Đề tài Kinh nghiệm trong thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học toán lớp 3

PHẦN MỞ ĐẦU I - LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Đổi mới phương pháp dạy học là : “ Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác triệt để các đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học .” là phương hướng đổi mới phương pháp dạy và học môn toán ở bậc tiểu học . Một trong những biện pháp chủ yếu để đạt được mục đích trên là gây cho học sinh hứng thú học tập, tạo niềm tin ,niềm vui bằng cách lôi cuốn các em vào những trò chơi toán học hấp dẫn , phù hợp với trình độ nhận thức , đặc điểm lứa tuổi các em trong giờ học toán , đặc biệt là ở các lớp đầu cấp . Đã nhiều năm dạy học tôi cứ trăn trở mãi : làm thế nào để học sinh của mình năng động sáng tạo hơn , tạo được hứng thú trong học tập, giờ học bớt căng thẳng ,bớt áp lực ,học sinh được học mà chơi chơi mà học . Vì vậy tôi xin phép đã tiến hành thiết kế các trò chơi trong giờ học toán lớp 3, đã đưa vào giờ học toán ngay từ đầu năm và thấy kết quả học tập của các em tiến bộ hẳn lên . Đến giờ học toán các em không còn cảm thấy căng thẳng nên kết quả học tập cao hơn . Với thời gian thử nghiệm vừa qua, tôi thấy việc thiết kế trò chơi trong giờ học toán để góp phần đổi mới phương pháp dạy học toán 3 là rất quan trọng và thiết thực . Tôi xin được trình bày “ kinh nghiệm trong thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học toán lớp 3 ” trước hội đồng khoa học trường tiểu học Mỹ Thuận II , hội đồng khoa học phòng giáo dục Tân Sơn , mong các tổ chức góp ý kiến cho tôi ngày một hoàn thiện hơn, giảng dạy có chất lượng hơn. Tôi xin chân thành cám ơn ! II Mục đích nghiên cứu 1: Tìm hiểu hệ thống nội dung , phương pháp , hình thức tổ chức dạy học toán lớp 3 . Tìm hệ thống bài tập có thể thiết kế thành trò chơi . 2: Tìm hiểu những thuận lợi khó khăn của giáo viên và học sinh khi thiết kế , sử dụng trò chơi trong giờ học toán . III - NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 1 - Tìm hiểu tầm quan trọng của đổi mới phương pháp dạy học . 2 - Tìm hiểu ý nghĩa , tác dụng của trò chơi toán học . 3 - Nghiên cứu tâm sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học . 4 - Phân tích tổng hợp rút ra bài học kinh nghiệm . IV- PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1 – Học sinh khối lớp 3 – Cụ thể là lớp 3C Trường Tiểu học Mỹ Thuận II 2 – Các phương pháp chỉ đạo của ban giám hiệu. 3 – Tập thể giáo viên Trường Tiểu học Mỹ Thuận II. V – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1 – Phương pháp nghiên cứu tài liệu. 2 – Phương pháp điều tra, quan sát . 3 – Phương pháp tổng kết kinh nghiệm . PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG I : CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN . 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN : Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học : Học sinh Tiểu học luôn luôn hiếu động , ham chơi thích cái mới lạ nhưng lại chóng chán . Đối với trẻ trò chơi là một phát hiện mới , kích thích tò mò , muốn tìm hiểu , khám phá . Do vậy quan điểm “ Thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt động học tập .” là phù hợp với trường tiểu học . Trò chơi toán học nhằm mục đích là thông qua trò chơi để củng cố kiến thức của bài học , luyện tập lại kiến thức của bài mới , phát hiện ra kiến thức mới của bài học. Thông qua trò chơi học sinh nắm được kiến thức của bài học một cách nhẹ nhàng . Trong quá trình học toán ở tiểu học , sử dụng trò chơi toán học có nhiều tác dụng như : Giúp học sinh thay đổi loại hình hoạt động trong giờ học , làm cho giờ học bớt căng thẳng , tạo cảm giác thoải mái , dễ chịu . Học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng , gây hứng thú học tập . Kích thính sự tìm tòi , tạo cơ hội để học sinh tự thể hiện mình . Thông qua trò chơi , học sinh vận dụng kiến thức năng nổ , hoạt bát , kích thích trí tưởng tượng , trí nhớ . Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách sử lý thông minh trong những tình huống phức tạp tăng cường khả năng vận dụng trong cuộc sống để dễ dàng thích nghi với điều kiện mới của xã hội . Ngoài ra thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát triển được nhiều phẩm chất đạo đức như tình đoàn kết, thân ái, lòng trung thực, tinh thần cộng đồng trách nhiệm . Vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong giờ học toán ở tiểu học . 2– NGUYÊN TẮC THIẾT KẾ TRÒ CHƠI : a - NGUYÊN TẮC VỪA SỨC, DỄ THỰC HIỆN : - Mỗi trò chơi phải củng cố được một nội dung toán học cụ thể trong chương trình (Có thể là kiến thức cần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới, kiến thức thực hành, luyện tập…) - Chương trình toán 3 được chia thành 5 mạch kiến thức : Số học và yếu tố đại số, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, yếu tố thống kê, các dạng toán giải. Các trò chơi được xây dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc của các tiết học trong 5 mạch kiến thức trên, nhưng có thể mang những cái tên gợi cảm, gây hứng thú, góp phần hình thành, củng cố hoặc hệ thống kiến thức . - Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện kỹ năng toán học, phát huy trí tuệ, óc phân tích, tư duy sáng tạo . - Trò chơi phải phù hợp với quỹ thời gian (Sử dụng trong giờ học từ 5 đến 10 phút ), thích hợp với môi trường học tập. -Trò chơi có sức hấp dẫn ,thu hút được sự chú ý, tham gia của học sinh, tạo không khí vui vẻ, thoải mái . - Trò chơi cần phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 3 . Tổ chức trò chơi không quá cầu kỳ, phức tạp . b - NGUYÊN TẮC KHAI THÁC VÀ THỰC HÀNH : - Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản, củng như đồ dùng, phương tiện có sẵn của môn học ( ở thư viện , đồ dùng của giáo viên, học sinh…). - Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi xung quanh ( Từ các phế liệu như : Vỏ hộp bánh kẹo, đầu gỗ, đầu nứa, nắp chai, giấy bìa…) Sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa học, tính giáo dục, tính thẩm mỹ nhưng ít tốn kém. Từ các nguyên tắc trên, tôi đã căn cứ vào nội dung kiến thức trong sách giáo khoa, căn cứ vào thời gian, mục tiêu đề ra ở mỗi tiết học cũng như đối tượng học sinh, môi trường học tập ở đơn vị trường miền núi như trường Tiểu học Mỹ Thuận II, nơi tôi đang thầyng tác để thiết kế các trò chơi sử dụng trong giờ học toán lớp 3.