Đề tài Một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi “làm quen chữ cái”

Một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi “làm quen chữ cái” I - Lý do chọn đề tài: Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi “Làm quen chữ cái” là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ thái độ, phát triển trí tuệ và kỹ năng làm quen v chữ cái. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển tư duy mở rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc phát triển nhân cách toàn diện. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang “Tiếng việt” vững chắc để trẻ bước vào lớp 1. Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo khi bước vào trường phổ thông là một bước ngoặt lớn và việc quan trọng nhất là ở đây ai sẽ là người giúp trẻ vượt qua những cái khó khăn đó? không ai khác chính là các cô giáo, phụ huynh và bản thân trẻ. ở mẫu giáo trẻ đang quen với vui chơi là hoạt động chủ đạo, nhưng khi trẻ vào tiểu học thì học tập lại là vai trò chủ đạo nên việc cho trẻ làm quen với chữ cái ở trẻ mẫu giáo không phải là đưa chương trình tiếng việt của lớp 1 vào dạy mà ở đây trẻ mẫu giáo 5 tuổi được sử dụng các yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua các hoạt động học tập. Nhờ giáo viên biết linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động, biết khơi gợi lòng say mê, sự hứng thú của trẻ về bộ môn làm quen chữ cái. Chính vì tầm quan trọng đó năm học 2002-2003 Vụ giáo dục mầm non đã chọn hoạt động làm quen văn học chữ viết làm chuyên đề mũi nhọn. Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công công tác giảng dạy trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy rằng trẻ làm quen với chữ viết không phải là việc dễ làm, nó đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó biết vận dụng những linh hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn, để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có tính kỷ luật trong học tập. Nhận thức được tầm quan trọng đó nhiều năm qua và đặc biệt là trong những năm đầu triển khai chuyên đề “Làm quen văn học chữ viết”. Bản thân tôi đã cố gắng thực hiện tốt chuyên đề học hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp, nghiên cứu các biện pháp hữu hiệu nhất nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh hội một cách nhẹ nhàng thoải mái hơn tránh được sự gò bó. Và tôi đã chọn bộ môn làm quen chữ cái để viết sáng kiến kinh nghiệm cho bản thân để bạn bè đồng nghiệp cùng tham khảo. * Nhận thức cũ, thực trạng cũ: Trong quá trình thực hiện chuyên đề bản thân tôi còn gặp rất nhiều khó khăn một số cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn nhiều cháu còn nói ngọng nói lắp , nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như đầu tư về chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học tập của chuyên đề “Làm quen chữ cái”. Bên cạnh đó phụ huynh ở trường tôi nghề nghiệp chính chủ yếu là buôn bán nhỏ lẻ nên không ít phụ huynh chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Cho con nghỉ học còn tuỳ tiện đi muộn về sớm, chưa chịu khó bày thêm cho con ở nhà. Một số phụ huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã bày dạy trước tập viết trước dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên không còn chú ý đến tiết học, còn khi viết do phụ huynh bày trước ở nhà nhưng sai nét chữ cho trẻ. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường. * Nhận thức mới, thực trạng mới: Qua 4 năm thực hiện chuyên đề làm quen chữ viết từ những thực tế trên, cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Sở giáo dục, Phòng giáo dục mầm non Diễn Châu.Trường chúng tôi với bề dày thành tích là một trong những trường đạt tiến tiến của huyện. Trường đã khắc phục được những khó khăn trên bằng cách tạo điều kiện cho chị em giáo viên học tập các chuyên đề do Sở giáo dục, Ban giáo dục đào tạo tổ chức khyến khích động viên chị em học tập học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm lớp dự giờ các giáo viên trong trường để góp ý, đúc rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó còn tổ chức cho chị em giáo viên chủ yếu 5 tuổi được thăm lớp dự giờ các trường trọng điểm trong tỉnh về bộ môn và sưu tầm các nguồn phế liệu rẻ tiền sẵn có ở địa phương hấp dẫn và phù hợp với trẻ. Tham khảo thêm sách báo tạp chí có nội dung liên quan đến việc cho trẻ làm quen chữ cái. Chị em động viên lẫn nhau sáng tác thơ ca, hò vè, ca dao, đồng giao, câu đố về chuyên đề do ngành học và nhà trường tổ chức. Dựa trên những kế hoạch, sự chủ đạo của nhà trường là người giáo viên mầm non trực tiếp giáo dục chăm sóc trẻ và qua 4 năm thực hiện chuyên đề người giáo viên phải làm gì để đạt được các yêu cầu cao hơn nữa, nắm vững nội dung, nâng cao kiến thức trong hoạt động trẻ làm quen chữ cái một cách nhẹ nhàng thoải mái và có hiệu quả chuẩn bị cho trẻ một tâm thế vững vàng để bước vào lớp 1 và tôi xin nêu một số giải pháp sau: II. Những giải pháp: 1/ Gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động làm quen chữ cái: Như chúng ta đã biết trẻ em là một thực thể nhiên giáo dục bắt đầu từ đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa bền vững trẻ thích những cái đẹp mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khô khan có phần “kỷ luật”. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và tôi đã tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ ... Chính vì thế khi dạy một tiết “Làm quen chữ cái” tôi cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu điểm đặc biệt phải đảm bảo an toàn. Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa một chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen. Ví dụ: Trẻ làm quen với chữ cái G- Y (chủ điểm phương tiện giao thông). Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi cho cả lớp đọc thơ “Chiếc cầu mới” qua tranh. Trong tranh có cầu, dòng người qua lại, xe ô tô, tàu hoả ... tôi đã chọn hình thức vừa chỉ từng chữ dưới bài thơ vừa đọc. Qua đó trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về các phương tiện giao thông và đặc biệt là được đọc và làm quen từng chữ cái tiếp đến tôi đưa bức tranh vẽ về nhà ga hỏi bức tranh này vẽ về cái gì? (Nhà ga) trong nhà ga có những dòng người qua lại dòng người qua lại có người soát vé và đặc biệt là có những đoàn tàu dừng lại đón khách, trả khách .. qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính tò mò hấp dẫn. Sau đó cô giới thiệu dưới bức tranh có từ “Nhà ga” bạn nào hãy lên chỉ những chữ cái đã được học và cô cho trẻ làm quen chữ “G” Tiếp đến chữ Y cô hỏi trẻ ngoài tầu hoả ra thì còn có những phương tiện giao thông gì nữa? Trả lời (máy bay...) cô và trẻ cùng đàm thoại về máy bay dùng để làm gì? Bay ở đâu? Cô đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát đàm thoại và ai có thể lên rút cho cô hai chữ cái giống nhau trong từ “máy bay” và trẻ lên rút chữ “Y”. Hoặc là đề chuẩn bị cho trò chơi ở tiết 