Giáo án Công nghệ 9 - Bài 2: Vật liệu điện dùng trong lắp đặt mạng điện trong nhà

Tuần : 2 Ngày sọan : Tiết : 2 Ngày dạy : BÀI 2 : VẬT LIỆU ĐIỆN DÙNG TRONG LẮP ĐẶT MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ I. Mục tiêu : _ Biết được một số vật liệu điện thường dùng trong lắp đặt mạng điện trong nhà . _ Biết cách sử dụng một số vật liệu điện thông dụng . II. Chuẩn bị : _ Một số mẫu dây dẫn và cáp điện . _ Một số vật cách điện của mạng điện . _HS sưu tầm thêm một số mẫu vật về vật liệu điện của mạng điện . III. Các hoạt động dạy học : Hoạt động 1: Giới thiệu bài . Hướng dẫn HS quan sát mạng điện trong lớp học, sau đó đặt ra một số câu hỏi gợi mở để khai thác vốn kiến thức, kinh nghiệm của HS để HS có thể kể được một số dây dẫn, cáp điện và vật liệu cách điện của mạng điện trong nhà và nêu công dụng của các vật liệu sử dụng trong mạng điện . HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN TG HOẠT ĐỘNG HỌC SINH NỘI DUNG Hoạt động 2: Tìm hiểu dây dẫn điện . I . DÂY DẪN ĐIỆN: 1. Phân loại : _Dựa vào lớp vỏ cách điện, dây dẫn điện được chia thành dây dẫn trần và dây dẫn bọc cách điện . _Dựa vào số lõi và số sợi của lõi, có dây một lõi, dây nhiều lõi, dây lõi một sợi và dây lõi nhiều sợi . 2. Cấu tạo dây dẫn điện được bọc cách điện : Gồm hai phần : _ Lõi thường làm bằng Cu hoặc Al được chế tạo thành một sợi hoặc nhiều sợi . _ Vỏ cách điện gồm một lớp hoặc nhiều lớp, thường bằng cao su, chất cách điện tổng hợp, một số loại dây có thêm vỏ bảo vệ . 3.Sử dụng dây dẫn điện : Việc chọn dây dẫn điện không được tùy tiện mà phải tuân theo thiết kế của mạng điện . Trong quá trình sử dụng cần chú ý : + Thường xuyên kiểm tra vỏ cách điện . +Đảm bảo an toàn khi sử dụng dây dẫn nối dài. ? Hãy kể tên một số loại dây dẫn điện mà em biết . * Hướng dẫn HS quan sát cấu tạo một số loại dây dẫn hình 2-1 và làm bài tập phân loại chúng . * Gọi HS nêu kết quả bài tập. Sau đó GV nhận xét và kết luận. * GV giải thích để HS phân biệt lõi và sợi . → GV đưa ra một số mẫu vật dây dẫn điện để HS phân loại chúng . * Hướng dẫn HS làm bài tập điền vào chỗ trống dựa vào bảng phân loại 2-1 . * GV nhận xét, kết luận . ? Dây trần thường dùng ở đâu, dây có vỏ bọc dùng ở đâu . * GV dùng mẫu vật dây dẫn điện cho HS quan sát và hỏi . ? Dây dẫn bọc cách điện có cấu tạo gồm mấy bộ phận . ? Lõi làm bằng vật liệu gì, cócông dụng gì . ? Lõi có cấu tạo như thế nào ? ? Dây lõi một sợi dùng ở đâu, dây lõi nhiều sợi dùng ở đâu ? Bên ngoài lõi có lớp vỏ cách điện, lớp vỏ này có cấu tạo như thế nào . ? Lớp vỏ cách điện có công dụng gì . ? Ngoài lớp vỏ cách điện, một số dây còn có thêm lớp bảo vệ bên ngoài. Lớp bảo vệ này có tác dụng gì. GV : Tùy vào sử dụng Dây dẫn được chế tạo thành nhiều cỡ khác nhau . ? Vì sao vỏ cách điện thường có nhiều màu sắc khác nhau . ? Ở gia đình để chọn dây dẫn sử dụng, em chọn như thế nào. * GV nhận xét và kết luận: không được chọn tùy tiện mà phải tuân theo thiết kế của mạng điện . GV : khi chọn dây dẫn phải đảm bảo được tính an toàn và kinh tế. Gọi HS giải thích . → Hướng dẫn học sinh cách đọc kí hiệu của dây dẫn trong (SGK) nêu ra : M(2x1,5) . ? Những dây dẫn ở điều kiện thế nào thường dễ bị hỏng . ? Nếu dây dẫn thường xuyên phải sử dụng ở điều kiện như thế ta phải làm thế nào . * Dựa vào hiểu biết, HS kể ra một số loại dây dẫn điện * HS quan sát hình vẽ và làm bài tập theo cặp lớp . HS: +Dây dẫn bọc cách điện: a,b,c,d . +Dây dẫn trần: không có . +Dây dẫn lõi nhiều sợi : b,c,d +Dây dẫn lõi một sợi : a . * HS phân loại các mẫu dây dẫn của GV * Dựa vào bảng phân loại, HS làm bài tập và nêu kết quả . _ Bọc cách điện . _ nhiều, nhiều . * HS ghi vào vở . HS: Dây trần để dẫn điện đường dây ngoài trời, dây có vỏ bọc thường dùng ở mạng điện trong nhà * HS quan sát và trả lời . HS: Gồm 2 phần chính : vỏ cách điện và lõi . HS: lõi làm bằng kim loại : Cu ,Al dùng để dẫn điện . HS: Lõi được chế tạo thành một sợi hoặc nhiều sợi bện với nhau . HS: Lõi một sợi để mắc đường dây của mạch điện, lõi nhiều sợi để dẫn điện đến các đồ dùng điện . HS: Có cấu tạo một lớp hoặc nhiều lớp bằng cao su, chất cách điện tổng hợp HS: Dùng để cách điện giữa các dây dẫn, các thiết bị khác, người HS: Lớp bảo vệ này có thể chống va đập, ảnh hưởng của độ ẩm , nắng, mưa, hóa chất HS: Có nhiều màu sắc khác nhau để dễ phân biệt các dây trong quá trình lắp đặt . → HS nêu một số cách chọn dây dẫn ở gia đình . HS: Đảm bảo an toàn là đảm bảo khi truyền dẫn điện không bị sự cố, đảm bảo kinh tế là chọn dây dẫn không nên quá lớn so với thiết kế của mạng điện . HS : Đây là dây Cu có 2 lõi, tiết diện mỗi lõi là1,5mm2 . HS : Dây dẫn ngoài trời, chịu nắng, mưa, gần nguồn nhiệt, phải di chuyển thường xuyên HS: Ta phải thường xuyên kểm tra vỏ cách điện để có biện pháp xử lí kịp thời . Tuần : 3 Ngày soạn : Tiết : 3 Ngày dạy : Hoạt động 3: Tìm hiểu về dây cáp điện II . DÂY CÁP ĐIỆN : 1. Cấu tạo : _ Lõi cáp thường làm bằng Cu hoặc Al. _ Vỏ cách điện thường làm bằng cao su tự nhiên, cao su tổng hợp, chất PVC . _ Vỏ bảo vệ để chống chịu với môi trường như: chịu nhiệt, chịu ăn mòn, chịu mặn 2. Sử dụng cáp điện. Với mạng điện trong nhà, cáp dùng để lắp đặt đường dây hạ áp dẫn điện từ lưới điện phân phối gần nhất đến mạng điện trong nhà III. VẬT LIỆU CÁCH ĐIỆN. Những vật liệu không cho dòng điện chạy qua gọi là vật liệu cách điện như: sứ, nhựa, thủy tinh, mica Các vật liệu này phải độ cách điện cao, chịu nhiệt tốt, chống ẩm, độ bền cơ học cao * GV dùng hình vẽ cho HS quan sát để phân biệt được 2 loại dây cáp. → GV giới thiệu thêm một số cáp khác: cáp điều khiển, cáp điện lực . ? Quan sát hình, em hãy cho biết dây cáp gồm mấy bộ phận chính . * GV đặt câu hỏi để HS miêu tả cấu tạo các bộ phận chính của cáp điện. ? Lõi làm bằng vật liệu gì và có công dụng gì . ? Vì sao lõi làm bằng Cu hoặc Al mà không dùng vật liệu khác . ? Vỏ cách điện làm bằng vật liệu gì và có công dụng gì . * HS quan sát và nêu : cáp của mạng điện trong nhà là cáp một pha có một lõi hoặc hai lõi . HS: Quan sát hình vẽ và nêu 3 bộ phận chính: lõi, vỏ cách điện, vỏ bảo vệ. * HS dựa vào hình vẽ để mô tả cấu tạo. HS: lõi thường làm bằng Cu hoặc Al dùng để dẫn điện . HS: Vì Cu, Al dẫn điện tốt và giá thấp, có nhiều trong tự nhiên . HS: Thường làm bằng cao su tự nhiên, cao su tổng hợp, chất PVC dùng để cách điện giữa lõi dây cáp với các bộ phận khác . ? Vỏ bảo vệ có tác dụng gì. ? Vì sao dây cáp điện có nhiều lớp vỏ như vậy. ? Quan sát hình 2-4 và liên hệ thực tế, em hãy cho biết cáp được sử dụng ở đâu. ? Vì sao các đường dây tải, đường điện ngầm lại dùng cáp. ? Tại sao từ đường dây hạ áp dẫn vào mạng điện trong nhà lại dùng dây cáp. ? Như vậy đối với mạng điện trong nhà, cáp được sử dụng ở đâu. * GV lưu ý HS khi thiết kế và mua cáp. HS: được chế tạo cho phù hợp để chống chịu với môi trường lắp đặt như : chịu nhiệt, chịu mặn, chịu ăn mòn HS: Vì cáp điện phải chịu với điện áp và dòng điện rất lớn. HS: Quan sát và nêu : được dẫn điện đường dây hạ áp từ lưới điện phân phối gần nhất đến mạng điện trong nhà, đường dây tải điện, cáp ngầm HS: Vì các đường dây này phải chịu điện áp lớn và có môi trường làm việc khắc nghiệt. HS: Vì cáp có lớp vỏ bảo vệ chịu được mưa, nắng. → HS kết luận phạm vi sử dụng và ghi vào vở. Cần thiết kế và mua cáp đúng với điều kiện làm việc của chúng Hoạt động 4: Tìm hiểu vật liệu cách điện. ? Em cho biết thế nào là vật liệu cách điện. ? Những vật liệu cách điện có điện trở suất thế nào. ? Em hãy kể một số vật liệu cách điện mà em biết. → GV đưa ra một số mẫu vật (ổ điện, công tắc, đui đèn)ø và yêu cầu HS nhận biết các bộ phận cách điện . * Hướng dẫn HS làm bài tập đánh dấu (x) vào ô trống để chỉ ra những vật liệu cách điện *GV nhận xét kết quả và kết luận. ? Tại sao khi lắp đặt mạng điện phải dùng những vật liệu cách điện. ? Những vật liệu cách điện phải đạt những yêu cầu gì. HS: Những vật liệu không cho dòng điện chạy qua gọi là vật liệu cách điện. HS: có điện trở suất lớn (từ 108 -1013 m). HS: Nhựa, cao su, sứ, thủy tinh, mica HS: Dựa vào mẫu vật , HS nhận biết : vỏ công tắc, vỏ cầu dao, vỏ ổ điện, vỏ đui đèn → HS làm bài tập, sau đó nêu kết quả(chỉ có thiếc dẫn điện, còn tất cả đều cách điện ). * HS ghi vào vở. HS: Dùng vật liệu cách điện để cách li các phần tử dẫn điện với nhau và giữa phần dẫn điện với các bộ phận không có điện khác. HS: Phải có độ cách điện cao, chịu nhiệt độ tốt, chống ẩm, độ bền cơ học cao. Hoạt động 5: Tổng kết. _GV gợi ý bằng câu hỏi để HS nhắc lại bài +Nêu cấu tạo dây dẫn điện. + Nêu cấu tạo cáp điện. + So sánh dây dẫn và dây cáp +Kể một số vật cách điện và nêu yêu cầu của các vật này. _ HS về học bài . _ Xem trước bài 3 .