Giáo án Công nghệ 12 bài 17 đến 20

Tieát 19 Chương 4 MỘT SỐ THIEÁT BÒ ĐIỆN TỬ DAÂN DUÏNG Baøi 17 Khaùi Nieäm Veà Heä Thoáng Thoâng Tin & Vieãn Thoâng I . Mục tiêu 1. Kiến thức - Hiểu khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông. - Biết được các khối cơ bản, nguyên lí làm việc hệ thống thông tin và viễn thông. 2. Kỹ năng - Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh. - Vẽ được mô hình hệ thống thông tin và viễn thông. 3. Thái độ Có thái độ thích thú trong học tập. II - Chuẩn bị 1.Chuẩn bị nội dung Nghiên cứu bài 17 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng. 2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học Tranh vẽ các hình 17-1, 17-2, 17-3 SGK. III. Tiến trình tổ chức dạy học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi môùi §17 - Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông. Nội dung Hoạt ñộng dạy Hoạt ñộng học I - Khái niệm về hệ thống thông tin và thiết bị viễn thông 1. Mô hình hệ thống thông tin và viễn thông. ( SGK) 2. Khái niệm thống thông tin và viễn thông. - Hệ thống thông tin và viễn thông là hệ thống truyền thông tin đi xa. - Các phương pháp đó là: + Truyền trực tuyến. + Truyền bằng sóng. II. Sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của hệ thống thông tin và viễn thông. 1. Phần phát thông tin: đưa nguồn tin cần phát tới nơi cần thu. * Sơ đồ khối Điều chế, mã hóa Xử lí tin Điều chế, mã hóa Nguồn thông tin Đường truyền - Nguồn thông tin: Là nguồn tín hiệu cần phát đi (âm thanh, hình ảnh ) - Xử lí thông tin: Gia công và khuếch đại nguồn tín hiệu. -Điều chế, mã hoá: biến đổi dạng tín hiệu - Đường truyền: môi trường truyền dẫn tín hiệu ( dây dẫn, cáp quang, sóng điện từ,) 2. Phần thu thông tin. - Thu, nhận tín hiệu đã mã hoá truyền từ phần phát. - Biến đổi tín hiệu thu nhận trở về dạng ban đầu để đưa tới thiết bị đầu cuối. * Sơ đồ khối Giải điều chế, mã Xử lí tin Nhận thông tin Đường truyền - Nhận thông tin: nhận tín hiệu bằng một thiết bị hay một mạch nào đó. Vd: ăng-ten, mođem - Xử lí thông tin: Gia công và khuếch đại tín hiệu nhận. - Giải điều chế, giải mã: biến đổi tín hiệu nhận về trạng thái ban đầu. - Thiết bị đầu cuối: là khâu cuối cùng của hệ thống ( loa, màn hình, tivi, máy in, ) Ngµy nay chóng ta ®ang sèng trong thêi ®¹i th«ng tin nhanh, nh÷ng th«ng tin ®­îc cËp nhËt rÊt nhanh. Mäi ng­êi ®Òu sö dông hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng chung trªn toµn cÇu. Víi t×nh h×nh hiÖn t¹i thiÕu hÖ thèng th«ng tin mäi ho¹t ®éng cã thÓ bÞ tª liÖt. - Quan sát hình 17-2 SGK. ? Hãy giải thích mô hình thông tin và viễn thông? ? Hãy nêu khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông? ? Hãy cho biết các phương pháp truyền thông tin hiện nay? - Diễn giảng. ? Hãy nêu một số cách truyền thông tin sơ khai mà con người đã sử dụng? - Một hệ thống thông tin và viễn thông gồm hai phần: phát và thu. ? Hãy nêu chức năng của phần phát thông tin? - Hiện nay có hai kĩ thuật mã hoá đó là kĩ thuật tương tự và kĩ thuật