Đề tài Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn ngữ văn lớp 8 trung học cơ sở

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐÔNG TRIỀU TRƯỜNG THCS NGUYỄN ĐỨC CẢNH ----- — & — ----- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “ Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn ngữ văn lớp 8 THCS” Tác giả: Nguyễn Thị Ngà Tổ: Văn-Sử-Ngoại ngữ NĂM HỌC 2008-2009 I. PHẦN MỞ ĐẦU: I.1.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Chúng ta đang sống trong những năm đầu của thế kỉ XXI- Giai đoạn phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ nói chung và sự bùng nổ của công nghệ thông tin nói riêng. Tất cả đã và đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của các ngành trong đời sống xã hội. Trong bối cảnh đó giáo dục phổ thông cũng đã đáp ứng được phần nào những đòi hỏi cấp thiết của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đó là: ứng dụng công nghệ thông tin và các trang thiết bị dạy học hiện đại vào việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy mạnh mẽ tư duy sáng tạo, kĩ năng thực hành, tạo hứng thú học tập cho học sinh để nâng cao chất lượng giờ học. Là giáo viên giảng dạy nhiều năm tôi nhận thấy, những năm gần đây Công nghệ thông tin có tác động mạnh mẽ, hỗ trợ đắc lực vào việc đổi mới phương pháp dạy học ở hầu hết các trường phổ thông,ở các bộ môn khoa học tự nhiên, khoa học xã hội. Đặc biệt năm học 2008-2009 toàn ngành tập trung thực hiện có hiệu quả những nhiệm vụ của bộ Giáo dục và Đào trong đó nhiệm vụ trọng tâm là: tích cực ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác dạy học và quản lý giáo dục. Môn Ngữ văn cũng như các môn học khác, muốn đạt được hiệu quả cao và đáp ứng được những đòi hỏi cấp thiết của xã hội thì phải ứng dụng Công nghệ thông tin và các trang thiết bị hiện đại vào các giờ dạy bởi Công nghệ thông tin có tính ưu việt và lợi ích vượt trội so với các phương tiện dạy học hiện đại khác (nó là thành tựu có tính đột phá của loài người, là công cụ vô cùng hiệu quả cho việc khai thác tư liệu phục vụ cho bài giảng). Đặc biệt sử dụng Giáo án điện tử trong giảng dạy môn Ngữ văn là bước cải tiến lớn giúp giáo viên mang lại cho học sinh nhiều thông tin hỗ trợ cho bài giảng để các em dễ dàng phát huy sự sáng tạo của mình trong khám phá, tìm hiểu và cảm thụ về giá trị của tác phẩm văn học, từ đó các em có khả năng vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống một cách linh hoạt. Đó là điều mà mỗi giáo viên giảng dạy Ngữ văn đặc biệt quan tâm, đồng thời cũng là mục tiêu, yêu cầu của đất nước trong giai đoạn mới. Thế nhưng ở khu vực Mạo Khê- Đông Triều hiện nay ,nơi có nền công nghiệp phát triển mạnh mẽ, khoa học công nghệ phát triển nhanh, trình độ dân trí ngày một tiến bộ, thì học sinh càng lớn lại càng ngại học văn, không yêu thích môn Ngữ văn. Thực tế cho thấy, về nhà các em rất ít đầu tư thời gian nghiên cứu học hỏi, tìm tòi kiến thức Văn học ,trên lớp các em thường ngại phát biểu, ít sáng tạo: tức là khả năng độc lập sáng tạo và cảm thụ Văn học của các em rất hạn chế. Để đáp ứng kịp thời đòi hỏi về đổi mới phương pháp dạy học nói chung, phương pháp dạy Ngữ văn ở Trung học cơ sở nói riêng và phù hợp tình hình xã hội cũng như phù hợp với thực tiễn địa phương , nhằm nâng cao hiệu xuất một giờ lên lớp, tôi đã xây dựng và nghiên cứu đề tài: Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Văn học lớp 8. I.2:MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI: Năm học 2008-2009 môn Ngữ văn lớp 8 cũng như các môn học khác trong nhà trường phổ thông, đều thu được những thành quả đáng kể sau những năm thay sách và đổi mới phương pháp dạy học nhưng vẫn còn không ít những hạn chế. Vậy làm thế nào để khắc phục những hạn chế trong phương pháp giảng dạy môn Ngữ văn nói chung và phân môn Văn học nói riêng, tạo hiệu quả cao trong mỗi giờ dạy, tôi đã nghiên cứu và thực hiện đề tài: Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Văn học lớp 8. Đề tài tôi nghiên cứu dựa trên cơ sở nhiệm vụ năm học 2008-2009 của bộ Giáo dục-Đào tạo,của sở Giáo dục Quảng Ninh và sự chỉ đạo của phòng Giáo dục-Đào tạo huyện Đông Triều, của trường THCS Nguyễn Đức Cảnh. Mục đích đề tài tôi nghiên cứu là phát huy tính tích cực, chủ động ,sáng tạo và năng lực cảm thụ Văn học của học sinh, dưới sự hướng dẫn của thầy, với sự hỗ trợ của Công nghệ thông tin, học sinh dễ dàng tìm hiểu, khám phá kiến thức cơ bản, khái quát và cảm thụ giá trị nội dung- nghệ thuật của tác phẩm Văn học, dễ dàng so sánh liên hệ với thực tại, từ đó các em có nhận thức đúng đắn về cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn con người, các em tự bồi dưỡng tình cảm của mình, góp phần tạo nên mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người trong xã hội. I.3.THỜI GIAN- ĐỊA ĐIỂM: * Thời gian nghiên cứu: một năm học (2008-2009) * Đối tượng và Địa điểm nghiên cứu: Học sinh lớp 8A Trường THCS Nguyễn Đức Cảnh. I.4.ĐÓNG GÓP VỀ LÍ LUẬN- THỰC TIỄN: * Về lí luận: Môn Ngữ văn với nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là cung cấp phương tiện để học sinh có khả năng học tốt các môn học khác, đồng thời bồi dưỡng tư tưởng tình cảm cho các em. Vì vậy đề tài nghiên cứu của tôi: “Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Ngữ văn lớp 8”không chỉ góp phần làm cho bài giảng Văn học hay hơn, sinh động hơn, toàn diện hơn, phát huy khả năng tư duy sáng tạo của học sinh trong quá trình khám phá tìm hiểu giá trị nội dung- nghệ thuật của tác phẩm nhanh hơn; học sinh biết hướng tới tư tương tình cảm cao đẹp,có năng lực cảm thụ giá trị chân- thiện- mỹ mà đề tài nghiên cứu trên còn góp phần đáp ứng được phần nào yêu cầu cấp thiết về đổi mới phương pháp dạy học theo tinh thần của nghị quyết TW2 khóa VIII đã đề ra (khắc phục lối truyền thụ một chiều, ...từng bước áp dụng các phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học), đặc biệt: đề tài nghiên cứu trên đã góp phần làm sáng rõ hiệu quả việc ứng dụng Công nghệ thông tinvào đổi mới phương pháp dạy học theo quan điểm chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ năm học của bộ Giáo dục và Đào tạo năm học 2008-2009. * Về thực tiễn: Hiện nay, khu vực Mạo Khê- Đông Triều là một trung tâm công nghiệp lớn, trình độ dân trí ngày càng cao, hầu hết các gia đình và học sinh đều đã tiếp cận với Công nghệ thông tin. Do đó việc nghiên cứu và sử dụng đề tài Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Ngữ văn lớp 8 là phù hợp với thực tiễn ở địa phương. Đây là cả một quá trình