữ Văn Lớp 6 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Hòa Nam

ĐỀ CƢƠNG ÔN TẬP THI HỌC KÌ II MÔN NGỮ VĂN – LỚP 6 NĂM HỌC 2018 -2019. I/ PHẦN VĂN Bảng hệ thống những tác phẩm truyện kí đã học STT Tên tác phẩm (hoặc Tác giả Thể loại Tóm tắt nội dung (đại ý) đoạn trích) 1 Bài học đường đời Tô Hoài Truyện Dế Mèn tự tả chân dung, trêu chị Cốc đầu tiên đồng dẫn đến cái chết của Dế Choắt và ân (trích Dế Mèn phiêu thoại hận. lưu kí) 2 Sông nước Cà Mau Đoàn Giỏi Truyện Bức tranh thiên nhiên rộng lớn, hoang (trích Đất rừng dài dã và cuộc sống ở vùng sông nước Cà phương Nam) Mau độc đáo. 3 Bức tranh của em gái Tạ Duy Anh Truyện Tình cảm hồn nhiên,trong sáng và lòng tôi ngắn nhân hậu của em gái Kiều Phương đã giúp người anh nhận ra phần hạn chế của chính mình. 4 Vượt thác (trích Quê Võ Quảng Truyện Cảnh vượt thác của con thuyền do dượng nội) dài Hương Thư chỉ huy trên sông Thu Bồn. 5 Buổi học cuối cùng An -phông- Truyện Buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở xơ Đô-đê. ngắn vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng và hình ảnh của thầy Ha-men qua cái nhìn và tâm trạng của chú bé Phrăng. 6 Cô Tô Nguyễn Kí Cảnh thiên nhiên tươi đẹp, trong sáng và Tuân sinh hoạt đông vui của con người trên vùng đảo Cô Tô. 7 Cây tre Việt Nam Thép Mới Kí Cây tre - người bạn thân thiết của dân tộc Việt Nam, là một biểu tượng của đất nước, dân tộc Việt Nam. 8 Lòng yêu nước I-li-a Ê-ren- Kí Lòng yêu nước tha thiết của tác giả và bua người dân Xô viết trong hoàn cảnh thử thách gay gắt của cuộc chiến tranh vệ quốc. 9 Lao xao (trích Tuổi Duy Khán Kí Bức tranh sinh động, nhiều màu sắc về thơ im lặng) thế giới các loài chim ở đồng quê. II. Thơ: STT Tên bài thơ- năm Tác giả Phương Nội dung (đại ý) sáng tác thức biểu đạt 1 Đêm nay Bác không Minh Huệ- Tự sự, miêu Bài thơ thể hiện tấm lòng yêu thương ngủ (1951) Nguyễn Đức tả sâu sắc rộng lớn của Bác Hồ với bộ Thái (1927- đội, nhân dân và tình cảm kính yêu 2003) cảm phục của người chiến sĩ đối với Bác. 2 Lượm (1949) Tố Hữu Miêu tả, tự Bài thơ khắc họa hình ảnh Lượm hồn (1920-2002) sự nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm. 1 Lượm đã hi sinh nhưng hình ảnh của em vẫn còn sống mãi với chúng ta. 3 Mưa (đọc thêm- Trần Đăng Miêu tả Bài thơ miêu tả sinh động cảnh vật 1967) Khoa (1958) thiên nhiên trước và trong cơn mưa rào ở làng quê. III. Văn bản nhật dụng: STT Tên bài Tác giả Nội dung 1 Cầu Long Biên- chứng Thúy Lan Hơn một thế kỉ, cầu Long Biên đã chứng kiến bao nhân lịch sử (báo Người sự kiện hào hùng, bi tráng của Hà Nội. Hiện nay, Hà Nội) cầu Long Biên vẫn mãi mãi trở thành một chứng nhân lịch sử. 2 Bức thư của thủ lĩnh x Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, da đỏ chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của chính mình. 3 Động Phong Nha Trần Hoàng Động Phong Nha là kì quan thứ nhất. Vẻ đẹp của hang động đã và đang thu hút khách trong và ngoài nước tham quan. Chúng ta tự hào về vẻ đẹp của Phong Nha và những thắng cảnh khác. B/ TIẾNG VIỆT: I. Các biện pháp tu từ trong câu: So sánh Nhân hóa Ẩn dụ Hoán dụ Khái niệm Là đối chiếu sự Là gọi hoặc tả con Là gọi tên sự vật Là gọi tên sự vật, vật, sự việc này với vật, cây cối, đồ vật... hiện tượng này hiện tượng,khái sự vật, sự việc bằng những từ ngữ bằng tên sự vật niệm bằng tên sự khác có nét tương vốn được dùng để gọi hiện tượng khác có vật, hiện tượng, khái đồng để làm tăng hoặc tả con người, nét tương đồng với niệm khác có nét sức gợi hình, gợi làm cho thế giới loài nó nhằm tăng sức quan hệ gần gũi với cảm cho sự diễn vật, cây cối, đồ vật gợi hình, gợi cảm nó nhằm tăng sức đạt. trở nên gần gũi với cho sự diễn đạt. gợi hình, gợi cảm con người, biểu thị cho sự diễn đạt. những suy nghĩ tình cảm của con người. II. Câu và cấu tạo câu: 1. Các thành phần chính của câu: Phân biệt thành phần Vị ngữ Chủ ngữ chính với thành phần phụ Thành phần chính của - Là thành phần chính của câu - Là thành phần chính của câu nêu câu là những thành có khả năng kết hợp với các phó tên sự vật, hiện tượng có hoạt phần bắt buộc phải có từ chỉ quan hệ thời gian và trả động,đặc điểm, trạng thái,... được mặt để câu có cấu tạo lời cho các câu hỏi làm gì?, làm miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường hoàn chỉnh và diễn đạt sao? hoặc là gì ? trả lời cho các câu hỏi: Ai? Con được một ý trọn vẹn. - Thường là động từ hoặc cụm gì?... Thành phần không bắt động từ, tính từ hoặc cụm tính - Thường là danh từ, đại từ hoặc buộc có mặt được gọi từ, danh từ hoặc cụm danh từ. cụm danh từ. Trong những trường là thành phần phụ. - Câu có thể có một hoặc nhiều hợp nhất định, động từ, tính từ hoặc vị ngữ. cụm động từ, cụm tính từ cũng có thể làm chủ ngữ. 2 - Câu có thể có một hoặc nhiều chủ ngữ. VD: Trên sân trường, chúng em đang vui đùa. 2. Cấu tạo câu: Câu trần thuật đơn Câu trần thuật đơn có từ là Câu trần thuật đơn không có từ là Khái niệm Là loại câu do một cụm - Vị ngữ thường do từ là kết - Vị ngữ thường do động từ C-V tạo thành, dùng để hợp với danh từ (cụm danh hoặc cụm động từ, tính từ giới thiệu, tả hoặc kể một từ) tạo thành.Ngoài ra tổ hoặc cụm tính từ tạo sự việc, sự vật hay để nêu hợp giữa từ là với động thành. một ý kiến . từ (cụm động từ) hoặc tính - Khi vị ngữ biểu thị ý phủ từ (cụm tính từ)...cũng có định, nó kết hợp với các từ thể làm vị ngữ. không, chưa. - Khi biểu thị ý phủ định, nó + Câu miêu tả: chủ ngữ kết hợp với các cụm từ đứng trước vị ngữ, dùng không phải, chưa phải. miêu tả hành động, trạng thái, đặc điểm...của sự vật nêu ở chủ ngữ. + Câu tồn tại: vị ngữ đứng trước chủ ngữ, dùng để thông báo sự xuất hiện, tồn tại hay tiêu biến của sự vật. Ví dụ Tôi đi về. Mèn trêu chị Cốc/ là dại. Chúng tôi đang vui đùa. C/ TẬP LÀM VĂN: Dàn bài chung của văn tả cảnh và văn tả người Dàn bài chung về văn tả cảnh Dàn bài chung về văn tả người 1/ Mở bài Giới thiệu cảnh được tả: Cảnh gì? Ở Giới thiệu người định tả: Tả ai? Người được tả đâu? Lý do tiếp xúc với cảnh? Ấn có quan hệ gì với em? Ấn tượng chung? tượng chung? 2/ Thân a. Bao quát: Vị trí? Chiều cao hoặc a. Ngoại hình: Tuổi tác? Tầm vóc? Dáng bài diện tích? Hướng của cảnh? Cảnh vật người? Khuôn mặt? Mái tóc? Mắt? Mũi? xung quanh? Miệng? Làn da? Trang phục ?...(Từ ngữ, hình ảnh miêu tả) b. Tả chi tiết: (Tùy từng cảnh mà tả b. Tả chi tiết: (Tùy từng người mà tả cho phù cho phù hợp) hợp) * Từ bên ngoài vào (từ xa): Vị trí quan * Nghề nghiệp, việc làm (Cảnh vật làm việc + sát ? Những cảnh nổi bật ? Từ ngữ, những động tác, việc làm...). Nếu là học sinh, hình ảnh gợi tả?... em bé: Học, chơi đùa, nói năng...(Từ ngữ, hình * Đi vào bên trong (gần hơn): Vị trí ảnh miêu tả) quan sát? Những cảnh nổi bật ? Từ * Sở thích, sự đam mê: Cảnh vật, thao tác, cử ngữ, hình ảnh gợi tả?... chỉ, hành động...