Giáo án Công nghệ 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut

GIÁO ÁN GIẢNG DẠY Tên người dạy :Phạm Thị Cẩm Nhung Mssv: 3082374 Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT I/Mục tiêu: sau khi học xong học sinh có thể: 1. Về kiến thức: - Mô tả được đặc điểm hình thái và cấu tạo chung của virut. - Phân biệt được: capsit, capsome, nucleocapsit và vỏ ngoài. - Trình bày được các đặc điểm cơ bản của virut. - Phân biệt được virut và vi khuẩn. - Nêu một số bệnh ở người, động vật và thực vật do virut gây ra. 2. Về kĩ năng & thái độ: - Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. - Kĩ năng thảo luận nhóm II.Phương Tiện Giảng Dạy: SGK sinh học 10 cơ bản ,bài 29 Hình ảnh Biểu bảng III.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Ổn định lớp :........................................................................................01 phút Kiểm tra cũ : (không kiểm tra bài cũ) Đặt vấn đề :........................................................................................02 phút Gv:Em hãy kể tên một vài căn bệnh do virut gây ra? HS:HIV, cúm, sởi, viêm não Nhật Bản, ... GV: Ngày nay người ta cho rằng virut là tác nhân gây bệnh nguy hiểm nhất.Vì số người chết vì dịch bệnh do virut gây ra lớn hơn số người chết trong tất cả các cuộc chiến tranh, nạn đói ,động đất , lũ lụt và tai nạn giao thông cộng lại.Vậy virut là gì? Cấu tạo như thế nào và phương thức sống ra sao mà chúng lại có sức mạnh đến như vậy? Để trả lời cho câu hỏi này hôm nay chúng ta cùng đi vào bài mới. Bài mới: Tiết:... Bài 29:CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT Thời gian Nội Dung Lưu Bảng Hoạt Động Của Giáo Viên Hoạt Động Của Học Sinh Bài 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT Phần chuyển ý: trước khi hiểu một vấn đề nào đó thì chúng ta phải biết đó là gì?vậy chúng ta vào phần đầu tiên là I.Khái Niệm Virut 7 phút (0,5 phút )Đặt vấn đề :như đã nói lúc đầu virut gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm và làm chết người với con số đáng sợ ,vậy cấu tạo và hình thái virut ra sao ,chúng ta cùng tìm hiểu trong phần II sẽ rõ 15 phút 15 phút 5 phút 5 phút I.Khái Niệm Virut: Khái Niệm: -Virut là thực thể chưa có cấu tạo tế bào. -Kích thước: siêu nhỏ (từ 10 – 100 nm). -Virut được nhân lên nhờ bộ máy tổng hợp của tế bào chủ. -Hình thức sống:Virut ký sinh nội bào bắt buộc Phân Loại: -Cấu trúc vỏ capsit -Vỏ ngoài:virut trần, virut có vỏ ngoài -Axit nucleic: +Virut ADN : Vd :virut đậu mùa, viêm gan B, +Virut ARN : Vd : virut cúm,virut sốt xuất huyết Dengi, II.Cấu Tạo – Hình Thái: Cấu Tạo: * Thành Phần:có 2 thành phần cơ bản : -Lõi là axit nucleic (tức là hệ gen) - Vỏ là protein gọi là capsit * Phức hợp axit nucleic và vỏ capsit gọi là nucleocapsit. -Ngoài ra một số virut còn có thêm vỏ ngoài, bao bọc lớp capsit trên có gắn các gai Glycoprotein. + Vỏ ngoài có cấu tạo gồm lipit và protein giống như màng nguyên sinh chất, có chức năng bảo vệ . + Gai glycoprotein có chức năng kháng nguyên, giúp virut bám trên bề mặt tế bào. * Hệ gen của virut: Chuỗi đơn:phago T2 + ADN: Chuỗi kép:Adeno Chuỗi đơn:HIV + ARN : Chuỗi kép:VR tiêu chảy Cấu trúc Virut trần Virut có vỏ ngoài capsome Có Có capsit Có Có Axit nucleic Có Có Vỏ ngoài không có Gai không có Hình Thái: virut thường được gọi là hạt,gồm có 3 loại cấu trúc cơ bản: Cấu trúc Đặc điểm Ví dụ Xoắn Capsome sắp xếp theo chiều xoắn của axit nucleic -Virut khảm thuốc lá Khối Capsome sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều hoặc dạng khối cầu -Virut bại liệt Hỗn hợp Đầu cấu trúc khối chứa axit nucleic đuôi có cấu trúc trụ xoắn -Virut phago -Thí nghiệm