Giáo án Công nghệ 10 (hoàn chỉnh)

Phần 1 : NÔNG, LÂM, NGƯ NGHIỆP Bài 1: BÀI MỞ ĐẦU ( 1 tiết) A / Mục đích , yêu cầu: 1/ Kiến thức: Sau khi học xong bài , HS phải: - Biết được tầm quan trọng của sản xuất nông lâm, ngư nghiệp trong nền kinh tế quốc dân - Biết được tầm quan trọng của sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp nước ta hiện nay và phương hướng, nhiệm vụ của ngành trong thời gian tới, biết áp dụng đúng khoa học kĩ thuật vào sx để không gây ô nhiễm môi trường mà đảm bảo cân bằng sinh thái. 2/ Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh B/ Chuẩn bị của thầy và trò: 1/ Chuẩn bị của thầy; Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV 2/ Chuẩn bị của trò: Nghiên cứu SGK, tìm thêm 1 số số liệu có liên quan C/ Tiến trình bài dạy: I/ Ổn định tổ chức: II Kiểm tra bài cũ: III/ Dạy bài mới: ĐVĐ: Theo em vì sao môn công nghệ 10 lại giới thệu với chúng ta về nông, lâm, ngư nghiệp, tại sao ta phải tìm hiểu những lĩnhvực này? HOẠT ĐỘNG THỜI GIAN NỘI DUNG (?) Theo em nước ta có những thuận lợi nào để phát triển SX nông, lâm ngư? HS:+ Khí hậu, đất đai thích hợp cho ST, PT của nhiều loèi VN, cây trồng + Nhân dân ta chăm chỉ , cần cù GV: Hướng dẫn HS phân tích hình 1.1: (?) Cơ cấu tổng SP nước ta được đóng góp bởi những nghành nào? (?) Trong đó ngành nông lâm, ngư nghiệp đóng góp như thế nào? (?) Em hãy nêu 1 số SP của nông lâm, ngư nghiệp được sử dụng làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến? (?) Phân tích bảng 1 có NX gì về giá trị hàng nông sản, lâm sản hỉa sản xuất khẩu qua các năm? HS: tăng (?) Tính tỉ lệ % của SP nông, lâm, ngư so với tổng giá trị hàng hoá XK? Từ đó có NX gì? HS: tỉ lệ giá trị hàng NS so với tổng giá trị XK lại giảm dần (?) Điều đó có gì mâu thuẫn không? Giải thích? HS: + Giá trị hàng nông sản tăng do được đầu tư nhiều( giống, kĩ thuật, phân...) + Tỉ lệ giá trị hàng nông sản giảm vì mức độ đột phá của NN so với các ngành khác còn chậm (?) Phân tích hình 1.2: so sánh cơ cấu LLLĐtrong ngành nông, lâm ngư so với các ngành khác? ý nghĩa? Quan sát biểu đồ về sản lượng lương thực ở nước ta: (?) Em hãy so sánh tốc độ gia tăng sản lượng lương thực giai đoạn từ 1995 đến 2000 với giai đoạn từ 2000 đến 2004 (?)Hãy cho biết tốc độ gia tăng sản lượng lương thực bình quân trong giai đoạn từ năm 1995 đến 2004? (?) Sản lượng lương thực gia tăng có ý nghĩa như thế nào trong việc bảo đảm an ninh lương thực quốc gia? (?) Cho ví dụ 1 số SP của ngành nông lâm, ngư nghiệp đã được xuất khẩu ra thị trường quốc tế (?) Theo em tình hình SX nông ,lâm ngư nghiệp hiện nay còn có những hạn chế gì? (?) Tại sao năng suất, chất lượng SP còn thấp? (?) Trong thời gian tới ngành nông, lâm ngư nước ta cần thực hiện những nhiệm vụ gì? (?) Làm thế nào để chăn nuôi có thể trở thành 1 ngành SX chính trong điều kiện dịch bệnh như hiện nay? (?) thế nào là 1 nền NN sinh thái? 10’ 10; 20’ I/ Tầm quan trọng của sản xuất nông lâm, ngư nghiệp trong nền kinh: tế quốc dân 1/ Sản xuất nông lâm, ngư nghiệp đóng góp 1 phần không nhỏ vào cơ cấu tổng sản phẩm trong nước Ngành nông lâm, ngư nghiệp đóng góp 1/4 đến 1/5 vào cơ cấu tổng SP trong nước 2/ Ngành nông lâm, ngư nghiệp sản xuất và cung cấp lương thực thực phẩm cho tiêu dùng trong