\ 3 - CƠ SỞ THỰC TIỄN : a; Thực trạng chung của nhà trường : Qua tìm hiểu một số giáo viên dạy lớp 3 , tìm hiểu học sinh , tài liệu tham khảo ở trường tiểu học Mỹ Thuận 2, tôi nhận thấy: Phần đa giáo viên chưa quan tâm nhiều đến việc đưa trò chơi học toán, vào giảng dạy. Hoặc có đưa trò chơi vào giờ học cũng chỉ trong những giờ thao giảng mà thôi . Sở dĩ có tình trạng trên là do các đồng chí giáo viên chưa nhận thức được hết tác dụng của trò chơi trong giờ học toán . Vì vậy mà giờ học toán còn trầm học sinh còn thụ động trong học tập , một số học sinh yếu kém còn ngại học toán , đến giờ học toán các em không hứng thú dẫn đến kết quả học tập không cao . Do địa bàn ở Mỹ Thuận 2 là niềm núi , trình độ dân trí chưa đồng đều nên việc quan tâm đến việc học tập của con cái chưa cao , đồ dùng học tập của các em thiếu nhiều , tính tự giác học tập của các em chưa cao . b ,Thực trạng của lớp chủ nhiệm : Năm nay tôi được phân thầyng dạy lớp 3C trường tiểu học Mỹ Thuận II. Lớp tôi có 14 học sinh trong đó có :4 em nữ , 10 em nam , học sinh dân tộc Mường là 14 em. Trong 14 học sinh đó chủ yếu là ở nông thôn nên việc giao tiếp của các em còn hạn chế , không mạnh dạn tự tin . Vì vậy ngay từ đầu năm tôi đã vạch ra kế hoạch phải làm sao cho lớp mình hoạt động sôi nổi hơn trong giờ học, đặc biệt là trong giờ học toán . Tôi thiết kế các trò chơi trong giờ học toán và trình bày với BGH được BGH đồng ý nên tôi đưa vào áp dụng trong các giờ học toán . Từ đầu năm lớp học rất trầm , khi tôi đưa trò chơi học toán vào áp dụng trong giờ học thì không khí học tập khác hẳn, các em học tập tích cực, những em chậm chạp như em Cường, em Kiên cũng năng động hơn. Những em có tính tự ti như em Thế, em Đại cũng hoà nhập với các bạn hơn . Qua 2 đợt thao giảng và thanh tra của nhà trường BGH đã đánh giá sáng kíên của tôi có hiệu quả cao làm cho chất lượng của lớp vượt trội hơn trước rất nhiều . Tôi nhận thấy rằng sáng kiến của tôi đưa vào áp dụng không những giúp các em năng động , sáng tạo mà còn giúp các em biết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau , cùng giúp nhau tiến bộ , các em biết nhường nhịn nhau và ngoan hơn trước rất nhiều . Vì vậy tôi nhận thấy rằng đưa trò chơi vào giờ học toán ở tiểu học là cần thiết , nhất là trong giờ học toán của lớp 3. 4 : QUI TRÌNH TỔ CHỨC TRÒ CHƠI : TRò chơi toán học thông qua 5 bước : _ Giới thiệu tên trò chơi _ Phổ biến luật chơi _ Tiến hành chơi _ Thảo luận rút ra kiến thức _ Đánh giá kết luận . CHƯƠNG II THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TOÁN LỚP 3 TRÒ CHƠI CÓ NỘI DUNG SỐ HỌC VÀ YẾU TỐ ĐẠI SỐ. 1 – TRÒ CHƠI THỨ I : XẾP HÀNG THỨ TỰ. * Mục đích chơi : Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại . * Thời gian chơi : 5 phút * Chuẩn bị chơi : Giáo viên – chuẩn bị 2 lá cờ hiệu ( Cờ giấy nhỏ, 2 lá có màu khác nhau ) Học sinh – mỗi đội 5 mảnh bìa ( Có kích thước 10 x 15 cm ) trong mỗi mảnh bìa có ghi các số . Ví dụ : Tiết 1 : Đọc, viết và so sánh các số có 3 chữ số bài tập số 4,5 trang 3 sgk . Khi tổ chức trò chơi giáo viên có thể chuẩn bị nội dung ghi trong bìa : 537; 162; 573; 621;126. * Chọn đội chơi : Mỗi đội 5 Em; các em tự đặt tên cho đội mình ( Ví dụ : tên gọi tương ứng với màu sắc của cờ hiệu như đội Xanh, đội Đỏ ) * Cách chơi : Hai đội trưởng lên nhận bìa của tổ và phát bìa cho mỗi bạn ở đội mình. Giáo viên yêu cầu hai đội quan sát, tự so sánh các số vùa nhận trong nhóm với nhau (trong 1, 2 phút ) * Quy ước : Khi thầy giáo hô hiệu lệnh và giơ 2 lá cờ trên 2 tay về hai phía( sang ngang ) yêu cầu các em nghe, giơ biển lên cao và xếp mỗi đội một hàng ngang, bắt đầu từ thầy giáo. Khi thầy đưa 2 lá cờ song song về phía trước các em tập hợp hàng dọc. * Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như : “ Tập hợp theo thứ tự từ bé đến lớn ” ; “ Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé ” sau hai ba lần thi thay đổi các biển giữa hai đội rồi tiếp tục chơi . * Ban thư ký ghi kết quả và tổng hợp điểm. Mỗi lần xếp hàng đúng thứ tự, nhanh, không ồn ào, xô lấn, làm lộn xộn, cho 10 điểm . Xếp chậm, không thẳng hàng, mất trật tự trừ 2 điểm . Đội nào xếp sai không ghi điểm. Sau 5 phút kết thúc trò chơi đội nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc . Trò chơi có thể sử dụng ở các tiết : So sánh các số trong phạm vi 10 000 bài tập số 2 trang 101 . So sánh các số trong phạm vi 100 000 bài tập số 4 trang 147 . 2 – TRÒ CHƠI THỨ 2 : KẾT BẠN * Mục dích yêu cầu : - Rèn luyện, củng cố kỹ năng tính nhẩm nhanh các phép tính cộng, trừ hoặc nhân, chia ( số tròn chục, tròn trăm ). - Luyện tác phong nhanh nhẹn, tinh mắt . * Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị 10 đến 15 tấm bìa hình chữ nhật kích thước 10 x 15 cm ; có dây đeo . Mỗi tấm đều ghi một phép tính hoặc kết quả tương ứng . Ví dụ : Tiết cộng trừ các số có 3 chữ số ( không nhớ ) bài tập số 1 trang 4. Nội dung ghi trong thẻ như sau : 300 + 400 500 + 40 300 504 700 + 400 700 540 124 100 + 20 + 4 500 + 4 700-200-20 480 * Thời gian: từ 5 đến 7 phút. * Cách chơi : học sinh xung phong lên rút thẻ của mình, sau đó tất cả đội tập hợp thành vòng tròn, các em đeo thẻ trước ngực, mỗi em tự quan sát số thẻ của mình đứng trước và sau số thẻ của bạn nào trong nhóm mình . Tự tính nhẩm kết quả hoặc phép tính tương ứng với kết quả hoặc phép tính ghi trên thẻ của mình. * Yêu cầu cả đội lặc cò cò, vừa hát vừa vỗ tay cùng cả lớp: “ Lặc cò cò cho cái giò nó khoẻ, đi xen kẽ cho nó khoẻ cái giò ” . Khi giáo viên hô “ Tìm bạn ! tìm bạn ! ” các em phải nhanh chóng tìm và chạy về với bạn đeo thẻ có kết quả hoặc phép tính tương ứng với thẻ của mình . Những ai tìm đúng, tìm nhanh bạn mình nhất thì ghi được 10 điểm . Bạn nào tìm sai thì phải tự nhẩm lại để tìm đúng bạn mình . Sau một lượt giáo viên đổi thẻ lẫn lộn , sau đó cho các em tiếp tục chơi hoặc nhóm khác chơi . Trò chơi có thể áp dụng cho tiết luyện tập bài số 2 trang 103 sgk , tiết luyện tập bài số 3 trang 148 sgk , tiết ôn tập bốn phép tính trong phạm vi 100 000 . 