Franken và Conat (năm 1957) *Tiến hành : *Kết luận: lõi axit nucleic có vai trò di truyền So sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn : Tính chất Virut Vi khuẩn Có cấu tạo tế bào Không Có Chỉ chứa ARN hoặc ADN Có Không Chứa cả ARN hoặc ADN Không có Chứa riboxom Không Có Sinh sản độc lập Không có Đặt vấn đề: các em đã nghe rất nhiều về thuật ngữ “ virut”, bây giờ 2 bạn ngồi cạnh nhau sẽ thảo luận và các em hãy trả lời câu hỏi . Hỏi: em hiểu như thế nào là virut ? Gv: nói ngắn gọn thí nghiệm của Ivanopky ,dẫn đắt đến khái niệm virut Hỏi:hình thức sống của virut là gì? Hỏi:Dựa vào đâu mà ta có thể phân loại virut?( gợi ý: HS đọc và tìm trong SGK) Hình 1:treo hình vẽ ( hình 29.1) Hỏi:quan sát hình và tìm xem giữa virut trần và virut có vỏ ngoài có thành phần nào giống nhau? Nhận xét – Bổ sung:từ những thành phần giống nhau giữa virut trần và virut có vỏ ngoài, vậy ta có thể kết luận: tất cả virut đều được cấu tạo từ 2 thành phần cơ bản này Hỏi: ngoài 2 thành phần cơ bản trên thì virut còn có thêm thành phần nào không? GV: cho học sinh quan xát hình virut có vỏ ngoài Hỏi: vỏ ngoài được cấu tạo như thế nào? Có đặc điểm gì? Chiếu hình chức năng của gai glycoprotein Hỏi:các em đã học xong bài axit nucleic vậy em nào có thể nhắc lại có mấy loại axit nucleic? Bổ sung: hệ gen của tế bào luôn luôn là ADNkép khác với hệ gen của virut Chia nhóm thảo luận để hoàn thành bảng so sánh cấu trúc giữa virut trần và virut có vỏ ngoài Cấu trúc Virut trần Virut có vỏ ngoài capsome capsit Axit nucleic Vỏ ngoài Gai Chiếu hình 29.2 Hỏi: virut có những cấu trúc nào? Chia lớp thành 4 nhóm hoàn thành bảng sau trong thời gian 5 phút Cấu trúc Đặc điểm Ví dụ Nhận xét –đánh giá GV: treo bảng mô tả thí nghiêm của Franken và Conrat. Quan sát thí nghiệm của Franken và Conrat (Hình 29.3) SGK Hỏi: trình bày lại thí nghiệm và hãy cho biết tại sao virut phân lập đươc không phải là virut chủng B ? Hỏi:nếu lấy axit nucleic của chủng B và protein của chủng A thì ta sẽ thu được chủng gì? Hỏi:yếu tố nào ( axit nucleic hay protein ) có vai trò di truyền? Hỏi: theo em virut có thể nuôi trong môi trường nhân tạo như vi khuẩn không? SGK trang 117 làm bài tập so sánh virut và vi khuẩn bằng cách điền chữ “có” hoặc “ không” vào bảng bên dưới : Tính chất Virut Vi khuẩn Có cấu tạo tế bào Chỉ chứa ARN hoặc ADN Chứa cả ARN hoặc ADN Chứa riboxom Sinh sản độc lập Củng cố: Hỏi:sau khi học xong bài ,các em đã học được những gì? Câu hỏi và bài tập về nhà: Học bài và trả lời những câu hỏi cuối bài Đọc mục “em có biết” để có thêm thông tin Đọc và soan tiếp bài 30 HS:Thảo luận (virut chưa có cấu tạo tế bào,có kích thước hiển vi) HS: Bổ sung HS: Trả lời cá nhân:ký sinh Lắng nghe và ghi bài HS:trả lời cá nhân: (ADN hoặc ARN) Lắng nghe –ghi bài HS:thảo luận nhóm ,đại diện 1 hoc sinh trả lời(là axit nucleic và protein) HS: lắng nghe và ghi bài HS: một số virut còn có thêm vỏ ngoài HS: trả lời cá nhân ( lớp lipit kép và protein) HS lắng nghe và ghi bài HS trả lời cá nhân : (ARN và ADN) HS thảo luận nhóm ,đại diên hoàn thành bảng và một HS khác nhận xét HS trả lời cá nhân(có 3 dạng cơ bản: xoắn, khối, hỗn hợp) HS: thảo luận nhóm, đại diện 3 nhóm hoàn thành bảng, nhóm còn lại nhận xét Lắng nghe và ghi bài. HS thảo luận nhóm và trả lời cá nhân ( vì virut lai mang gen của chủng A) HS trả lời ( chủng B) HS trả lời cá nhân ( axit nucleic) HS trả lời cá nhân ( không vì virut sống ký sinh nội bào tử bắt buộc) Thảo luận nhóm và trả lời cá nhân Lắng nghe và ghi bài HS trả lời cá nhân: nhắc lại sơ lược đặc điểm cấu tạo hình thái của virut) Lắng nghe RÚT KINH NGHIỆM: Nội Dung: Thời Gian: Phương Pháp: