Giáo án Công nghệ Lớp 9 - Bài 9: Thực hành lắp mạch điện hai công tắc ba cực điều khiển một đèn (Bản chuẩn kiến thức)

Tuần 23: Ngày soạn : 29/ 01 / 2012 Ngày dạy : 31/ 01 / 2012 Bài 9 : THỰC HÀNH : LẮP MẠCH ĐIỆN HAI CÔNG TẮC BA CỰC ĐIỀU KHIỂN MỘT ĐÈN ( Tiết 1 ) I. Mục tiêu: - Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điện dùng 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn . - Vẽ được sơ đồ lắp đặt mạch điện trên ( còn gọi là MẠCH ĐÈN CẦU THANG ). - Biết cách lập bảng dự trù vật liệu, tiết kiệm nguyên vật liệu, - Làm việc khoa học, cẩn thận. đảm bảo an toàn điện . II. Chuẩn bị : - Nội dung bài học SGK, tham khảo tài liệu , liên hệ thực tế . - Dụng cụ – Thiết bị. Tranh vẽ và Quy trình , sơ đồ lắp đặt các mạch điện . III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung Hoạt động 1 : Kiểm tra dụng cụ, thiết bị thực hành ( 10 ph ) + GV : kiểm tra 3 HS. 1/. Vẽ hình sơ đồ nguyên lý mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn . 2/. Vẽ lại sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn riêng biệt. 3/. Vẽ sơ đồ trình tự các bước thực hành có chú thích yêu cầu KT cho từng bước. + GV : nhận xét, cho điểm . + GV tổ chức các tổ kiểm tra chéo nhau : dụng cụ, vật liệu và thiết bị dùng thực hành. + HS1: lên vẽ sơ đồ nguyên lý. + HS2 : Vẽ lại sơ đồ lắp đặt. + HS3: Vẽ sơ đồ lắp đặt. * Vạch dấuàKhoan lỗà Lắp thiết bị điện của bảng điệnàNối dây mạch điệnàKiểm tra + Lớp nhận xét. + Các tổ kiểm tra chéo nhau. + Sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 đèn sử dụng 2 công tắc riêng. + Qui trình thực hành lắp đặt mạch điện. Hoạt động 2 : Nội dung và trình tự thực hành. ( 20 ph ) + GV: yêu cầu các nhóm xác định cấu tạo bên ngoài và bên trong của 2 công tắc ( 2 cực và 3 cực ). + Cho hs đọc thông tin SGK về mục đích sử dụng công tắc 3 cực trên . + GV: treo hình 9-2 lên bảng. + Xác định vị trí 3 cực ( cực chung – cực 1 – cực 2 ) của các công tắc? + 2 công tắc 3 cực được mắc với nhau như thế nào ? + Mối liên hệ giữa đèn với 2 công tắc . + GV: nhận xét, sau đó hướng dẫn lớp vẽ: sơ đồ lắp đặt :dựa vào sơ đồ nguyên lý hình 9-1 sgk. + GV cho HS quan sát khung hình mục b tr 41 SGK để xác định vị trí các thiết bị . + GV nhấn mạnh cách vẽ vị trí của đèn ( nằm giữa ) phương án lắp đặt và đi dây theo sơ đồ lắp đặt. + GV nêu nhận xét, chốt lại sự khác nhau cần chú ý khi vẽ 2 loại sơ đồ trên. + HS các nhóm thảo luận để so sánh cấu tạo ngoài và trong của 2 loại công tắc 2 cực và 3 cực. +Hình dạng : ( Vỏ bên ngoài ) +Bộ phận tiếp điện:(2 cực, 3 cực) + HS: đọc mục đích sử dụng sgk. + Lớp nhận xét, bổ sung. + HS lớp quan sát sơ đo ànguyên lý Hình 9-2 và đọc thông tin SGK + Các nhóm thảo luận trả lời : - Vị trí: Cực 1 công tắc 1 nối với cực 1 của công tắc 