Đề ôn thi học sinh giỏi Hóa học Lớp 9 - Trường THCS Ea Yông (Có đáp án)

§Ò sè 1 PGD KRÔNG PẮC ĐỀ THI HSG CẤP HUYỆN – NĂM HỌC 2007 – 2008 TRƯỜNG THCS EA YÔNG Môn : Hóa học - Lớp 9 Thời gian làm bài : 150 phút Câu 1 : ( 5 điểm) a) Tìm các chất kí hiệu bằng chữ cái trong sơ đồ sau và hoàn thành sơ đồ bằng phương trình phản ứng : A Fe2O3 FeCl2 B b) Nung nóng dây sắt trong không khí, phản ứng xong cho sản phẩm vào dung dịch HCl vừa đủ. Sau đó cho toàn bộ vào NaOH. giải thích các hiện tượng xảy ra. Câu 2 : ( 4 điểm) Nhiệt phân một lượng MgCO3 sau một thời gian thu được chất rắn A và khí B. Hấp thụ hết khí B bằng dung dịch NaOH cho ra dung dịch C. Dung dịch C vừa tác dụng với BaCl2 vừa tác dụng với KOH. Hòa tan chất rắn A bằng Axit HCl dư thu được khí B và dung dịch D. Cô cạn dung dịch D được muối khan E. Điện phân E nóng chảy được kim loại M. Hoàn thành các phương trình phản ứng trên. Câu 3 : (6 điểm) a) Bằng phương pháp hóa học, hãy tách riêng từng khí ra khỏi hỗn hợp gồm CO2 ; SO2 ; N2. b) Hòa tan hoàn toàn 3,78(g) một kim loại X vào dung dịch HCl, thu đ ược 4,704(l) H2 ở đktc. Xác định kim loại X. Câu 4 : (5 điểm) Hòa tan 1,42 (g) h ỗn h ợp Mg ; Al ; Cu bằng dung d ịch HCl thì thu được dung dịch A v à kh í B + chất rắn D. Cho A tác dụng v ới NaOH dư v à lọc k ết tủa nung ở nhi ệt độ cao đến lượng không đổi thu được 0,4 (g) chất r ắn E. Đốt nóng chất rắn D trong không khí đến lượng không đổi thu được 0,8 (g) chất r ắn F. Tính khối lượng mỗi kim loại. .......................................Hết......................................... PGD KRÔNG PẮC ĐAP ÁN ĐỀ THI HSG CẤP HUYỆN – NĂM HỌC 2007 – 2008 TRƯỜNG THCS EA YÔNG Môn : Hóa học - Lớp 9 Thời gian làm bài : 150 phút Câu 1 : a) ( 2 đ ) Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O 0,5 đ Fe2O3 + 3H2 → 2Fe + 3H2O 0,5 đ 2FeCl3 + Fe → 3FeCl2 0,5 đ Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 ↑ 0,5 đ ( 3 đ ) Fe + O2 → FeO ; Fe2O3 . Fe3O4 0,5 đ FeO + 2HCl → FeCl2 + H2O 0,25 đ Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O 0,25 đ Fe3O4 + 8 HCl → FeCl2 . 2 FeCl3 + 4H2O 0,5 đ FeCl2 + 2NaOH → Fe( OH )2↓ + 2NaCl 0,5 đ FeCl3 + 3NaOH → Fe ( OH )3↓ + 3NaCl 0,5 đ FeCl2 . 2FeCl3 + 8NaOH → Fe( OH )2 . 2Fe( OH )3 + 8NaCl 0,5 đ Câu 2 : ( 4 điểm ) MgCO3 → MgO + CO2 ↑ . Khí B là CO2 , chất rắn A ( MgO + MgCO3 ) 0,5 đ CO2 + NaOH → Na2CO3 + H2O 0,5 đ CO2 + NaOH → NaHCO3 0,5 đ Dung dịch chứa 2 muối Na2CO3 và NaHCO3 vậy muối Na2CO3 tác dụng với BaCl2 , còn NaHCO3 tác dụng với KOH . Na2CO3 + BaCl2 → BaCO3↓ + NaCl 0,5 đ 2 NaHCO3 + 2KOH → K2CO3 + Na2CO3 + 2H2O 0,5 đ MgO + 2HCl → MgCl2 + H2O 0,5 đ MgCO3 + 2HCl → MgCl2 + CO2 ↑ + H2O 0,5 đ Muối khan E là MgCl2 . MgCl2 Mg + Cl2 ↑ 0,5 đ kim loại ( M ) là Mg Câu 3 : ( 3 đ ) Cho hỗn hợp đi qua bình đựng dd NaOH dư thì khí CO2 và SO2 bị giữ lại , khí thoát ra là N2 0,5 đ CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O 0,5 đ SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O 0,5 đ Cho dd H2SO3 vào dung dịch vừa thu được ở trên cho đến dư ta sẽ thu được CO2 . Phản ứng : H2SO3 + Na2CO3 → Na2SO3 + CO2 + H2O 0,75 đ Cho tiếp dd vừa tạo thành ở trên 1 lượng dd HCl ta sẽ thu được SO2 do phản ứng 0,25 đ P/ Ứng : Na2SO3 + 