I.Vài nét về tác giả, tác phẩm:
1.Tác giả:
- Nguễn Thành Long (1925-1991), quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam.
- Viết văn từ thời kì k/c chống Pháp, là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí.
- Thành công trong sáng tác của Nguyễn Thành Long không phải ở khai thác tình huống dữ dội mà là sự nhẹ nhàng, trong trẻo, thấm đẫm chất trữ tình.
- Ông đã nhận Giải thưởng Phạm Văn Đồng với tập bút kí “Bát cơm Cụ Hồ”
2.Tác phẩm:
“Lặng lẽ Sa Pa” sáng tác năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào Cai, in trong tập “Giữa trong xanh” (1972).
5.Chủ đề của truyện
- Truyện Lặng lẽ Sa Pa ngợi ca những con người lao động như anh thanh niên làm công tác khí tượng và cái thế giới những con người như anh. Tác giả muốn nói với người đọc: “ Trong cái lặng im của Sa Pa có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”
- Đồng thời qua câu chuyện về anh thanh niên, tác phẩm cũng gợi ra những vấn đề về ý nghĩa và niềm vui của lao động tự giác, vì những mục đích chân chính đối với con người: dù trong hoàn cảnh đơn độc giữa thiên nhiên vắng lặng quanh năm mà con người vẫn không cô đơn buồn tẻ khi người ta tìm thấy ý nghĩa của công việc và cuộc sống của mình.
8 trang |
Chia sẻ: luyenbuitvga | Lượt xem: 23862 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem nội dung tài liệu Giáo án chi tiết văn bản "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Giáo án chi tiết văn bản "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long
Văn bản:
Lặng lẽ Sa Pa
……………………………..Nguyễn Thành Long…………………………..
I.Vài nét về tác giả, tác phẩm:
1.Tác giả:
- Nguễn Thành Long (1925-1991), quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam.
- Viết văn từ thời kì k/c chống Pháp, là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí.
- Thành công trong sáng tác của Nguyễn Thành Long không phải ở khai thác tình huống dữ dội mà là sự nhẹ nhàng, trong trẻo, thấm đẫm chất trữ tình.
- Ông đã nhận Giải thưởng Phạm Văn Đồng với tập bút kí “Bát cơm Cụ Hồ”
2.Tác phẩm:
“Lặng lẽ Sa Pa” sáng tác năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào Cai, in trong tập “Giữa trong xanh” (1972).
5.Chủ đề của truyện- Truyện Lặng lẽ Sa Pa ngợi ca những con người lao động như anh thanh niên làm công tác khí tượng và cái thế giới những con người như anh. Tác giả muốn nói với người đọc: “ Trong cái lặng im của Sa Pa…có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”- Đồng thời qua câu chuyện về anh thanh niên, tác phẩm cũng gợi ra những vấn đề về ý nghĩa và niềm vui của lao động tự giác, vì những mục đích chân chính đối với con người: dù trong hoàn cảnh đơn độc giữa thiên nhiên vắng lặng quanh năm mà con người vẫn không cô đơn buồn tẻ khi người ta tìm thấy ý nghĩa của công việc và cuộc sống của mình.
II.Đọc hiểu văn bản:
* Tìm hiểu chung:
- Phương thức biểu đạt: Tự sự+Biểu cảm+Miêu tả+Nghị luận.
- Ngôi kể: ngôi thứ 3, nhưng lại đặt vào vai nhân vật ông họa sĩ.
- Nhân vật:
+ Xuất hiện trực tiếp: Ông họa sĩ,cô kĩ sư, anh thanh niên, bác lái xe.
+ Xuất hiện gián tiếp: ông kĩ sư dưới vườn rau Sa Pa, anh cán bộ bản đồ sét.
- Tóm tắt:
“Lặng lẽ Sa Pa” kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các nhân vật: ông họa sĩ già, cô kỹ sư trẻ, bác lái xe và anh thanh niên làm khí tượng trong vòng nửa giờ trên đỉnh núi Yên Sơn khi xe dừng lại. Ông họa sĩ và cô gái lên thăm nơi ở và làm việc của anh thanh niên trên núi. Anh bộc bạch với họ về công việc, về cuộc sống, về những suy nghĩ của mình. Ông họa sĩ đã kịp ghi lại ký họa chân dung anh . Anh muốn giới thiệu với ông họa sĩ những người khác xứng đáng hơn để vẽ. Họ chia tay nhau trong niềm xúc động.