2. - Cực 2 công tắc 1 nối với cực 2 của công tắc 2 + Cực chung nằm ở chính giữa 2 cực của 2 công tắc. + 2 công tắc 3 cực được mắc nối tiếp nhau . + HS: Đèn và 2 công tắc được mắc nối tiếp nhau . + Lớp nhận xét, bổ sung. + HS các nhóm vẽ sơ đồ lắp đặt: + HS: đại diện các nhóm trình bày hình SĐ lắp đặt, nhận xét và bổ sung cho nhau . II. NỘI DUNG: 1) Vẽ sơ đồ mạch điện. a /- Tìm hiểu cấu tạo công tắc 2 cực và 3 cực: công tắc 2 cực. Công tắc 3 cực. b/-Tìm hiểu sơ đồ nguyên lý mạch điện : Hình 9-2 Mạch điện 2 côngtắc 3 cực điều khiển 1 đèn được sử dụng ở trường hợp đóng và mở đèn ở 2 vị trí khác nhau c /-Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện : Nguyên lý làm việc : Khi 2 công tắc ở cùng 1 vị trí 1 hoặc 2 thì đèn cháy và ngược lại Hoạt động 3: Lập bảng dự trù vật liệu. ( 8 ph ) + Giáo viên cho HS thảo luận việc lập bảng dự trù. + Gọi 1 em lên bảng ghi lại bảng dự trù các vật liệu. - Giáo viên kết luận. + HS các nhóm thảo luận , phát biểu , bổ sung . + 1 HS leên bảng kẽ khung thực hiện bảng dự trù vật liệu. 2 ). Lập bảng dự trù vật liệu, T/bị, D/cụ : + CTắc 3 cực, Bóng đèn Dây điện đôi, cầu chì, Ống mũ vuông, Bảng .. Hoạt động 4: Củng cố ( 5 ph ) + Cho HS nhắc lại sự khác nhau giữa SĐ nguyên lý và SĐ lắp đặt mạch điện + Chú ý nhấn mạnh cách vẽ các đầu dây nối của thiết bị điện trong mạch điện . + GV nhận xét, dặn dò. + HS đứng tại chỗ trã lời. - Sơ đồ lắp đặt phãi vẽ rõ vị trí các thiết bị điện cùng nằm trong 1 bảng điện, đường dây ra các đồ dùng phải vẽ sát nhau( cùng luồn trong 1 ống nhựa bảo vệ. + Lớp nhận xét. + So sánh sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt. + Cách vẽ các thiết bị cho đúng vị trí và cách vẽ các đường dây. + Ký duyệt của Tổ Trưởng: Hoạt động 5: Tổng kết, dặn dò: ( 2 ph ) - Xem lại nội dung bài học . - Xem tiếp phần 2 của bài 9 ( Mạch điện 2 công tắc 3 cực). - Nhắc nhở các nhóm chuẩn bị dụng cụ - thiết bị để tiết sau tiếp tục nghiên cứu quy trình lắp đặt MĐ trên. IV /- Rút kinh nghiệm bổ sung : Tuần 24: Ngày soạn : 05/ 02/ 2012 Ngày dạy : 07/ 02/ 2012 Bài 9 : THỰC HÀNH : LẮP MẠCH ĐIỆN HAI CÔNG TẮC BA CỰC ĐIỀU KHIỂN MỘT ĐÈN ( Tiết 2 ) I. Mục tiêu: - Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điện dùng 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn . - Vẽ được sơ đồ lắp đặt mạch điện trên ( còn gọi là MẠCH ĐÈN CẦU THANG ). - Biết cách lập bảng dự trù vật liệu, tiết kiệm nguyên vật liệu, - Làm việc khoa học, cẩn thận. đảm bảo an toàn điện . II. Chuẩn bị : - Nội dung bài học SGK,tham khảo tài liệu, bảng mạch điện mẫu ( MĐ cầu thang ) . - Dụng cụ – Thiết bị và Tranh vẽ và Quy trình lắp đặt các mạch điện . III. Hoạt động dạy và học : Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung Hoạt động 1 : Kiểm tra kỹ năng vẽ sơ đồ ( 10 ph ) + GV : kiểm tra 3 HS. 1/. Vẽ hình sơ đồ nguyên lý mạch điện 2 công tắc 3 cực điều khiển 1đèn . 