2HCl → 2NaCl + SO2↑ + H2O 0.5 đ ( 3 đ ) Gọi n là hoá trị của kim loại và a là số mol X đã dùng ta có phản ứng : X + HCl → XCln + n/2 H2 ↑ 0,5 đ 1 ( mol ) ( mol ) a ( mol ) ( mol ) 0,5 đ Suy ra ta có hệ : a.X = 3,78 ( 1 ) = ( 2 ) 0,5 đ an = 0,42 ( 3 ) Từ ( 1 ) , ( 2 ) , ( 3 ) => = 9 => X= 9n 0,5 đ Vì hoá trị của kim loại có thể 1 , 2 , hoặc 3 Do đó xét bảng sau : n 1 2 3 4 X 9 18 27 36 - Trong các kim loại đã biết Al có hoá trị 3 , với nguyên tử lượng 27 là phù hợp 1đ Câu 4 : ( 5 đ ) Mg + 2HCl → MgCl2 + H2↑ 0,5 ñ 2Al + 6 HCl → 2AlCl3 +3H2↑ 0,5 ñ Chaát raén D laø Cu khoâng tan . MgCl2 + 2NaOH → Mg ( OH ) 2 + 2NaCl 0,5 ñ Do NaOH dö neân Al( Cl)3 tan AlCl3 + 4NaOH → NaAlO2 + 3NaCl + 2 H2O 0,5 ñ Mg( OH )2 → MgO + H2O 0,5 ñ Chaát raén E laø MgO = 0,4 ( g ) 0,25 ñ 2Cu + O2 → 2CuO 0,5 ñ Chaát raén F laø CuO = 0,8 ( g ) 0,25 ñ Theo PT : m Mg = .24 ( g ) 0,5 ñ m Cu = .64 ( g ) 0,5 ñ m Al = 1,42 – ( 0,64 + 0,24 ) = 0,54 ( g ) 0,5 ñ ..............................................Hết......................................... §Ò 2 ®Ò thi häc sinh giái m«n ho¸ häc líp 9 Thêi gian: 150phót C©u1: H·y chän § ( nÕu lµ ®óng ); chän S ( nÕu cho lµ sai ) 1. Hoµ tan hoµn toµn 20,4 gam Al2O3 vµ 8 gam MgO trong 122,5 gam dung dÞch H2SO4. §Ó trung hoµ l­îng axit cßn d­ ph¶i dïng 400 ml dung dÞch NaOH 0,5M. Nång ®é phÇn tr¨m dung dÞch H2SO4 ban ®Çu lµ: A. 65% B. 75% C.72% D.70% 2. Cho hçn hîp Al vµ Fe t¸c dông víi hçn hîp dung dÞch AgNO3 vµ Cu(NO3)2 thu ®­îc dung dÞch B vµ chÊt r¾n D gåm 3 kim lo¹i. Cho D t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ cã khÝ bay lªn. Thµnh phÇn chÊt r¾n D lµ: A. Al,Fe vµ Cu B. Fe, Cu vµ Ag C. Al, Cu vµ Ag D. KÕt qu¶ kh¸c C©u2: 1. Cã 4 lä mÊt nh·n A, B, C,D chøa NaI, AgNO3, HI, K2CO3. - Cho chÊt trong lä A vµo c¸c lä: B,C,D ®Òu thÊy cã kÕt tña - ChÊt trong lä B chØ t¹o 1 kÕt tña víi 1 trong 3 chÊt cßn l¹i - ChÊt C t¹o 1 kÕt tña vµ 1 khÝ bay ra víi 2 trong 3 chÊt cßn l¹i. X¸c ®Þnh chÊt chøa trong mçi lä. Gi¶i thÝch 2. ViÕt 6 ph­¬ng tr×nh ph¶n øng kh¸c nhau ®Î thùc hiÖn ph¶n øng. PbCl2 + ? = NaCl + ? C©u3: 1. §èt hçn hîp C vµ S trong Oxi d­ _ hçn hîp A. - Cho 1/2 A léi qua dung dÞch NaOH thu ®­îc dung dich B vµ khÝ C. - Cho khÝ C qua hçn hîp chøa CuO, MgO nung nãng thu ®­îc chÊt r¾n D vµ khÝ E. - Cho khÝ E léi qua dung dÞch Ca(OH)2 thu ®­îc kÕt tña F vµ dung dÞch G thªm dung dÞch KOH vµo G l¹i thÊy cã kÕt tña F xuÊt hiÖn. §un nãng G còng thÊy kÕt tña F. Cho 1/2 khÝ A cßn l¹i qua xóc t¸c nãng thu ®­îc khÝ M. DÉn M qua dung dÞch BaCl2 thÊy cã kÕt tña N. X¸c ®Þnh thµnh phÇn A,B,C,D,E,F,G,M,N vµ viÕt tÊt c¶ c¸c ph¶n øng x¶y ra. 2. Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p t¸ch riªng tõng chÊt nguyªn chÊt tõ hçn hîp: §¸ v«i, v«i sèng, th¹ch cao vµ muèi ¨n. C©u4:Trén 50ml dung dÞch Al2(SO4)3 4M víi 200ml Ba(OH)2 1,5M thu ®­îc kÕt tña A vµ dung dÞch B. Nung kÕt tña A trong kh«ng khÝ ®Õn l­îng kh«ng ®æi thu ®­îc chÊt r¾n D. Thªm BaCl2 d­ vµo dung dÞch B th× t¸ch ra kÕt tña E. a. ViÕt ptp­. TÝnh l­îng D vµ E b. TÝnh nång ®é mol chÊt tan trong dung dÞch B ( coi thÓ tÝch thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ khi x¶y ra ph¶n øng) ®¸p ¸n ®Ò sè 2 §¸p ¸n chÊm C©u1: ( 4 ®iÓm ) 1. §¸p ¸n ®óng: C ( 1 ®iÓm) Sai: A,B,D ( 1 ®iÓm ) 2. §¸p ¸n ®óng: B ( 1 ®iÓm ) Sai: A,C,D ( 1 ®iÓm ) C©u2: ( 5 ®iÓm ) 1/ (2 ®iÓm ) A t¹o kÕt tña víi B,C,D nªn A lµ AgNO3 ( 0,25 ®iÓm ) AgNO3 + NaI = AgI + NaNO3 ( 0,25 ®) AgNO3 + HI = AgI + HNO3 ( 0,25 ®) 2AgNO3 +K2CO3 = Ag2CO3 + 2KNO3 ( 0,25 ®) C t¹o kÕt tña víi A vµ t¹o khÝ víi HI C lµ K2CO3 ( 0,25 ®) B chØ t¹o kÕt tña víi 1 trong 3 chÊt cßn l¹i B lµ NaI ( 0,25 ®) D lµ HI ( 0,25 ® ) 2HI + K2CO3 = 2KI + CO2 k + H2O ( 0,25 ®) 2/ ( 3 ®iÓm ) Mçi ph­¬ng tr×nh ®óng ®­îc 0,5 ®iÓm 1. PbCl2 + Na2CO3 = PbCO3 + 2NaCl 2. PbCl2 + Na2S = PbS + 2NaCl 3. PbCl2 + Na2SO3 = PbSO3 + 2NaCl 4. PbCl2 + Na2SO4 = PbSO4 + 2NaCl 5. 3PbCl2 + 2Na3PO4 = Pb3(PO4)2 + 6NaCl 6. PbCl22+ Na2SiO3 = PbSiO3 + 2NaCl C©u3: ( 7 ®iÓm ) 1. ( 4 ® ) 2C + O2 = 2 CO ( 0,25®) C + O2 = CO2 ( 0,25®) S + O2 = SO2 ( 0,25®) KhÝ A:, CO2 , SO2, O2d­, CO ( 0,25®) Cho A qua dung dÞch NaOH CO2 + 2NaOH = Na2CO3 + H2O ( 0,25®) SO2 + 2NaOH = Na2SO3 + H2O ( 0,25®) Dung dÞch B chøa Na2CO3, Na2SO3 cßn khÝ C chøa: CO2, O2, CO ( 0,25®) C qua CuO, MgO nãng. CuO + CO = Cu + CO2 ( 0,25®) ChÊt r¾n D ( MgO, Cu ) vµ khÝ E cã: CO2, O2, CO d­ ( 0,25®) E léi qua Ca(OH)2 CO2 + Ca(OH)2 = CaCO3 + H2O ( 0,25®) 2CO2 + Ca(OH)2 = Ca(HCO3)2 ( 0,25®) KÕt tña F lµ CaCO3 Dung dÞch G: Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2+ 2KOH = CaCO3 + K2CO3 + H2O( 0,25®) Ca(HCO3)2 = CaCO3+ CO2 + H2O( 0,25®) A qua xóc t¸c nãng 2SO3 + O2 = 2SO3 ( khÝ M) ( 0,25®) M qua dung dÞch BaCl2 SO3 + H2O + BaCl2 = BaSO4 + 2HCl (KÕt tña N) 2. ( 3 ®iÓm)Hoµ tan trong n­íc CaO + H2O = Ca(OH)2 ( 0,5®) Röa nhiÒu lÇn thu ®­îc chÊt r¾n A cã CaCO3 + CaSO4vµ n­íc läc B cã NaCl vµ Ca(OH)2 (0,25®) Thªm Na2CO3 vµo n­íc läc Na2CO3 + Ca(OH)2= CaCO3+ 2 NaOH ( 0,5®) Läc kÕt tña ®­îc n­íc läc C. §em ®un nãng kÕt tña CaCO3= CaO + CO2 ( 0,5®) Trung hoµ n­íc läc C råi c« c¹n ®­îc NaCl Ng©m chÊt r¾n A trong dung dÞch HCl CaCO3 + 2HCl = CaCl2 + CO2 + H2O ( 0,5®) Läc s¶n phÈm kh«ng tan lµ CaSO4 ( 0,25®) Thªm Na2CO3 vµo n­íc läc ®Ó thu l¹i CaCO3 CaCl2 + Na2CO3= CaCO3+ 2 NaCl ( 0,5®) C©u4: ( 4 ®iÓm ) Sè mol Al2(SO4)3 = 0,2mol ( 0,5®) nBa(OH)2 = 0,3mol ( 0,5®) Pt: Al2(SO4)3 + 3Ba(OH)2 = 3 BaSO4 + 2 Al(OH)3 ( 0,5®) Khi nung BaSO4 ®­îc BaSO4 kh«ng ®æi 2Al(OH)3 = Al2O3 + 3H2O ( 0,5®) ChÊt r¾n D gåm BaSO4 vµ Fe2O3, dung dÞch B cã Al2(SO4)3 d­ ( 0,25®) Al2(SO4)3 + 3BaCl2 = 3 BaSO4 + 2FeCl3 ( 0,5®) KÕt qu¶: mD= 80,1gam( 0,5®) mE = 69,9gam ( 0,25®) CM = 0,4M ( 0,5®) Ghi chó: - HS lµm c¸ch kh¸c mµ ®óng vÉn cho ®iÓm tèi ®a - C¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc kh«ng c©n b»ng hoÆc kh«ng ghi râ tr¹ng th¸i trõ 1/2 sè ®iÓm. ®Ò 3 kú thi chän häc sinh giái líp 9 M«n:ho¸ häc §Ò bµi C©u I: (2 ®iÓm) 1. Khi cho luång khÝ hidro cã d­ ®i qua c¸c èng nghiÖm chøa Al2O3, FeO, CuO; MgO nung nãng ®Õn khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. ChÊt r¾n cßn l¹i «ng nghiÖm gåm. A. FeO; Al2O3; CuO; MgO B. Al, Fe, Cu, Mg C. Al2O3; Fe; Cu; MgO C. Al, Fe; Cu, MgO 2. Hoµ tan 1 l­îng muèi cacbonat kim lo¹i ho¸ trÞ II b»ng dung dÞch H2SO4 16%. Sau khi khÝ kh«ng tho¸t ra n÷a th× thu ®­îc dung dÞch chøa 22,2% muèi sunfat. C«ng thøc ph©n tö cña muèi lµ c«ng thøc nµo sau ®©y: A. CaCO3 B. FeCO3 C. MgCO3 D. CuCO3 C©u II: (3 ®iÓm) 1. Cho c¸c dung dÞch bÞ mÊt nh·n sau: AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4 Thuèc thö ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞchl trªn lµ: A. Quú tÝm B. Dung dÞch HCl C. Dung dÞch NaOH D.Dung dÞch BaCl2 2. Tõ NaCl, MnO2, H2SO4 ®Æc, Fe, Cu, H2O. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ®iÒu chÕ FeCl2, FeCl3, CuSO4. 3. Nªu hiÖn t­îng cã thÓ x¶y ra vµ viÕt c¸c PTHH biÓu diÔn c¸c ph¶n øng: a. Sôc khÝ CO2 tõ tõ vµo dung dÞch n­íc v«i. b. K + dd FeCl3 c. MnO2 + ddHCl to d. dd Ca(OH) 2 + dd NaHCO3 C©u III: (2,5 ®iÓm) KhuÊy kÜ m gam bét kim lo¹i M (ho¸ trÞ II) víi V ml dd CuSO4 0,2 mol/l. Ph¶n øng xong läc t¸ch ®­îc 18,8 g chÊt d¾n A. Cho 3,76 g A t¸c dông víi l­îng d­ axit HCl thÊy tho¸t ra 224 ml khÝ (®o ë ®ktc). Cho 15,04 g A t¸c dông víi l­îngd­ dd AgNO3 thu ®­îc 51,84g chÊt r¾n. H·y tÝnh m, V vµ x¸c ®Þnh kim lo¹i M biÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. C©u IV: (2,5 ®iÓm) §èt ch¸y hoµn toµn 1 hçn hîp khÝ gåm 2 hidrocacbon cã c«ng thøc tæng qu¸t CnH2n vµ C mH2m + 2. (4 ³ m ³ 1);(4 ³ n³ 2) cÇn dïng 35,2g khÝ O2. Sau ph¶n øng thu ®­îc 14,4g H2O vµ l­îng khÝ CO2 cã thÓ tÝch b»ng thÓ tÝch cña hçn hîp khÝ ban ®Çu. a. TÝnh % thÓ tÝch cña hçn hîp khÝ ban ®Çu. b. X¸c ®Þnh CTPT vµ CTCT c¬ thÓ cã cña c¸c hidrocacbonat nãi trªn. §¸p ¸n ®Ò 3 M«n: ho¸ häc N¨m häc: 2006 -2007 C©u Néi dung §iÓm C©u I Tæng ®iÓm 2 ý1 §¸p ¸n ®óng C 1 ®iÓm ý2 §¸p ¸n ®óng B 1 ®iÓm C©u II Tæng ®iÓm 3 ý1 1 §¸p ¸n ®óng C – dd NaOH 1 ®iÓm ý2 NaCl (khan) + H2SO4 (®Æc) t0 NaHSO4 + HCl 0,25 ®iÓm §iÒu chÕ FeCl2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2 §iÒu chÕ FeCl3 MnO2 + 4HCl t0 MnCl 2 +Cl2 + 2 H2O 0,25 ®iÓm 2Fe + 3 Cl2 -> 2FeCl3 0,25 ®iÓm §iÒu chÕ CuSO4 Cu +2H2SO4® t0 CuSO4 +2H2O + SO2 0,25 ®iÓm ý3 a. CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3↓ + H2O CO2 + H2O + CaCO3 à Ca(HCO3)2 Lóc ®Çu dung dÞch vÈn ®ôc sau trong suèt 0,25 ®iÓm b. 2K + 2 H2O à 2KOH + H2↑ 3KOH + FeCl3 à 3KCl + Fe( OH)3 ®á n©u Lóc ®Çu cã khÝ sinh ra, sau kÕt tña mµu ®á n©u xuÊt hiÖn 0,25 ®iÓm c. MnO2 + 4HCl t0 MnCl2 + H2O + Cl2 ↑ 0,25 ®iÓm XuÊt hiÖn khÝ mµu vµng lôc d. Ca(OH)2 + 2NaHCO3 à CaCO3 ↓+ Na2CO3 + 2H2O 0,25 ®iÓm XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng C©u III M + CuSO4 à MSO4 + Cu (1) ChÊt r¾n A cã thÓ lµ Cu hoÆc M d­ vµ Cu Nh­ng v× A t¸c dông víi HCl d­ nªn A cã M d­ vµ Cu míi sinh ra. m M d­ + m Cu == 18,8 (g) Tæng 2,5 ®iÓm 0,25 ®iÓm A t/d víi HCl Md­ + 2HCl à MCl2 + H2 (2) 0,01 = 0,01 0,25 ®iÓm Theo (2) sè mol Md­ = n H2 = 0,01 3,76 g A cã 0,01 mol M 15,04 gA cã 0,04 mol M Gäi x lµ sè mol Cu trong 15,04gA. à n Ag sinh ra = = 0,48 mol 0,25 ®iÓm M + 2 AgNO3 à M(NO3)2 +2Ag↓ (3) 0,04 0,08 0,25 ®iÓm Cu + 2 AgNO3 à Cu (NO3)2 + 2Ag (4) x 2x 0,25 ®iÓm à 0,08 + 2x = 0,48 à 2x = 0,4 x = 0,2 Tõ (3) vµ (4) => 0,04 x M + 0,2 x 64 = 15,04 0,04 M = 2,24 M = 56 VËy: M chÝnh lµ Fe 0,25 ®iÓm Ta cã m M d­ + m Cu = 18,8 à 15,04 gA cã 0,2 mol Cu 18,8 g A à a = 0,25 mol (*) m Fed­ = 18,8 – 0,25 x 64 = 2,8 (g) 0,25 ®iÓm m Fe = m Fe P/­ + mFed­ (n Fe P/­ = n Cu = ntheo) (*) => m Fe = 0,25 x 56 + 2,8 = 16,8 (g) 0,25 ®iÓm V CuSO4 = = 1,25 M 0,25 ®iÓm C©u IV n = =1,1 mol n = = 0,8 mol Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol cña 2 hi®rocacbon CnH2n vµ CmH2m + 2 Tæng: 2,5 ®iÓm Ta cã PTHH CnH2n +O2 à n CO2 + n H2O a. na na 0,25 ®iÓm CmH2m + 2 + à m CO2 + (m +1)H2O b (). b mb (m+1)b 0,25 ®iÓm n = + b = 1,1 (1) 0,25 ®iÓm n = na + (m+1)b = 0,8 (2) 0,25 ®iÓm n CO2 = na + mb = (a+b) (3) 0,25 ®iÓm Gi¶i hÖ PT ta ®­îc a = 0,2 b = 0,1 à % CnH2n =0,2/0,3 x 100% » 66,7% 0,25 ®iÓm a. % CmH2m + 2 = 100% - 66,7% = 33,3 % b. na + mb = ( a +b) à 0,2n + 0,1m = x 0,3 2n + m = 7 0,25 ®iÓm n 2 3 m 3 1 0,25 ®iÓm à C¸c hi®rocacbon cã CT: C2H4 vµ C3H8 C3H6 vµ CH4 H H H 0,25 ®iÓm H H C = C H - C - C - C - H H H 0,25 ®iÓm H H H H H H H vµ H - C - H H - C - C = C H H H L­u ý: C¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc ph¶i ghi ®Çy ®ñ tr¹ng th¸i chÊt míi cho ®iÓm tèi ®a. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc nµo kh«ng ghi trõ 1/2 sè ®iÓm. Häc sinh lµm c¸ch kh¸c ®óng vÉn cho ®iÓm tèi ®a. ®Ò 4 Phßng GD-§T §an Ph­îng §Ò thi häc sinh giái cÊp huyÖn N¨m häc 2008-2009 M«n: Ho¸ häc 9 Thêi gian lµm bµi: 120 phót C©u I: (5 ®iÓm) 1. Tõ c¸c nguyªn liÖu ban ®Çu lµ quÆng S¾t Pirit FeS2, muèi ¨n, kh«ng khÝ, n­íc, c¸c thiÕt bÞ vµ ho¸ chÊt cÇn thiÕt, cã thÓ ®iÒu chÕ ®­îc FeSO4, Fe(OH)3, NaHSO4. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc ®iÒu chÕ c¸c chÊt ®ã? 2. B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, h·y t¸ch riªng Al2O3 ra khái hçn hîp gåm Al2O3,Fe2O3,SiO2. C©u II: (5 ®iÓm ) 1. ChØ ®­îc dïng thªm mét thuèc thö; h·y ph©n biÖt 4 dung dÞch sau ®©y b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc : KCl, NH4NO3, Ca(H2PO4)2, (NH4)2SO4. 2 . Cho s¬ ®å biÕn ho¸ sau: Cu H·y x¸c ®Þnh c¸c Èn chÊt A, B, C råi hoµn thµnh c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng? CuCl2 A C B C©u III: (5 ®iÓm) 1. Cho 44,2 gam hçn hîp hai muèi sunfat cña mét kim lo¹i ho¸ trÞ I vµ mét kim lo¹i ho¸ trÞ II t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch BaCl2, thu ®­îc 69,9gam mét chÊt kÕt tña. TÝnh khèi l­îng c¸c muèi thu ®­îc trong dung dÞch sau ph¶n øng? 2. Hai l¸ KÏm cã khèi l­îng b»ng nhau, mét l¸ ®­îc ng©m trong dung dÞch Cu(NO3)2, mét l¸ ®­îc ng©m trong dung dÞch Pb(NO3)2. Sau mét thêi gian ph¶n øng, khèi l­îng l¸ thø nhÊt gi¶m 0,05gam. a. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? b. Khèi l­îng l¸ kÏm thø hai t¨ng hay gi¶m bao nhiªu gam? BiÕt r»ng trong c¶ hai tr­êng hîp l­îng kÏm bÞ hoµ tan nh­ nhau. C©u IV: (5 ®iÓm) 1. Cho m gam bét S¾t vµo dung dÞch hçn hîp chøa 0,16mol Cu(NO3)2 vµ 0,4mol HCl. L¾c ®Òu cho ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. Sau ph¶n øng thu ®­îc hçn hîp kim lo¹i cã khèi l­îng b»ng 0,7m gam vµ V lÝt khÝ (®ktc). TÝnh V vµ m? 2. Nung ®Õn hoµn toµn 30gam CaCO3 råi dÉn toµn bé khÝ thu ®­îc vµo 800ml dung dÞch Ba(OH)2, thÊy thu ®­îc 31,08gam muèi axÝt. H·y tÝnh nång ®é mol cña dung dÞch Ba(OH)2? Cho S = 32, O = 16, Ba = 137, Cl = 35,5, Zn = 65, Pb = 207, N = 14, Fe = 56, Cu = 64, Ca = 40, H = 1. ®¸p ¸n ®Ò 4 Phßng GD-§T §an Ph­îng ®¸p ¸n §Ò thi häc sinh giái cÊp huyÖn N¨m häc 2008-2009 M«n: Ho¸ häc 9 c©u hái ®¸p ¸n biÓu ®iÓm C©u I 5 1. (3) - Nung quÆng S¾t Pirit trong kh«ng khÝ: 