Câu hỏi 1,sgk/189:
+Cốt truyện đơn giản.
+Tình huống truyện: Cuộc gặp gỡ tình cờ giữ ông họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ và anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật kí địa cầu trên đỉnh núi cao.
+Tác phẩm này, theo lời tác giả, là “một bức chân dung”. Đó là bức chân dung của anh thanh niên. Nhân vật anh thanh niên được hiện ra qua sự nhìn nhận,suy nghĩ và đánh giá của các nhân vật: bác lái xe, cô kĩ sư, ông họa sĩ. Qua cái nhìn và cảm xúc của mỗi người, hình ảnh anh thanh niên thêm rõ nét và đáng mến hơn.
- Ý nghĩa nhan đề:
+ Với nhan đề “Lặng lẽ Sa Pa”, truyện ngắn của Nguyễn Thành Long đã thể hiện rõ tư tưởng chủ đề của tác phẩm: thông qua việc viết về nơi nghỉ mát êm đêm, thơ mọng tác giả ca ngợi những con người hết lòng vì công việc, vì cuộc sống mới. Đó chính là anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn,ông kĩ sư dưới vườn rau Sa Pa, anh cán bộ nghiên cứu bản đồ sét. Tất cả đang cống hiến lặng lẽ âm thầm.
+ Nhan đề của tác phẩm vừa gợi ra vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa, vừa thể hiện sự lớn lao của những con người trên mảnh đất ấy. Với tên truyện như vậy, phải chẳng tác giả đã lấy địa danh làm nền để khắc họa vẻ đẹp con người?
- Nội dung bao trùm:
“Lặng lẽ Sa Pa” là bài ca ca ngợi cuộc sống mới, con người mới nơi địa đầu Tổ quốc. Bức thông điệp tác giả muốn gửi tới người đọc là: Đằng sau cái lặng lẽ của Sa Pa là những âm vang từ thiên nhiên, cuộc sống và những con người của mảnh đất kì thú này, là cả một sự sống đang sôi trào, nảy nở bất tận.
Tìm hiểu chi tiết:
1. Cảnh sắc thiên nhiên Sa Pa:
-Nắng đốt cháy rừng cây, mạ bạc con đèo…
-Cây hoa tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng.
-Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe.
=> Vài nét chấm phá điểm xuyết, nghệ thuật nhân hóa, so sánh ->Tác giả đã khắc họa bức tranh thiên nhiên Sa Pa với vẻ đẹp rực rỡ, tráng lệ, thơ mộng, hữu tình. Miêu tả bức tranh thiên nhiên bằng ngôn ngữ trong sáng, mỗi chữ, mỗi câu như có đường nét,hình khối, sắc màu. Văn xuôi truyện ngắn mà giàu nhịp điệu mang âm hưởng một bài thơ về thiên nhiên đất nước.
-Có thể nói, vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa hoàn toàn tương xứng và hài hòa với vẻ đẹp của con người giàu chất mộng mơ, đầy ý nghĩa.
2. Nhân vật anh thanh niên:
2.1. Hoàn cảnh sống và làm việc:
- Ấn tượng đầu tiên mà người đọc cảm nhận khi tiếp xúc văn bản là hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên khá đặc biệt: một mình sống trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, quanh năm suốt tháng sống “bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo”. Anh làm công tác khí tượng, kiêm vật lí địa cầu: đo nắng,đo gió,đo mưa,tính mây,đo chấn động mặt đất dự vào việc báo trước thời tiết hằng ngày để phục vụ sản xuất,phục vụ chiến đấu. Công việc ấy đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nghiệm cao. Bốn lần trong một ngày đêm đều đặn,dù mưa,nắng,gió,bão,… công việc ấy không khó nhưng gian khổ. “Gian khổ nhất là lần ghi và báo lúc một giờ sáng. Rét, có cả mưa tuyết. Nửa đêm,chui ra khỏi chăn ngọn đèn báo vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng.Xách đèn ra vườn, gió tuyết và cái lặng im bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới”. Tuy nhiên, cái gian khổ của công việc vẫn chưa đáng sợ bằng cái gian khổ của hoàn cảnh sống, đó là sự cô đơn vắng vẻ, quanh năm suốt tháng chỉ một mình với núi cao, không có lấy một bóng người. Cô đơn đến mức “thèm người”, phải lăn cây chặn đường dừng xe khách qua núi để được gặp gỡ, trò chuyện. Điều gì đã giúp anh vượt qua hoàn cảnh ấy để làm tốt công việc của mình? Phải chăng, đó là những phẩm chất cao đẹp của con người lao động trong những năm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc?