2 lúc ngoài trời tôi cùng trẻ trò chuyện về trò chơi “các phương tiện giao thông vào bến ” tôi huy động trẻ sưu tầm bìa cát tông tranh ảnh, hoạ báo về các phương tiện như: Máy bay, đoàn tàu, ôtô, thuyền buồm .. hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trò chơi cô giới thiệu các bến và phương tiện giao thông nào thì phải vào bến được làm quen tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo ở đôi tay và thuận lợi trong khi viết chữ, dán các chữ cái lên các phương tiện giao thông, trẻ hứng thú hơn với chính đồ dùng mình làm ra. Ví dụ khác: Với chủ điểm mà mùa xuân với tiết học làm quen chữ cái L, M, N? tôi cho trẻ sưu tầm hoa khô, lá khô, các loại hột, hạt những vật liệu đó điều phải chứa các chữ cái L , M , N như lá na, hạt mơ... cô và trẻ cùng phết màu sao cho tương ứng với màu lá, màu hạt... với cách làm đồ dùng đồ chơi như vậy tôi thấy có những hiệu quả đáng kể. Trước hết là giảm sự đầu tư của nhà trường cũng như giáo viên trong điều kiện kinh tế eo ép và cái được lớn nhất ở đây là trẻ có hứng thú khi tham gia làm đồ dùng cho tiết học, trẻ sôi nổi hơn vì mình có phần trong đó. Một số sáng kiến của tôi trong việc làm đồ dùng cho trẻ là không bao giờ theo khuôn mẫu mà tôi thường thay đổi sáng tạo về cả hình dạng màu sắc kích thước thực tế của nó. Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập tôi thấy trẻ hứng thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn. 2/ Tạo môi trường làm quen chữ cái Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú ý của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ cái trong lớp học rất cần thiết để làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ rãnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí gọi theo chủ điểm. Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ “Bé cùng làm quen chữ cái” và tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ điểm. Ví dụ như chủ điểm thực vật thì tôi cắt bìa thành một cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán hoặc sưu tầm hoạ báo tranh ảnh về các loại lá, hột hạt ... sau đó cho trẻ cắt các chữ cái L, M, N (Trong chủ điểm thế giới thực vật) cho trẻ dán chữ cái dưới các loại hột hạt hay tranh ảnh theo sự hướng dẫn của cô giáo như lá thì trẻ dán chữ L, mận thì gián chữ M, hạt na thì dán chữ N ... Hoặc cô giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ “Hoa cúc vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái cô định cho trẻ làm quen L, M, N thì cô tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy. Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ điểm. Không những ở góc “Bé cùng làm quen chữ cái” mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng và từ tương ứng, như hộp đựng hoá lá, rổ đựng hình, viết tên các đồ dùng vào nhãn và và dán vào. Treo xung quanh lớp một cụm từ như bảng thời tiết, bé lên lớp, tên của trẻ, tất cả những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động làm quen chữ cái trẻ học đến nhóm chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ môn chữ cái đồ dùng của cô và trẻ như bút chì màu, vở tập tô ... ngoài ra còn có đồ dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ đội có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời, các chấm tròn để trẻ ghép chữ, lô tô ..Kết quả các biện pháp này theo đánh giá đạt 90%. *Cách lên lớp của một giáo viên trong giờ làm quen chữ cái: Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái là các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn tuyệt đối hình thức tránh sự rập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen với chữ cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng soạn bài nghiên cứu kỹ bài soạn. Nắm rõ yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động tĩnh phù hợp với chủ điểm. Ngoài ra để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên lớp ngôn ngữ diễn đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể chuyện (dựa trên chủ điểm) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi luôn cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu, tránh gò bó. Ví dụ: Cho trẻ làm quen chữ cái B, D , Đ chủ điểm “mùa xuân” tôi giới thiệu. Hôm nay chúng mình tổ chức hội hoa xuân các loài hoa về dự hội rất là đông đủ nào chúng mình cùng xem có những loài hoa gì ? (Trẻ đi và hát bài “màu hoa” sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm .. lần lượt đưa từng tranh ra cho trẻ xem, tranh hoa bướm và trẻ làm quen với chữ Đ). và trò chơi cũng không thể thiếu trong tiết học này tôi lựa chọn trò chơi cho phù hợp với bài hát “Màu hoa sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm” .. lần lượt tôi đưa từng trang ra cho trẻ xem, tranh hoa bướm và trẻ làm quen với chữ B, hao phù dung trẻ được làm quen với chữ Đ và hoa đào trẻ được làm quen với Đ. Và trò chơi cũng không thể thiếu trong tiết học này tôi lựa chọn trò chơi cho phù hợp với chủ điểm có những trò chơi như: - Tìm chữ cái trong câu đố. - Đi chợ tết. - Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái vừa học. Cách hướng dẫn trò chơi: Cô giới thiệu mùa xuân đến các ông đồ thường làm gì? Các con có muốn viết chữ giống ông đồ không? Cô cho 8 trẻ đứng thành 02 hàng đợi cô chuẩn bị hai câu đối có chứa các chữ cái B, D, Đ khi nghe hiệu lệnh hai đội lên gạch chân những chữ cái cô vừa nêu, thời gian quy định là một bài hát mùa xuân lúc nào hát xong là kết thúc trò chơi. Sau đó cô cho nhiều chữ cái và đúng với yêu cầu. Khi chuyển tiếp sang trò chơi thứ hai đó là trò chơi “Đi chợ tết” (Tất cả các trẻ đều được chơi). Trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì? (Trẻ nghĩ ngay đến trang hoàng nhà cửa và đi sắm tết) cô chuẩn bị ở các gói có các loại hoa quả bánh kẹo ở trên mỗi thứ đều gắn các chữ cái B, D, Đ, Cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ cô nói nào chúng mình cùng đi chợ tết. Tổ 1 hãy mua những món hàng có chứa chữ cái B, đó là những thứ gì? Trẻ nói bánh quy, bánh chưng, bánh bèo .. Tổ thứ 2 mua các món hàng chứa chữ cái D đó là những thứ gì? quả dừa, quả dứa .. tổ thứ 3 mua hàng có chứa chữ cái Đ .. khi mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì? Và có chữ cái gì? các tổ kiếm trả lẫn nhau và đọc to chữ cái. * Đến trò chơi tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái B, D, Đ “Mùa xuân đến chúng mình được đi chơi ở những đâu? ” (Được đi xem pháo hoa, đi công viên) trong công viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cô cho các con đọc bài “rềnh rềnh ràng ràng” đến loại hoa nào các con đoán hoa đó và giơ tranh lô tô đọc to chữ cái chúng mình vừa học. Ví dụ: Rềnh rềnh ràng ràng Tìm các loài hoa Hoa gì ngoài bắc Cánh nhỏ màu hồng Cùng vui đón tết. Trẻ giơ lô tô hoa đào và nói hoa đào có chữ Đ. Cứ như thế cô đọc cho trẻ đoán chữ B, D sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau. Hay với chủ điểm “Trường mầm non” với nhóm chữ cái O, Ô. Ơ vào bài tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Vịt con trong ngày khai trường” sau đó hỏi trẻ, ngày đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì? Trẻ nói bảng con, vở, hộp màu ... tôi cho trẻ làm quen chữ O qua từ “bảng con” khi Vịt con viết trên bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì? (Hộp màu) và cô cho trẻ làm quen chữ Ô trong từ “hộp màu” cô giáo Ngan ra bài tập về nhà vào đâu “Quyển vở”. Cũng như ở phần trên tôi cho trẻ chơi trò chơi tạo dáng thành chữ cái. Bạn nào có thể tạo dáng chữ O trên cơ thể nào? Cô cho nhiều trẻ được tạo như cong hai ngón tay lại, cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cách tay.. Trên cơ thể bộ phận nào giống chữ O. Trẻ nói mắt, đầu .. Hai bạn có thể tạo thành chữ O không? (Trẻ cầm tay nhau giang rộng) Ai có thể tạo thành chữ Ô Cô muốn cả lớp mình cùng tạo một chữ Ô thật lớn nào? trẻ cầm tay nhau đứng thành vòng trong rộng và cho trẻ là đấu Ô. Với chữ cái Ơ cô cũng cho thực hiện như thế. Hoặc với trò chơi “tìm đồ dùng học tập” trên các đồ dùng học tập có chứa các chữ cái con vừa học bây giờ cô sẽ phát cho mỗi bạn chư cái khi có hiệu lệnh các con phải lấy ngay đồ dùng có chứa chữ cái đó. Ví dụ: Trẻ có chữ Ơ thì phải lấy thước kẻ, cô cho trẻ vừa đi vừa hát bài “vịt con học chữ” sau đó cô kiểm tra số trẻ lấy đúng đồ dùng và cho trẻ nói tác dụng của từng đồ dùng đó. Trong khi dạy muốn trẻ ghi nhớ các chữ cái được lâu hơn cô cần phải liên hệ thực tế hỏi trẻ chữ cái đó giống cái gì hay con gì hay đồ vật gì? Để phát huy tính tích cự và tư duy của trẻ. Ví dụ: Chữ O giống quả trứng, quả cam. Chữ Y giống cái nạng, chữ D giống cái giáo, chữ H giống cái ghế ... 3/ Lồng ghép tích hợp các môn học khác: Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp các môn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích cực chủ động say mê trong tiết học. Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ tgì sự linh hoạt sáng tạo ứng xử nhanh của cô giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào chi tiết học làm quen chữ cái và phù hợp với chủ điểm. * Tích hợp văn học: Khi vào một tiết học làm quen học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp bộ môn văn học vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Đây là một mà bộ môn mà Bộ giáo dục chọn làm chuyên đề mũi nhọn cùng lúc với chữ cái. Khi tích hợp một câu chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen. Ví dụ: Câu chuyện “Sự tích hồ gươm” cô kể cho trẻ nghe câu chuyện sau đó đưa tranh “Rùa vàng” ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. Hôm nay cô sẽ dạy các con cữ cái V và R. Và các chữ cái khác cũng vậy tôi thường sử dụng thơ ca hò vè câu đố đề gây hứng thú. Ví du: Câu đố chứ Â Chữ gì một nét còng tròn Bên phải nét thẳng trên đầu có ô Hoặc chữ V Quả gì tên gọi dịu êm Như dòng sữa mẹ nuôi em thủa nào (Quả vú sữa) Thơ ca hò vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây sự hứng thú cho trẻ như bài “Rềnh rềnh ràng ràng” “vè con cua” hay một số bài thơ cô tự sáng tác. * Tích hợp môn âm nhạc: Và cũng như trên một tiết học giáo viên đưa bộ môn âm nhạc vào cũng không thể thiếu bởi nó có tính chất vui nhộn với bộ môn làm quen với chữ cái tôi thường chọn những bài hát phù hợp với loại tiết và phù hợp từng chủ điểm. Ví dụ: Nhóm chữ O, Ô, Ơ tôi cho trẻ hát và vận động bài “Chữ O tròn”. “Chữ O là chữ O tròn như vầng trăng đêm rằm chiếu sáng chữ Ô là Ô cô dạy chúng em biết được bài khác. Qua những bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở trẻ. * Tích hợp môn môi trường xung quanh. Nói chung đúng thì bộ môn này thường gặp ở mọi tiết mà nhát là tiết chữ cái muốn cho trẻ làm quen chữ cái một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mô hình vật thật có chứa các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen mà những cái đó đều xuất phát từ môi trường xung quanh. Ví dụ: Khi dạy một tiết chữ cái H, K. Tôi cho trẻ tìm hiểu chữ H qua từ “Hoa hồng” trẻ được quan sát bông hoa trẻ nói rõ cấu tạo đặc điểm hương thơm màu sắc của loại hoa .. làm như thế tăng thêm về các biểu tượng và sự hứng thú. Hoặc trò chơi “thì gắn chữ cái ” nếu trẻ cầm một cái nào đó lên chữ cái đó tôi gắn các hoa quả, hoa lá, hay các con vật hoặc phương tiện giao thông phù hợp chủ điểm tăng thêm sự tích cực hoạt động trong trò chơi. * Tích hợp bộ môn tạo hình: Sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì bộ môn tạo hình rất phù hợp với trạng thái tĩnh. Tôi cho trẻ màu khoảng trống có chứa các chữ cái gì đó theo yêu cầu của cô hoặc trẻ được cắt ra dán, xé dán các chữ cái. * Tích hợp bộ môn làm quen với toán: Bộ môn này đối với tiết chữ cái thường được đưa vai trò chơi như: “Thi đội nào nhanh” trẻ thi đua nhau gắn chứa đó đém số lượng và cùng kiểm tra kết quả đội nào nhiều hơn, nhiều hơn là mấy . Đối với trẻ mầm non thì học phải đi đôi với hành kết hợp với cuộc sống, không những trên tiết học mà tôi thường dụng kiến thức kỹ năng ở mọi nơi mọi lúc rèn luyện sự khéo léo của đôi tay. Đây là việc làm rất cần thiết trong tiết làm quen chữ cái. 4/ Giáo dục trẻ mọi lúc mọi nơi phối kết hợp với phụ huynh. ở lứa tuổi mẫu giáo “Trẻ học bằng chơi chơi bằng học” ghi nhớ của trẻ không có chủ định chóng nhớ mau quên do đó việc dạy làm quen chữ cái không dừng lại trên tiết học mà phải thường xuyên mọi lúc mọi nơi hoạt động trong cuộc sống hàng ngày để củng cố thêm kiến thức kỹ năng đã học. Ví du: Khi trẻ vào buổi chơi tôi hỏi con chơi ở nhóm chơi gì đây? (trẻ trả lời chơi xây dựng) và tôi cho trẻ quan sát chữ “góc xây dựng” chữ cái gì con đã được học trong từ “Xây dựng” hoặc tôi lại “góc sách” hỏi con đang xem chuyện gì? Trong chuyện có những nhận vật nào? tôi viết tên các nhận vật đó và cho trẻ tìm chữ cái vừa học. Ngoài giờ học trên lớp, trong những lúc đón trả cháu tôi trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của bộ môn làm quen chữ cái đặc biệt là dạy trẻ theo hướng đổi mới. Trẻ yếu kém ở mặt nào thì yêu cầu phụ huynh nôn nóng bày trước cho trẻ thì tôi cũng phải trao đổi với phụ huynh nếu làm như thế thì sẽ ảnh hưởng đến tâm lý cũng như trí tuệ của trẻ. Và cũng còn một số phụ huynh còn xem nhẹ vấn đề này thường cho con nghỉ học tuỳ tiện không có lý do và tôi đã trao đổi với phụ huynh nếu nghỉ học nhiều cháu sẽ bị hổng kiến thức, tiếp thu bài sẽ bị chậm và khi vào lớp 1 rất khó khăn cho cháu và cô giáo. Từ đó, cô giáo phối hợp với phụ huynh trong việc đóng góp tìm thêm nguyên liệu, vật liệu sẵn cơ sơ địa phương tạo điều kiện cho cô và cháu trong việc làm đồ dùng đồ chơi qua đó việc dạy và học có hiệu quả và thống nhất hơn. III. kết quả đạt được: Trong năm học 2006 - 2007 là năm kết thúc năm thực hiện chuyên đề làm quen văn học và chữ viết lớp tôi đã đạt được một số kết quả sau: - 100% trẻ được học đầy đủ 29 chữ cái trong chương trình đổi mới của Bộ giáo dục mầm non. - Qua việc thực hiện các biện pháp mới sáng tạo trong việc dạy môn “Làm quen chữ cái” tôi đã thuđược