số. - Diễn giảng - Là những tín hiệu đã được xử lí có biên độ đủ lớn muốn truyền đi xa cần được mã hoá theo một kĩ thuật nào đó. ? V« tuyÕn truyÒn h×nh vµ truyÒn h×nh c¸p gièng vµ kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? ? Hãy nêu chức năng của phần thu thông tin? ? Hãy giải thích khối nhận thông tin là gì? Cho ví dụ? ? Hãy cho biết xử lí thông tin là gì? Cho ví dụ? ? Hãy biết thiết bị đầu cuối là gì? Cho ví dụ? - Quan sát hình - trả lời. - Trả lời. - Các phương pháp đó là: + Truyền trực tuyến. + Truyền bằng sóng. - Trao đổi - trả lời. - Trả lời - Trao đổi - trả lời. - Trả lời - Trả lời - Trả lời - Trả lời 4. Củng cố - Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông. - Chức năng của phần phát và phần thu của hệ thống thông tin và viễn thông. 5. Dặn dò - Về nhà học bài + Trả lời câu hỏi SGK + Xem tieáp noäi dung §18 - Máy tăng âm. Tieát 20 Baøi 18 Maùy Taêng AÂm I . Mục tiêu 1. Kiến thức - Hiểu được sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của máy tăng âm - Biết được chức năng các khối trong sơ đồ khối. 2. Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh. 3. Thái độ Có thái độ thích thú trong học tập. II - Chuẩn bị 1.Chuẩn bị nội dung Nghiên cứu bài 18 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng. a b c 2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học Tranh vẽ SGK. III. Tiến trình tổ chức dạy học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông? - Viết và giải thích sơ đồ khối phần thu thông tin? 3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi môùi §18 - Máy tăng âm. Nội dung Hoạt ñộng dạy Hoạt động học I - Khái niệm về máy tăng âm Máy tăng âm là một thiết bị khuếch đại tín hiệu âm thanh. * Phân loại: - Theo chất lượng: tăng âm thông thường và tăng âm chất lượng cao ( HI - FI) - Theo công suất - Theo linh kiện: dùng linh kiện rời rạc hay IC. II - Sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của máy tăng âm (Hình 18-2 SGK) - Khối mạch vào: nhận tín hiệu vào. - Khối mạch tiền khuếch đại: khuếch đại biên độ tín hiệu. - Khối mạch âm sắc: điều chỉnh độ trầm - bỗng của âm thanh. - Khối mạch khuếch đại trung gian: tiếp tục khuếch đại tín hiệu để kích cho tầng công suất.. - Khối mạch khuếch đại công suất: khuếch đại công suất âm tần để phát ra loa. - Khối nguồn nuôi: cung cấp điện cho toàn bộ máy tăng âm. III - Nguyên lí hoạt động của khối khuếch đại công suất H×nh 18- 3: S¬ ®å mạch KĐCS mắc ®Èy kÐo cã biÕn ¸p. BA2 BA1 A UCC 0 T2 T1 UV R1 R2 W11 W12 W21 W22 Loa * Khi chưa có tín hiệu vào: hai tranzito đều khóa, tín hiệu ra bằng 0. * Khi có tín hiệu vào: - Ở nửa chu kì đầu, à T1 dẫn, T2 khóa tín hiệu ra ở nửa trên N21 của biến áp BA2. - Ở nửa chu kì sau, à T1 khóa, T2 dẫn tín hiệu ra ở nửa dưới N21 của biến áp BA2. - R1 và R2 ( Đ): tạo định thiên ban đầu chop T1 và T2 làm việc chất lượng cao. - Một người thuyết trình trong một hội nghị có cả 1000 người tham dự. Người đó đủ sức nói lớn để cho mọi người nghe được hay không? - Để giải quyết được một vấn đề trên ta cần một thiết bị khuyết đại âm thanh. Đó là máy tăng âm. ? Vậy máy tăng âm là gì? - Giới thiệu một số loại máy tăng âm. - Diễn giảng. - Giới thiệu về sơ đồ khối của máy tăng âm nói chung, nói rõ chức năng của từng khối trong sơ đồ. ? Nêu chức năng các bộ phận của sơ đồ khối? - Để hoạt động được thì cần có một nguồn nuôi. -Qua sơ đồ khối, học sinh cần phải giải thích được tín hiệu âm thanh à điện à tín hiệu âm thanh. - Vẽ sơ đồ và giới thiệu chức năng của mỗi linh kiện trong sơ đồ, trình bày nguyên lý hoạt động của mạch. - T1, T2: tranzito - Biến áp: BA2 - R1, R2 - Đ: điốt. - Diễn giảng - Không - Trả lời - Trả lời - Chú ý, ghi nhận 4. Củng cố - Khái niệm về máy tăng âm. - Nguyên lí hoạt động của khối khuếch đại công suất. 5. Dặn dò - Về nhà học bài + Trả lời câu hỏi SGK + Xem tieáp noäi dung §19 - Máy thu thanh. Tieát 21 Baøi 19 Maùy Thu Thanh I . Mục tiêu 1. Kiến thức - Biết được sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của máy thu thanh. - Hiểu được nguyên lí hoạt động của khối tách sóng. 2. Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh. 3. Thái độ Có thái độ thích thú trong học tập. II - Chuẩn bị 1.Chuẩn bị nội dung Nghiên cứu bài 19 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng. 2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học Tranh vẽ hình 19-2, 19-3 SGK III. Tiến trình tổ chức dạy học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Khái niệm về máy tăng âm? - Nguyên lí hoạt động của khối khuếch đại công suất? 3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi môùi §19 - Máy thu thanh Nội dung Hoạt ñộng dạy Hoạt động học I - Khái niệm về máy thu thanh M¸y thu thanh lµ mét thiÕt bÞ ®iÖn tö thu sãng ®iÖn tõ ngoµi kh«ng gian, chän läc, xử lí, khuÕch ®¹i và ph¸t ra ©m thanh. II - Sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của máy thu thanh (Hình 19-2 SGK) - Khối chän sãng : ®iÒu chØnh céng h­ëng ®Ó lùa chän sãng cao tần cÇn thu. - Khối khuÕch ®¹i cao tÇn : khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhËn ®ùoc tõ anten ®Ó t¨ng ®é nh¹y. - Khối dao ®éng ngo¹i sai : t¹o ra sãng cao tÇn (fd) trong máy > sãng ®Þnh thu (ft) mét trÞ sè kh«ng ®æi à ®ã lµ sãng trung tÇn 465 KHz (hoÆc 455 KHz) - Khối trén tÇn : M¹ch trén tÇn gi÷a sãng thu cña ®µi ph¸t thanh (ft) víi sãng cao tần trong m¸y (fd) cho ra tÇn sè fd - ft = 465 KHz - Khối khuÕch ®¹i trung tÇn : khuếch đại tín hiệu trung tần để đưa tới khối tách sóng. - Khối t¸ch sãng : t¸ch, lọc tÝn hiÖu âm tÇn ra khái sãng mang trung tÇn à khối khuếch đại âm tần. - Khối khuÕch ®¹i ©m tÇn : khuếch đại tín hiệu âm tần để phát ra loa. - Khối nguồn: cung cấp điện cho máy thu. II - Nguyên lí hoạt động của khối tách sóng trong máy thu thanh AM Sóng KĐTT Sóng KĐAT b) a) KĐ trung tần KĐ âm tần D - Điốt t¸ch sãng Đ chØ cho dßng ®iÖn ®i qua theo mét chiÒu nªn sãng vµo khèi t¸ch sãng lµ sãng xoay chiÒu cßn sãng ra lµ sãng mét chiÒu (trªn trôc hoµnh). - Sau khi tách sóng, tụ lọc sẽ lọc các thành phần tần số cao và giữ lại các đường bao có tần số thấp ( âm tần ). - T×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ m¸y thu thanh. ? Máy thu thanh? - C¨n cø vµo c¸ch ®iÒu chÕ tÝn hiÖu ng­êi ta ph©n lo¹i m¸y thu thanh theo c¸c kiÓu ®iÒu chÕ biªn ®é AM ®iÒu chÕ tÇn sè FM. - VÒ c¬ b¶n sãng v« tuyÕn ®iÖn lµ dao ®éng ®iÖn tõ. Sãng nµy truyÒn ®i trong kh«ng gian víi tèc ®é 3.106 m/s. Mçi sãng ®iÖn tõ cã ®é dµi (mµ ta gäi lµ b­íc sãng l = c/¦) kh¸c nhau. TÇn sè cµng thÊp th× b­íc sãng cµng dµi vµ ng­îc l¹i. Sãng ©m tÇn cã tÇn sè 20 Hz ®Õn 20000 Hz tai ta cã thÓ nghe thÊy ®­îc. Sãng ngoµi ph¹m vi tÇn sè nµy tai ta kh«ng nghe thÊy ®­îc lµ sãng cao tÇn. - Giới thiệu hình 19-2 SGK. ? Khèi chän sãng cã nhiÖm vô g×? ? Khèi khuÕch ®¹i cao tÇn cã nhiÖm vô g×? ? ThÕ nµo lµ dao ®éng ngo¹i sai tÇng ngo¹i sai cã nhiÖm vô g×? ? M¹ch trén tÇn cã nhiÖm vô g×? ? M¹ch khuÕch ®¹i trung tÇn cã nhiÖm vô g×? ? NhiÖm vô cña m¹ch t¸ch sãng? - M¹ch nµy cã hai chøc n¨ng : thø nhÊt t¸ch tÝn hiÖu hçn hîp ®Ó bao h×nh phÝa trªn cña tÝn hiÖu hçn hîp AM, thø hai phÇn sãng mang trung tÇn ®­îc läc vµ gi÷ l¹i chØ cßn cã tÝn hiÖu ©m tÇn ®i qua. ? NhiÖm vô cña m¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn? ? Khi mét m¸y thu bÞ lÉn nhiÒu ®µi lµ do nguyªn nh©n g×? - Giíi thiÖu mét s¬ ®å khèi t¸ch sãng tiªu biÓu ®­îc dïng trong m¸y thu AM. Mét sè th«ng sè cho c¸c em tham kh¶o: C1: 50 - 280 pF; C2: 0,01 mF; C3: 2,2 mF; C4: 0,047 mF; C5: 100 mF; C6: 100 mF. L dïng d©y bäc t¬ 7 sîi 0,7 quÊn ®Òu 85 vßng trªn thanh ferit dÑt, dµi 50 mm. HiÖn nay m¸y thu thanh ®· ®­îc IC ho¸ . - Trả lời. - Quan sát - Trả lời. - Trả lời. - Trả lời. - Trả lời. - Trả lời. - Trả lời. - Thảo luận - Quan sát - Ghi nhận 4. Củng cố - Khái niệm về máy thu thanh. - Nguyên lí hoạt động của khối tách sóng trong máy thu thanh AM. 5. Dặn dò - Về nhà học bài + Xem phần thông tin bổ sung - Trả lời câu hỏi SGK + Xem tieáp noäi dung §20 - Máy thu hình. Tieát 22 Baøi 20 Maùy Thu Hình I . Mục tiêu 1. Kiến thức Biết được sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của máy thu hình. 2. Kỹ năng - Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh. - Vẽ được sơ đồ khối của máy thu hình 3. Thái độ Có thái độ thích thú trong học tập. II - Chuẩn bị 1.Chuẩn bị nội dung Nghiên cứu bài 20 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng. 2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học Tranh vẽ hình 20-1, 20-2, 20-3 SGK III. Tiến trình tổ chức dạy học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Khái niệm về máy thu thanh? - Nguyên lí hoạt động của khối tách sóng trong máy thu thanh AM? 3. Baøi môùi: Giôùi thieäu baøi môùi §20 -Máy thu hình Nội dung Hoạt ñộng dạy Hoạt động học I - Khái niệm về máy thu hình 1. Khái niệm Máy thu hình là thiết bị nhận và tái tạo lại tín hiệu âm thanh và hình ảnh của đài truyền hình. 2. Phân loại - Máy thu hình đen trắng. - Máy thu hình màu II.