3 – TRÒ CHƠI THỨ 3 : GIÀNH CỜ CHIẾN THẮNG * Mục đích chơi :- Củng cố khái niệm giảm đi một số lần và gấp lên một số lần . - Luyện cách xử lý linh hoạt . * Chuẩn bị chơi : Giáo viên chuẩn bị một số phiếu học tập có thể có nội dung như sau: - Phiếu 1 : Thêm 20 giảm 6 lần Bớt 14 Gấp 5 lần gấp 9 lần - Phiếu 2 : Gấp 4 lần giảm 8 lần gấp 7 lần Bớt 14 thêm 4 - Phiếu 3 : Gấp 4lần Giảm 6 lần Bớt 27 gấp 3 lần giảm 9 lần Cách chơi : Giáo viên phát cho mỗi bàn một phiếu . Em ngồi đầu dãy làm phép tính đầu tiên rồi viết kết quả vào hình tròn sau đó chuyển ngay phiếu cho bạn thứ 2 trong dãy để tính tiếp. Cứ như vậy cho đến học sinh cuối cùng của dãy. Nếu nhóm nào về đích trước thì thắng cuộc, giành được cờ chiến thắng, nhận được phần thưởng bút chì, thước kẻ. Trong trường hợp các đội cùng làm xong một lúc thì đội nào có kết quả đúng, trật tự khi chơi sẽ thắng cuộc. 4 - TRÒ CHƠI THỨ 4: GIEO XÚC SẮC * Mục đích chơi: Giúp học sinh nắm vững cấu tạo số tự nhiên có 4 chữ số * Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị 4 con xúc sắc bằng gỗ hình lập phương trên các mặt có ghi các số trong khoảng từ : 0- 9 Học sinh chuẩn bị giấy nháp, bút chì và quan sát sẵn sàng. * Cách chơi: Chơi theo kiểu đồng đội, mỗi đội 4 em. Cả lớp quan sát, khuyến khích cổ vũ. Hai đội xếp thành 2 hàng, giáo viên đứng giữa và gieo đồng thời 4 con xúc sắc . Các em ở 2 đội sẽ bàn nhau viết tất cả các số có 4 chữ số đó và góp kết quả lại. Sau 2 phút thì tất cả dừng bút và nộp kết quả viết cho thầy giáo. Trong một đội nếu kết quả trùng nhau thì chỉ tính điểm một lần . Giáo viên kiểm tra kết quả, mỗi kết quả đúng ghi 10 điểm . Nếu có đội nạp kết quả khi chưa hết giờ mà đúng thì được cộng thêm một điểm . ( Trò chơi được sử dụng cho tiết các số có bốn chữ số trang 91 .) 5 – TRÒ CHƠI THỨ 5 : PHÂN TÍCH SỐ * Mục đích chơi : - Giúp học sinh củng cố cách phân tích số có bốn chữ số thành tổng của các nghìn, trăm, chục, đơn vị và ngược lại - Phát triển năng lực phân tích, tổng hợp ; - Rèn tác phong nhanh nhẹn . * Chuẩn bị chơi : Giáo viên chuẩn bị 2 bảng phụ hoặc 2 tờ giấy rô ki có nội dung ghi giống nhau . Một số mảnh giấy ghi kết quả tương ứng . Ví dụ : Viết số thích hợp vào chỗ chấm . ……..= 1000 + 900 +50 +2 7550 = …….+……+….. ……. =9000 + 900 +90 +9 7050 =……….+…….+…… …...= 9000 +100 + 50 +2 1095 =……..+……+……. 8001 = 8000 + … 8100 = 8000 + …… …….. = 7000 + 500 9009 = 9000 + …… 1952 9152 7000 + 50 700 + 500 + 50 9999 9 100 7500 1000 + 90 + 5 1 - Học sinh chuẩn bị phấn ( hoặc bút dạ ) * Thời gian chơi : 3 – 5 phút * Cách chơi : Chơi theo kiểu đồng đội , chia lớp thành hai nhóm , mỗi nhóm chọn đội chơi (5-10 em ), các em còn lại cỗ vũ cho đội mình . Hai đội xếp thành hai hàng dọc. Đội trưởng lên nhận và phát cho mỗi bạn trong đội mình một mảnh giấy ghi kết quả tương ứng với nội dung ghi trên bảng . Các em đọc , quan sát ,so sánh tìm vị trí của mình cần điền (1-2 phút ) Khi giáo viên có hiệu lệnh bắt đầu chơi , yêu cầu từng bạn trong đội lên điền kết quả của mình vào bảng phụ treo trên bảng lớp (phần bài của đội mình) . Bạn thứ nhất điền xong quay xuống nhanh chóng và vỗ vào tay bạn thứ hai, bạn thứ hai lên điền ….Cứ thế tiếp tục cho điến hết. Học sinh dưới lớp và giáo viên đánh giá, thống kê điểm . Mỗi kết quả đúng ghi 10 điểm . Đội nào nhiều điểm sẽ thắng . Trong trường hợp cả hai đội đều điền đúng kết quả thì đội nào nhanh hơn , trình bầy đẹp hơn sẽ thắng . ( Trò chơi được sử dụng ở tiết các số có bốn chữ số (tiếp theo) bài tập 2 trang 96 , vận dụng ở tiết ôn tập các số đến 100 000 bài số 3 trang 169 sgk .) 