2.2: Những phẩm chất tốt đẹp:
a,Lòng yêu nghề, tinh thần trách nhiệm về công việc:
Trước hết đó là ý thức trách nhiệm về công việc và lòng yêu nghề. Anh hiểu rằng, công việc mình làm tuy nhỏ bé nhưng liên quan đến công việc chung của đất nước, của mọi người. Làm việc một mình trên đỉnh núi cao,không có ai giám sát, thúc giục anh vẫn luôn tự giác, tận tụy. Suốt mấy năm ròng rã ghi và báo “ốp” đúng giờ. Phải ghi và báo về nhà trong mưa tuyết lạnh cóng, gió lớn và đêm tối lúc 1h sáng, anh vẫn không ngần ngại. Và anh đã sống thật hạnh phúc khi được biết do kịp thời phát hiện đám mây khô mà anh đã góp phần vào chiến thắng của không quân ta trên bầu trời Hàm Rồng. Anh yêu công việc của mình, anh kể về nó một cách say sưa và tự hào. Với anh, công việc là niềm vui, là lẽ sống. Hãy nghe anh tâm sự với ông họa sĩ: “Công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ cất nó đi cháu buồn đến chết mất”. Qua lời anh kể và lời bộc bạch này, ta hiểu rằng anh đã thực sự tìm thấy niềm vui và hạnh phúc trong công việc thầm lặng giữa Sa Pa và sương mù bao phủ.
b, Biết sắp xếp một cuộc sống một cách khoa học:
- Giá trị đích thực ở anh là tâm hồn đẹp, là sống có lí tưởng. Mặc dù, chỉ có một mình trên đỉnh núi cao, anh vẫn chủ động, sắp xếp cho mình một cuộc sống ngăn nắp, đầy đủ, phong phú và thơ mộng: trồng hoa, nuôi gà, đọc sách… Hình ảnh người con trai nhỏ bé đứng giữa vườn hoa thược dược vàng,tím,đỏ,hồng phấn, tổ ong… thật là đẹp! Con người anh là sự kết hợp hài hòa giữa nghị lực phi thường và một tâm hồn lãng mạn, một đời sống nội tâm phong phú. Trong cái cuộc sống lẻ loi của mình, ngoài công việc anh còn tìm thấy một niềm vui khác nữa – đó là đọc sách. Với anh, đọc sách không chỉ là nâng cao kiến thức mà còn để trò chuyện, để thanh lọc tâm hồn. Bởi thế, ta hiểu vì sao anh lại mừng quýnh lên khi bác lái xe đưa cho anh mấy quyển sách. Có thể nói, trong cái lặng im của Sa Pa – nơi ít người biết đến và đặt chân tới, anh thanh niên đã tạo cho mình không gian riêng, rất đẹp về đời sống tinh thần.