2/. Vẽ lại sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn. 3/. So sánh cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của công tắc 2 cực với công tắc 3 cực . . . + GV : nhận xét, cho điểm . + HS1: lên vẽ sơ đồ nguyên lý mạch điện. + HS2 : Vẽ lại sơ đồ lắp đặt. + HS3: so sánh cấu tạo bằng cách vẽ lại kí hiệu công tắc 2 cực Và công tắc 3 cực. công tắc 2 cực, Công tắc 3 cực. + Lớp nhận xét. + Vẽ sơ đồ nguyên lý. + Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện 1đèn sử dụng 2 công tắc 3 cực. + Cấu tạo công tắc 3 cực. Hoạt động 2 : Quy trình lắp đặt mạch điện ( 28 ph ) + Giáo viên treo bảng quy trình lắp đặt rồi diễn giảng từng bước 1 . - Quy trình lắp đặt MĐ trên gồm mấy bước, Kể tên ? + Vạch dấu có tác dụng gì? + GV thao tác mẫu bước 1. Có thể chọn nhiều vị trí khác nhau để lắp các thiết bị miễn là đẹp, hài hòa. + GV: có mấy loại lỗ khoan? Dùng để làm gì?. + Các thiết bị được nối, lắp vào bảng điện như thế nào? Giáo viên vừa thao tác vừa chú ý nhấn mạnh an toàn lao động trong từng bước . + GV: ở bước 4 ta phải làm điều gì? chú ý điều gì? + Sau khi hoàn thành sản phẩm, cho HS kiểm tra lại theo sơ đồ lắp đặt đánh giá sản phẩm dựa theo bước 5 của qui trình. + GV: để biết được chất lượng sản phẩm ta làm thế nào? + GV: nối nguồn điện, cho HS lên kiểm tra đóng, cắt điện từng công tắc xem đạt yêu cầu bài thực hành chưa. + Giáo viên nhấn mạnh tinh thần, thái độ trong từng nhóm có tự thực hành theo đúng quy trình hay không? + GV nhận xét, chốt lại bài. + HS các nhóm quan sát và lắng nghe từng bước một của quy trình lắp đặt mạch điện. + HS đọc thông tin SGK rồi kể tên các bước của quy trình lắp đặt + Vạch dấuàKhoan lỗà Lắp thiết bị điện của bảng điệnàNối dây mạch điệnàKiểm tra + HS để lắp các thiết bị vừa đúng chỗ, hợp lý và đẹp. + Các nhóm tiến hành quan sát và lắng nghe và thực hành theo mẫu của giáo viên . + HS: có 2 loại: - Khoan lỗ bắt vít. - Khoan lỗ luồn dây + HS Các nhóm trả lời bước 3 vừa quan sát, vừa lắng nghe và phát biểu nội dung từng bước sau đó thực hành theo các thao tác mẫu của GV. + HS: nối dây từ bảng điện ra đèn, chú ý thắt nút 2 dây như hình 8-2 tr 39 sgk. Để đảm bảo an toàn điện. + HS nhắc lại quy trình lắp đặt, kiểm tra sản phẩm của mình, tự đánh giá chéo nhau. + HS: ta kiểm tra sự thông mạch bằng cách cho vận hành thử mạch có hoạt động tốt hay không. + 1 HS lên vận hành thử mạch điện, lần lượt kiểm tra vận hành từng công tắc, nhận xé, đánh giá sản phẩm. + Lớp thử kiểm tra chéo nhau, tật đánh giá sản phẩm theo bước 5 của qui trình. + Tự nhận xét, đánh giá tinh thần, thái độ học tập trong khâu từng thành theo đúng quy