kết quả sau: - Kết quả của trẻ: Theo đánh giá của lớp Nội dung Khi chưa áp dụng biện pháp Sau khi áp dụng biện pháp - Trẻ nhận biết cách phát âm 29 chữ cái rõ ràng 60% 90% - Nhận biết đúng mặt 29 mặt chữ cái 76% 100% - Tô viết trùng khít lên chấm mờ hoàn thành vở tập tô sạch sẽ 55% 90% * Về phụ huynh: Những năm chưa sử dụng biện pháp phối kết hợp với phụ huynh một cách tích cực dẫn đến kết quả đồ dùng trực quan còn đơn điệu chưa phong phú. Nhưng từ khi phối hợp với phụ huynh bản thân tôi đã chú ý vận dụng tuyên truyền một cách thuyết phục cho bộ môn “Làm quen chữ cái”. Đặc biệt phụ huynh rất quan tâm tới việc học chữ của con em, thường xuyên trao đổi tình hình học tập của trẻ ở lớp để về nhà rèn luyện thêm như viết đúng cách, đúng dòng kẻ.. Tạo cho cô giáo một điểm tựa tốt hơn. * Về cô: Qua những năm giảng dạy trẻ lúc mới bước vào giảng dạy phương pháp tôi chưa linh hoạt sáng tạo nên kết quả của tiết học chưa cao. Từ khi sử dụng các biện pháp trên nghệ thuật lên lớp của tôi đã có một cách sáng tạo linh hoạt bản thân không ngừng phấn đấu học hỏi ở bạn bè đồng nghiệp, qua các phương tiện thông tin đại chúng ... Trong năm vừa qua tôi được nhà trường công nhận là lớp đạt chất lượng cao bộ môn làm quen với chữ cái, được Sở giáo dục của Tỉnh chứng nhận là giáo viện dạy giỏi, bản thân đã tham gia dạy mẫu cho trường bạn và các em giáo sinh của trường đại học sư phạmVinh. Bên cạnh những thành tích trên tôi còn phải cố gắng nhiều hơn nữa, trau dồi kinh nghiệm chuyên môn để phát huy và đạt được kết quả cao hơn nữa trong công tác và chăm sóc giáo dục trẻ. IV. bài học kinh nghiệm: Từ những thực tế trên cũng như các kết quả cao trước hết tôi phải chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cần thiết cho một tiết học cho cô và trẻ, các đồ dùng đó có màu sắc hình dáng đẹp, an toàn để kích thích tính tò mò của trẻ, những đồ dùng đó phải có sức hấp dẫn, biết lựa chọn trò chơi câu đố bài hát phù hợp với nội dung bài dạy và chủ điểm luôn tạo tình huống bất ngờ thú vị. - Bám vào nội dung yêu cầu dạy đúng trọng tâm của bài dạy tích hợp các môn học khác vào tiết dạy một cách hợp lý nhằm đem lại kết quả cao ngôn ngữ diễn đạt của cô ngắn gọn cụ thể, cô phát âm mẫu chính xác, rõ ràng lời giới thiệu bài, bước chuyển tiếp linh hoạt gay được sự chú ý của trẻ và đặc biệt cô giáo phải nắm vững yêu cầu phương pháp bộ môn. - Cần quan tâm gần gũi trẻ khuyến khích để trẻ chủ động phát huy tính độc lập trong bộ môn và tập luyện bồi dưỡng thêm cho trẻ. - Cho trẻ ôn luyện làm quen chữ cái ở mọi nơi, cho trẻ. - Cần làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh và Ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ cơ sở vật chất. - Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái. Trên đây là một số kinh nghiệm dạy bộ môn LQCC mà tôi đã rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm giúp trẻ phát triển về mọi mặt đạo đức nhân cách phẩm chất thẩm mỹ trí tuệ và ngôn ngữ. Tôi rất mong được sự góp ý xây dựng của các bạn đồng nghiệp các cấp lãnh đạo giúp tôi ngày càng có nhiều sáng kiến kinh nghiệm hay trong giảng dạy bộ môn yêu thích. V. ý kiến đề xuất: Xin được đề xuất với Phòng giáo dục, Sở giáo dục đào tạo chọn những sáng kiến kinh nghiệm hay phổ biến rộng rãi cho chúng tôi được tham khảo và học tập. - Hàng năm hỗ trợ tạo điều kiện cho giáo viên đi học tập các trường bạn (Như ở các tỉnh phía nam) - Cần có thêm tranh ảnh minh hoạ phục vụ cho chương trình./.