đầu tư toàn tâm toàn lực để lựa chọn, thiết kế và giảng dạy các bài giảng bằng Giáo án điện tử có tác dụng làm cho giờ Văn học thêm sinh động, hấp dẫn, giúp học sinh yêu thích, say mê học tập nghiên cứu, nâng cao kiến thức Văn học cả trong chương trình sách giáo khoa và mở rộng kiến thức qua hệ thống thông tin. Như vậy đề tài nghiên cứu của tôi không chỉ đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân và mục tiêu giáo dục ở địa phương mà còn góp phần thúc đẩy phong trào Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy ở trường THCS Nguyễn Đức Cảnh cũng như các trường khác trong huyện Đông triều- Quảng Ninh phát triển ngày càng rộng khắp. II.Phần nội dung II.1.Chương I:TỔNG QUAN. Để góp phần hoàn thành nhiệm vụ năm học đồng thời đáp ứng kịp thời những đòi hỏi bức thiết của xã hội cũng như của ngành Giáo dục và phù hợp với tình hình thực tiễn ở địa phương Mạo Khê- Đông Triều, tôi đã mạnh dạn đưa ra những biện pháp tiến hành của đề tài nghiên cứu:Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Văn học lớp 8.Nội dung của đề tài là cả một quá trình điều tra, nghiên cứu, thực nghiệm việc lựa chọn, thiết kế và giảng dạy trên máy vi tính một ở số bài kiểu bài thuộc phân môn Văn học lớp 8 và kết quả thu được sau một năm trực tiếp giảng dạy. Đây là một trong những vấn đề mà các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy ở trường phổ thông cũng như toàn ngành Giáo dục và toàn xã hội đặc biệt quan tâm hiện nay. II.2.Chương 2:NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: II.2.1. Sơ lược về đặc điểm môn Ngữ văn lớp 8A: * Những thuận lợi: Năm học 2008-2009 tôi được nhà trường phân công giảng dạy môn Ngữ văn lớp 8A với tổng số 40 học sinh. Phần lớn các em là con cán bộ, công nhân mỏ, được gia đình rất quan tâm tạo điều kiện đầu tư cả về thời gian và phương tiện nên các em có đầy đủ sách vở, tài liệu phục vụ việc học tập môn Ngữ văn. Đa số các em ngoan, ham học và khá thành thạo về tin học. Bản thân tôi là giáo viên dạy Ngữ văn nhiều năm, thường xuyên học hỏi bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, về vấn đề đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt là sự kiên trì học tập bồi dưỡng và nghiên cứu về việc ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy, nên tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm trong giảng dạy bộ môn Ngữ văn nói chung và kinh nghiệm ứng dụng Công nghệ thông tintrong giảng dạy phân môn Văn học nói riêng. Ngoài ra tôi còn được Ban giám hiệu Trường THCS Nguyễn Đức Cảnh , tổ chuyên môn chỉ đạo và giúp đỡ kịp thời: có chương trình thăm lớp dự giờ, trao đổi kinh nghiệm về Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Ngữ văn lớp 8 một cách thường xuyên và có hiệu quả. * Khó khăn: - Một số gia đình do mải làm kinh tế nên chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con em mình. - Một số gia đình có điều kiện đã sớm định hướng cho con tập trung nhiều vào các môn tự nhiên nên vô tình tạo cho các em lười học và không yêu thích môn Ngữ văn. - Ngoài xã hội, nhiều hiện tượng tiêu cực nảy sinh từ người lớn mà học sinh lớp 8 ở độ tuổi rất hiếu động, dễ tiếp xúc với các thành phần không lành mạnh dẫn đến mải chơi, lười học. - Phương pháp dạy học truyền thống đã ăn