trình 3 ). QUY TRÌNH LẮP ĐẶT MẠCH ĐIỆN *Bước 1 : Vạch dấu : +Vạch dấu các thiết bị . +Vạch dấu đường đi dây + Bước 2 : Khoan lỗ : Khoan lỗ bắt vít. Khoan lỗ luồn dây + Bước 3: Lắp TBĐ: - Xác định các cực của công tắc 3 cực . - Nối dây thiết bị đóng cắt, bảo vệ . - Lắp các thiết bị vào bảng điện . + Bước 4 : Nối dây: - Nối dây từ BĐ ra đèn - Nối dây vào đui đèn + Bước 5 : Kiểm tra: - Lắp đặt đúng sơ đồ chưa? - Các mối nối đảm bảo an toàn, kĩ thuật chưa ? - Mạch điện thông mạch chưa?. - Nối nguồn, vận hành thử mạch điện . Hoạt động 3: Củng cố ( 5 ph ) + Cho HS nhắc lại Quy trình lắp đặt mạch điện 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn . + Chú ý nhấn mạnh an toàn lao động trong khi thực hành + GV nhận xét, dặn dò. + HS: đứng tại chỗ phát biểu: Vạch dấuàKhoan lỗà Lắp thiết bị điện của bảng điệnàNối dây mạch điệnàKiểm tra. + Lớp nhận xét. + Quy trình lắp đặt mạch điện 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn. + An toàn điện. + Ký duyệt của Tổ Trưởng: Hoạt động 4: Tổng kết – dặn dò ( 2 ph ) - Xem tiếp phần 3 của bài 9 ( Mạch điện 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn ) - Các nhóm chuẩn bị D/cụ-T/bị để tiết sau thực hành theo nhóm tại phòng Thực hành. IV /- Rút kinh nghiệm bổ sung : Tuần 25: Ngày soạn : 12/ 02/ 2012 Ngày dạy : 14/ 02/ 2012 Bài 9 : THỰC HÀNH : LẮP MẠCH ĐIỆN HAI CÔNG TẮC BA CỰC ĐIỀU KHIỂN MỘT ĐÈN ( Tiết 3 ) I. Mục tiêu: - Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điện dùng 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn. - Lập được bảng dự trù vật tư, thiết bị để lắp đặt MĐ trên ( MĐ cầu thang ). - Lắp đặt được mạch điện đúng quy trình, đảm bảo yêu cầu kĩ thuật . - Làm việc khoa học, cẩn thận và đảm bảo an toàn điện . II. Chuẩn bị : - Nội dung bài học SGK,tham khảo tài liệu, bảng mạch điện mẫu ( MĐ cầu thang ) . - Dụng cụ – Thiết bị và Tranh vẽ và Quy trình lắp đặt các mạch điện . III. Hoạt động dạy và học : Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung Hoạt động 1 : Kiểm tra dụng cụ, thiết bị thực hành ( 10 ph ) + GV : kiểm tra 2 HS : 1/. Vẽ lại sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 công tắc 3cực điều khiển 1 đèn. 2/. Trình bày quy trình lắp đặt mạch điện 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn . . + GV : nhận xét, cho điểm . + HS1 : Vẽ lại sơ đồ lắp đặt. + HS2: Trình bày quy trình lắp đặt : Vạch dấuàKhoan lỗà Lắp thiết bị điện của bảng điệnàNối dây mạch điệnàKiểm tra + Lớp nhận xét. + Sơ đồ lắp đặt mạch điện 1đèn sử dụng 2 công tắc 3 cực. + Quy trình lắp đặt Hoạt động 2 : Thực hành để hoàn thành sản phẩm: ( 20 ph ) - Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bị dụng cụ – vật liệu - thiết bị của các nhóm . - Giáo viên phát dụng cụ thực hành cho các nhóm . thực hành . - Giáo viên nhắc lại bảng quy trình lắp đặt và nhấn mạnh an toàn lao động và quy định chỉ tiêu đánh giá sản phẩm theo các mục : + Thời gian . + Trật tự + Ý thức học tập thực hành tập thể . + Vệ sinh + đúng kỹ thuật + Kiểm tra thử mạch điện vận hành . + Chất lượng sản phẩm và liên hệ thực tế . + Giáo viên theo dõi từng nhóm thực hành và bổ sung, sửa chữa thiếu sót nếu cần thiết .. + Hết giờ thực hành, các nhóm nộp sản phẩm và tự đánh giá các sản phẩm của các nhóm .. + Các nhóm nhận dụng cụ thực hành + HS các nhóm thực hành theo đúng quy trình, chú ý điều kiện an toàn lao động . chú ý cần phân biệc dây số 1 ( màu vàng ) với dây số 2 ( màu xanh ) + HS các nhóm thực hành theo đúng quy trình, chú ý điều kiện an toàn lao động . + HS các nhóm tự nhận xét và đánh giá sản phẩm của mình trước khi nộp cho GV. * Quy trình lắp đặt : VẠCH DẤU à KHOAN LỖ à LẮP TBĐ CỦA BĐ à NỐI DÂY MẠCH ĐIỆN --. KIỂM TRA . * Nhấn mạnh các ý : +Tận dụng đường ống dây của bài 8 để làm bài 9 + Khoan lỗ thiết bịvà bđiện + Nối dây đến các thiết bị điện . Chú ý nối dây số 1 ( màu vàng ) với dây số 1 , Dây số 2 ( màu xanh ) với dây số 2 . + An toàn điện ( Băng keo mối nối ) à thử mạch điện hoạt động . Hoạt động 3: Đánh giá sản phẩm : ( 8 ph ) + GV tổ chức cho HS các nhóm tự đánh giá và đánh giá chéo nhau . + Giáo viên tóm lại và đánh giá nhận xét chung SP của các nhóm theo các tiêu chí đã quy định trước . - Lắp đặt đúng sơ đồ lắp đặt chưa ? - Kiểm tra dây chấu 1 với dây chấu 2 nối nhau có đúng màu chưa ? - Các mối nối đảm bảo an toàn, kĩ thuật chưa ? - Nối nguồn điện , vận hành. + GV nhận xét thái độ của các nhóm. + Lớp nghiên cứu các tiêu chí để đánh giá chéo nhau. + Ví dụ: nhóm1 nhận xét sản phẩm của 2 nhóm 3 và 4 + Các tiêu chí: - Đúngù theo sơ đồ lắp đặt chưa? - Các mối nối đảm bảo an toàn, kĩ thuật, dây dẫn đúng màu chưa ? - Mạch điện thông mạch chưa? - Nối nguồn,vận hành thử. + HS tham gia nhận xét nhau. + Nhận xét, đánh giá các sản phẩm. Hoạt động 4: Củng cố ( 5 ph ) + Cho HS nhắc lại Quy trình lắp đặt mạch điện 2 công tắc 3 cực điều khiển 1 đèn . + Chú ý nhấn mạnh an toàn lao động trong khi thực hành + GV nhận xét, dặn dò. + HS đứng tại chỗ lần lượt nhắc lại: Qui trình lắp đặt. Qui tắc an toàn thực hành. Yêu cầu KT của sản phẩm. + HS lớp nhận xét. + Tóm tắt kiến thức: - Qui trình lắp đặt. - Qui tắc an toàn thực hành. - Yêu cầu KT của sản phẩm. + Ký duyệt của Tổ Trưởng: Hoạt động 5: . Tổng kết – dặn dò. ( 2 ph ) - Xem lại nội dung bài học . - Xem trước nội dung của bài 10 ( Mạch điện 1 công tắc 3 cực điều khiển 2 đèn ) phân công chuẩn bị các dụng cụ, thiết bị cần thiết. - Các nhóm tự thực hành lắp đặt trước để tiết sau TH theo nhóm tại phòng Thực hành. IV /- Rút kinh nghiệm bổ sung :