C, Sự chân thành, cởi mở và lòng hiếu khách:
- Một nét đẹp khác ở anh là sự cởi mở, chân thành, chu đáo trong quan hệ với mọi người. Vì “thèm người” mà anh đã đẩy một khúc gỗ ra chắn giữa đường, buộc xe khách đi qua phải dừng lại. Việc làm ấy thể hiện niềm khao khát được gặp gỡ, được trò chuyện. “Thèm người” nhưng chính anh lại quan tâm đến người khác một cách thật lòng. Anh gửi biếu vợ bác lái xe củ tâm thất vì hôm nọ “bác chẳng bảo bác gái vừa ốm dậy là gì?”. Anh đón tiếp ông họa sĩ và cô kĩ sư thật thân tình, nồng hậu – đón bằng sự niềm nở cùng hoa tươi trong vườn, cùng chè pha nước mưa Yên Sơn, rồi cả làn trứng lúc chia tay để hai người làm thức ăn đi đường. Đằng sau những món quà bình thường là tấm lòng yêu mến khách đến thành thực chẳng phải ai cũng có được. Lòng mến khách của anh đã khiến ông họa sĩ xúc động: “người con trai ấy đáng yêu thật!”. Phải chăng, đó chính là âm vang của cuộc sống đẹp, của một con người bình thường trên đỉnh núi cao lặng lẽ mà người họa sĩ từng trải nay mới có dịp tìm đến để yêu mến và kính trọng? Không chỉ vậy, người đọc còn cảm nhận những âm vang sâu sắc và có sức gợi mạnh mẽ từ những điều anh thanh niên suy nghĩ. Những con người có cách sống đẹp thường có suy nghĩ đẹp khiến ta phải ngạc nhiên và cảm phục.Bác lái xe đùa anh là “người cô độc nhất thế gian” nhưng anh lại thổ lộ với ông họa sĩ: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em đồng chí dưới kia.” Và anh tâm sự cùng cô kĩ sư: “Lúc nào tôi cũng có người trò chuyện nghĩa là có sách ấy mà”. Anh nhớ người nhưng không phải là nỗi nhớ phồn hoa đô thị bởi “người thì ai mà chả thèm, song mình sinh ra để làm gì? Mình đẻ ở đâu? Mình vì ai mà làm việc?”. Anh đã chân thành nói lên những điều đáng lẽ người ta chỉ nghĩ. Từ đó ta thấy thực chất của nỗi khát khao là được hòa nhập, được sống vì mọi người. Anh đã lập được những kì tích trong công việc, trong cuộc sống khiến ông họa sĩ cảm phục và xúc động.
d,Sự khiêm tốn, thành thật:
- Công việc vất vả có những đóng góp quan trọng với đất nước như thế, nhưng người thanh niên hiếu khách, sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy mình là người bình thường trong muôn vàn những người khác. Anh hiểu được ý nghĩa công việc mình làm là lớn lao nhưng lại cho những đóng góp của mình là vô cùng nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế, khi ông họa sĩ phác họa bức chân dung anh, anh đã khẩn khoản: “Không, xin bác đừng mất công vẽ cháu. Cháu không xứng đáng đâu, để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng vẽ hơn”. Dù còn trẻ tuổi nhưng anh đã thấm thía cái nghĩa, cái tình của mảnh đất Sa Pa nơi mà mình được sinh ra và lớn lên; thấm thía sự hi sinh thầm lặng của những con người ngày đêm làm việc và lo nghĩ cho đất nước. Có thể nói, qua cuộc gặp gỡ và trò chuyện, nhân vật anh thanh niên được khắc họa giản dị, khiêm nhường, đẹp trong suy nghĩ, trong cách sống và trong tâm hồn. Đó là nét vẽ đơn sơ, chân dung một con người có tầm vóc nhỏ bé mà nét mặt rạng rỡ.
2. Các nhân vật khác:
a. Nhân vật ông họa sĩ:
Câu hỏi 3, sgk/189:
- Tuy không dùng cách kể ở ngôi thứ nhất nhưng hầu như người kể chuyện đã nhập vào cái nhìn và suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ để quan sát và miêu tả từ cảnh thiên nhiên đến nhân vật chính của chuyện. Từ đó, gửi gắm suy nghĩ về con người, về nghệ thuật.
- Ngay từ những phút ban đầu gặp gỡ anh thanh niên, bằng sự từng trải nghề nghiệp và niềm khao khát của người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật, ông đã xúc động và bối rối.
- Ông muốn ghi lại hình ảnh anh thanh niên bằng nét bút kí họa và “người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá”. Những xúc cảm và suy tư của nhân vật ông họa sĩ về người thanh niên và về những điều khác nữa được gợi lên từ câu chuyện của anh làm cho chân dung nhân vật chính thêm sáng đẹp và chứa đựng những chiều sau tư tưởng.