6 TRÒ CHƠI THỨ 6 : GIẢI ĐÁP NHANH * Mục đích chơi : - Luyện kỹ năng tính nhẩm các phép tính cộng, trừ ( tròn chục ,tròn trăm , tròn nghìn ) , nhân chia trong bảng . - Rèn kỹ năng tính toán nhanh nhạy . * Thời gian chơi : 5-7 phút * Chuẩn bị : Chọn 2 đội chơi, mỗi đội tự đặt tên cho mình ( chẳng hạn thỏ Trắng - thỏ Nâu ). - Cử ban giám khảo , thư ký , các em còn lại cổ vũ cho đội mình . * Cách chơi : Chơi thi đua giũa hai nhóm . Đại diện 2 nhóm oản tù tì xem bên nào ra đề trước . Nhóm thứ nhất nêu tên một phép nhân , chia đã học hay một phép tính cộng trừ các số tròn chục , tròn trăm . nhóm thứ hai trả lời kết quả . Nếu nói sai thì khán giả (các em ở dưới ) được quyền trả lời . Sau khi trả lời , nhóm thứ hai nêu nhanh một phép tính khác yêu cầu nhóm thứ nhất trả lời. Tiến hành tương tự sau khoảng 5 phút thì dừng lại, ban thư ký tổng hợp xem hai nhóm có bao nhiêu kết quả đúng . Mỗi kết quả đúng ghi 10 điểm . Nhóm nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc . Trò chơi này được sử dụng ở tiết bảng nhân , bảng chia 6,7,8,9 có bài tính nhẩm , sử dụng ở tiết luyện tập bài số 2 trang 103 SGH. 7 - TRÒ CHƠI THỨ 7 : LẮP HÌNH * Mục đích :- Giúp học sinh rèn luyện kỹ năng nhân nhẩm với số tròn chục , tròn trăm , nhân số có 2 chữ số với số có 1 chữ số ( không nhớ ) - Phát triển năng lực tư duy sáng tạo, giúp các em có tinh thần đoàn kết . * Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị một số tấm bìa nhỏ hình như sau: * Hình vẽ : * Cách chơi : Chơi thi đua giữa các nhóm .Chia lớp thành hai nhóm ( mỗi nhóm 9 em ) . Giáo viên phát cho mỗi nhóm 9 miếng bìa như hình vẽ trên. Các nhóm thi đua ghép các phép tính với kết quả để tạo thành hình vuông lớn . Nhóm nào ghép xong trước và đúng sẽ thắng . ( Nếu 2 nhóm ghép xong cùng một lúc thì nhóm nào giữ trật tự trong khi làm sẽ thắng ) . Trò chơi có thể sử dụng ở tiết ôn tập bảng nhân , nhân số có hai chữ số với số có một chữ số (không nhớ ) . Tuỳ trình độ ,đối tượng học sinh mà giáo viên có thể thay đổi nội dụng trong tấm bìa . Trò chơi được sử dụng trong tiết ôn tập bảng nhân bài số 1 trang 9 , ôn tập bảng chia trang 10 SGK . 8 - TRÒ CHƠI SỐ 8 : BÁC MẶT NẠ THÔNG THÁI . * Mục đích chơi : - Giúp học sinh củng cố lại thứ tự thực hiện phép tính trong biểu thức . Rèn luyện kỹ năng quan sát , khả năng diễn đạt thành thạo , tự tin . Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị 4 biển hình mặt nạ , một bên có hình mặt cười một bên có hình mặt mếu, 4 bảng con . Chọn 3 đội chơi , mỗi đội chơi khoảng 3 em. Chọn ban thư ký, ban giám khảo , các em còn lại là cổ động viên . * Cách chơi : Chơi thi đua giữa các đội - Giáo viên lần lượt xuất hiện từng bảng con . Trên mỗi bảng con có ghi cách thực hiện 1 biểu thức . 96 : 4 x 2 96 : 4 x 2 12 + 38 : 2 12 + 38 : 2 = 96 : 8 = 24 x 2 = 50 : 2 = 12 + 19 = 12 = 48 = 25 = 31 Mỗi lần giáo viên xuất hiện một bảng con , các đội quan sát nội dung . Khi giáo viên có tiến hiệu nếu đội nào thấy thực hiện đúng thì giơ mặt cười nếu thấy là thực hiện sai thì giơ mặt mếu . Giáo viên có thể nêu câu hỏi chấp vấn thêm để các em nhớ lại thứ tự thực hiện phép tính trong một biểu thức như vì sao đội em cho là đúng ? Hoặc căn cứ vào đâu mà đội em cho là sai ? - Giáo viên cũng đưa ra đáp án bằng cách quay mặt nạ . - Ban thư ký tổng hộp điểm sau một cuộc chơi : Mỗi lần trả lời đúng , quay mặt nạ đúng thì được 10 điểm , nếu quay mặt nạ đúng xong chưa trả lời được câu hỏi phụ của giáo viên thì bị trừ đi 1- 2 điểm . Đội nào nhiều điểm nhất đội đó sẽ thắng cuộc được thưởng bút chì , vở viết . Trò chơi được sử dụng ở tiết tínhgiá trị của biểu thức ( tiếp theo ) bài số 2 trang 80 , có thể sử dụng ở tiết luyện tập chung bài số 4 trang 83. 9 – TRÒ CHƠI 9 : TÌM NGÔI SAO SÁNG * Mục đích : - Củng cố về nhận biết giá trị các số La Mã . - Tạo hứng thứ học tập , rèn luyện và phát triển năng lực tư duy . * Chuẩn bị : Học sinh chuẩn bị 5 que tính . * Thời gian chơi: Khoảng 3- 5 phút . * Cách chơi : Chơi thi đua giữa cá nhân . Các em đặt que tính lên bàn , khi giáo viên nêu lệnh học sinh thi nhau xếp xem ai làm nhanh nhất , đúng nhất . Ví dụ : Trò chơi được sử dụng trong tiết luyện tập bài số 4 trang 122 sgk . Giáo viên nêu lệnh : Hãy dùng 5 que tính để xếp thành số mười bốn. Học sinh thi xếp . Giáo viên nêu tiếp nhấc một que tính để được số mười sáu . Học sinh xếp : Tiến hành tương tự xếp 5 que tính để được số mười sáu , nhấc một que tính để xếp lại thành số hai mốt . Em nào làm xong trước sau mỗi lần thì có tín hiệu giơ tay hoặc vỗ tay. giáo viên quan sát, nhận xét và tổng hợp kết quả . Nếu em nào làm nhanh đúng và đẹp nhất trong số lần xếp số thì được phong bì “ ngôi sao sáng ” được thưởng một bó que tính . Trò chơi được sử dụng ở tiết làm quen với số La Mã , bài luyện tập bài số 4 trang 122 . B : TRÒ CHƠI CÓ NỘI DUNG ĐẠI LƯỢNG VÀ ĐO ĐẠI LƯỢNG – YẾU TỐ THỐNG KÊ 1 - TRÒ CHƠI SỐ 1 ; TRỔ TÀI MUA SẮM * Mục đích : - Giúp người chơi nắm vững kỹ năng tính toán 4 phép tính , nắm vững một số đơn vị tiền Việt Nam . - Biết ứng dụng để trao đổi hàng hoá khi cần thiết . Biết một vài nguyên tắc tối thiểu khi trao đổi . * Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị cho hai đội , mỗi đội : 30 000 đồng gồm các loại tiền: 500 đồng 6 tờ , 1000 đồng 7 tờ , 2000 đồng 5 tờ , 5000 đồng 2 tờ . Chuẩn bị một số đồ dùng học tập như : Nhãn vở 500 đồng / 1 tờ gồm 10 cái , thước kẻ 1000 đồng / 1 cái , bảng đen 2500 đồng / 1 cái , vở viết 2 000 đồng / 1 quyển , bút bi 1 000 đồng / 1 cái , …. Trong đó sẽ ghi sẵn giá vào giấy và dùng băng dính đính vào các đồ vật , bày tất cả vào hai bàn cho hai đội . Phát cho hai đội mỗi đội một giỏ mây để đựng hàng mua sắm . * Luật chơi : Khi giáo viên hô “bắt đầu ” và tính giờ thì hai bạn của hai đội sẽ vào “quầy ” chọn mua các đồ thích hợp , mua tới đâu bỏ tiền vào hộp tới đó . Nếu tiền chẵn cần cộng nhẩm cẩn thận , chọn đủ hàng rồi mới bỏ tiền vào hộp, nếu bỏ vào rồi không được lấy lại . Sau 4 phút giáo viên hô “ Đóng cửa ” thì hai bạn phải lập tức rời quầy , bàn giao số tiền còn lại cho hai bạn tiếp theo . Giáo viên lại hô “mở cửa ” và hai bạn vào mua hàng đến hết giờ . Các bạn phải nộp lại giỏ hàng cho các bạn kiểm tra . Nếu số mặt