(Từ ngữ, hình ảnh miêu tả) * Cảnh chính hoặc cảnh quen thuộc mà * Tính tình: Tình yêu thương với những người 3 em thường thấy (rất gần): Cảnh nổi xung quanh: Biểu hiện? Lời nói? Cử chỉ? bật? Từ ngữ hình ảnh miêu tả... Hành động? (Từ ngữ, hình ảnh miêu tả) 3/ Kết bài Cảm nghĩ chung sau khi tiếp xúc: Tình Tình cảm chung về người em đã tả? Yêu thích, cảm riêng hoặc nguyện vọng của bản tự hào, ước nguyện?... thân ?... MỘT SỐ ĐỀ BÀI ÔN TẬP THI HỌC KÌ II *ĐỀ 1 I. Phần đọc hiểu (4.0 điểm). Cho câu thơ sau và trả lời câu hỏi: "Chú bé loắt choắt..." Câu 1. Chép tiếp những câu thơ tiếp theo để hoàn thiện khổ thơ 2 và 3 trong một bài thơ em đã học ? Câu 2. Hai khổ thơ trên trích trong bài thơ nào, của ai? Câu 3. Nêu nội dung chính của hai khổ thơ trên? Câu 4. Tìm các từ láy và biện pháp tu từ được sử dụng trong hai khổ thơ trên? Em cho biết việc sử dụng các từ láy và biện pháp tu từ ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung của hai khổ thơ ấy? II. Tập làm văn ( 6 điểm): Em hãy viết một bài văn miêu tả quang cảnh khu vườn vào một buổi sáng đẹp trời. .. *ĐỀ 2 I. Phần đọc hiểu (4.0 điểm). Đọc đoạn trích và trả lời các câu hỏi bên dƣới: "... Kể từ hôm đó, mặc dù mọi chuyện vẫn như cũ trong căn nhà của chúng tôi, nhưng tôi luôn luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài. Những lúc ngồi bên bàn học, tôi chỉ muốn gục xuống khóc.Tôi chẳng tìm thấy ở tôi một năng khiếu gì. Và không hiểu vì sao tôi không thể thân với Mèo như trước kia được nữa. Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên.Tôi quyết định làm một việc mà tôi vẫn coi khinh: Xem trộm những bức tranh của Mèo. Dường như mọi thứ có trong ngôi nhà của chúng tôi đều được nó đưa vào tranh. Mặc dù nó vẽ bằng những nét to tướng, nhưng ngay cả cái bát múc cám lợn, sứt một miếng cũng trở nên ngộ nghĩnh. Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến ..." (Trích Bức tranh của em gái tôi – Tạ Duy Anh – Ngữ văn 6, tập 2) a. Nêu phương thức biểu đạt chính của đoạn trích. (0,5 điểm) b. Trong đoạn trích, người anh đã bộc lộ thái độ chưa tốt đối với em gái của mình? Em hãy viết một lời khuyên có ý nghĩa cho người anh trai này để anh ấy thay đổi. (1,5 điểm) c. Tìm một phép so sánh có trong đoạn trên. Cho biết đó là kiểu so sánh nào? (1,0 điểm) d. Hàng ngày, việc thiếu tôn trọng bạn bè cùng trường, cùng lớp có thể dẫn đến những hành động, hậu quả không hay. Em hãy viết đoạn văn (từ 5 đến 8 câu) trình bày suy nghĩ của mình về sự cần thiết của thái độ biết tôn trọng, yêu quý bạn bè. II. Tập làm văn ( 6 điểm): Tả một buổi sáng đẹp trời trên quê hương em. 4 .. *ĐỀ 3 I. Phần đọc hiểu (4.0 điểm). Đọc đoạn trích và trả lời các câu hỏi bên dƣới: “ Những động tác thả sào, rút sào rập rang nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuồn, hai hàm rang cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn Dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ” 1/ Đoạn văn trên trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? 2/ Nêu nội dung đoạn trích trên? 3/ Tìm các câu văn có sử dụng phép tu từ so sánh? 4/ Câu văn: Thuyền cố lấn lên a/ Xác định chủ ngữ vị ngữ? b/ Xác định kiểu câu và cho biết câu văn trên dùng để làm gì? II. Tập làm văn ( 6 điểm): Con đường từ nhà đến trường đã khắc sâu vào trong tâm trí của em. Hãy tả về con đường thân thuộc ấy. .. *ĐỀ 4 I. Phần đọc hiểu (4.0 điểm). Đọc đoạn trích và trả lời các câu hỏi bên dƣới: “ .Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông. Vài chiếc nhạn mùa thu chao đi chao lại trên mâm bể sáng dần lên cái chất bạc nén. Một con hải âu bay ngang, là là nhịp cánh ”. Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Tác giả đoạn văn trên là ai? Nêu nội dung chính của đoạn trích trên. 1. Xác định chủ ngữ và vị ngữ trong câu văn:”Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi” 2. Viết đoạn văn ngắn (5-7 câu) nói về tình cảm của em đối với quê hương. II. Tập làm văn ( 6 điểm): Tả cảnh mặt trời mọc trên quê hương em 5