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2# 0,5 - §iÖn ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n xèp: §iÖn ph©n cã mµng ng¨n 2NaCl + 2 H2O 2 2NaOH + 2Cl2#+ H2# 0,5 t0 - §iÒu chÕ Fe: Fe2O3 + 3H2 2Fe + 3H2O 0,25 t0 V2O5 - §iÒu chÕ H2SO4: 2SO2 + O2 2SO3# SO3 + H2O H2SO4 0,5 - §iÒu chÕ FeSO4: Fe + H2SO4 FeSO4 + H2# 0,25 t0 - §iÒu chÕ Fe(OH)3: 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3$+ 3NaCl 0,5 - §iÒu chÕ NaHSO4: NaOH + H2SO4 NaHSO4+ H2O 0,5 2. (2) - Hoµ tan hçn hîp b»ng dung dÞch NaOH d­, ®un nãng råi läc bá Fe2O3 kh«ng tan: Al2O3 + 2NaOH 2NaAlO2 + H2O SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 1 - Sôc khÝ CO2 d­ ®i qua n­íc läc: NaAlO2 + CO2 + 2H2O Al(OH)3$ + NaHCO3 0,5 - Läc lÊy kÕt tña ®em nung ë nhiÖt ®é cao: t0 2Al(OH)3 0 Al2O3 + 3H2O 0,5 C©u II 5 1 (2) - Chän dung dÞch Ba(OH)2 0,25 - LËp b¶ng ghi c¸c hiÖn t­îng nhËn biÕt 0,25 - ViÕt 3 ph­¬ng tr×nh ®óng, mçi ph­¬ng tr×nh 0,5 diÓm 1,50 2 (3) - X¸c ®Þnh ®óng: A lµ Cu(OH)2; B lµ CuSO4; C lµ CuO 0,5 - ViÕt ®óng 5 ph­¬ng tr×nh, mçi ph­¬ng tr×nh 0,5 diÓm 2,5 C©u III 5 1 (3) - Gäi A, B lÇn l­ît lµ ký hiÖu ho¸ häc cña kim lo¹i trÞ I vµ II. a, b lÇn l­ît lµ sè mol cña 2 muèi sunfat t­¬ng øng. Cã ph­¬ng tr×nh: A2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2 ACl (1) amol amol amol BSO4 + BaCl2 BaSO4 + BCl2 (2) bmol bmol bmol 1 - Ta cã 0,5 - Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng (1) vµ (2): nBaCl2 = nBaSO4 = 0,3(mol) mBaCl2 = 0,3x208 = 62,4(gam) 0,5 Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng: m(A2SO4; BSO4) + mBaCl2 = mBaSO4 + m(ACl; BCl2) suy ra: 44,2 + 62,4 = 69,9 + m (ACl; BCl2) VËy, hai muèi tan trong dung dÞch thu ®­îc lµ ACl vµ BCl2 cã khèi l­îng b»ng 36,7gam 1 2 (2) - Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Zn + Cu(NO3)2 Zn(NO3)2 + Cu (1) amol amol Zn + Pb(NO3)2 Zn(NO3)2 + Pb (2) amol amol 0,5 - V× khèi l­îng hai l¸ kÏm b»ng nhau nªn sè mol b»ng nhau Gäi a lµ mol mçi l¸ kÏm: nZn(1) = nZn(2) = a 0,5 - Theo PT (1): mZn(1) gi¶m: 65a – 64a = 0,05. suy ra: a = 0,05(mol) 0,5 - Theo PT (2): mZn t¨ng: 207a – 65a = 142a V× a = 0,05 nªn l¸ kÏm thø 2 t¨ng 142 x 0,05 = 7,1(gam) 0,5 C©u IV 5 1 (2) Fe + Cu (NO3)2 Fe(NO3)2 + Cu (1) 0,16 mol 0,16 mol 0,16 mol Fe + 2HCl FeCl2 + H2# (2) 0,2 mol 0,4 mol 0,2 mol 0,5 - V× ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn mµ sau ®ã thu ®­äc hçn hîp kim lo¹i, suy ra Fe cßn d­; Cu(NO3) 2 vµ HCl ph¶n øng hÕt 0,25 - Theo PT (2): nH2 = 1/2nHCl = 0,2 (mol) ThÓ tÝch H2 sinh ra ë ®ktc = 0,2 x 22,4 = 4,48 (lÝt) 0.5 - Theo PT (1): nFe = nCu = nCu(NO3)2 = 0,16 (mol) - Theo PT(2): nFe = 1/2nHCl = 0,2 (mol) suy ra, khèi l­îng Fe d­ = m – (0,16 + 0,2) x 56 = (m – 20,16) - Khèi l­îng Cu sinh ra = 0,16 x 64 = 10,24 (gam) 0,5 - V× hçn hîp hai kim lo¹i thu ®­îc cã khèi l­îng = 0,7m (gam) nªn ta cã PT: (m – 20,16) + 10,24 = 0,7m Gi¶i PT cã m = 33,067(gam) 0,25 2 (3) t0 CaCO3 CaO + CO2# (1) CO2 + Ba(OH)2 BaCO3$ + H2O (2) 2CO2 + Ba(OH)2 Ba(HCO3)2 (3) Mçi ph­¬ng tr×nh viÕt ®óng cho 0,25 ®iÓm 0,75 nCaCO3 = 0,3 (mol); nBa(HCO3)2 = 31,08/259 = 0,12 (mol) 0,25 NÕu chØ t¹o muèi axit th× CM cña Ba(OH)2 = 0,12/0,8 = 0,15(M) 0,5 NÕu t¹o ra hçn hîp hai muèi th× CM cña Ba(OH)2 = 0,18/0,8 = 0,225(M) 1,5 Chó ý: - C¸c PT viÕt thiÕu ®iÒu kiÖn; c©n b»ng sai trõ 1/2 sè ®iÓm cña PT. - C¸c c¸ch gi¶i kh¸c vÉn ®óng th× cho ®iÓm t­¬ng ®­¬ng./. ®Ò 5 MOÂN THI: HOÙA HOÏC_Lôùp 9 (Thôøi gian laøm baøi 150 phuùt, khoâng keå thôøi gian phaùt ñeà) ÑEÀ: Caâu 1: (5 ñieåm) 1- Trong hôïp chaát khí vôùi Hiñroâ cuûa nguyeân toá R coù hoùa trò IV, Hiñroâ chieám 25% veà khoái löôïng. Xaùc ñònh nguyeân toá ñoù 2- Ngöôøi ta duøng moät dung dòch chöùa 20 gam NaOH ñeå haáp thu hoaøn toaøn 22 gam CO2. Vieát phöông trình phaûn öùng vaø goïi teân muoái taïo thaønh. Caâu 2: (5 ñieåm) 1- Boå tuùc chuoãi phaûn öùng vaø cho bieát A, B, C, D, E, F laø nhöõng chaát gì? A + B C + H2 C + Cl2 D to D + dd NaOH E + F E Fe2O3 H2O C©u 2: ( 2, 0 ®iÓm ) Trong thµnh phÇn 3 mol l­u huúnh ¤ xÝt cã 3,6 1024 nguyªn tö ¤ xy vµ 1,8 1024 nguyªn tö l­u huúnh . §­a ra c«ng thøc ph©n tö ¤ xÝt l­u huúnh ? Caâu 3: (5 ñieåm) Cho a gam dung dòch H2SO4 24,5% vaø b gam dung dòch NaOH 8% thì taïo ñöôïc 3,6 gam muoái axít vaø 2,84 gam muoái trung hoøa. 1- Tính a vaø b 2- Tính thaønh phaàn traêm cuûa dung dòch sau phaûn öùng C©u 4: ( 4, 0 ®iÓm ) ChÊt r¾n A mÇu xanh lam ,tan ®­îc trong n­íc t¹o thµnh dung dÞch , khi cho thªm NaOH vµo dung dÞch ®ã t¹o ra kÕt tña B mÇu xanh lam . Khi nung nãng ,chÊt B bÞ ho¸ ®en . NÕu sau ®ã tiÕp tôc nung nãng s¶n phÈm trong dßng Hy®r« th× t¹o ra chÊt C mÇu ®á . ChÊt C t­¬ng t¸c víi mét A xÝt v« c¬ ®Ëm ®Æc t¹o ra dung dÞch cña chÊt A ban ®Çu . H·y cho biÕt chÊt A lµ chÊt nµo , viÕt tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc t­¬ng øng PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏOHµ trung Naêm hoïc: 2008-2009 Tr­êng THCS Hµ Ch©u HÖÔÙNG DAÃN CHAÁM ®Ò 5 MOÂN THI: HOÙA HOÏC_Lôùp 9 Câu Noäi Dung §iÓm Caâu 1 (5 ñieåm) 1- Goïi khoái löôïng nguyeân töû cuûa nguyeân toá R laø x: coâng thöùc hôïp chaát khí vôùi Hiñroâ laø RH 0,5 ñieåm Ta coù: 0,5 ñieåm 25(x+4)=4.100 25x = 300 x = 0,5 ñieåm Khoái löôïng nguyeân töû cuûa nguyeân toá R baèng 12 ñvC 0,5 ñieåm Nguyeân toá R laø cacbon: C 0,5 ñieåm 2- Soá phaân töû gam NaOH: 0,5 ñieåm Soá phaân töû gam CO2: 0,5 ñieåm Tyû leä phaân töû gam Caùc chaát tham gia phaûn öùng laø 0,5:0,5 = 1:1 0,5 ñieåm Phöông trình hoùa hoïc cuûa phaûn öùng laø NaOH + CO2 = NaHCO3 0,5 ñieåm Teân muoái laø: Natri Hiñroâ cacbonat 0,5 ñieåm Caâu 2 (5 ñieåm) 1- Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 0,5 ñieåm 2FeCl2 + Cl2 = 2FeCl3 0,5 ñieåm to FeCl3 + 3NaOH = Fe(OH)3 + 3NaCl 0,5 ñieåm 2Fe(OH)3 = Fe2O3 + 3H2O 0,5 ñieåm A: Fe B: HCl C: FeCl2 D: FeCl3 E: Fe(OH)3 F: NaCl 1 ñieåm 2- : ( 2, 0 ®iÓm ) 3 mol l­u huúnh ¤ xÝt cã : 3,6 . 1024 hay 36. 1023 hay 6 . 6.1023 nguyªn tö ¤xy = 6 mol nguyªn tö ¤ xy 1,8 . 1024 hay 18. 1023 hay 3 . 6.1023 nguyªn tö L­u huúnh = 3 mol nguyªn tö l­u huúnh . 