hàng mua đủ và vừa hết số tiền là người “ Khéo mua “, được thưởng một quyển truyện tranh . Nếu hết tiền mà mua không đủ hàng thì là người “ Vụng mua ” được thưởng một cây bút chì .Nếu tiền thừa mà không mua đủ hàng là người “ Keo kiệt ” chỉ được thưởng một nhãn vở. Nếu số tiền , hàng cộng lại hơn số có là người“ Tham “. Nếu số tiền cộng lại ít hơn số tiền đã mua là người “ Chậm tính toán ”, đều không được thưởng . (Chú ý : 4 người trong đội đều được thưởng như nhau ) Trò chơi được sử dụng trong tiết tiền Việt Nam bài số 3 trang 131 . 2 TRÒ CHƠI THỨ 2 : TÌM ĐƯỜNG ĐI ĐÚNG * Mục đích : Củng cố biểu tượng về thời gian * Chuẩu bị : Phiếu học tập có vẽ mô hình đồng hồ và thời gian tương ứng Ví dụ : Tiết xem đồng hồ bài số 3 trang 124. Giáo viên chuẩn bị phiếu có nội dung như hình vẽ Bảng phụ có nội dung giống phiếu học tập * Cách chơi : Chia lớp thành các nhóm nhỏ ( Có thể mỗi bàn làm một nhóm ). Các nhóm tự bàn bạc, thảo luận và nối các hình với các đáp án có sẵn . Các nhóm thi đua nhóm nào nối đúng và nhanh nhất. Sau 3 - 4 phút yêu cầu các nhóm dừng bút, giáo viên chữa bài trên bảng phụ. Các nhóm đổi chéo bài cho nhau để chấm điểm . Nhóm nào được nhiều điểm sẽ thắng cuộc . 3 – TRÒ CHƠI THỨ 3 : ai cao ai thấp * Mục đích chơi : Giúp học sinh củng cố cách đo, đọc và so sánh số đo độ dài . - Bước đầu tập sắp xếp số liệu, lập bảng thống kê - Rèn luyện khả năng quan sát, ước lượng . * Chuẩn bị : - Học sinh : Mỗi nhóm 3 em chuẩn bị một thước mét, một e - ke vuông cỡ to, bút, giấy nháp . - Giáo viên : Chuẩn bị cho mỗi nhóm 1 tờ giấy có kẻ sẵn bảng như sau : Đo chiều cao của các bạn trong nhóm và viết kết quả vào bảng theo thứ tự từ thấp đến cao . Số thứ tự Họ và tên Chiều cao 1 2 3 * Thời gian chơi : 10 – 15 phút * Cách chơi : Các nhóm thi đua với nhau Trước tiên các em dự đoán đo những bạn thấp trước rồi đến bạn cao, tiến hành đo từng thành viên trong nhóm và ghi vào giấy nháp . Sau đó kiểm tra lại kết quả đo đã đúng từ thấp đến cao chưa, nếu chưa đúng thì sắp xếp lại cho đúng yêu cầu của đề bài và ghi kết quả vào bảng thống kê. Nhóm nào đo chính xác, lập bảng đúng số liệu yêu cầu, thực hiện nhanh trật tự ,thì nhóm đó thắng , được thưởng e – ke, thước kẻ. Trò chơi này được sử dụng ở tiết thực hành đo độ dài bài tập số 2 trang 48 SGK . C– TRÒ CHƠI: CỦNG CỐ NỘI DUNG HÌNH HỌC . 1 – TRÒ CHƠI THỨ NHẤT : HÁI HOA TOÁN HỌC * Mục đích chơi : Giúp học sinh nhớ lâu các thầyng thức tính chu vi , diện tích của hình chữ nhật, hình vuông . Từ đó vận dụng linh hoạt , kết hợp với kỹ năng tính nhẩm để tính chu vi, diện tích của hình với số đo cho trước … - Phát triển khả năng diễn đạt rõ ràng , mạch lạc . * Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị một cây cảnh đặt lên bàn giáo viên làm cây hoa . Treo sẵn trên cây các bông hoa được cắt băng giấy màu trong có ghi nội dung câu hỏi . (Tuỳ theo nội dung bài học để giáo viên chọn nội dung ghi trong hoa ) Ví dụ : Khi dạy bài này cần : “ Ôn tập hình học “ ở cuối năm giáo viên có thể chọn nội dung : 1 . Muốn tìm diện tích hình vuông Một cạnh nhân bốn ra ngay khó gì ? Bạn hãy cho biết hai câu thơ trên đúng hay sai ? Hãy tính nhẩm nhanh diện tí