nước, cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến VD: 3/ Ngành nông, lâm, ngư nghiệp có vai trò quan trọng trong sản xuất hàng hoá xuất khẩu 4/ Hoạt độngnông lâm ngư nghiệp còn chiếm trên 50% tổng số lao động tham gia vào các ngành kinh tế II/ Tình hình sản xuất nông lâm, ngư nghiệp của nước ta hiện nay: 1/ Thành tựu: a/ Sản xuất lương thực tăng liên tục b/ Bước đầu đã hình thành 1 số ngành SX hàng hoá với các vùng SX tập trung đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu c/ 1 số SP của ngành nông , lâm, ngư nghiệp đã được xuất khẩu ra thị trường quốc tế VD: Gạo, cà phê, tôm, cá tra, gỗ, cá basa.. 2/ Hạn chế: - Năng suất và chất lượng sản phẩm còn thấp - Hệ thống giống cây trồng, vật nuôi;cơ sở bảo quản , chế biến nông, lâm thuỷ sản còn lạc hậu và chưa đáp ứng được yêu cầu của nền SX hàng hoá chất lượng cao III/ Phương hướng, nhiệm vụ phát triển nông, lâm, ngư nghiệp nước ta 1. Tăng cường sản xất lương thực để đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. 2. Đầu tư phát triển chăn nuôi để đưa ngành này thành ngành sản xuất chính. 3. Xây dựng một nền nông nghiệp phát triển nhanh và bền vững theo hướng nông nghiệp sinh thái - một nền nông nghiệp sản xuất đủ lương thực, thực phẩm đáp ứng yêu cầu trong nước và xuất khẩu nhưng không gây ô nhiễm và suy thoái môi trường. 4. áp dụng khoa học công nghệ vào lĩnh vực chọn, tạo giống vật nuôi, cây trồng để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. 5. Đưa tiến bộ khoa học kĩ thuật vào khâu bảo quản, chế biến sau thu hoạch để giảm bớt hao hụt sản phẩm và nâng cao chất lượng nông, lâm, thuỷ sản. III/ Củng cố 1. Em hãy nêu vai trò của ngành nông, lâm, ngư nghiệp trong nền kinh tế quốc dân. 2. Nêu những hạn chế của ngành nông, lâm, ngư nghiệp của nước ta hiện nay. Cho ví dụ minh hoạ. 3. Nêu những nhiệm vụ chính của sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp nước ta trong thời gian tới. IV/ Bài tập về nhà: Trả lời câu hỏi SGK Cho biết sự phát triển của nông, lâm ngư ở địa phương em( thành tựu, hạn chế, sự áp dụng tiến bộ KHKT? Chương 1: TRỒNG TRỌT, LÂM NGHIỆP ĐẠI CƯƠNG Bài 2: KHẢO NGHIỆM GIỐNG CÂY TRỒNG I. Mục tiêu bài dạy 1. Kiến thức - Biết được mục đích, ý nghĩa của công tác khảo nghiệm giống cây trồng. - Biết được nội dung của các thí nghiệm so sánh giống, kiểm tra kỹ thuật, sản xuất quảng cáo trong hệ thống khảo nghiệm giống cây trồng. - Sau nay biết vận dụng tri thức vào khảo nghiệm giống cây tốt phù hợp không ảnh hưởng đến môi trường và con người. * Trọng tâm Nắm được ý nghĩa và các loại thí nghiệm trong công tác khảo nghiệm giống. 2. Kỹ năng - Kỹ năng hợp tác nhóm và làm việc độc lập, kỹ năng phân loại. - Rèn luyện tư duy hệ thống, so sánh, phân tích và rèn luyện phương pháp tự học. 3. Thái độ Có nhận thức đúng đắn về công tác khảo nghiệm, sản xuất giống. II. Chuẩn bị dạy và học 1. Giáo viên -Tranh chụp một số ruộng lúa đang làm thí nghiệm. - Phiếu học tập nhóm. 2. Học sinh - Phiếu học tập thảo luận nhóm. - Xem trước bài mới, tìm hiểu về công tác khảo nghiệm giống cây trồng. III. Tiến trình dạy và học 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ Không kiểm tra – bài đầu chương trình học. 3. Hoạt động dạy và học Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Thời gian Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu muïc ñích, yù nghóa cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng caây troàng. GV: Em hieåu theá naøo laø khaûo nghieäm? HS: Khaûo nghieäm laø chuùng ta kieåm tra gioáng ñoù xem coù phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa töøng vuøng sinh thaùi nhö theá naøo, naêng suaát, phaåm chaát nhö theá naøo, GV: Neáu ñöa gioáng môùi vaøo saûn xuaát khoâng qua khaûo nghieäm keát quaû seõ nhö theá naøo? HS: Keát quaû ñaït ñöôïc seõ khoâng cao, khoâng bieát ñöôïc neân troàng ôû vuøng naøo cho thích hôïp, caùch chaêm soùc nhö theá naøo, GV: Vieäc thöû nghieäm gioáng môùi tröôùc khi ñöa vaøo saûn xuaát coù yù nghóa nhö theá naøo? HS: Naém ñöôïc quy trình kyõ thuaät canh taùc, khai thaùc ñöôïc toái ña hieäu quaû cuûa gioáng môùi. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu veà caùc loaïi thí nghieäm khaûo nghieäm gioáng caây troàng. GV: Cho HS thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ra noäi dung kieán thöùc. - Gioáng môùi choïn taïo hoaëc nhaäp noäi ñöôïc so saùnh vôùi gioáng naøo? So saùnh veà chæ tieâu gì? - Muïc ñích cuûa thí nghieäm kieåm tra kó thuaät laø gì? Thí nghieäm kieåm tra kó thuaät ñöôïc tieán haønh ôû phaïm vi naøo? - Thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo nhaèm muïc ñích gì? - Thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo ñöôïc tieán haønh nhö theá naøo laø toát nhaát? HS: Tieán haønh thaûo luaän nhoùm, phaân coâng nhieäm vuï caùc thaønh vieân trong nhoùm, ghi cheùp vaø cöû ñaïi dieän leân trình baøy keát quaû. GV: Quan saùt HS thaûo luaän vaø goïi moat vaøi nhoùm trình baøy keát quaû, nhaän xeùt laãn nhau. Sau cuøng GV nhaän xeùt vaø heä thoáng laïi noäi dung kieán thöùc caàn ghi nhôù. HS: Trao ñoåi, nhaän xeùt laãn nhau vaø ghi nhaän keát quaû. GV: Qua baøi naøy ta thaáy neáu gioáng môùi ñem troàng maø khoâng qua khaûo nghieäm thì keát quaû seõ that baïi. 5’ 11’ 11’ 11’ I. Muïc ñích , yù nghóa cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng caây troàng 1. Muïc ñích Ñaùnh giaù khaùch quan chính xaùc vaø coâng nhaän kòp thôøi gioáng caây troàng môùi phuø hôïp vôùi töøng vuøng vaø heä thoáng luaân canh. 2. YÙ nghóa - Naém vöõng ñaëc tính yeâu caàu vaø kó thuaät cuûa gioáng môùi. - Söû duïng ñuùng vaø khai thaùc toái ña hieäu quaû cuûa gioáng môùi. II. Khaûo nghieäm gioáng caây troàng 1. Thí nghieäm so saùnh gioáng caây troàng a. Muïc ñích - Xem chaát löôïng cuûa gioáng môùi so vôùi gioáng saûn xuaát ñaïi traø. - Neáu chaát löôïng cao hôn thì trung taâm khaûo nghieäm gioáng quoác gia à saûn xuaát ñaïi traø. b. Caùch tieán haønh So saùnh veà: Sinh tröôûng, phaùt trieån, naêng suaát, chaát löôïng vaø tính choáng chòu vôùi ñieàu kieän ngoaïi caûnh. 2. Thí nghieäm kieåm tra kó thuaät a. Muïc ñích Kieåm tra nhöõng ñeà xuaát cuûa cô quan choïn taïo gioáng veà qui trình kó thuaät gieo troàng. b. Caùch tieán haønh: - Xaùc ñònh thôøi vuï, maät ñoä gieo troàng, cheá ñoä phaân boùn cuûa gioáng. - Neáu gioáng naøo ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thì ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän gioáng quoác gia vaø ñöôïc pheùp phoå bieán saûn xuaát. 3. Thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo a. Muïc ñích - Tuyeân truyeàn ñöa gioáng môùi vaøo saûn xuaát ñaïi traø. b. Caùch tieán haønh - Trieån khai treân dieän tích roäng lôùn. - Trong thôøi gian ñoù, caàn toå chöùc hoäi nghò taïi ñòa ñieåm gieo troàng ñeå khaûo saùt, ñaùnh giaù keát quaû. - Phoå bieán quaûng caùo. 4. Cuûng coá - Söû duïng caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi ñeå cuûng coá. - Heä thoáng khaûo nghieäm gioáng caây troàng ñöôïc toå chöùc vaø thöïc hieän nhö theá naøo? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Hoïc baøi vaø traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi. - Xem tröôùc baøi môùi vaø tìm hieåu veà coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng ôû ñòa phöông. Baøi 3: SAÛN XUAÁT GIOÁNG CAÂY TROÀNG I. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kieán thöùc a. Cô baûn - Bieát ñöôïc muïc ñích, trình töï vaø quy trình cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng. - Bieát ñöôïc trình töï vaø quy trình saûn xuaát gioáng caây töï thuï phaán. b. Troïng taâm Saûn xuaát gioáng ôû caây troàng töï thuï phaán. 2. Kyõ naêng Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích, so saùnh, laøm vieäc nhoùm. 3. Thaùi ñoä Coù thaùi ñoä ñuùng ñaén trong coâng taùc saûn xuaát caùc loaïi gioáng theo nhöõng quy trình khaùc nhau. II. Chuaån bò daïy vaø hoïc 1. Giaùo vieân - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Tranh veõ caùc sô ñoà quy trình saûn xuaát gioáng. 2. Hoïc sinh - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Xem tröôùc baøi môùi ôû nhaø, tìm hieåu veà quy trình saûn xuaát caây gioáng ôû ñòa phöông. III. Tieán trình daïy vaø hoïc 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Muïc ñích cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng laø gi? - Neâu muïc ñích vaø caùch tieán haønh caùc loaïi thí nghieäm trong coâng taùc khaûo nghieäm gioáng. 3. Hoaït ñoäng daïy vaø hoïc Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Thời gian Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu muïc ñích, heä thoáng cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng. GV: Haõy thaûo luaän vaø cho bieát muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng. HS: Thaûo luaän, keát hôïp SGK ñeå boå sung vaø hoaøn thieän kieán thöùc. GV: Cho bieát moät vaøi gioáng caây troàng ñöôïc saûn xuaát taïi ñòa phöông em. HS: Luùa, döøa, khoai mì, hoa maøu, moät soá loaïi caây aên traùi nhö xoaøi, mía, maän, oåi,... GV: Heä thoáng saûn xuaát gioáng caây troàng goàm maáy giai ñoaïn? Keå teân. HS: Coù 3 giai ñoaïn laø saûn xuaát haït sieâu nguyeân chuûùng, haït nguyeân chuûng vaø haït xaùc nhaän. GV: Taïi sao giai ñoaïn 1 vaø giai ñoaïn 2 phaûi saûn xuaát ôû cô quan choïn taïo gioáng nhaø nöôùc caáp trung öông? HS: Vì hai giai ñoaïn naøy taïo ra haït coù ñoä thuaàn, phaåm chaát cao neân ñoøi hoûi phaûi coù caùn boä laøm coâng taùc gioáng coù trình ñoä, trang thieát bò hieän ñaïi neân chæ coù cô sôû saûn xuaát gioáng trung öông môùi ñaûm baûo ñöôïc vaán ñeà naøy. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu veà quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng noâng, laâm nghieäp. GV: Cho HS nghieân cöùu SGK vaø thaûo luaän nhoùm. - Khi naøo thì saûn xuaát gioáng theo sô ñoà duy trì? khi naøo thì saûn xuaát gioáng theo sô ñoà phuïc traùng? - Giaûi thích hai quy trình nhaân gioáng. - Tìm ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa 2 quy trình. HS: Thaûo luaän, ghi nhaän vaø traû lôøi. Sau ñoù GV nhaän xeùt, boå sung cho hoaøn chænh. HS ghi nhaän keát quaû. 7’ 8’ 20’ 15’ I. Muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng 1. Duy trì vaø cuûng coá ñoä thuaàn chuûng, söùc soáng vaø tính traïng ñieån hình cuûa gioáng. 2. Taïo ra soá löôïng gioáng caàn thieát ñeå cung caáp cho saûn xuaát ñaïi traø. 3. Ñöa gioáng toát phoå bieán nhanh vaøo saûn xuaát. II. Heä thoáng saûn xuaát gioáng caây troàng (3 giai ñoaïn) Giai ñoaïn 1: Saûn xuaát haït gioáng sieâu nguyeân chuûng. - Duy trì, phuïc traùng, saûn xuaát haït gioáng sieâu nguyeân chuûng. - Thöïc hieän ôû cô quan choïn taïo gioáng nhaø nöôùc caáp Trung öông. Giai ñoaïn 2: Saûn xuaát haït gioáng nguyeân chuûng töø sieâu nguyeân chuûng - Duy trì, phuïc traùng, saûn xuaát haït gioáng sieâu nguyeân chuûng. - Thöïc hieän ôû cô quan choïn taïo gioáng nhaø nöôùc caáp Trung öông. Giai ñoaïn 3: Saûn xuaát haït gioáng xaùc nhaän - Ñöôïc nhaân ra töø haït gioáng nguyeân chuûng. - Thöïc hieän ôû caùc cô quan nhaân gioáng caáp tænh. III. Quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng 1. saûn xuaát gioáng caây troàng noâng nghieäp a. saûn xuaát gioáng caây troàng sinh saûn höõu tính. * Saûn xuaát haït gioáng theo sô ñoà duy trì - Nguyeân lieäu: gioáng caây troàng do taùc giaû cung caáp hoaëc coù haït sieâu nguyeân chuûng thì quy trình + Naêm thöù nhaát: Gieo haït taùc giaû (sieâu nguyeân chuûng), choïn caây öu tuù. + Naêm thöù hai: Haït cuûa caây öu tuù gieo thaønh töøng doøng. choïn caùc caây toát nhaát laáy haït, haït ñoù laø haït sieâu nguyeân chuûng. + Naêm thöù 3: Nhaân gioáng nguyeân chuûng töø gioáng sieâu nguyeân chuûng. + Naêm thöù 4: Saûn xuaát haït gioáng xaùc nhaän töø gioáng nguyeân chuûng. * Saûn xuaát theo sô ñoà phuïc traùng (SGK) 4. Cuûng coá - Söû duïng caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi ñeå cuûng coá. - Theo caùc em thì ôû ñòa phöông ngöôøi ta thöôøng aùp duïng quy trình nhaân gioáng naøo? Taïo ñöôïc loaïi haït naøo? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Hoïc baøi vaø traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi. Baøi 4: SAÛN XUAÁT GIOÁNG CAÂY TROÀNG I. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kieán thöùc a. Cô baûn - Bieát ñöôïc trình töï vaø quy trình saûn xuaát gioáng caây thuï phaán cheùo, caây troàng nhaân gioáng voâ tính, nhaân gioáng caây röøng. b. Troïng taâm Saûn xuaát gioáng ôû caây troàng thuï phaán cheùovaø saûn xaát caây röøng 2. Kyõ naêng Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích, so saùnh, laøm vieäc nhoùm. 3. Thaùi ñoä Coù thaùi ñoä ñuùng ñaén trong coâng taùc saûn xuaát caùc loaïi gioáng theo nhöõng quy trình khaùc nhau. II. Chuaån bò daïy vaø hoïc 1. Giaùo vieân - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Tranh veõ caùc sô ñoà quy trình saûn xuaát gioáng. 2. Hoïc sinh - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Xem tröôùc baøi môùi ôû nhaø, tìm hieåu veà quy trình saûn xuaát caây gioáng ôû ñòa phöông. III. Tieán trình daïy vaø hoïc 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng laø gì? - Döïa vaøo sô ñoà cuûa hai quy trình naøy, em haõy cho bieát ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa 2 quy trình naøy laø gì? 3. Hoaït ñoäng daïy vaø hoïc Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Thời gian Noäi Dung GV gi¶i thÝch kh¸i niÖm thô phÊn chÐo ( ®Æc ®iÓm, ­u, nh­îc) vµ lÊy vÝ dô vÒ 1 vµi ®èi t­îng thô phÊn chÐo (?) Ph©n tÝch h×nh 4.1 ®Ó lµm râ quy trÝnh SX gièng ë c©y trång thô phÊn chÐo GV gi¶i thÝch thuËt ng÷ nh©n gièng v« tÝnh GV yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸c giai ®o¹n SX gièng vµ so s¸nh víi c¸c quy tr×nh SX kh¸c , gi¶i thÝch v× sao cã sù sai kh¸c ®ã? (?) C©y rõng cã nh÷ng ®iÓm g× kh¸c c¬ b¶n víi c©y trång ? Tõ ®ã cho biÕt c¸ch SX gièng c©y rõng? 15’ 10’ 10’ 1/ S¶n xuÊt gièng c©y tr«ng n«ng nghiÖp: b/ S¶n xuÊt gièng ë c©y trång thô phÊn chÐo: - Vô thø nhÊt: + Chän ruéng SX gièng ë khu c¸ch li, chia thµnh 500 « + Gieo h¹t cña Ýt nhÊt 3000 c©y gièng SNC vµo c¸c « + Mçi « chän 1 c©y ®óng gièng, thu lÊy h¹t vµ gieo thµnh 1 hµng ë vô tiÕp theo - Vô thø 2: ®¸nh gi¸ thÕ hÖ chän läc: + Lo¹i bá tÊt c¶ c¸c hµng kh«ng ®¹t yªu cÇu vµ nh÷ng c©y xÊu trªn hµng c©y ®¹t yªu cÇu tr­íc khi tung phÊn + Thu h¹t cña c¸c c©y cßn l¹i trén lÉn víi nhau, ta cã l« h¹t SNC - Vô thø 3: Nh©n h¹t gièng SNC ë khu c¸ch li. Lo¹i bá c¸c c©y kh«ng ®¹t yªu cÇu tr­íc khi tung phÊn Thu h¹t cña c¸c c©y cßn l¹i, ta ®­îc l« h¹t nguyªn chñng - Vô thø 4: nh©n h¹t gièng NC ë khu c¸ch li. Lo¹i bá c©y xÊu tr­íc khi tung phÊn. H¹t cña c©y cßn l¹i lµ h¹t x¸c nhËn b/ S¶n xuÊt gièng ë c©y trång nh©n gièng v« tÝnh TiÕn hµnh qua 3 giai ®o¹n: - G§1: Chän läc duy tr× thÕ hÖ v« tÝnh ®¹t tiªu chuÈn cÊp SNC - G§2: Tæ chøc SX vËt liÖu gièng cÊp NC tõ SNC - G§3: SX vËt liÖu gièng ®¹t tiªu chuÈn th­¬ng phÈm tõ gièng NC 2/ SX gièng c©y rõng: - Chän nh÷ng c©y tréi, kh¶o nghiÖm vµ chän lÊy c¸c c©y ®¹t tiªu chuÈn ®Ó x©y dùng rõng gièng hoÆc v­ên gièng - LÊy h¹t gièng tõ rõng gièng hoÆc v­ên gièng SX c©y con ®Ó cung cÊp cho SX - Gièng c©y rõng cã thÓ nh©n ra b»ng h¹t hoÆc b»ng c«ng nghÖ nu«i cÊy m« vµ gi©m hom 4. Cuûng coá(5’) - Söû duïng caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi ñeå cuûng coá. - Theo caùc em thì ôû ñòa phöông ngöôøi ta thöôøng aùp duïng quy trình nhaân gioáng naøo? Taïo ñöôïc loaïi haït naøo? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Hoïc baøi vaø traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi. - Xem tröôùc baøi môùi vaø tìm hieåu veà söùc soáng cuûa haït. Baøi 5 Thöïc haønh – XAÙC ÑÒNH SÖÙC SOÁNG CUÛA HAÏT I. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kieán thöùc a. Cô baûn Xaùc ñònh ñöôïc söùc soáng cuûa haït moät soá caây troàng noâng nghieäp. b. Troïng taâm Xaùc ñònh xem tæ leä soáng cuûa loâ haït gioáng ñoù cao hay thaáp. 