- Sơ đồ khối và nguyên lý của máy thu hình màu 1. Sơ đồ khối (Hình 20 - 2 SGK) 2. Chức năng của khối - Khối cao tần, trung tần, tách sóng: nhận tín hiệu từ ăng ten, khuếch đại, xử lí, tách sóng hình, tự động điều chỉnh tần số ngoại sai và hệ số khuếch đạià tín hiệu tới khối 2, 3, 4. - Khối xử lý âm thanh : nhận tín hiệu sóng mang âm thanh, khuếch đại sơ bộ, tách sóng và khuếch đại công suất để phát ra loa. - Khối xử lý hình: nhận tín hiệu hình ảnh, khuếch đại tín hiệu này, giải mã màu, khuếch đại các tín hiệu màu đưa tới 3 catôt đèn hình màu. - Khối đồng bộ và tạo xung quét: tách lấy các xung đồng bộ dòng và xung đồng bộ mành, xung quét mành đưa tới cuộn lái tia của đèn hình. - Khối phục hồi hình ảnh: nhận tín hiệu hình ảnh màu, tín hiệu quét để phục hồi hình ảnh phát lên màn hình. - Khối xử lý và điều khiển:lệnh điều khiển từ xa hay phím bấm để điều khiển các hoạt động của máy thu hình. - Khối nguồn tạo các mức điện áp cần thiết để cung cấp cho các khối làm việc. III- Nguyên lý hoạt động của khối xử lý màu trong máy thu hình (màn đèn hình) 1. Sơ đồ (Hình 20 - 3 SGK) 2. Nguyên lý hoạt động - Cơ cấu phát và thu màu trong truyền hình màu là phối hợp các màu cơ bản là đỏ (R), lục (G), lam (B). - Tín hiệu từ tách sóng hình tới: Khối 1 khuếch đại và xử lý tín hiệu chói Y. Khối 2 giải mã màu R-Y và B-Y. Đầu ra của khối 1 và khối 2 đưa tới mạch ma trận 3 để khôi phục lại 3 tín hiệu màu cơ bản. - - Các tín hiệu màu cơ bản này được khuyếch đại lần cuối qua các khối 4, 5, 6 để biên độ đủ lớn và đảo pha thành cực tím âm rồi đưa tới ba catôt đèn hình màu điều khiển ba tia điện tử bắn lên các điểm phát màu tương ứng đỏ, lục, lam trên màn hình. Các màu cơ bản trên hoàn trộn với nhau thành hình ảnh màu. ? Em hãy cho biết máy thu hình là gì? ? Em cho biết mối liên hệ của thông tin hình ảnh và âm thanh trong máy thu hình? ? Vẽ sơ đồ tổng quát của máy thu hình? ? Em hãy cho biết máy thu hình đen trắng và máy thu hình màu giống và khác nhau như thế nào? ? Em hãy vẽ sơ đồ khối và gọi tên từng khối của máy thu hình? ? Em hãy nêu chức năng cảu khối cao tần, trung tần, tách sóng? ? Em hãy nêu chức năng của khối xử lý âm thanh? ? Em hãy nêu chức năng của khối xử lý hình? ? Em hãy nêu chức năng của khối đồng bộ và tạo xung quét? ? Em hãy nêu chức năng cảu khối phục hồi hình ảnh? ? Em hãy nêu chức năng của khối xử lý và điều khiển? ? Em hãy nêu chức năng của khối nguồn? ? Em hãy vẽ gọi tên và các khối trong sơ đồ của khối xử lý màu trong máy thu hình? ? Em hãy nêu quá trình biến đổi tín hiệu từ khối 1,2 sang khối 3? 3. Em hãy nêu quá trình biến đổi tín hiệu từ khối 3 sang khối 4, 5, 6? ? Em hãy nêu quá trình biến đổi tín hiệu từ khối 4, 5, 6 tới đèn hình? - Trả lời - Trả lời - Trả lời - Trao đổi - trả lời - Vẽ sơ đồ. - Trả lời - Trả lời - Trả lời - Trả lời - Trả lời - Vẽ sơ đồ. - Trả lời - Trả lời - Trả lời 4. Củng cố - Khái niệm về máy thu hình. - Vẽ sơ đồ khối và nêu nguyên lí hoạt động của máy thu hình. 5. Dặn dò - Về nhà học bài . - Trả lời câu hỏi SGK + Xem tieáp noäi dung §21 - Thực hành: Mạch khuếch đại âm tần.