sâu vào tư tưởng nhiều bậc cha mẹ nên ít nhiều cũng ảnh hưởng tới việc chuẩn bị bài ở nhà và việc học bài ở trên lớp của học sinh. * Kết quả khảo sát đầu năm học 2008- 2009: + Điều tra, khảo sát về tâm lý học sinh: Lớp 8A: Tổng số 40 học sinh: Có - 8 học sinh thích giờ Văn học - 32 học sinh không thích giờ Văn học. + Khảo sát chất lượng môn Ngữ văn lớp 8A Tổng số: 40 học sinh - Loại giỏi: Không - Loại khá: 10 - Loại TB: 16 - Loại yếu: 14 Với thực trạng trên, tôi đã khắc phục mọi khó khăn, pháy huy những thuận lợi về phương tiện hiện đại hỗ trợ cho dạy và học đó là Ứng dụng Công nghệ thông tin vào đổi mới phương pháp dạy học trong giờ Ngữ văn nói chung và giờ văn học nói riêng. Để các em tích cực sáng tạo hơn trong việc tiếp thu, nâng cao và vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống. II.2.2: Nội dung và các biện pháp tiến hành đề tài: “Ứng dụng Công nghệ thông tin vào giảng dạy phân môn Văn học lớp 8”. * Giảng dạy Văn học truyền thống trước đây, thầy đóng vai trò chủ động, tích cực. trong giờ học, chủ yếu thầy giảng giải thuyết trình, trò thụ động lắng nghe, ghi chép và nhớ một cách máy móc: đối với phương pháp này, hệ thống câu hỏi không theo các cấp độ mà gần như theo mẫu sẵn nên trò ít được phát huy sự độc lập sáng tạo của chính mình mà hiệu quả giờ học phần lớn do nghệ thuật diễn giảng của thầy quyết định. * Những năm gần đây, môn Ngữ văn cũng như các môn học khác có sự đổi mới toàn diện cả cấu trúc chương trình SGK và phương pháp giảng dạy. Đối với phương pháp giảng dạy Văn học hiện nay thầy là người hướng dẫn từ khâu chuẩn bị đến quá trình dạy trên lớp và sau tiết học. Ngay từ khâu hướng dẫn tổ chức để tìm hiểu, khám phá kiến thức, thầy đã rất coi trọng và tạo tình huống để trò trao đổi với nhau hoặc trao đổi với thầy về nội dung kiến thức. Mà kiến thức trong giờ văn học là kiến thức mang tính chất đồng tâm liên quan đến nội dung bài giảng hoặc kiến thức liên quan đến các phân môn Văn học- Tiếng Việt- Tập làm văn hoặc kiến thức lịch sử được liên kết trong giờ giảng dạy văn học. Đặc biệt, hệ thống câu hỏi được phân theo cấp độ nên thầy có thể quan tâm đến từng đối tượng, thầy có thể kết hợp nhiều phương pháp, nhiều hình thức dạy học trong một bài. Sau tiết học thầy phải hướng dẫn học sinh chi tiết việc chuẩn bị bài ở nhà và làm các bài tập cho tiết học sau. * Hiện nay, Công nghệ thông tinđược ứng dụng vào giảng dạy ở một số môn học trong đó có môn Ngữ văn.Nhưng Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Ngữ văn lớp 8 không phải là sự thay đổi về phương pháp giảng dạy Văn học mà chỉ là góp phần đổi mới phương pháp dạy Văn học là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa sự thành thạo khéo léo và linh hoạt của người thầy với sự hỗ trợ của máy móc hiện đại hỗ trợ cho bài giảng để giờ học thêm sinh động, hấp dẫn, học sinh hứng thú học tập, phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các em trong việc tiếp thu, mở rộng khắc sâu kiến thức: từ các hình tượng nghệ thuật trong tác phẩm, giờ văn học còn giúp các em hiểu sâu về lịch sử, hiểu những kiến thức cơ bản liên quan đến tác phẩm văn học. Từ đó, các em biết so sánh, đánh giá những thành công về nghệ thuật của từng tác phẩm. Đặc biệt, các em biết cảm thụ về hình tượng văn học trong từng tác phẩm cụ thể, biết khái quát- so sánh liên hệ với các tác phẩm văn học ở từng giai đoạn khác nhau. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH VIỆC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY VĂN HỌC LỚP 8. Trước hết tôi xác định Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy Văn học không phải là áp dụng cho tất cả các kiểu bài mà giáo viên phải chọn bài giảng thích hợp để định hướng mục tiêu, xác định kiến thức trọng tâm của bài dạy. Sau đó tìm và chọn lọc tư liệu minh họa để bổ sung, khắc sâu kiến thức (tư liệu có thể quét từ sách ,báo, tạp chí hoặc trong các băng đĩa CD-VCD hay trên mạng In ter net ...). Tiếp theo là xây dựng và thiết kế bài giảng trên máy vi tính:đây là bước cơ bản quyết định thành công của giờ dạy, hoạt động này đòi hỏi nhiều ở kỹ thuật sử dụng máy tính, đặc biệt là phần mềm power point, viôlet. Nội dung và bố cục của giáo án Văn học thiết kế trên máy vi tính đòi hỏi phải chính, xác, khoa học, có tính thẩm mỹ cao: các đề mục, kiến thức trọng tâm và hình ảnh được liên kết trên các slide power point theo ý tưởng của giáo viên. Cuối cùng là thể hiện kịch bản trên máy vi tính: giáo viên vừa hướng dẫn, tổ chức học sinh hoạt động vừa kết hợp với giảng bình để thu hút sự chú ý và phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh đối với bài giảng. Ví dụ 1: Dạy tiết 25: Ngữ Văn 8: Bài: Thông tin về ngày trái đất năm 2000 Bước 1: Chọn bài giảng và xác định kiến thức trọng tâm của bài. Đây là thao tác đâu tiên khi xây dựng một bài dạy văn học trên máy vi tính, là bước khởi đầu cho sự thành công nên tôi định hướng mục tiêu bài dạy và hệ thống kiến thức trọng tâm là rất phù hợp với việc thiết kế và giảng dạy trên máy vi tính: Bài: Thông tin về ngày trái đất năm 2000 là một văn bản nhật dụng, nếu chỉ dạy theo phương pháp truyền thống thì học sinh không thể cảm nhận đầy đủ tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông với môi trường và sức khỏe con người nên tôi đã chọn phương pháp: kết hợp giữa phương pháp dạy Văn học truyền thống và việc ứng dụng công nghệ thông tin để hướng dẫn học sinh khám phá, tìm hiểu, độc lập suy nghĩ và trao đổi thảo luận để đi đến thống nhất về nội dung bài học: Môi trường là vấn đề nóng bỏng nhất, nó mang tính toàn cầu, một trong những nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường là việc sử dụng bao bì ni lông và xử lí rác thải bao bì ni lông. Từ việc hiểu rõ tác hại, mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông, học sinh vận động mọi người hạn chế sử dụng bao bì ni lông và có ý thức bảo về môi trường. Bước 2: Tìm hiểu và lựa chọn tài liệu để bổ sung, mở rộng kiến thức cho bài dạy: Từ việc xác định kiến thức trọng tâm, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp tôi dễ dàng tìm kiếm, thu thập và lựa chọn tư liệu để minh họa và khắc sâu kiến thức cho học sinh. Để góp phần thể hiện rõ tính chất cập nhật thông tin trong cuộc sống của văn bản nhật dụng, tôi đã lựa chọn và sắp xếp tư liệu theo thứ tự: + Một số hình ảnh về thói quen sử dụng bao bì ni lông trong cuộc sống. + Một số hình ảnh về tác hại của bao bì ni lông đối với môi trường và sức khỏe của con người. + Một số biện pháp về bảo vệ môi trường. * Những tư