2. Kyõ naêng Reøn luyeän tính caån thaän, kheùo leùo, coù yù thöùc toå chöùc kæ luaät, traät töï. 3. Thaùi ñoä Thöïc hieän ñuùng quy trình, giöõ gìn veä sinh vaø baûo ñaûm an toaøn lao ñoäng trong quaù trình thöïc hieän. II. Chuaån bò daïy vaø hoïc 1. Giaùo vieân Chuaån bò caùc vaät lieäu, duïng cuï, hoùa chaát nhö Sgk 2. Hoïc sinh - Xem tröôùc baøi môùi, tìm hieåu caáu truùc haït, naém vöõng quy trình thí nghieäm. - Haït gioáng laøm thí nghieäm: ñaäu, ngoâ, luùa. III. Tieán trình daïy vaø hoïc 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng laø gì? - Theá naøo laø gioáng sieâu nguyeân chuûng, nguyeân chuûng vaø xaùc nhaän? - So saùnh söï gioáng vaø khaùc nhau trong quy trình saûn xuaát gioáng ôû ba nhoùm caây troàng noùi treân. 3. Hoaït ñoäng daïy vaø hoïc Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Thời gian Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn nguyeân taéc thí nghieäm. GV: Chia HS thaønh 5 nhoùm/lôùp. GV: Giôùi thieäu muïc tieâu cuûa baøi thöïc haønh, caùc duïng cuï, maãu vaät hoùa chaát lieân quan ñeán baøi thöïc haønh vaø nguyeân taéc chung cuûa phoøng thí nghieäm. GV: Cho HS nghieân cöùu SGK ñeå naém roõ caùch tieán haønh thí nghieäm. HS: Nghieân cöùu SGK vaø ghi nhaän trình töï caùc böôùc tieán haønh. GV: Höôùng daãn laïi caùc böôùc tieán haønh cho HS hieåu roõ hôn. Hoaït ñoäng 2: Thöïc haønh. GV: Tieán haønh pha thuoác thöû cho HS xem caùch pha. HS: Quan saùt vaø ghi nhaän caùch pha. GV: Haït coù caáu taïo nhö theá naøo? Laøm theá naøo ñeå bieát haït soáng hay cheát? HS: Haït tröø voû coøn 2 phaàn chính laø phoâi vaø phoâi nhuõ. Khi ta ngaâm haït vaøo thuoác thöû: - Neáu phoâi nhuõ nhuoäm maøu thuoác thöû laø haït cheát. - Neáu phoâi nhuõ khoâng nhuoäm maøu thuoác thöû laø haït soáng. GV: Goïi HS trình baøy laïi quy trình thí nghieäm cuï theå qua caùc böôùc. HS: Nghieân cöùu SGK vaø traû lôøi. GV: Cho HS tieán haønh laøm thí nghieäm. HS: Tieán haønh laøm thí nghieäm theo nhoùm nhö ñaõ phaân coâng. GV: Quan saùt HS laøm thí nghieäm, ghi nhaän hoaït ñoäng cuûa HS. GV: Trong thôøi gian ngaâm haït, GV höôùng daãn HS caùch tính tæ leä haït soáng, cheát. HS: Tieán haønh kieåm tra haït soáng hay cheát, tính tæ leä %. GV: Goïi caùc nhoùm trình baøy keát quaû thí nghieäm. 5’ 25’ I. Chuaån bò - Duïng cuï: Ñóa petri, keïp, lam, löôõi lam, giaáy thaám. - Maãu vaät: Haït luùa gioáng vaø haït ngoâ. - Hoùa chaát: Coàn 960, nöôùc caát, carmine, H2SO4. II. Quy trình - Böôùc 1: Laáy 50 haït gioáng cho vaøo ñóa Petri. - Böôùc 2: Ñoã thuoác thöû vaøo ñóa petri cho ngaäp haït, ngaâm trong 15 phuùt. - Böôùc 3: Laáy haït ra, lau saïch voû haït baèng giaáy thaám. - Böôùc 4: Caét haït ra laøm 2 ñeå quan saùt vaø ghi nhaän. - Böôùc 5: Tính tæ leä haït soáng Tæ leä haït soáng: + B: Soá haït soáng + C: Toång soá haït ñem thí nghieäm. 4. Nhaän xeùt, ñaùnh giaù - Khen caùc nhoùm laøm toát, nhaéc nhôû caùc nhoùm laøm khoâng toát. - Nhaän xeùt keát quaû cuûa caùc nhoùm. - Taïi sao haït cheát laïi bò nhuoäm maøu thuoác thöû? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Vieát baøi thu hoaïch theo nhoùm, tuaàn sau noäp. - Xem tröôùc baøi môùi, tìm hieåu veà coâng ngheä nuoâi caáy moâ teá baøo trong nhaân gioáng. Keát quûa thí nghieäm Toång soá haït thí nghieäm Soá haït nhuoäm maøu (Haït cheát) Soá haït khoâng nhuoäm maøu (Haït soáng) Tæ leä haït soáng Bài 6 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO TRONG NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG NÔNG, LÂM NGHIỆP I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức - Hiểu được thế nào là nuôi