B, Nhân vật cô kĩ sư:
- Cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên, những điều anh nói, cả những chuyện anh kể đã khiến cô vô cùng bàng hoàng. Cô hiểu thêm cuộc sống một mình dũng cảm, tuyệt đẹp của người thanh niên, về thế giới những con người như anh và quan trọng hơn nữa là về con đường cô đã lựa chọn, cô đang đi tới. Đây là cái “bàng hoàng” đáng lẽ cô phải biết khi yêu, nó giúp cô đánh giá đúng hơn mối tình nhạt nhẽo mà cô đã từ bỏ và yên tâm hơn về quyết định của mình. Đó là sự bừng dậy của những tình cảm lớn lao, cao đẹp khi người ta gặp được những ánh sáng đẹp đẽ tỏa ra từ cuộc sống, từ tâm hồn của người khác.
- Cùng với sự “bàng hoàng” ấy, là một tình cảm hàm ơn với người thanh niên không phải chỉ vì bó hoa to mà anh tặng cô một cách hết sức vô tư mà còn vì “một bó hoa nào khác nữa, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm cô”.
c, Bác lái xe:
- Có vai trò giới thiệu nhân vật chính với ông họa sĩ và cô kĩ sư. Chính điều này, đã tạo ra sự thu hút chú ý của người đọc. Qua cảm xúc, suy nghĩ và thái độ cảm mến của bác lái xe, cô kĩ sư, ông họa sĩ, hình ảnh anh thanh niên được hiện ra càng rõ nét và đẹp hơn. Chủ đề của tác phẩm mở rộng thêm và gợi ra nhiều ý nghĩa. Bức chân dung nhân vật chính như được soi rọi nhiều luồng ánh sáng khiến nó thêm rạng rỡ và ánh lên nhiều màu sắc.
d, Ông kĩ sư dưới vườn rau Sa Pa:
- Kiên trì, bền bỉ, làm việc trong âm thầm lặng lẽ “ngày này sang ngày khác”. Ông ngồi im trong vườn su hào rình xem cách ong lấy phấn, thụ phận cho hoa su hào. Và tự ông đi thụ phấn cho từng cây su hào để củ su hào nhân dân toàn miền Bắc ăn được to hơn, ngọt hơn. Ông kĩ sư làm cho anh thanh niên cảm thấy cuộc đời đẹp quá! Công việc thầm lặng ấy chỉ những con người nơi mảnh đất Sa Pa mói hiểu hết được ý nghĩa của nó.
e, Anh kĩ sư bản đồ sét:
- Anh luôn ở trong tư thế sẵn sằng suốt ngày chờ sét “nửa đêm mưa gió,rét buốt,mặc, cứ nghe sét là choáng choàng chạy ra”. Anh đã hi sinh hạnh phúc cá nhân vì niềm đam mê công việc để khai thác “của chìm nông, của chìm sâu” dưới lòng đất làm giàu cho Tổ quốc.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Xây dựng tình huống hợp lí, cách kể chuyện tự nhiên.
- Nhân vật chính được miêu tả từ nhiều điểm nhìn.
- Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm, bình luận.
- Truyện ngắn giàu chất thơ:
+ Chất thơ toát ra từ phong cảnh thiên nhiên Sa Pa
+ Vẻ đẹp của con người nơi Sa Pa.
- Lời văn mượt mà, trau chuốt, đầy chất thơ, giàu chất hội họa, trong trẻo.
2. Nội dung: Ghi nhớ,sgk/189.
Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long
Nguyễn Thành Long (1952 - 1991), quê ở huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, viết văn từ thời kì kháng chiến chống Pháp. Ông là cây bút chuyên viết về truyện ngắn và kí với các tác phẩm nổi tiếng như : Giữa trong xanh, Li Sơn mùa tỏi, Bát cơm cụ Hồ, Gió bấc gió nồm, Chuyện nhà chuyện xưởng, Trong gió bão,...
Truyện ngắn"Lặng lẽ Sa Pa" ra đời năm 1970, trong chuyến đi thực tế ở Sa Pa của tác giả. Truyện rút ra từ tập Giữa trong xanh (1972).
+Cốt truyện:đơn giản, xoay quanh cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ với anh thanh niên làm công tác ở trạm khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn. Nhân vật chính là anh thanh niên chỉ xuất hiện trong nửa giờ nhưng đã để lại trong lòng người đọc những tình cảm tốt đẹp nhất.
+Tình huống truyện: Tình huống truyện xảy ra khi bác lái xe dừng xe cho hành khách nghỉ trên đỉnh Sa Pa, nơi anh thanh niên làm việc. Bác lái xe giới thiệu ông hoạ sĩ già và cô kĩ sư trẻ làm quen với anh thanh niên. Đây là lần đầu tiên họ gặp nhau, nhưng trong một khoảng thời gian rất ngắn ngủi, giữa họ đã có sự cảm thông, quý mến thân tình. Cuộc gặp gỡ bất ngờ ở nơi heo hút ấy đã để lại trong tâm tưởng mỗi người những tình cảm và ấn tượng tốt đẹp.
+Truyện kể theo ngôi thứ ba thể hiện cách đánh giá khách quan của người kể đối với nhân vật (cả nhân vật chính và nhân vật phụ), đặc biệt là nhân vật anh thanh niên hiện ra một cách khách quan với đầy đủ phẩm chất của con người mới.
+Truyện “Lặng lẽ Sa Pa” được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn và ý nghĩ của nhân vật ông hoạ sĩ. Vì vậy, dù không phải là nhân vật chính nhưng nhân vật ông hoạ sĩ có vị trí quan trọng trong truyện. Cùng với các nhân vật khác, nhân vật ông hoạ sĩ đã góp phần thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm, làm cho nhân vật anh thanh niên hiện ra rõ nét và đáng mến hơn.
Sống cống hiến cho dân tộc, cho nhân dân, sống có ý nghĩa sẽ mang đến cho con người niềm vui và hạnh phúc. Cuộc sống lao động giản dị nhưng cao đẹp sẽ làm nên vẻ đẹp đích thực của mỗi con người, có sức thuyết phục, lan toả với những người xung quanh.
Đặt tên truyện là “Lặng lẽ Sa Pa”, nhà văn muốn thông qua việc viết về một nơi yên tĩnh, nơi nghỉ mát nổi tiếng để ca ngợi sự cống hiến thầm lặng của những con người hết lòng vì cuộc sống mới. Sa Pa nhìn bề ngoài lặng lẽ, nhưng Sa Pa đang góp phần vào xây dựng cuộc sống mới với nhịp sống sôi động và khẩn trương.
+ Cảm nhận chung về nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của nhà văn Nguyễn Thành Long:
- Đó là con người sống trong một hoàn cảnh thật đặc biệt:
Một mình trên đỉnh núi cao 2600m.
Công việc suốt ngày chỉ đo nắng, đo gió, tính mây,...
Bất chấp thời tiết khắc nghiệt để làm việc với tinh thần trách nhiệm cao.
- Anh là người yêu và say mê với công việc của mình:
Anh thường nghĩ cuộc sống của anh không buồn tủi bởi anh với công việc là đôi.
Làm việc một mình không người giám sát nhưng anh vẫn làm một cách nghiêm túc, với tinh thần trách nhiệm cao.
- Anh là người có lẽ sống đẹp.
Anh “thèm” người tới mức lấy cây chặn đường để được làm quen.
Tự sắp xếp cuộc sống của mình một cách ngăn nắp, khoa học.
Luôn tìm cho mình một niềm vui ở nơi vắng vẻ, cô đơn : lấy sách để trò chuyện và trau dồi kiến thức.
- Anh là người cởi mở, chân thành và hiếu khách:
Rất quý trọng tình cảm của mọi người, khao khát được gặp gỡ, được trò chuyện.
Phải sống một mình nhưng anh vẫn luôn quan tâm tới người khác: gửi biếu vợ bác lái xe gói củ tam thất, tặng hoa, tặng quà cho cô gái và ông hoạ sĩ.
- Anh là người khiêm tốn và thành thực:
Anh luôn cảm thấy công việc và những đóng góp của mình là nhỏ bé.
Khi ông hoạ sĩ muốn vẽ chân dung anh, anh đã nhiệt tình giới thiệu với ông những người khác mà anh cho rằng đáng cảm phục hơn anh.
- Vị trí của nhân vật và cách miêu tả của tác giả.
Nhân vật anh thanh niên là nhân vật chính của truyện. Nhân vật này không xuất hiện ngay từ đầu mà chỉ xuất hiện trong cuộc gặp gỡ giữa các nhân vật khác với anh. Nhân vật anh thanh niên chỉ hiện ra trong chốc lát nhưng cũng đủ để cho các nhân vật khác ghi lại một kí hoạ chân dung về anh. Rồi dường như lại khuất lất trong mây mù bạt ngàn và cái lặng lẽ của Sa Pa. Nhân vật anh thanh niên hiện ra đủ để cho mọi người cảm nhận rằng: “Trong cái im lặng của Sa Pa, Sa Pa chỉ nghe tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc, lo nghĩ cho đất nước.”
Thông thường, các nhân vật chính được giới thiệu một cách trực tiếp nhưng nhân vật anh thanh niên lại không được giới thiệu trực tiếp ngay từ đầu câu chuyện mà qua lời kể của bác lái xe, qua điểm nhìn của ông hoạ sĩ mọi người mới hiểu và biết về anh.
+Cảm nhận của về các nhân vật phụ:
- Ông hoạ sĩ:
Tuy không dùng cách kể từ ngôi thứ nhất nhưng hầu như người kể chuyện đã nhập vào cái nhìn, suy nghĩ của nhân vật ông hoạ sĩ để quan sát và miêu tả từ Ngay từ những phút đầu gặp anh thanh niên, bằng sự từng trải của nghề nghiệp, sự khao khát của người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật, ông đã xúc động và bối rối: “Vì hoạ sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác”.
- Bác lái xe:
Qua lời kể của nhân vật này mà ông hoạ sĩ, cô kĩ sư cũng như người đọc bị kích thích một sự chú ý về anh thanh niên. Bác chính là cầu nối giữa những người miền xuôi với người miền núi và ngược lại.
- Cô kĩ sư:
Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa cô với anh thanh niên đã khiến cô hiểu thêm về lẽ sống, về công việc mà cô đang định làm. Và cô yên tâm hơn với công việc của mình, đó là từ bỏ cuộc sống phồn hoa để lên miền núi, nơi heo hút.
- Những nhân vật được giới thiệu một cách gián tiếp
Ông kĩ sư vườn rau Sa Pa: ngồi một mình hàng ngày để nghiên cứu cách thụ phấn của ong để cốt tìm ra cái giống su hào ngọt, to hơn.
Anh cán bộ nghiên cứu sét: cả năm ròng không một ngày về quê thăm gia đình, không nghĩ đến chuyện lấy vợ con, chỉ cốt nghiên cứu sét để tìm tài nguyên cho quê hương đất nước.
==> Họ chính là những con người Sa Pa lao động hết mình với tinh thần tự giác. Ông kĩ sư, anh cán bộ nghiên cứu sét cùng với anh thanh niên đều là những con người cống hiến âm thầm, lặng lẽ cho vùng đất Sa Pa, làm cho Sa Pa không hề lặng lẽ như tên gọi của nó mà luôn luôn sôi động với một nhịp sống khẩn trương của những con người hết mình hăng say lao động, cống hiến cho quê hương đất nước.
+Chất trữ tình toát lên từ bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng của thiên nhiên Sa Pa qua ngôn ngữ, nghệ thuật tạo hình đầy màu sắc và giàu chất thơ: “mây hắt từng chiếc quạt trắng lên từ các thung lũng”, “nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn...”.
Trên nền bức tranh thiên nhiên ấy, cuộc sống con người nơi đây cũng thật nồng nàn, ý vị: “nắng chiều làm cho bó hoa càng thêm rực rỡ và làm cho cô gái cảm thấy mình rực rỡ theo”. Đây là một nét vẽ tinh tế và thơ mộng.
Những chất trữ tình chủ yếu toát lên từ nội dung truyện : một cuộc gặp gỡ tình cờ đã để lại bao dư vị trong lòng mỗi người. Từ cuộc gặp gỡ này, hình ảnh của anh thanh niên đã sáng ngời với phẩm chất của một con người mới, hiến dâng tất cả tuổi thanh xuân của mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.- Tác dụng của chất trữ tình: nâng cao ý nghĩa và vẻ đẹp của những sự việc, con người rất bình dị được miêu tả trong truyện, nhờ vậy mà chủ đề và tư tưởng của truyện được rõ nét và sâu sắc.
File đính kèm:
- LANG LA SA PA.doc