liệu minh họa cho kiến thức của bài đều đảm bảo tính chính xác, khoa học, tính thẩm mĩ cao, có tác dụng tô đậm cho nội dung, khắc sâu kiến thức nhưng chỉ vừa đủ, không lấn át nội dung bài giảng. Bước 3: Xây dựng bài giảng trên máy vi tính. Đây là một trong những bước cơ bản, quyết định sự thành công của bài giảng nên khi thiết kế bài dạy, tôi thực sự đầu tư suy nghĩ, tìm tòi để xây dựng kịch bản thật hoàn hảo, đảm bảo tính chính xác, tính khoa học và tính thẩm mĩ trong tất cả các Slide power point. Chú ý: Tên bài, tên đề mục và kiến thức trong tâm phải giữ lại ở các slide. Bước 4: Nội dung và phương pháp tiến hành giảng bài: Thông tin về ngày trái đất năm 2000: Để thể hiện kịch bản trên máy vi tính, tôi đã kết hợp linh hoạt các phương pháp giảng dạy truyền thống và sự thành thạo các thao tác trên máy vi tính, đảm bảo sự hài hòa, linh hoạt, khéo léo giữa lời dẫn dắt học sinh khám phá, tìm hiểu kiến thức của giáo viên với các phần kiến thức tương ứng ở các Slide. Phần I. Giáo viên kiểm tra bài cũ và định hướng nội dung tiết học: Slide1: Gồm câu hỏi kiểm tra bài cũ và phương án trả lời. => Sau khi cho học sinh nhận xét phần trả lời của bạn GV đánh giá phần trả lời của học sinh và nêu định hướng nội dung tiết học. Slide 2: GV giới thiệu bài bằng câu hỏi nêu vấn đề. ? Trong cuộc sống thường ngày, em và gia đình thường sử dụng túi ni lông vào những việc gì? GV nhận xét và giới thiệu hình ảnh về thói quen dùng túi ni lông để đựng thức ăn, thức phẩm... ( Minh họa cho phần trả lời của học sinh) GV chốt ý và nêu vấn đề: dùng túi ni lông rất tiện lợi khi đi chợ, mua hàng... nhưng túi ni lông được sản xuất từ chất liệu gì? Nó có tác hại như thế nào, chính là vấn đề mà hôm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu... Phần II: GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài: Slide 3: I, GV hướng dẫn học sinh: Tìm hiểu chung về văn bản: GV nêu câu hỏi và phương án trả lời về xuất xứ, kiểu loại văn bản và phương thức biểu đạt chính. Slide 4: GV hướng dẫn học sinh đọc và giải nghĩa từ khó. - GV nêu câu hỏi và phương án trả lời một số thuật ngữ khoa học liên quan đến chất liệu và đặc điểm của bao bì ni lông. Slide 5: II, Phân tích văn bản: 1.GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu bố cục văn bản: Gồm câu hỏi và phương án trả lời về bố cục văn bản, ranh giới và nội dung từng phần trong văn bản. Slide 6: 2 GV hướng dẫn học sinh phân tích văn bản. Chèn hình ảnh để học sinh được quan sát: - Bao bì ni lông vứt bừa bãi làm tắc đường cống thoát nước gây lụt lội ở khu dân cư làm tăng các loại dịch bệnh lây truyền. - Bao bì ni lông làm xói mòn đất . - Bao bì ni lông vứt bừa bãi làm mất mỹ quan khu du lịch và di tích lịch sử. Slide 7: (Sau khi hướng dẫn học sinh quan sát) GV nêu câu hỏi để học sinh thảo luận nhóm và thống nhất ý kiến về tác hại của bao bì ni lông với môi trường. Slide 8: GV kết hợp hỏi và phân tích về đặc điểm hóa học của plaxtíc và Điôxin để dẫn đến kết luận về tác hại của bai bì ni lông với sức khỏe con người. Slide 9: GV hướng dẫn học sinh phân tích các biện pháp xử lí rác thải ni lông hiện nay: - Chôn lấp rác thải ni lông thành bãi lớn. - Đốt rác thải ni lông. - Tái chế bao bì ni lông. Học sinh thảo luận và thống nhất ý kiến: Hiện nay ở Việt Nam cũng như trên thế giới chưa có biện pháp xử lí triệt để rác thải từ bao bì ni lông mà giải pháp phổ biến nhất vẫn là hạn chế dùng bao bì ni lông. Slide 10: GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu ý nghĩa của Thông tin về ngay trái đất năm 2000. Văn bản là bức thông điệp, là yêu cầu, khuyến nghị đối với mỗi người và toàn nhân loại: hãy cùng nhau bảo vệ môi trường. Phần III: GV hướng dẫn học sinh tổng kết văn bản. Slide 11: GV nêu câu hỏi để học sinh trao đổi thảo luận, khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. Slide 12: Toàn bộ giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản. Phần IV: GV hướng dẫn học sinh thảo luận, mở rộng kiến thức và liên hệ thực tế. Slide 13: một số hình ảnh để học sinh quan sát và câu hỏi để học sinh thảo luận- liên hệ thực tiễn. ? Các bức tranh trên phản ánh vấn đề gì? ? Theo em, để bảo vệ tốt môi trường, chúng ta cần làm như thế nào? Slide 14: GV hướng dẫn học sinh quan sát một số việc làm góp phần bảo vệ môi trường của học sinh trường THCS Nguyễn Đức Cảnh. Hình ảnh về học sinh trường Nguyễn Đức Cảnh Tham gia trồng cây xanh. Slide 15: GV hướng dẫn học sinh hệ thống lại kiến thức toàn bộ bài học. Slide 16: GV hướng dẫn học sinh về nhà chuẩn bị bài cho tiết học sau. Như vậy việc ứng dụng Công nghệ thông tin làm cho giờ học vừa thân thiện, nhẹ nhàng, vừa sôi nổi. Các em vừa được quan sát hình ảnh(về tác hại nhiều mặt của bao bì ni lông) vừa được hướng dẫn, trao đổi thảo luận , phát huy tính độc lập sáng tạo của mình trong việc phát hiện, phân tích và khái quát nâng cao vấn đề: tác hại của bao bì ni lông và trách nhiệm của mỗi người với việc bảo vệ môi trường . Đặc biệt qua quá trình phân tích kiến thức, các em biết so sánh các vấn đề phản ánh trong văn bản nhật dụng với thực tiễn cuộc sống diễn ra hàng ngày. Từ đó các em có ý thức thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông và góp phần tuyên truyền với mọi người : Hãy hạn chế sử dụng bao bì ni lông và hãy bảo vệ môi trường xanh-sạch-đẹp vì bảo vệ môi trường chính là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. Ví dụ 2: Dạy tiết 105: Ngữ Văn 8: Bài: Thuế máu Bước 1: Chọn bài giảng và xác định kiến thức trọng tâm của bài. Bài: Thuế máu là một văn bản nghị luận nên rất nhiều người cho rằng văn bản chỉ phù hợp với dạy theo phương pháp truyền thống vì hiệu quả của giờ dạy chủ yếu phụ thuộc vào nghệ thuật sử dụng ngôn từ của thầy trong quá trình lập luận để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận. Nhưng để học sinh hiểu rõ được bản chất độc ác, giả dối, tàn bạo của thực dân Pháp và số phận thảm thương của nhân dân các nước thuộc địa trong cuộc chiến tranh phi nghĩa qua phép lập luận sắc bén, kết hợp với yếu tố miêu tả và biểu cảm và bút pháp trào phúng sắc sảo của Nguyễn Ái Quốc thì việc kết hợp giữa phương pháp dạy Văn học truyền thống với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin là vô cùng cần thiết. Bước 2: Tìm hiểu và lựa chọn tài liệu để bổ sung, mở rộng kiến thức cho bài dạy: Từ việc xác định kiến thức trọng tâm, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với kiểu văn nghị luận tôi dễ dàng tìm kiếm, lựa chọn tư liệu để minh họa và làm sáng tỏ cho các luận điểm nhằm khắc sâu và mở rộng kiến thức cho học sinh. Bước 3: Xây dựng bài giảng trên máy vi tính. Khi thiết kế bài dạy, tôi tập trung đầu tư suy nghĩ, tìm tòi để xây dựng bài giảng thật hoàn hảo, đảm bảo tính chính xác, tính khoa học và tính thẩm mĩ. Trong tất cả các Slide power point đều giữ lại tên bài, tên đề mục và kiến thức trong tâm Chú ý: Với đặc trưng giảng dạy văn bản nghị luận chính trị xã hội, thì việc tích hợp kiến thức với môn Lịch sử, tích hợp với phân môn tập làm văn và sự hỗ trợ của công nghệ thông tin là rất cần thiết, nhưng ngôn ngữ giảng bình của giáo viên cũng sẽ giúp học sinh dễ dàng cảm nhận được giá trị nội dung tư tưởng của văn bản. Bước 4: Nội dung và phương pháp tiến hành giảng bài: Thuế máu. Trong quá trình giảng dạy trên máy vi tính, tôi đã kết hợp linh hoạt phương pháp giảng dạy Văn học truyền thống(phương pháp giảng bình) và các thao tác trên máy vi tính. Phần I: GV kiểm tra bài cũ và nêu vấn đề định hướng bài học Slide 1: Gồm câu hỏi và phương án trả lời. ? Trong chương trình Ngữ văn lớp 8,em đã học những tác phẩm nào của Nguyễn Ái Quốc( Hồ Chí Minh)?Qua những tác phẩm đó em hiểu biết thêm điều gì về vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc ta ? * Học sinh trả lời:trong chương trình Ngữ văn lớp 8 đã học các tác phẩm của Nguyễn Ái Quốc(Hồ Chí Minh): Tức cảnh Pác Bó, Ngắm trăng, Đi đường: Những tác phẩm trên giúp ta hiểu thêm vê lòng yêu nước, yêu thiên nhiên, nghị lực Cách mạng và niềm lạc quan của Bác trong mọi hoàn cảnh. PhầnII: GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu (tiết 1)văn bản Thuế máu. GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu mục I. Tìm hiểu tác giả tác phẩm. Slide 2: 1. Tìm hiểu tác giả Nguyễn Ái Quốc(1890-1969). Giới thiệu chân dung Nguyễn Ái Quốc và ảnh Nguyễn Ái Quốc tại đại hội Đảng xã hội Pháp ở Tua (năm 1920). Chân dung Nguyễn Ái Quốc Nguyễn Ái Quốc tại đại hội Đảng xã hội Pháp năm 1920 Slide 3: GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu mục 2: Tìm hiểu tác phẩm. a, Bản án chế độ thực dân Pháp: GV giới thiệu ảnh chụp bản án chế độ thực dân Pháp. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Phương án trả lời: Tác phẩm được viết tại Pháp, viết bằng tiếng Pháp, được xuất bản lần đầu tiên tại Pa-ri năm 1926. Bản án chế độ thực dân Pháp Slide 4: GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu bố cục của tác phẩm và vị trí của văn bản Thuế máu. Gồm câu hỏi và phương án trả lời: - Bố cục của tác phẩm, Bản án chế độ thực dân Pháp (giới thiệu tên 12 chương của tác phẩm). -Văn bản thuộc chương I của tác phẩm. Slide 5:GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu mục 3: Đọc và tìm hiểu chú thích. GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu mục II: Phân tích văn bản. Slide 6:Gồm câu hỏi và phương án trả lời mục 1: Bố cục của văn bản. ? Căn cứ vào dấu hiệu sách giáo khoa, văn bản có bố cục gồm mấy phần trả lời: Văn bản gồm ba phần. Giáo viên giới thiệu sơ đồ bố cục văn bản. ? Em có nhận xét gì về cách đặt tên chương, tên các phần trong chương. 2. Phân tích văn bản: a, Chiến tranh và người bản xứ (luận điểm I): Slide 7: Giáo viên nêu câu hỏi tình huống cho hai nhóm: Nhóm 1: Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện thái độ của các