3 mol ph©n tö L­u huúnh ¤ xÝt cã 3 mol nguyªn tö L­u huúnh vµ 6 mol nguyªn tö « xy th× c«ng thøc cña ¤ xÝt L­u huúnh lµ SO2 1,0 ®iÓm 1.0 ®iÓm Caâu 3 (5 ñieåm) NaOH + H2SO4 NaHSO4 + H2O 0,03 mol 0,03 mol 0,03 mol 0,5 ñieåm 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + H2O 0,04 mol 0,02 mol 0,02 mol 0,5 ñieåm n NaHSO4 = mol 0,25 ñieåm n Na2SO4 = mol 0,25 ñieåm n NaOH = 0,03 + 0,04 = 0,07 mol 0,25 ñieåm m NaOH = 0,07 x 40 = 2,8 gam 0,25 ñieåm m dd NaOH = b = gam 1 ñieåm n H2SO4 = 0,03 + 0,02 = 0,05 mol m H2SO4 = 98 x 0,05 = 4,9 gam m dd H2SO4 = a = gam 1 ñieåm C% NaHSO4 = 0,5 ñieåm to C% Na2SO4 = 0,5 ñieåm Caâu 4 (5 ñieåm) Theo d÷ kiÖn cña ®Çu bµi chÊt A lµ §ång hy®r¸t sun f¸t kÕt tinh CuSO4 .5H2O CuSO4 + 2 NaOH = Cu (OH)2 ¯ + Na2SO4 dd Xanh lam to Cu(OH)2 = CuO + H2O ®en ChÊt B lµ hy®r« xÝt ®ång (II ) ChÊt C lµ ®ång : CuO + H2 = Cu + H2O ®á Cu + 2 H2SO4 ®Æc = CuSO4 + SO2 ­ + 2 H2O 1,0 ®iÓm 1.0 ®iÓm 0,5 ®iÓm 0 ,5 ®iÓm 1,0 ®iÓm 1,0 ®iÓm __________HEÁT__________ ®Ò 6 Phßng GD-§T NghÜa §µn K× thi tuyÓn chän häc sinh giái huyÖn n¨m häc2008-2009 M«n thi : Ho¸ Häc 9 Thêi gian lµm bµi:90phót (Kh«ng kÓ thêi gian ph¸t ®Ò) C©u 1(2®iÓm): ViÕt 4 ph¶n øng ho¸ häc kh¸c nhau ®Ó ®iÒu chÕ trùc tiÕp ra: dung dÞch NaOH b. dung dÞch CuCl2 C©u 2( 4®iÓm): Hoµn thµnh s¬ ®å ph¶n øng b»ng c¸ch thay c¸c chÊt thÝch hîp vµo c¸c ch÷ c¸i A,B,C,D ,ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng (nÕu cã): B (2) H (3) E A (1) (5) (4) G C (6) D (7) E BiÕt A lµ mét hîp chÊt cña Fe C©u 3(4®iÓm): Cã 5 mÉu ph©n bãn ho¸ häc kh¸c nhau ë d¹ng r¾n bÞ mÊt nh·n gåm : NH4NO3 , Ca3(PO4)2 , KCl , K3PO4 vµ Ca(H2PO4)2 .H·y tr×nh bµy c¸ch nhËn biÕt c¸c mÉu ph©n bãn ho¸ häc nãi trªn b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc . C©u 4(5®iÓm): Hoµ tan hoµn toµn m1 gam Na vµo m2 gam H2O thu ®­îc dung dÞch B cã tØ khèi d. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng TÝnh nång ®é % cña dung dÞch B theo m1 vµ m2 Cho C% = 5% , d =1,2g/ml. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch thu ®­îc. C©u 5(5®iÓm): Hoµ tan hoµn toµn 4gam hçn hîp gåm 1 kim lo¹i ho¸ trÞ II vµ 1 kim lo¹i ho¸ trÞ III cÇn dïng hÕt 170ml dung dÞch HCl 2M TÝnh thÓ tÝch H2 tho¸t ra (ë §KTC). C« c¹n dung dÞch thu ®­îc bao nhiªu gam muèi kh«. NÕu biÕt kim lo¹i ho¸ trÞ III lµ Al vµ sè mol b»ng 5 lÇn sè mol kim lo¹i ho¸ trÞ II th× kim lo¹i ho¸ trÞ II lµ nguyªn tè nµo . ( Cho Fe =56, Na =23, O =16, Cl =35,5, Cu =64, Zn =65 , Al =27 H =1, Ba =137) ®¸p ¸n ®Ò 6 Phßng GD-§T NghÜa §µn §¸p ¸n h­íng dÉn chÊm M«n: Ho¸ häc 9 C©u §¸p ¸n §iÓm C©u1 (2®iÓm) a. §iÒu chÕ NaOH: b. §iÒu chÕ CuCl2: 1. 2Na + 2H2O à 2NaOH + H2 1. CuSO4 + BaCl2 à CuCl2 + BaSO4 2. Na2O + H2O à 2NaOH 2. CuO + 2HCl à CuCl2 + H2O 3. 2NaCl + 2H2O 2NaOH + Cl2 + H2 3. Cu + Cl2 à CuCl2 4. Na2CO3 + Ca(OH)2 à 2NaOH + CaCO3 4. Cu(OH)2 + 2HCl à CuCl2 + H2O NÕu häc sinh viÕt ph¶n øng kh¸c mµ ®óng vÉn cho ®iÓm tèi ®a.NÕu thiÕu ®iÒu kiÖn hoÆc kh«ng c©n b»ng th× trõ mét nöa sè ®iÓm cña ph­¬ng tr×nh ®ã ( Mçi ph¶n øng ®óng cho 0,25 ®iÓm) C©u2 (4®iÓm) FeCl2 (2) Fe(OH)2 (3) Fe(OH)3 Fe3O4 (1) (5) (4) Fe2O3 FeCl3 (6) Fe2(SO4)3 (7) Fe(OH)3 0,5®iÓm 1. Fe3O4 + 8HCl à FeCl2 + 2FeCl3 + 4 H2O 2. FeCl2 + 2KOH à Fe(OH)2 + 2KCl 3. 4Fe(OH)2 + 2H2O + O2 à 4Fe(OH)3 4. 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O 5. 2FeCl2 + Cl2 2FeCl3 6. 2FeCl3 + 3H2SO4 à Fe2(SO4)3 + 6HCl 7. Fe2(SO4)3 + 6NaOH à 2Fe(OH)3 + 3Na2SO4 NÕu häc sinh viÕt s¬ ®å kh¸c mµ ®óng th× vÉn cho ®iÓm tèi ®a.NÕu kh«ng c©n b»ng hoÆc thiÕu ®iÒu kiÖn th× trõ mét nöa sè ®iÓm cña ph­¬ng tr×nh ®ã 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,