cấy mô tế bào, cơ sở khoa học của phương pháp này. - Hiểu được một số ứng dụng của công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong tạo giống cây trồng nông, lâm nghiệp. - Hiểu được quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào. - Sản xuất ra giống cây giảm bệnh đỡ phải dùng thuốc hóa học gây ô nhiễm môi t * Trọng tâm Nắm được cở sở khoa học và quy trình công nghệ nuôi cấy mô. 2. Kỹ năng - Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh, làm việc nhóm. - Phát triển năng lực tư duy, trừu tượng. 3. Thái độ Có thái độ đúng đắn trong công tác sản xuất các loại giống theo những quy trình khác nhau. II. Chuẩn bị dạy và học 1. Giáo viên - Phiếu học tập để thảo luận nhóm. - Tranh vẽ các sơ đồ quy trình sản xuất giống bằng phương pháp nuôi cấy mô. - Anh chụp các phòng thí nghiệm dùng cho việc nuôi cấy mô. 2. Học sinh - Phiếu học tập để thảo luận nhóm. - Xem trước bài mới ở nhà, tìm hiểu về quy trình sản xuất cây giống bằng phương pháp nuôi cấy mô. III. Tiến trình dạy và học 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ Không kiểm tra – mới học thực hành. 3. Hoạt động dạy và học Hoạt động của GV và HS Thời gian Nội Dung Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm và cơ sở khoa học của việc nuôi cấy mô tế bào. GV: Giảng về phương pháp nuôi cấy mô tế bào ® Thế nào là nuôi cấy mô tế bào? HS: Nghiên cứu SGK, kết hợp với nghe giảng để trả lời. GV: Cơ sở khoa học của nuôi cấy mô tế bào là gì? HS: Trao đổi, nghiên cứu SGK và trả lời. - Tế bào thực vật có tính toàn năng: + Tế bào chứa đầy đủ hệ gen của loài. + Tế bào có khả năng sinh sản vô tính để tạo thành cơ thể mới. - Có khả năng phân hóa, phản phân hóa. Hoạt động 2: Nghiên cứu quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào. GV: Có mấy phương pháp tạo và nhân giống? HS: Cơ bản có phương pháp truyền thống và phương pháp hiện đại. GV: Phương pháp truyền thống được thực hiện như thế nào? Ưu khuyết điểm của phương pháp này. HS: Trao đổi với bạn ngồi bên cạnh và trả lời. Sau đó GV nhận xét và bổ sung. GV: Phương pháp hiện đại được thực hiện như thế nào? Ưu khuyết điểm của phương pháp này. HS: Trao đổi với bạn ngồi bên cạnh và trả lời. Sau đó GV nhận xét và bổ sung. GV: So với phương pháp truyền thống thì phương pháp hiện đại có những ưu thế gì? HS: Thời gian tạo giống ngắn hơn, tạo được nhiều giống tốt hơn. GV: Qui trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào được thực hiện như thế nào? Ưu khuyết điểm của phương pháp này. HS: Thảo luận nhóm, nghiên cứu SGK và trả lời. Sau đó GV nhận xét và bổ sung. GV: Dựa vào sơ đồ quy trình nhân giống bằng nuôi cấy mô để giảng, đặt câu hỏi gợi mở để cho HS dễ hiểu hơn. GV: Thế nào là môi trường M.S? HS: Là môi trường có đủ dinh dưỡng khoáng và các hormone sinh trưởng. GV: Trong môi trường tạo rễ ta cho thêm chất gì? HS: Chất NAA và IBA. GV: Việc áp dụng phương pháp nuôi cấy mô tế bào vào công tác sản xuất giống cây trồng mang lại lợi ích gì? HS: Nghiên cứu SGK, trao đổi với bạn bên cạnh để trả lời. GV: Nhận xét, bổ sung và hoàn chỉnh kiến thức cho HS. 5’ 11’ 20’ I. Khái niệm về phương pháp nuôi cấy mô tế bào Nuôi cấy mô tế bào là việc cấy tế bào vào môi trường thích hợp, cung cấp đủ chất dinh dưỡng, qua nhiề